8
THỨ TƯ
21-10-2015
P
hap luat
THANHTÙNG -CHÂNLUẬN
Luật sư
NGUYỄN
VĂNCHIẾN
,
Phó
Chủ tịch Liên đoàn
Luật sư Việt Nam:
Có án lệ sẽ giảm
sai sót
Việc Hội đồng Thẩm
phánTANDTối caoban
hành nghị quyết về án
lệ là cần thiết nhằm bổ khuyết cho những
điểm thiếu hụt, chưa rõ ràng của hệ thống
luật thànhvăn củanước ta. Tậphợp án lệ sẽ
là căn cứ đối chiếu giúp việc giải quyết án
của các tòa được thống nhất, bảo đảm cho
việcxét xửcôngbằnghơn.Bởi lẽngười dân,
đương sự cóvụviệc tương tựđangđược tòa
giải quyết cóquyềnnghiên cứu án lệ để đối
chứng, đề xuất các cấp tòa giải quyết theo
án lệ nhằm bảo đảm sự công bằng.
Theo dự thảo nghị quyết, thẩm phán, hội
thẩm khi xét xử phải nghiên cứu, vận dụng
án lệ, nếu không thì phải nêu rõ lý do trong
bản án. Như vậy, thẩm phán, hội thẩm sẽ
không thể tùy tiện thích thì áp dụng án lệ,
không thích thì không áp dụng. Án lệ sẽ
trở thành cẩmnangđể thẩmphán, hội thẩm
xét xử trong trường hợp pháp luật chưa có
quy định hoặc quy định chưa rõ. Điều này
giúp nâng cao trách nhiệm của thẩm phán,
hội thẩm, giảm thiểu sai sót, hạn chế tiêu
cực. Sự côngkhai của án lệ khôngnhững là
một kênh tuyên truyền, phổ biến giáo dục
pháp luật hữuhiệumà còn có tácdụngquan
trọng giúp giảm thiểu đáng kể các kháng
cáo, kháng nghị. Viện dẫn án lệ trong bản
án còn làm tăng tính thuyết phục trongphán
quyết của tòa.
Cóánlệ,
thẩmphán
khôngthểxử
tùytiện
Nhưchúngtôiđãthôngtin,dựthảonghịquyếtcủaHộiđồng
ThẩmphánTANDTốicaovềquytrìnhbanhành,ápdụngán
lệđãnhậnđượcsựđ ngthuậncaotừcáccơquanliênquan.
Chúngtôixingiớithiệuýkiếncủacácchuyêngiavềdựthảonày.
Luật sư
NGUYỄN
TOÀNTHIỆN
,
ChủnhiệmĐoànLuật sư
tỉnhBìnhThuận:
Banhànhcàng
sớmcàng tốt
Pháp luật của chúng ta
hiệnnaychưatheokịpthực
tếcuộcsống,cónhữngvấn
đềnanánhaunhưngchưacóquyđịnhcụ thểđể
giải quyết. Trongkhi đó, án lệ là đường lối áp
dụng luậtphápcủacác tòavềmộtvấnđềpháp lý
đã trở thành tiền lệđểcác thẩmphán theođóxét
xử trongnhững trườnghợp tương tựvề sau.Vì
vậy, trongbối cảnhhiệnnay thìnên tuyểnchọn
vàcôngbốán lệcàng sớmcàng tốt.
Tuynhiên, tôi nghĩ nênđể sau thời điểmcác
bộ luật lớn có ảnh hưởng sâu rộng nhưBLDS
(sửađổi),BLTTDS(sửađổi),LuậtTố tụnghành
chính (sửađổi)đượcQuốchộibanhành (vàcó
hiệu lực) thìmớibanhànhnghịquyếtvềán lệ là
hợp lýnhất.Sauđó, trongquá trìnhápdụngcác
bộluật,luậtsửađổithìápdụngánlệluônđểtránh
sựhiểukhông thốngnhất vềđường lối xét xử.
