8
THỨHAI
21-12-2015
P
hap luat
Sổtay
PHƯƠNGLOAN -NGÂNNGA
Luật sư
ĐỒNGMẠNH
HÙNG
(Đoàn Luật sư
TP.HCM)
:
Coi chừng lợi bất
cậphại
Với xã hội công nghệ
thông tin và truyền hình
phát triển như ngày nay
thì hiệuquả trongviệc tuyên truyền, phổbiến
pháp luật quaxét xử lưuđộngđãcóphầnhạn
chế so với các phương thức khác.
Thứnhất, chi phí vàcông tácchuẩnbị cho
xétxử lưuđộng là rất tốnkém.Nhiềuphiên tòa
cần phải huy động lực lượng bảo vệ rất lớn.
Thứ hai, việc xét xử lưu động thường có
số lượngngười thamdự rất lớn, ồn ào, dễ bị
kíchđộng tâm lý, làm ảnhhưởng chungđến
HĐXX, các luật sư và những người tham
gia tố tụng, có khả năng ảnh hưởng đến kết
quả phiên tòa.
Thứba, vụánđượcđưa raxét xử lưuđộng
tại địaphương sẽảnhhưởngđếnbị cáovàcả
người thân của họ. Ngoài bản án của tòa, bị
cáo còn phải nhận thêmmột bản án nữa từ
cộngđồng, dẫnđếnviệc sựxa lánh, tẩychay
của cộng đồng. Điều này làm triệt tiêu tính
khoan dung của pháp luật và tính nhân văn
trong cộng đồng, gây khó khăn cho việc tái
hòanhập cộngđồng.Khi đó, người thân của
bị cáocũngphải nhận từcộngđồng“bảnán”
tương tự. Thứ tư, việc tái hiệnhànhvi phạm
tội dễảnhhưởngđến tâm lý trẻemđangxem
phiên tòa lưu động.
Chúng ta cần nhìn nhận thấu đáo giữa cái
lợivàcáihại, giữa lợi íchchungvới tínhnhân
vănvànhânđạo trongviệc thực thi pháp luật.
Ámảnhmộtphiêntòalưuđộng
Tôi đã từng thamdựhàng trăm vụ xửán lưuđộngđủmọi tội
danh. Đó lànhững vụgây cămphẫndư luận, được tòa chọnđưa
vềđịaphương -nơi vụánxảy rađểxét xửnhằm rănđe. Thếnhưng
cónhiềuvụxử lưuđộngýnghĩahoàn toànngược lại khiến tôi day
dứtkhônnguôi.
Ámảnhnhấtvớitôivẫn làphiênxử lưuđộngngày30-12-2009đối
vớibị cáoHXLởmộtTPbiểnmiềnTrung. Phiên tòađượcbố trídiễn
ra tạihội trườngUBNDxãvàđược thôngbáo rộng rãiquahệ thống
loa truyền thanh.Hàng trămngười dânđịaphươngđếnchật cứng
theodõi phiênxử “chồnghiếpdâmvợ” chưa từngcó trướcnayvới
đủ lời bìnhphẩm, thậmchí cóngười cònkhoái chí cười hôhố. Con
nít,người lớnchennhau, lốiđiởgiữakhôngcònchỗđể lótdépngồi.
Theocáotrạng,doghentuông,L.đãnhiều lầnđánhđập,đốtquần
áocủavợ làchịT. vàđuổi rakhỏinhà.ChịT. cùngcácconđượcmột
ngườihàngxómthươngtìnhchoởnhờtrongmộtcănchòinhỏgần
nhà.Đêm9-9-2009,L.cầmdaoxôngvàonơivợconởnhờkhốngchế
bắt chị T. đưavềnhàdùngcâyđánhđậphết sứcdãman.Nhận tin,
lực lượngcảnh sát cómặtbaovâyngôi nhà, yêucầuL. buôngdao
nhưnghắnchốt cửa, đậpvỡkínhvà thách thứcnếuai xôngvào sẽ
đâmchếtvợ rồi tựsát.
Người thâncủaL.đượcyêucầuđến thuyếtphụcnhưngcũngbất
thành. Sauđó, L. bậthếtđènđiện trongnhà sáng trưng rồi đưavợ
ra trước cửa, bắt cởi hết quầnáo vàdùng tay làmnhục trên thân
thểvợmình.Sauđó,hắncởihếtquầnáocủamìnhvàbuộcvợquan
hệ trái ýmuốnvới đủ “kiểu”nhưphimconheo trước sựchứngkiến
củanhiềungười.
