CHỦNHẬT 8-11-2015
2
TUẦN THỜI SỰ
GạoViệt
“mòmẫm”
tìm lợithế!
Câu chuyệnhội nhập saugiai đoạnhàohứng
đãdần chuyển sangnhững longại khi có ý kiến
chuyêngia kinh tế cho rằngmỗi nămngười
nôngdân làm ra3 tỉ USD cũng chỉ đủ tiền
uốngbia củangười Việt tươngđương3 tỉ USD.
ThamgiaTPP, VN thuộc nước đứng thấpnhất
nên sẽ phải đươngđầu với rất nhiều khó khăn,
đặc biệt là lĩnh vực nôngnghiệp.
YÊNTRANG
thựchiện
“T
rên thếgiới có
người giàuvà
người nghèo.
Có người chỉ
bỏ ramột giờ
kiếmđượccả1.000USD, bằngcả
vài thángmộtngười laođộngchân
tay tạo ra. Nói như vậy không có
nghĩaViệtNam (VN) trước thềm
hội nhập thì không có thế mạnh
gì.Thếmạnh làởchỗchúng tacó
laođộng rẻ, điềukiện thiênnhiên
ưu đãi…Bởi vậy chúng ta sẽ tạo
ra sản phẩm ở phân khúc đó mà
các quốc gia phát triểnkhông tạo
rađược” -TS
LêXuânNghĩa
, cố
vấnChínhphủ, đã tâm sựnhưvậy
khi traođổivới
PhápLuậtTP.HCM
xung quanh những lo ngại trước
ngưỡng cửa hội nhập.
Chuỗi giá trị củaViệt
Namởkhúc trungbình
.
Phóng viên
:
Thưa ông, có ý
kiến cho rằng trong những năm
qua, chúng ta luôn tự hào với thứ
hạngcaovềxuấtkhẩugạo...nhưng
trên thực tế, thứhạngcaonàymang
lại nhữnggì choVN, haychúng ta
chỉ mải miết đuổi theo số lượng
mà quênđi chất lượng và giá trị?
+
TSLêXuânNghĩa
:Nângcao
chất lượng và giá trị là điều đúng
và ai cũngmongmỏi. Tuy nhiên,
làm được điều này cần rất nhiều
thời gian. Như chúng ta biết, VN
có trìnhđộ côngnghệ cònyếu, kỹ
thuậtyếu, năngsuất laođộng thấp,
laođộng rẻ…nênmìnhphải chấp
nhận tham gia chuỗi giá trị thấp
và tạo ra chuỗi giá trị thấp cũng là
điềudễ hiểu.
TS
LÊXUÂNNGHĨA
:VNcũngcó thếmạnhcủamìnhvàphân
khúcgạoViệt trungbình làchính.Mìnhcứcạnh tranhởphân
khúcnàymìnhcũngcó thểcó lợi thếnhưnăngsuấtkhá tốt, lao
động rẻhơnvàchiphí thuhoạchcũngkhôngquá lớn.
VNcótrìnhđộcông
nghệyếu,kỹthuậtyếu,
laođộngrẻ,năngsuất
laođộngthấp…
nênmìnhphảichấp
nhậnthamgiachuỗi
giátrịthấp.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho
rằng các hiệp định thươngmại tự
do -FTAhaymớiđây làHiệpđịnh
Đối tác xuyên Thái Bình Dương
(TPP) là cơ hội đẩy mạnh xuất
khẩu, chiếm lĩnh thị trường đối
vớigạoVNkhihainướcxuấtkhẩu
gạohangđâu thếgiới làTháiLan,
ẤnĐộ chưavàoTPPvà thuếxuất
khẩugạogiảmvề0%.Songđê tân
dụng đươc nhưng cơ hôi nay thì
thực tế là xa vời vì gạoViệt đang
mang nhiều “căn bệnh” chưa có
“thuốc đặc trị”.
Bệnh thành tích
Hầu như năm nào ngành gạo
cũng đề ra những m c tiêu xuất
khẩunăm sau caohơnnăm trước,
đã có năm 2012 xuất khẩu gạo
VNvượt qua7,5 triệu tấn, có thời
điểmxuất khẩu đứng đầu thế giới
về sản lượng. Nhưng không phải
từnăm2014đếnnaykhixuấtkhẩu
gạo tuột dốc, doanh nghiệp (DN)
bế tắc, thị trườngmới thấy rõ hậu
quả của “cănbệnh” thành tíchmà
từ lâuđối nghịchvới vị trí thứhai,
thứba thếgiới, nôngdân trồng lúa
nước tanămnàocũngkêu lỗ, phải
bángiá thấp, vẫn nghèo.
GSNguyễnQuốcVọng,ĐHRMIT
(Úc), chuyên gia quốc tế về nông
nghiệp, cho biết không chỉ ngành
gạomàcácnông sảnkháccủaVN
cứmảimiếtchạy theo thành tíchsố
lượng xuất khẩumà quên đi phải
chú trọng chất lượng, giá trị mặt
hàng đó. Ngành lúa gạoVN đang
rơi vàonguy cơbị thua thiệt ngay
GạoViệtbiếnmấttrênthịtrườnghộinhập
GạoViệt dườngnhưbiếnmất trên thị trường thếgiới vì khôngcó thươnghiệu vàbị cácnướcnhập khẩu “thay tên, đổi chủ”.
trước mắt khi phải cạnh tranh về
gạo giá rẻ với Ấn Độ, Pakistan,
gạo chất lượng thì thuaThái Lan,
Campuchia. Nếu không thay đổi
thì ngành gạo sẽ không bao giờ
tậnd ngđược cơhội từhội nhập.
