CHỦNHẬT 8-11-2015
9
VĂNHÓA - GIẢI TRÍ
HÒABÌNH
thựchiện
S
áng 4-11, NXB Trẻ đã
kýkết tácquyền trọnđời
với toànbộ tácphẩmcủa
nhàvănTrầnKimTrắc -
gương mặt văn chương
đượcxếpvàonhómnhữngnhàvăn
có giọng văn Nam Bộ tiêu biểu
nhưSơnNam,BìnhNguyênLộc,
Trang Thế Hy. Ông là một trong
số ít nhàvănđượcNXBTrẻ chọn
mờikýkếthợpđồng tácquyềnnhư
SơnNam,TrangThếHy,Nguyễn
HuyThiệp.
“Tôi làngườiNamBộ
lí lắc”
.
Phóngviên:
Thưanhàvăn,ông
có thểchobiếtcảmxúccủamìnhkhi
đãkýkết tácquyền trọnđờivớiNXB
Trẻ, tức trao trọn quyền về gia tài
văn chương chonơi nàynắmgiữ?
+Nhà văn
TrầnKimTrắc:
Tôi
vui lắm bởi vì được anh em nhớ
đếnmình. Vui hơn vì cómột ông
nhà vănNamBộ già được tìm để
mua tác quyền, coi như NXB đã
cứuvớt đượcmột ôngnhàvăngià.
NếuNXBTrẻ tìm thêmnhữngnhà
vănNamBộ khácmua tác quyền
nữa là điều quý lắm. Tôi thấy như
mìnhđược trẻ raở tuổi 86.Tôi vui
đếnmứcmấy cô bênNXB đến là
tôimờivônhà,giaohết tủsáchcủa
mình.Màngười chuyênnghiệp thì
khôngai làmnhưvậy.Bởivậycũng
hơixấuhổ làgiaoxong tôigọiđiện
thoại lạinói:“Mấycô làmơngiữkỹ
giùm tôi bởi tôi đãgiaobản tài liệu
cuối cùngcủamìnhchoNXB rồi”.
. Được biết cuộc sống của ông
có những giai đoạn vô cùng gian
nan, vấtvảđểmưusinh, có lúc làm
giàunhưng có lúc lại trắng tay và
chắc gặp không ít điều buồn lòng
ngang trái. Cuộc sống ngoài kia
thì cũng có những thay đổi vùn
vụt, cái xấu đang ngày càng tràn
landễkhiếnngười tamất lòng tin,
bi quan. Làm thế nàoông vẫngiữ
NhàvănTrầnKimTrắc
quêquánChợGạo,TiềnGiang.Ôngcòncó
bútdanhNTvàTrầnKim.Các tácphẩmcủaôngđãxuấtbản:
Chuyện
nàngMimô
(1999),
Con traiông tướng
(1998),
Trăngđẹpmình trăng
(1997),
Học trògià
(1997),
Hoàngđếướt longbào
(1996)…
Nhàvăn
TrầnKimTrắc
lí lắctuổi86
86 tuổi, ông nhà vănNamBộ TrầnKim Trắc vẫn lí lắc trả lời phỏng
vấn của báo
Pháp Luật TP.HCM
đúng y như cái giọng văn chương của
mình: thâm trầm trải lẽ đời mà dung dị chân phương, cắc cớ nhưng
tiếu lâm và hào sảng…
được một giọng văn rất đời thực
nhưng luôncósựnhânhậu, ấmáp
với cái nhìn tươi sáng, trong trẻo
về cuộc sống và tình người?
+Tôi ảnhhưởngbởi cụNguyễn
Du trong
TruyệnKiều
một câu và
cụNguyễnĐìnhChiểu trong
Lục
VânTiên
một câu. CụNguyễnDu
viết:
Trămnăm trongcõi người ta/
Chữ tàichữmệnhkhéo làghétnhau
,
còncụNguyễnĐìnhChiểu thìviết:
Nực cười hai chữ nhân tình éo le
.
Đã biết nhân tình như thế thì hãy
giữmình, giữkhoảngcáchđểnhìn
thấu, tìm được điều haymà sống.
Tôi là người NamBộ, người Nam
Bộvốn lạcquan,viếtvăn lại làcông
việc tìmngọc trongđời.Ngọc làvẻ
đẹp ẩnbên trongmỗi người.
.
Giớivănchươngđãxếpôngvào
nhómnhữngnhàvăncógiọngvăn
NamBộđặctrưng,ôngcónhậnmình
làmột giọng vănNamBộ không?
+Có chứ, trước hết tôi là người
NamBộmà. Văn tôi thì có riêng
chất tếucủangườiNamBộ, cócái
sự lí lắcNamBộ. Tôi đọc bài thơ
cho cái sự tếu, sự lí lắc NamBộ
của mình thời đi lính nè:
Đi đâu
chẳngbiết đi đâu, rề lên rề xuống
lâu lâu lại về. Hễ về thì lại hề hề,
rề lên rề xuống hề hề lại đi.