Lợidụnglúcgãchồngđồibạisơhở,bỏdaoxuốngđểrảnhtayhànhhạ
vợ,chịT.giậtdaonémrangoàivàlựclượngcônganđãlaovàokhốngchế
L.trongtìnhtrạngcảhắnvàchịT.đềutrầntruồng.Quáđauđớn,quátủi
nhục,chịT.ngấtxỉutạichỗ.Kếtquảgiámđịnh:ChịT.bị4,96%thươngtật.
Tại phiên tòa, L. tỉnhbơ khai báo từng chi tiết hành vi đồi bại của
mìnhvớivợvàthừanhậnnguyênnhân làdoghentuôngvôcớ.Trong
khiđó, chịT. vàcácconđến tòa trongnỗi xấuhổ,đauđớn tộtcùng.
Suốt phiên xử lưuđộng, chị T. cứ cúi đầuômmặt vì quá xấuhổ
khiphải thuật lạinhữnghànhvicủangườichồng.Tại tòa,chịT.cho
biếtđãkhôngcòntìnhcònnghĩadùcảhaiđãsốngvớinhauhơn15
nămvàcóvớinhauhaimặtcon.Theochị,vớihànhviđồibạicủaL.,
chị không thể tha thứđượcnữavàyêucầu tòaxử lýnghiêmbởi chị
thườngxuyênbịđánhđậpvàbị chồngxemnhư thúvật từ lâu rồi.
Mỗi lầnđứng lên trả lời tòa làmỗi lầnđôimắt chị lại sợ sệtnhìn
xungquanh.Tôivàđồngnghiệpkhôngainỡchụpảnhchị.Cũngcó
đồngnghiệpđôilầnđưamáyảnhlênnhưngliềnbắtgặpánhnhìnvan
lơnthiếuđiềumuốnquỳxuống lạycủangườiđànbàtộinghiệpnày...
Suốtphiênxử,ngồiởhàngghếdànhchongườibịhại,chịT.cứ liên
tụcômmặtkhócrồibịtchặttainhưkhôngmuốnnghenhữngnhục
nhãcủađờimìnhphátratừ lờikhaicủagãchồngthútínhtrướcbàn
dânthiênhạ.Cạnhchịlàhaiđứacontrainhỏđếntòatrongđồngphục
họcsinh.Hai cháunướcmắt ràn rụanhưngchúngchẳng thèm lau.
Vớitôi,phiêntòa lưuđộnghômấychẳngkhácnàophiêntòaném
đá thời trungcổ, dùnạnnhânkhônghềcó lỗi lầmnào.
Sauvụxử, chị T. đãdắt conbỏđibiệtxứ!.
PHƯƠNGNAM
Ngườidânđi coiphiên tòaxétxử lưuđộngvụ thảmsátởYênBái chậtkínsânvậnđộng.
Ảnh:TUYẾNPHAN
Xửánlưuđộnglànhằmtuyêntruyền,phổbiếnphápluật,
rănđegiáodụcvàphòngngừachung.Nhưngxửlưuđộng
cũngmanglạikhôngítnhữnghệlụy.
PhápLuậtTP.HCM
xin
giớithiệumộtsốýkiếnxungquanhvấnđềnày.
Lợivàhại
từxửán
lưuđộng
Nếu so sánh chúng ta sẽ thấy giữa cái được
và cái mất thì cái mất nhiều hơn.
Thẩm phán
NGUYỄN
VĂNNHÂN
, TAND tỉnh
BìnhPhước:
Khôngđảmbảo
tính côngbằng
Theo tôi, không nên
đưa các vụ án ra xử lưu
động bởi việc này xúc
phạm đến nhân phẩm con người, đặc biệt
khi Hiến pháp 2013 đề cao việc bảo vệ
quyền con người, đề cao tôn trọng phẩm
giá và danh dự con người. Hiến pháp và
luật không có quy định việc xét xử lưu
động.
Xử lưu động cũng không đảm bảo tính
công bằng trong xét xử. Tại sao có vụ
án đưa ra xử lưu động, có vụ lại không?
Những vụ án đưa ra xử lưu
động thì điều kiện xét xử
không thể tốt bằng những vụ
án được xét xử tại trụ sở tòa
án được.
Chi phí cho xét xử lưu động
rất tốnkém, vừamất công sức,
tiền bạc của nhân dânmà còn
phản tác dụng giáo dục ở chỗ
nhữngmô tảhànhvi đâm, giết,
cướp, tẩu thoát... được tái diễn, lưu vào
đầu những đứa trẻ và những người đang
có nguy cơ tiềm tàng việc phạm tội. Từ
đó có đất cho tội phạm hình thành, tạo
ra sự bất an của mọi người trong xã hội.
