CHỦNHẬT 11-10-2015
4
QUỐC TẾ
NgagiúpSyria,
vìsao?
Ngoài bảo vệ đồngminh truyền thốngSyria và tiêudiệtNhànướcHồi
giáo, Ngamuốn trụ vữngởSyria, trung tâmđịa-chính trị ởTrungĐông.
HOÀNGDUY
H
ợpđồngcungcấpvũ
khí đầu tiênLiênXô
(cũ) đã kývới Syria
vàonăm1956.Quan
hệ hợp tác nhanh
chóngphát triểnvới cáchợpđồng
thươngmại.
Hiệpướchữunghị
LiênXô-Syria
Saukhi đảngBa’athcầmquyền
ởSyrianăm1963, LiênXôđãgia
tăngviện trợkinh tếchoSyria,đồng
thời choSyria vay 450 triệuUSD
mua thiết bị quân sự của LiênXô
(hoàn trả trong12năm).
Đầunhữngnăm1970, LiênXô
đã đầu tư xây dựng nhiều cơ sở
hạ tầng ở Syria như đập Tabqa
trên sông Euphrates năm 1973.
Lúc đóLiênXô đã xây dựng căn
cứ hậu cần ởTartus trong lúc hải
quân Liên Xô còn nhiều căn cứ
khác trong khu vực (ở Libya, Ai
Cập, Ethiopia).
Dưới thờiTổng thốngHafez al-
Assad (cầmquyềnởSyria từnăm
1970), dù LiênXô không đồng ý
Syriavẫnhợp tácvớiAiCậpđánh
Israel năm1973 (chiến tranhYom
Kippur)vàđánhLebanonnăm1976.
Khi đã thiết lập được quan hệ
đồngminh trong khu vực với Ai
Cập, Iraq và Yemen, Syria dần
dần trở thành đối tác quan trọng
củaLiênXô.
Ngày 8-10-1980, Tổng thống
Hafez al-Assad sangMoscow ký
hiệpướchữunghịvàhợp tác trong
20 năm. Sau đó, Liên Xô cử đến
Syria thêm nhiều cố vấn quân sự
vàbố trínhiều tên lửaphòngkhông
hiện đại ởSyria.
Sauđó, Syria tiếp tụcgiao tranh
với Israel tạiLebanonnăm1982và
bắt tay với Hezbollah ở Lebanon
mà từchốigiúpTổchứcGiảiphóng
Palestine (trái ýLiênXô).
Từ lạnhnhạt trở lại
nồngấm
ChuyêngiaBỉ Paul Jorionnhận
định quan hệ Syria-Liên Xô chỉ
thuần túy là thỏa hiệp chứ chính
sáchngoạigiaokhácnhau.Sựkiện
Chiến dịch không kích củaNga ở Syria kéo dài bao lâu
tùy thuộc đà tiến công của quân đội Syria. Ngày 9-10 (giờ
địa phương), người phát ngôn văn phòng tổng thốngNga
DmitryPeskov thông báo như trên.
Theo hãng tin Sputnik (Nga), Nga đã kêu gọiAnh giúp
Nga liên lạc với Quân đội Tự do Syria (quân nổi dậy chủ
chốt ởSyria) đểphối hợpđánhNhànướcHồi giáo.Ngađã
gợi ýQuânđộiTựdoSyria có thể thamgia tiến trình chính
trị ởSyria.
Trongkhiđó tạiMỹ,AFPđưa tin tối9-10 (tức10ngàysau
chiếndịchkhôngkíchcủaNgaởSyria),ngườiphátngônLầu
NămGócPeterCook thôngbáo: “BộQuốcphòng (Mỹ) đã
nhận được phản hồi chính thức từBộQuốc phòngNga về
đềnghịbảođảman toànchocácchiếndịch trênkhôngphận
Syria”.Ôngchobiếthaibênbắtđầu thảo luậnvàocuối tuần.
Đài truyềnhìnhRT (Nga)đưa tin tại cuộchọpbáo, người
phát ngônBộNgoại giaoMỹ JohnKirbychobiếtBộNgoại
giaokhôngcódanhsáchcácnhómnổidậySyriahoặcnhững
người đã bịmáybayNga khôngkích.Ôngnói thêm: “Nếu
tôi có danh sách đó thì tôi cũng không thể nói ra tại đây”.
ÔngkhẳngđịnhMỹvẫncho rằngphần lớnphi vụnémbom
củaNga đều nhắm vào quân nổi dậySyria.
Cùngngày9-10,Mỹ thôngbáongừngchương trìnhhuấn
luyệnchoquânnổidậySyriađánhNhànướcHồigiáo.Chương
trình trị giá 500 triệuUSD được tiến hành từ đầu năm, dự
kiến đào tạomỗi năm 5.000 tay súng nổi dậy Syria nhưng
đãbịphásảnvì chỉ cóvài chụcquânSyriađượchuấn luyện.
Người phát ngôn Lầu NămGóc Peter Cook thông báo
thay cho chương trình trên,Mỹ sẽ tập trung cung cấp thiết
bị quân sự và vũ khí cho các nhóm nổi dậy Syria có chọn
lọc.Cácchuyêngianhậnxét chương trìnhhuấn luyệnbịphá
sảnvìMỹ tuyểnquânquá gắt gao (sợbị gài người). Ngoài
LầuNămGóc,CIAcũngđã cung cấpvũkhí vàhuấn luyện
cho quân nổi dậySyria từ năm 2013.
Trongbuổi phát hình trên chương trình60phút củakênh
truyềnhìnhCBSngày11-10,Tổng thốngObamanhậnđịnh
Nga can thiệp quân sự vào Syria là thể hiện sự yếu đuối
chứkhôngphải biểu lộ sứcmạnh.Ôngphân tích: “Syria là
đồngminhduynhất củaNga trongkhuvực.ÔngPutinđưa
quânđếnSyriađơngiảnchỉ vìmuốngiữđồngminh”.