Viết vềbốncái tật lớn
củamình
.Đọc văn củaông, người tabắt
gặp những nhân vật, những câu
chuyện, những địa danh rất thực,
rất bìnhdị đời thường. Tuynhiên,
câuchuyệnấy lại làmột đề tài thú
vị và cómột cái kết rất riêng, rất
độcđáo.Ôngnóigìvềviệcviếtvăn
củamìnhnhưmộtcáchchiasẻkinh
nghiệm văn chương với giới trẻ?
+Tôiđãnóitôiảnhhưởngmộtcâu
củacụNguyễnDu:
Trămnăm trong
cõingười ta/Chữ tàichữmệnhkhéo
là ghét nhau.
Chữ tài thìmình còn
biết đượcnhưngười có tài năng, có
đạo đức, tư tưởng này khác nhưng
cònchữmệnh làgì?Về sau tôimới
suynghĩramệnh làcái tậtởmỗicon
người.Tôicho làcái tậtởconngười
gồmbốncái lớn: háoăn, háodanh,
háosắc,hám lợi.Khianhnắmđược
cái mệnh củamình, tức cái tật của
mình thì anh sẽ viết được rất nhiều
chuyện,vôsốđềtàivềchínhbảnthân
mình,vềcáitôicủamình.Conngười
ta dù ở hoàn cảnh nào, dù có trình
độhaykhôngcó trìnhđộ thìcũngcó
nhữngcái suynghĩ riêngvềmột sự
việc, thì đó làcái riêng, cái độcđáo
cho chuyện củamình. Như hồi tôi
ởLàoCai làm sơn tràng, cómột cô
gái người dân tộc được người yêu
làmột anhbộđội đưađi xemkịch.
Thế làcôấyvềnóivới tôi: “Bácơi,
bữanaycháuđượcđi xemphimcó
người diễn!”.Thấychưa, đó làmột
câu chuyện có cái riêng. Tôimuốn
nóivớicácbạn trẻ làviếtvănchẳng
cầnđề tàiởđâuxa, đề tài làởchính
Câuchuyệnvănhóa
bảnthânmình,vớinhữngcâuchuyện
củamìnhvôsốkể,khôngbaogiờsợ
cạnđề tài hết.
“Emơi, choanh tiền
mua thuốc lá”
.Cuộc sốngbâygiờcủaông thế
nào.Ôngcócònđọc,cònviếtkhông?
+Tôi nămnay86 tuổi, sinhnăm
1929 chứ không phải 98 tuổi, còn
hai tuổi nữa làđược chẵn trămnhư
lỗi củaanh thưkýđánhmáy lý lịch
tôiđâu.Nhưngvậycũng làmắtmờ,
đầu ócmòn, già rồi, hết xí quách,
viết khôngnổi chứkhôngphải như
cácbạn trẻnhàbáođây.Tôi thấycác
bạn cầmmáy ảnh chụp ảnhnàynọ
mà thấyganh tỵvới tuổi trẻ.Già thì
thiếubạn, ít đượcgiao tiếp.Giờ tôi
chỉsốngquanhquẩntrongnhà,không
baogiờđiđâuuốngrượu.Tôighiền
thuốc lá,có lúcxin tiềnvợ,nói:“Em
ơi,choanh tiềnmua thuốc lá”.Tôira
đầungõ, đưa tờhaimươi ngànbạc,
gói thuốc lámười hai ngàn, tôi cầm
támngànbạcvềđưa trả tận tayvợ.
Tôi tiếc là già rồi không viết được
chuyệnnày thành truyệnngắn.
Giờgiàmắtmờ rồi, cáimớinhất
tôi đã đọc là luận văn củamột cô
sinhviênbênTrườngĐHSưphạm
viếtvềvănchươngcủaôngnhàvăn
giàTrầnKimTrắc.
. Xin cámơn ông.
◄
NhàvănTrầnKimTrắc
(phải)
trongbuổikýkếttácquyềntrọnđờimớiđây.
83tuổivẫnviếtvàgiậtgiải
NhàvănTrầnKimTrắc từngđoạtgiảinhì cuộc thi viết truyệnngắn
chủđềgiải thưởngHộiVănnghệViệtNam1945-1954với truyện
ngắn
Cái lu
, tặng thưởngcủaHộiđồngVănxuôiHộiNhàvănViệt
Nam1995với tập truyệnngắn
ÔngThiềmThừ
.Năm2012, ở tuổi
83, ôngvẫn thamgiacuộc thi viết truyệnngắnchủđề“Conngười
vàcuộcsốnghômnay”doHộiNhàvănTP.HCMvàđoạtgiảinhì
(khôngcógiảinhất) với truyệnngắn
SàiGònđắcđịa
.
