CHỦNHẬT 11-10-2015
2
TUẦN THỜI SỰ
Longạingườidân
lườisinhcon
Mức sinh sẽ tiếp tục giảm. Việc sinh ít hay nhiều phụ thuộc vào
sự phát triển chứ không phụ thuộc vào pháp luật.
lại người ta thấy số người đẻ hai
con không quá nhiều, tỉ lệ không
quá 10%.
“Áo”KHHGĐkhông
baođủ
. Trong Pháp lệnhDân số năm
2003cũngđãmởquyền tựdoquyết
định sốconchocáccặpvợchồng,
đếnnăm2008 lại siết lại, theoông
vì sao lại có việc này?
+ Ở thời điểm đó tôi cũng đã
lên tiếng rằng không nên thay đổi
theo hướng siết lại như thế. Theo
tôi, cácnhàhoạchđịnhchính sách
có thể không căn cứ vào số liệu
thống kê mà căn cứ vào dư luận
để ra quyết định. Bởi theo số liệu
thống kê trong thời gian từ năm
2003 đến 2008 khi chúng ta trao
quyền quyết định số con cho các
cặp vợ chồng, đứng trên phạm vi
toànquốcmứcsinhởgiaiđoạnnày
vẫn giảm xuống. Nếu có tăng thì
cũngchỉ tăngởmột sốđịaphương
nhưng tronghoạchđịnhchínhsách
thì phải tínhđếnyếu tố toànquốc.
Hơnnữa,quyđịnhmỗigiađìnhchỉ
có1-2connhưngkhôngcóchế tài
gì thì có luật cũngnhưkhông, nêu
lênnhưvậyđãbịmột điểm trừvề
mặt nhân quyền.
. Như vậy theo phân tích của
ông, nguycơvềbùngnổdân số là
khôngcòn, vậynhiệmvụKHHGĐ
có vẻ như đã hoàn thành?
+ Về cơ bản vấn đề KHHGĐ
chúng tađãgiảiquyếtđượcnhưng
vẫncònnhữngvấnđềkhácchúng
ta phải đối mặt như việc phá thai
chẳnghạn.KHHGĐmà tốt thìphá
thaisẽgiảm.Hiệnnay tình trạngphá
thai của chúng tavẫn rất lớn, điều
này chứng tỏKHHGĐbị thất bại.
Ngoàivấnđềđóchúng taphảigiải
quyếtnhiềuvấnđềdânsốđangđặt
ra không thuộc lĩnh vựcKHHGĐ
mà lĩnhvựcphát triển,vídụgiàhóa
dân số, cơ cấudân sốvàng, di cư,
chất lượng dân số. Đây là vấn đề
dânsốmới, rõ ràngcáiáoKHHGĐ
khôngbaođủsựphát triểncủaquá
trìnhdân sốhiện nay.
Khẩuhiệumới:
Hãysinhđủhai con
.Nhìnởbìnhdiệnrộng, theoông
vấnđề nổi lên củadân sốnước ta
hiệnnay làgì?
+Vấn đề nổi lên là tận dụng cơ
hội cơ cấu dân số vàng để phát
triển đất nước, thích ứng với quá
trìnhgiàhóadânsố, vì chúng tađã
bước vàoquá trìnhgià hóa dân số
rồi…Bêncạnhđócómột thực tế là
càngphát triển thìcáccặpvợchồng
càng lười sinhhơn.
Thếnên trong
khẩuhiệumớicủaTổngcụcDân
số-KHHGĐđãkêugọivợchồng
hãysinhđủhaicon
.Tiêubiểucho
tình trạng này là ởTP.HCM, theo
số liệuhiệnnaybìnhquânmỗi cặp
vợ chồng chỉ sinh 1,4 con. Tình
trạngnàysẽ tạo ra rấtnhiềuhệ lụy.
. Ông có thể dẫn chứng những
hệ lụy cụ thể đó?
+Đó là tình trạng già hóa dân
số và thiếu hụt nguồn lao động.
Tỉ lệ người già ở nước ta ngày
càng tăng lên, hiệnnaycủachúng
ta khoảng 10%. Kinh nghiệm ở
nhiều nước như Nhật Bản, Hàn
Quốc, Singaporecho thấykhimà
mức sinhđãđạt đếnmức thay thế
(tức làmỗi cặp vợ chồng có 1-2
con) họ lại chậm thay đổi chính
sách nên mức sinh xuống quá
thấp. Ví dụ như Hàn Quốc bình
quân có nămmỗi cặp vợ chồng
chỉ có 1,1 con. Bây giờ những
nước này đang phải đối mặt với
tình trạnggiàhóadân sốnhưNhật
Bản33% làngười cao tuổi, hay là
thiếu laođộng chonênphải nhập
khẩu lao động.
. Xin cámơnông.
◄
GS-TS
NguyễnĐìnhCử
:NgàynayphụnữViệtNamchỉ sinhsốconbằng1/3
cáchđây40nămvàkhoảngmộtnửasovới 22nămvề trước.Đây thựcsự làmột
cuộccáchmạng trong lĩnhvựcsinhsảnởViệtNam,bởi việcsinhđẻđãchuyển
từ tựnhiên,bảnnăngsangsinhđẻcókếhoạch, vănminh.