TNL
Mỹ -Ngathảo luậntránhđốiđầutrênkhôngphậnSyria
LiênXôchuẩnbị tan rãđã làm thay
đổi cơ bản tìnhhình.
Năm1985-1990,LiênXôkhông
tiếp tục thựchiện thỏa thuậnhợp tác
quân sựvới Syria. LiênXôkhông
còn tiền để viện trợ, thậm chí còn
đòi Syria trả nợ cũ. Tệ hơn, Liên
Xô còn xích lại gần Israel.
Tổng thốngHafezal-Assad liền
trởcờchơivớiMỹvà thamgia liên
minh đánh Iraq trong chiến tranh
vùngVịnh năm 1991. Syria cũng
tựđadạngnguồncungcấpvũkhí,
đặc biệt từĐôngÂu.
Đếnnăm2000,Tổng thốngPutin
lêncầmquyềnđãxoaychuyển tình
thế. Nga tìm cáchkhôi phục quan
hệnồngấmvới Syria.Vào lúcđó,
Tổng thốngBasharal-Assadđã lên
nối nghiệp cha.
Sau đó, Syria tiếp tục mua vũ
khí củaNga,Ngaxóamộtphầnnợ
choSyriavàchiếm lĩnh thị trường
Syriavề thông tin, hàngkhông, du
lịch, năng lượng.Nhiềuhợpđồng
đượckýkết trongchuyến thăm lịch
sửcủaTổng thốngNgaMedvedev
đếnSyria vào tháng5-2010.
Năm2010,nợcủaSyriavớiNga
ước tính từ500 triệuđến1 tỉUSD.
Khi phong tràobiểu tìnhđòi lật đổ
Tổng thốngBashar al-Assadbùng
nổ, khảnăngSyria trảnợchoNga
và thực hiện hợp đồng với ngành
côngnghiệpNgabị đedọa.Chính
vì vậy,Ngavừaphong tỏahếtmọi
cấmvậnhaynghịquyết trừngphạt
Syria vừa thúc épSyria cải cách.
Các lýdoNgamuốn
Syriađứng vững
Tóm lại, Nga ủng hộ Syria vì
ba sức ép:
- Sức épkinh tế và côngnghiệp
quốcphòng(nợcủaSyriavớiNga).
-Sứcépđịa-chính trị:Saukhimất
thếởLibya vàAi Cập,Ngamuốn
giữmắt xích chiến lược Syria bởi
Syria là đồng minh của Hamas,
Hezbollah, Iran.
- Sức ép tâm lý: Nga xem liên
minhNga-Syria làmột biểu tượng
thểhiệnnướcNgavĩđại trên trường
quốc tế.
Đếnnăm2015,quânđộiSyrialiên
tục thất trận.Trongkhiđó,Nga rất
cầnchếđộcủaTổng thốngBashar
al-Assad đứng vững vì:
-Ngamuốngiữquanhệưu tiên
với Iran vào lúc phương Tây đã
ký thỏa thuận về hạt nhân Iran và
chuẩnbị bình thườnghóaquanhệ
với Iran.
- Lôi kéo châuÂu vào lúc châu
Âu đang căng thẳng về vấn đề
Ukraine và người di cư.
-Ngănchặn từxabọnNhànước
Hồi giáođểbảovệNga, đồng thời
xích lại gần Saudi Arabia và các
nướcvùngVịnhvào lúcMỹgiảm
hiệndiện trong khu vực.
Nga chọn giải pháp tấn công
trực tiếp Nhà nước Hồi giáo bởi
lẽ Nga muốn đi đầu trong công
cuộc chống Nhà nước Hồi giáo,
đồng thời muốn bảo đảm lợi ích
tạiSyriadùcóhaykhôngcóTổng
thốngBashar al-Assad.
ThờiđiểmkhôngkíchởSyriađã
đượcNga chọn vào lúc thích hợp
nhất về chính trị. Đó là lúc Tổng
thốngPutindựhộinghịLHQ (cuối
tháng 9) và trình bày giải pháp
quân sựvàchính trị choSyria.Tất
cảđềuđãđượccácnhàchiến lược
Nga tính trước.
◄
l
Ngày9-10, vệbinhcáchmạng Iran thôngbáo tướngHossein
Hamedani đã tử trậnvào tối 7-10 trong trậnđánhvớiNhànước
Hồi giáogần tỉnhAleppo (Syria).TướngHamedani sangSyria làm
cốvấn.Đây là sĩ quan Irancaocấpnhất tử trận tại Syria từđầu
khủnghoảngSyria.
l
NhànướcHồigiáo ra thôngcáokhẳngđịnhđangởngưỡngcửa
Aleppo (TP lớn thứhai củaSyria).Từ tháng7-2012,quânđội Syria
chỉ cònkiểmsoát50%TPAleppo. Phầncòn lại rơi vào tayquânnổi
dậyvàcácnhómkhủngbố.
l
ChiếndịchphảncôngcủabộbinhSyriacómáybayNgayểm
trợđãmang lạihiệuquả.TheoSputnik (Nga), ngày9-10quânđội
SyriađãgiảiphóngTPBaksa. BọnkhủngbốMặt trậnAlNusra (chi
nhánhAlQaeda)đãchiếmđịabànnày từ tháng8.
MáybayNgakhôngkíchNhànướcHồigiáoởSyria.Ảnh:BỘQUỐCPHÒNGNGA
QuânđộiTựdoSyriasửdụngsúngchốngtăngBGM-71-TOWcủaMỹ.
Ảnh:YOUTUBE