Luật sư
NGUYỄN
THẾPHONG
,
Chủ
nhiệmĐoàn Luật sư
tỉnh LongAn:
Cái gì tốt thì
nên làm
Ngoài nhữngmặt tích
cựcnhưdựthảonghịquyết
về án lệ củaHội đồngThẩm phánTANDTối
caođãchỉ ra thìvề thực tiễn, án lệcòncónhiều
lợi íchkhácđốivới riêng thẩmphán.Nóchống
được tưduyxơcứngcủangườixétxử, thậmchí
làm thay đổi quan niệm chỉ áp dụng pháp luật
thành văn ở chúng ta hiện nay. Điều này giúp
thẩm phán vận dụng linh hoạt hơn với những
vấnđề tương tựnhauđể tạo ramột chuẩnmực
đúngđắn, hợp lý trongxét xử.
Có ý kiến băn khoăn rằng nội hàm “làm rõ
cácquyđịnhcủapháp luậtchưarõràng,cócách
hiểukhácnhau”củaánlệphảithuộcthẩmquyền
giải thíchcủaỦybanThườngvụQuốchội,còn
ngành tòaánchỉđượcgiải thíchgiớihạnởphạm
vi vụviệccụ thể.Theo tôi, khôngnên suynghĩ
cứng nhắc như vậy vì cái gì tốt, có lợi thì nên
làm.Việcápdụngán lệchắcchắnsẽ tốthơncho
công tácxétxử, trongkhiviệcgiải thíchcủacơ
quan lập pháp trong những năm qua chưa đạt
kết quả cao. Các nước cũng áp dụng được thì
không lýgì chúng tadùng lập luận trênđểchối
bỏ lợi íchcủaán lệ.Nếucứchờgiải thíchpháp
luậtmàquyền lợi củangười dânbị ảnhhưởng,
các tranhchấpkhôngđượcgiảiquyết thìsựchờ
đợi đócóýnghĩagì?
TS
NGUYỄNVĂN
TIẾN
,
TrườngĐHLuật
TP.HCM:
Ủnghộcánhân
đềxuấtán lệ
Mặt tích cựcmà án lệ
mang lại thì không cần
bàncãi nhiềubởi đaphần
aicũngcôngnhậnvàchorằngcần thiếtphảicó.
Bêncạnhnhữngquyđịnhhiệncócủapháp luật
thìcầnphảiápdụng tậpquán tương tựpháp luật
và án lệ.Về bản chất, tòa xử theo án lệ là việc
vậndụng cácphánquyết có từ trướcđểđưa ra
mộtphánquyếtmới tương tự trongmộtvụviệc
tương tự. Về nguyên lý, người tạo ra án lệ là
HĐXXởbất cứcấp tòanàochứkhônghẳnchỉ
làHội đồngThẩmphánTANDTối caomới có
quyền làm raán lệ.
Tôi đánh giá cao quy định của dự thảo nghị
quyếtvềviệcngoàinhữngngườicó tráchnhiệm
đềxuấtán lệ làchánhánTANDcấp tỉnh,chánh
án tòaánquân sựquânkhuvà tươngđương thì
cánhân,cơquan, tổchứccũngcó thểgửiđềxuất
lựachọnán lệnếuđápứngđượccác tiêuchímà
dự thảođề ra. Tôi chođây làmột nội dung rất
tiếnbộ, linhhoạt, làbướcchuẩnbị tốt choquy
trình tuyểnchọnán lệ saunày.
TS
NGUYỄNDUY
HƯNG
,
TrườngĐH
ThủDầuMột:
Án lệcủa tòanào
cũngphải tôn
trọng
Mộtsốýkiếnbănkhoăn
vềviệcdự thảonghịquyết
chưa làm rõ được giá trị của án lệ đối với các
cấp tòa.Chẳnghạnnếubảnán, quyết địnhcủa
tòa cấp huyện được chọn là án lệ và có hiệu
lực thì có ràngbuộcđối với việcxét xửcủa tòa
cấp trên (tòacấp tỉnh, tòaáncấpcao,Hội đồng
ThẩmphánTANDTốicao)haykhông?Việc tòa
cấp trênviệndẫnbảnán,quyếtđịnhđượccông
nhận làán lệcủa tòacấpdưới liệucóphùhợp?
Tôi nghĩ đây không phải là trở ngại lớn nếu
đượcquyđịnhrõ trongdự thảonghịquyết.Theo
đó,đã làán lệ thìbắtbuộcHĐXXởcấp tòanào
cũngphảicó tráchnhiệm tôn trọngvàvậndụng.