Điều11củadự thảoLuậtDânsố lần3doTổngcụcDânsố-KHHGĐ,
BộY tếbanhànhđềxuấtnới lỏngchínhsáchgiảmsinh.Theođó,
trongphươngán1Điều11chobiếtquyềnvànghĩavụcủamỗi
cặpvợchồng, cánhân trongviệc thựchiệncuộcvậnđộngvềdân
sốvàKHHGĐđượcquyếtđịnh tựnguyện,bìnhđẳngvàcó trách
nhiệmvớibản thân, giađình,Nhànướcvề thờigiansinhcon, số
con, khoảngcáchgiữacác lầnsinh.Tuynhiên,Nhànướckhuyến
khíchcặpvợchồng, cánhânchỉ sinhđếnhai con.
TheoTổngcụcDânsố-KHHGĐ, hiệncóbakịchbảnvềcông tác
dânsố. Kịchbản1: Khimứcsinh tăng, tỉ suất sinhđạt2,3-2,5con/
mẹ thìđếnnăm2049,dânsốViệtNamsẽđạtmức140 triệungười.
Kịchbản2:Tỉ suất sinhgiảmởmức1,35con/mẹ,quymôdânsố
ViệtNamđạt95-100 triệungười vàonăm2049. Kịchbản3:Duy trì
mứcsinhhợp lýkhoảng1,9-2,0con/mẹ,dânsốViệtNamvàonăm
2049đạt115 triệungười.
VIẾTTHỊNH
thựchiện
D
ự thảo Luật Dân
số đang được lấy ý
kiếnđềxuất cáccặp
vợ chồng có quyền
quyết định số con,
thờigiansinhvàkhoảngcáchgiữa
các lần sinh. Trong khi có ý kiến
cho rằngviệcnới lỏngquyền sinh
con của các cặp vợ chồng dễ dẫn
đến nguy cơ bùng nổ dân số thì
GS-TSNguyễnĐìnhCử,Chủ tịch
Hội đồngKhoahọc,ViệnNghiên
cứu Dân số, Gia đình và Trẻ em
(IPFCS), lại cho rằngvấnđềđáng
longại nhất của dân sốđó là việc
người dân lười sinh, điều này sẽ
tạo ra không ít hệ lụy.
Nên traoquyềnquyết
địnhchovợchồng
.
Phóngviên:
Thưaông, tại sao
ông lại ủng hộ phương án trao
quyền quyết định số con cho các
cặp vợ chồng?
+GS-TS
NguyễnĐìnhCử:
Tôi
nghĩ đãđến lúc chúng taphải trao
quyền quyết định số con cho các
cặpvợchồng.Điềunàydựa trêncăn
cứ hiện naymức sinhởViệt Nam
đã thấp, hơn10nămnay, tức là từ
khoảng2005 trở lạiđây thìmứcsinh
đã đảm bảomỗi cặp vợ chồng có
hai con, thậmchí còndướihai con.
Thứhai,chúng tađã làmcôngcuộc
kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ)
khoảng55nămnayvàđãđạtđược
mục tiêuđề ramộtcáchvữngchắc.
NgườiViệtNam,nhất là thếhệ trẻ,
thế hệ đangở tuổi sinhđẻ đã nhìn
thấy lợi ích củamô hình gia đình
nhỏkhôngchỉ trên lý thuyết, trong
tuyên truyềnmà trên thực tế. Thế
hệ này cũng sinh ra, lớn lên khi
mà chương trình dân sốKHHGĐ
củaViệt Nam đi vàomột thời kỳ
mạnhmẽ, hệ thống cung cấpdịch
vụ của chúng ta cũng tốt, nhưvậy
đây là thếhệkháchẳn thếhệ trước,
họ thấy lợi íchcủaKHHGĐ,vì thế
mứcsinhsẽ tiếp tụcgiảm, thấpchứ
không thể bùng lên. Tiếp đó, việc
sinh ít haynhiềuphụ thuộcvào sự
phát triểnchứkhôngphụ thuộcvào
pháp luật.
. Phụ thuộc vào sự phát triển,
cụ thể là như thế nào, thưa ông?
+ Điều này dựa trên nhiều
nghiên cứu. Ngay ở Việt Nam
nhiều công trình nghiên cứu của
bản thân tôi cũng khẳng định
điều đó. Trình độ phát triển của
phụ nữ, trình độ đô thị hóa hay
chất lượng cuộc sống nâng lên,
trìnhđộphát triển càngnâng cao
thì mức sinh càng thấp. Cho nên
có thời kỳ Liên Hiệp Quốc đưa
ra thông điệp rằng:
Phát triển là
viên tránh thai tốt nhất
. Ýmuốn
nói là càng phát triển người ta
lại càng chú ý tới KHHGĐ hơn.
.Việccáccặpvợchồngởnhững
nơi kinh tế phát triển có quy mô
gia đình nhỏ là phổ biến nhưng
nếu mở việc quyết định khi sinh
connhư thếcó làmbùngphát dân
số ở các vùng kém phát triển như
nông thôn, miền núi không?
+Hiệnnayởnông thônmứcsinh
cũnggiảm chứ không cao. Cụ thể
nhưKonTum năm 2009, toàn bộ
tỉnh nàymức sinh chỉ khoảng 3,6
con, xuhướng chungởnông thôn
vẫngiảm, thậmchí cónhữngvùng
khuvựcnông thônmứcsinh íthơn
ởTPcủa tỉnh đó. Kinh nghiệm từ
TrungQuốc cũng chỉ rakhi họ thi
hànhchínhsáchmột consauđóhọ
nới lỏng, saukhi điều tra, khảo sát
Cầntraoquyềnquyết
địnhsốconchocác
cặpvợchồng.
TheoGS-TSNguyễnĐìnhCử,hiệnnayởvùngnôngthôn,miềnnúimứcsinhcũnggiảm.Ảnh:V.THỊNH