Đặc biệt, xử lưu động sẽ bỏ qua nội
quy phiên tòa như trẻ em không được vào
phòng xử, người dự tòa ăn mặc lịch sự,
không hút thuốc, không văng tục…Quả
thực, tòa khómà kiểm soát những vấn đề
này trong một phiên tòa lưu động, từ đó
làm giảm đi tính uy nghiêm của phiên xử.
Luật sư
NGUYỄNTHỊ
THUTHỦY
,
nguyênPhó
ChánhTòaHìnhsựTAND
TP.HCM:
Cómặt tích cực
Xử lưu động có mặt
tíchcực.Việcxử lưuđộng
là hình thức xử công khai, thông qua đó để
tuyên truyền pháp luật, nâng cao tinh thần
cảnh giác, phòng chống tội phạm...
Hiện nay trên các trang mạng xã hội vì
nhiều lý do khác nhaumàmột số người đưa
những tin không đúng sự thật liên quan đến
nhữngvụviphạmpháp luật từđókhuếch tán,
thêm gia vị cho ly kỳ. Chẳng hạn như vụ án
thảm sátởBìnhPhước, cảnước
quan tâmvànếukhôngxửcông
khai thì những tin xuyên tạc
không chấm dứt được. Xét xử
công khai cũng nhằm tạo niềm
tin trongnhândânvềnhiềumặt
như tìnhhình trị an, chính sách
củaĐảng, Nhà nước.
Chính TANDTối cao lại rất
quan tâm đến việc xét xử lưu
động bằng việc tính điểm thi đua cho xét
xử lưuđộng.UBND cũng rất đồng tìnhviệc
tuyên truyềnpháp luật bằngcácphiên tòa lưu
động, nhất là đối với những tội danh xảy ra
nhiều tại địa phương. Như vậy, xét xử lưu
độngcũng làmộtkênh tuyên truyềnpháp luật.
Nhưng cạnh đó xử lưu động cũng cómặt
tiêu cực. Người phạm tội khi họ chấp hành
xong hình phạt sẽ về tái hòa nhập với cộng
đồng và trong khoảng thời gian nhất định là
được xóa án tích. Nhưng những phiên tòa
lưu động công khai danh tính, lý lịch, hành
vi phạm tội của họ, liệu bao nhiêu nămmới
được xóa vì “người ta chết để tiếng”...
Luật sư
TRẦNTHÀNH
,
Đoàn Luật sưTP.HCM:
Tôi kịch liệt phản
đối xử lưuđộng
Thông thường,nhữngvụ
ánkhi đưa raxét xử là án
điểm, điều này không chỉ gây áp lực cho bị
cáomà còn áp lực cả luật sư, kiểm sát viên,
HĐXX. Vì nếu xử nhẹ cũng không được, ý
dân ra saomìnhcũngđâucóbiết.Đámđông
thì cónhiềuýkiến trái chiều, thuận thì không
nói, cònnghịch thì cókhi họnhânđóxuyên
tạc sự thật. Có những phiên tòa gia đình bị
cáo sợ áp lực của dư luận, không dám đến
dự. Hơn nữa tôi thấy xử trong trụ sở tòa án
mới thể hiện được sự nghiêmminh hơn là
xử… ngoài đường.
Tôi nhớ mãi một phiên tòa lưu động mà
mình đã tham gia. Bị cáo bị truy tố tội giết
ngườidomâu thuẫnănnhậuồnào, ngườinày
nhảyvào,ngườikiacầmdao, thế làmộtngười
tử vong. Bào chữa cho bị cáo, tôi hỏi người
có quyền và nghĩa vụ liên quan: “Lúc bị hại
nhảy vào trong nhà có cầm gì không?”.Anh
này trả lời: “Tôi thấybị hại cầm cây, thế làbị
cáocầmdaođâm”.Tôi đưachi tiết này rabào
chữa, cho rằngbị cáovượtquágiớihạnphòng
vệ chínhđángvì nạnnhân cũng cómột phần
lỗi. Lúcnàybàconởdưới ngồi vỗ tayhưởng
ứng. HĐXX,VKSND táimặt luôn. Nhưvậy
thì giáo dục gì trong trường hợpnày?
s
Ngoàibảnáncủatòa,bị
cáo(vàngườithâncủa
họ)cònphảinhậnthêm
mộtbảnánnữatừcộng
đồng,dẫnđếnviệcbịxa
lánh,tẩychay.