Không thể lấy lý do án lệ đó có nguồn gốc từ
tòa cấphuyệnmà tòa cấp caokhôngvậndụng
theo.Bởi lẽđể trở thànhán lệ thì bảnán, quyết
địnhđóđãđược tuyểnchọn, sàng lọcbằngmột
quy trình rất chặt chẽ, nghiêm túc.Quan trọng
hơn,án lệđóđãchứađựnggiá trịvềmặthướng
dẫnkhi vấnđề cầngiải quyết chưa được pháp
luật quyđịnh.Khôngai đượcquyềnphủquyết
án lệ nếu như nó chưa được bãi bỏ theo trình
tựquyđịnh.
s
TuyênánbăngnhómgianghồchémngườiởCầnThơ
Qua hai ngày xét xử phúc thẩm vụ án giết người gây chấn
động Cần Thơ, ngày 20-10, TAND cấp cao tại TP.HCM đã
tuyên án 18/52 bị cáo trong vụ án có đơn kháng cáo. Theo
đó, tòa tuyên 16 bị cáo phạm tội giết người, một bị cáo vừa
phạm tội giết người vừa phạm tội hủyhoại tài sản, hủyphần
án sơ thẩm liênquanđếnbị cáochủmưuTrươngPhongHiền
để điều tra, xét xử lại.
Cụ thể, tòa bác kháng cáo xin giảm án của LêVănĐông,
NguyễnHoàngVũ,TrầnMinhKhiêm,CaoVănQuývàphạt
Đông tám năm sáu tháng tù, Khiêm sáu năm tù, Quý vàVũ
cùng năm năm tù. Tòa chấp nhận kháng cáo của 12 bị cáo
khác và xemxét giảm 1-2 năm tù.
Riênghai bị cáokháng cáokêuoan làTrươngPhongHiền
và NguyễnMai TrọngNghìn, tòa tuyên hồ sơ, chứng cứ và
cáckhai nhậncủađồngphạm, nhânchứng tại tòađãđủcơ sở
khẳng địnhNghìn có tham gia trong vụ án với vai trò đồng
phạm giúp sức nên giữ nguyênmức án tám năm tù.
Đối với bị cáoHiền, tòađồngývới quanđiểmcủađại diện
VKSND và tuyên hủymột phần bản án sơ thẩm liên quan
đếnbị cáonày, trả hồ sơđể điều tra, xét xử lại. Tòa cho rằng
cónhiềuvấnđề chưa rõ ràng, bản thânHiền có lúc nhận tội,
sau lại khôngnhận tội, cóbị cáođồngphạm trongvụ ánkhai
đượcHiềngọiđiện thoạikêuđi chémnhưngcấpsơ thẩmchưa
cho đối chất giữa các bị cáo để làm rõ việc có phải các cuộc
điện thoại này là truyền tải thông tinđể kíchđộng các bị cáo
khác đi chém trả thù. Do vậy cấp sơ thẩm nhận địnhHiền là
chủmưu cầmđầu, cóvai trò chính trongvụ án là chưađủ cơ
sở vũng chắc.
Theohồsơ,đêm30-5,TrầnNgọcTuấn(tựTuấn“chínngón”)
dẫnbạnđếnquánkaraokeTốTrinhnhậuvàhát karaoke.Khi
tính tiền, Tuấn lớn tiếng chê dàn âm thanh của quán quá tệ.
Nghevậy,ChếThịLệTrinh, chủquánkaraoke, vàophònghỏi
chuyện rồixảy ramâu thuẫnvớiTuấn.Trinhdùngcây launhà
đánhTuấn và hô hào nhân viên đóng cửa quán rồi cùng đàn
em sử dụng hung khí đuổi chém nhómTuấn. Tuấn bị chém
trúng chân, phải leo qua hàng rào trốn ra ngoài. Ngay trong
đêm 30-5, Trương PhongHiền (tựHiền “kháp” - anh em bà
con cô cậu với Tuấn “chín ngón”) nghe tin đã huy động đàn
emmangmã tấu, tuýp sắt…đi tìmTrinhđể trả thù.Đếnquán
của Trinh, nhóm của Hiền đã truy đuổi, chém chết em ruột
Trinhvà bạn của người này...
GIATUỆ -NHẪNNAM
Chủ tọa
đang tuyên
án trong
mộtphiên
tòa lưu
động tại
TP.HCM.
Ảnh:HTD