ThơvànhâncachThisĩ
Tôi cô y viêt hoa chưThi sĩ khi viêt vê nhân cachđangquy vamôt
cuôc đơi “vinh quang chung không it, trâm luân riêng cung nhiêu”
cuamôt ngươi lam thơ tai hoa:PhanDuyNhân.Hơnnửa thêkỷ lam
thơ, hoatđôngcachmangvơinhiêucungbâc, vai trokhacnhau trong
nhưnggiai đoan thăng trâm cua lich sửdân tôcmaôngđangup lăn
trongdongchayđo.NXBĐaNẵngânhanh tuyên tâp
PhanDuyNhân
- Thơ&Đơi
, vừa đươcHôi Xuât banViêt Nam tô chưc hôi thao tai
NXBTre hôm5-11 trươc khi phat hanh.
Cuôc đơi va thi ca Phan Duy Nhân kha đăc biêt. Nhưng bai thơ
thơi kỳ đâu cuaPhanDuyNhânđăng trên cac tap chi vănhocởSai
Gon, chu yêu trên
Bach Khoa
… vơi nhưng câu thơ rât hay nhưng
ray rưt vê thân phân con ngươi, như bai thơ đươc nhiêu ngươi yêu
thich
Thư choMevaChi.
Bai thơgơi nhơ
TôngBiêt hanh
cuaThâm
Tâm, cung noi vơi mẹ va chi. PhanDuyNhân bây giơ vừa qua tuôi
20 nhưng đamêt mỏi, chan chương:
Ngân ây bui conmang vê vơi
Me/ Hân nghin đơi trong đaymăt chưa nguôi…
Thê nhưng hai năm
sau, năm 1964, Phan Duy Nhân vơi but danh Thiêt Sử đa viêt bai
thơ
Thư gưi cac ban sinh viên,
vơi tiêng gao thet vê nhưng bât công
xahôi va khat vong vê tưdo,mởđâubằngnhưng câu:
Nôi cămhơn
sôi trong long tuôi tre/ Trongmăt anh trong tiêng chi kêu gao…Va
kêt thuc vơi hai câu lac quan, yêu đơi:Anh yêu em, yêu xa hôi công
băng/Ngươi yêungươi xâydưngđênmuônnăm.
Bai thơ lan truyên
rât nhanh tronggiơi SV-HSbây giơ vađa conhưng tac đông lơn tơi
phong traoSV-HS tai cac đô thimiênNam trươc 1975.
Cuôc đơi PhanDuyNhân lai la nhưng khuc ca bi trang. Ông thao
thưc vơi vânmênh dân tôc. Lamôt trong nhưng ngươi khởi xương
phong traoSV-HS yêunươcở cac đô thimiênNam - đăc biêt laHuê,
ĐaNẵngvaSaiGon. Saukhi phong traoởmiênTrungbi chinhquyên
Sai Gon đan ap đâmmau năm 1966, PhanDuyNhân vao chiên khu.
Đênnăm1968, trong trânchiên têtMâuThânởHuê,PhanDuyNhân
bi băn gay chân rôi bi băt va bi đay raCônĐao, đên năm 1974mơi
đươc trao tra theoHiêp đinh Paris. Du trong hoan canh nao, kê ca
trongnguc tuPhanDuyNhân vânđươcnhiêungươi quy trong, kê ca
nhưngngươikhacchiên tuyên.Trong lơigiơi thiêucuanhom lam tuyên
tâp
PhanDuyNhân -Thơ&Đơi
coviêt vaimẩuchuyên rât đangnhơ
vê Thi sĩ; xin đươc ghi lai: “PhanDuy Nhân va PhanNhât Nam la
banhoc, ởTrươngPhanChâuTrinh,ĐaNẵng vaQuôchoc,Huê. La
banvănnhưng langươi cuahai chiên tuyênđôi đâunhau. PhanNhât
Nam lađai uynhaydu, tacgianhưng tacphẩm
Docđương sô1,Dâu
binh lưa, Ải trângian,Mua he đo lưa, Dưa lưngnôi chêt…
Khi Phan
DuyNhân đang nằm trong nha laoCônĐao, PhanNhât Nam không
ngânngai viêt lên trangđâusachcuôn
Ải trângian
(1970) lơiđê tăng:
“TăngPhanDuyNhân -Kehaokiêt”.Trong tuyên tâp
PhanDuyNhân
-Thơ&Đơi,
tacgiaDươngĐưcQuang, nguyênVu trưởngVuThông
tin bao chi, Giam đôc TTBCVăn phongChinh phu, viêt: “…Sau nay
P.D.N. conbiêt, taimôt quan caphêởđươngLêLơi, SaiGon,môt sô
bancunghocvơi anhngayxưa, trongđocoP.N.N.môt câybut chông
côngnhiêungươi biêt, đa cobuôi găpmăt tưởngnhơanh. P.N.N. đăt
ly caphê vađiêu thuôc trươc chiêcghê trôngdanh choanh”.
Thisĩkhôngchỉ langươi lam thơhaymaconsônghêtminh,môtnhân
cachđươcnhiêungươi quy trong.PhanDuyNhânđich thưc laThi sĩ.
PHẠMCHUSA