TheoGSVọng,giảm thuếchẳng
mang lạigìnếucácnướcdựngnên
hàng rào kỹ thuật về chất lượng
an toàn vệ sinh thực phẩm. Ví d
như thị trường ở châuMỹ là Chi
Lê và Mexico, những nước này
đều tham giaTPP, thuế xuất khẩu
sangMexicohiện tại lên tới 20%,
nếu giảm về 0% thì cơ hội rất lớn
cho gạoViệt. Nhưng không có gì
là dễ dàng vì muốn cómặt tại thị
trườngnày, gạoViệtphảivượtqua
hàng ràokỹ thuật,màđểvượt qua
thìDNphải tốnnhiềuchi phí.Khi
. Cụ thểnhư thếnào, thưaông?
+VN làquốcgiamới phát triển,
càngngày theoquy luật phát triển
mìnhcàngnângdầngiá trị đó lên.
Nóingay trên thị trườngnộiđịaVN
trước đây dệt may tập trung toàn
ở các đô thị lớn. Nhưng nền kinh
tế ngày càng phát triển, ở những
nơi TP lớn trình độ kỹ thuật phát
triển hơn, lao động đắt đỏ hơn…
dệtmaydầndầnchuyểnsangvùng
ven hoặc các vùng lân cận có lao
động, đất rẻ hơn. Và thay vào đó
cácTP lớnchuyểnquakinhdoanh
những thứ tạo ra chuỗi giá trị cao
hơnnhưđồđiện tửchẳnghạn.Đó
là sựphân công laođộng trongxã
hội, trongkhuvực.Vì thếnênmới
có tình trạnggiámộtchiếcđồnghồ
Th ySĩ bénhưngón taycógiá trị
100 tấn gạo là dễ hiểu.
ViệtNamcóth mạnhgạoởphânkhúctrungbình. nhminhhọa:QH
đógiágạoViệtphảibánởmứccao,
làm saocạnh tranh lại gạoMỹvới
chất lượng tốt, chi phí vậnchuyển
thấp.Nói ranhưvậyđể thấycứđề
ram c tiêu số lượng khôngmang
lại lợi íchgì chongànhgạomàcần
chú trọngchất lượng, tìmcáchnâng
giá trị hạt gạoViệt.
Bệnh thành tích ảnh hưởng đến
sảnxuất rất lớn,nhiềunămnayVN
chủyếuxuấtkhẩugạocấp thấp,giá
rẻ, trongkhicác loạigạo thơm,gạo
đồ chiếm dưới 10%. TheoGSVõ
Tòng Xuân, chuyên gia lúa gạo,
DN xuất khẩu gạoViệt chỉ chăm
chămvàonhững thị trườngdễ tính,
ăngạogiárẻnhưTrungQuốc,châu
Phi, cácnướcĐôngNamÁ,miễn
sao bán được nhiều.
Đếnkhi thị trường thayđổi, các
GạoViệtNamcạnh
tranhởphânkhúc
cấp trungbình
. Gạo là thế mạnh của VN với
thiên nhiên ưu đãi, lao động giá
rẻ… nhưng với tình trạng này e
rằng mình sẽ thua cả Thái Lan,
Ấn Độ… vì chất lượng gạo của
họ tốt hơn?
+Tôi khôngnghĩ vậy, hiệnnay
gạoTháiLan trên thị trườngcũng
đã đắt hơn gạo VN vì gạo ngon
hơn.Nghĩa làngay từbâygiờgạo
TháiLanđãđi theophânkhúc thị
trườngcaocấp, bởi chi phí họ làm
rahạt gạocũngcaohơn.Tôi cũng
không tinởphânkhúcnàyẤnĐộ
hayCampuchia có thể cạnh tranh
được. Vì VN cũng có thế mạnh
của mình và phân khúc gạoViệt
trungbình làchính.Mìnhcứcạnh
tranhởphânkhúcnàymình cũng
có thểcó lợi thếnhưnăngsuấtkhá
tốt, laođộng rẻhơnvàchi phí thu
hoạchcũngkhôngquá lớn.Nghĩa
làVNsẽcạnh tranhphânkhúccấp
trung bình.
. Chúng ta cũng có nhiều loại
gạo ngon, vậy tại sao không đẩy
giá trị gạoViệt lêncao, thưaông?
nước châuPhi họ chuyển sang ăn
gạochất lượnghơn,bằngchứnggạo
Thái Lanđã chiếm lĩnh thị trường
này từ tayVN trongnăm2015.Tiếp
đến là Trung Quốc, từ năm 2014
đến nay, DN chỉ xuất khẩu được
gạo cao cấp, gạo trắng5% tấmvà
gạo thơm. Đến khi đó, ngành gạo
rơi vào nghịch cảnh khi DN kiếm
gạo cấp cao, gạo thơm lại không
cóđủhàng để xuất khẩu.
GS Xuân chia sẻ, Thái Lan,
Campuchia,Myanmarđềusảnxuất
lúa một v duy nhất trong năm,
trongkhiVN2-3v .Giống lúacác
nước trồngnhiềuvẫn làgạo thơm,
giống lúa đặc sản, dài ngày, năng
suất có thể không cao nhưng chất
lượng tốt.Trongkhi đó tạiVNcác
giống lúa lại ngắnngày, năng suất
