CHỦNHẬT 6-3-2016
7
PHÓNGSỰ - NHÂNVẬT
AmiTengsáucon
ngày
ngàymộtmìnhngồiủ rũ,
câm lặng trongcănnhà
trốnghoác.Ảnh:H.THU
HỒNGTHU
Ở
vùng sâu núi rừng
ĐắkLắk, dườngnhư
người tađẻbất chấp
nghèo đói, bất chấp
cơn điên. Khác với
người đồngbằng, đa sốngười dân
tộcÊĐêởđây sống anphận, hồn
nhiên trongcái nghèovàđôngđúc
con cái củamình.
“Chồng tôi bị hiếpdâm
màchết”
Cănnhà sàncủaAmiBốngnằm
cheo leo giữa cánh đồng rộng ở
buôn Giang Lành, xã KrôngNa,
giữa lácđáccácnhàhàngxóm.Sàn
gỗ sạch sẽ, ngoài đốngmềnmùng
xếp gọn, bàn thờ, chiếc võng và
đámxoongchảo, còn lại chẳngcó
gì. Bà chủ nhàmặc bộ quần jeans
trắng, áo thun, cổđeodây chuyền
mặt ngà voi sành điệu. Hai đứa
con một bốn tuổi và một gần ba
tuổi mặt đen nhẻm, tóc khét nắng
chạy lòng vòng quanh chỗAmi
Bống ngồi, giỡn với mẹ rồi xoay
qua giỡn với nhau. Chốc chốc ba
mẹ con cười nắc nẻ. Đứa con gái
14 tuổi chân bị liệt nằm đong đưa
trên võng say sưa hát bản nhạc
Lương Bằng Quang:
“…lần đầu
tiên nắm tay, anh không tin nắm
tay… từ em yêu, lời vuốt ve, níu
đôi bàn tay anh…”.
Ngườimẹ trongkhungcảnhngăn
nắp và hạnh phúc chỉ tay lên bàn
thờ có đặt khung ảnh người đàn
ôngvạmvỡ,kểvớikháchđến thăm
nhà:“Chồng tôiđó, tộinghiệp lắm,
bị hiếpdâmmàchết!”.Hỏi vặn lại
chị: “Hiếpdâmgìmàđếnnỗi chết
luôn?” thì chị trợnmắt: “Hiếp liên
tụcmột nămkiệt sứcmà chết chứ
sao không”. Chị trỏ tay sang nhà
hàng xóm, nêu đích danh H’Nie
đãhiếpdâmchồngchị.Rồi chị kể
nhiều người đàn ông, kể cả mấy
thằng bé học sinh đã thích chị ra
sao, chịđãphụ tìnhhọ thếnào, bởi
chị khôngmuốn vì chọn yêumột
ngườimànhữngngườicòn lạiphải
thất vọng, đau khổ vì chị.
Ai mới gặp Ami Bống, nhìn
người đàn bàmiệng lúc nào cũng
ngoái. Tám đứa con của chị từ đó
tảnmát, hai đứa được hàng xóm
nhậnvềnuôi,mộtđứa lấychồngđi
xa, hai đứa làmmướn trongbuôn,
ba đứa ngồi nhà với mẹ. Nhà chỉ
có lon gạo hàng xóm thương tình
đem cho. Bữa ăn của bốnmẹ con
chỉcómộtnồicơmvàdĩasợiđuđủ
muốimặn.Ami Bống được nhiều
người khen tuy điên nhưng biết
thương con, chưa từng đánh đập
chúngbaogiờvà thêmkhoảnănở
sạch sẽ. Có lẽ nhờ cái nết nàymà
chồng chị thương. Chuyện kể có
thật, ngày anhnằmbệnh sắp chết,
khicóngườiđếnvậnđộng triệt sản
cho chị, anh thều thào: “Tôi chết
rồi, vợ tôi triệt sản thì làm sao vợ
đẻ con choông chồngmới?”.
CùngbuôncóAmiTengcũngbị
điên.Hainăm trước, chị còncó lúc
tỉnhngười.Nhưngởcái tuổingoài
30, khi vợ chồng đã có với nhau
sáumặt con thì đùngmột cái, anh
chồngcặpbồvớingườiđànbàkhác
vừachânướt chân ráo langbạtđến
vùngnày.Chịpháthiện,khôngghen
tuôngầm ĩ, chỉkhócmột trận,nằm
liệt giường cả tháng trời, rồi từđó
chịcâm tiếng.Ainói, aihỏi, chịchỉ
cógật hoặc lắc.Ngàyngàychị vùi
mình trongchănhoặc ravàovậtvờ
trongcănnhà trốnghoác. Sáuđứa
con,mộtđứa lấyvợ, còn lại rúthết
về ở nhà ngoại. Thỉnh thoảng có
con gái H’Ci Êban, 16 tuổi mang
cơm canh sang chomẹ. Lạkỳgặp
H’Ci Êban, hỏi nhìn cảnh nhà em
cóbuồnkhông,muốncónhiều tiền
không, embối rối: “Conquen rồi,
khôngbuồn.Cónhiều tiềnconcũng
không biết để làmgì”.
“Đẻsắphết trứng thì
cònkếhoạch làmgì!”
Nói bởi Ami Bống, Ami Teng
bị điên nênmới không ý thức về
chuyện sinh con đàn, con đống
thì không phải. Ở vùng này, khó
tìm ra nhà nào vợ chồng ngoài 40
mà có ít con, mặc dù họ quá tỉnh.
ÔngYMưhByănămnay50 tuổi,
lấy vợ cùng tuổi, từ năm 18. Nếu
không bị chết đến bảy người con
thì hiện tại vợ chồng ông có đến
15 con. Đến nỗi hỏi tên các con,
ông phải lẩm nhẩmmột lúc mới
nhớhết.AmiTrang46 tuổi, có12
con, chết ba.Ami Nhịn, sinh năm
1968, còn đủ 10 con.Ami Sen có
năm con trai, đangquyết tâm sinh
cho được đứa con gái…Các gia
đìnhnàyđềunghèo, nhàcó íthoặc
không có ruộng rẫy. Con cái ít có
đứa được học lênđến cấp II.
Hơn10nămnhậnnhiệmvụ tuyên
truyền dân số, kế hoạch hóa gia
đìnhchoChi hộiPhụnữxãKrông
Na,huyệnBuônĐôn,ĐắkLắk,chị
H’KhămLâmtrảiqualắmchuyệndở
khócdởcười.Chị thởdài: “Chẳng
thà họbiếtmìnhnghèo,mìnhkhổ
thì còn có động lực kiêng khem,
hạn chế sinh đẻ, chứ đằng này...”.
Cóôngchồng lý luận: “Thêmmột
đứacon thì chỉ tốn thêmvốcnước
nấu cơmvới nắm rau rừng chứ có
mất gìmà không đẻ”.
Và chodùkhông tínhđếnđộng
lực thì ngay nhận thức của họ về
kiến thức sinh sản, kế hoạch hóa
gia đình cũng nhiều hạn chế, lệch
lạc.Không có chuyệnnóimột lần
là họ nghe, họ hiểu. Chị H’Khăm
Lâmphảiđếnnăm lầnbảy lượtmà
cókhi cũng chịubó tay.NhưAmi
Na, chịvậnđộng từkhinhàcónăm
con, chị nói hoài nói hủy cho đến
khimẹnày…đẻ támcon thìmẹmới
chịudừng.HayAmiTrang,khuyên
nhủ dùng biện pháp tránh thai thì
mẹ tỉnhbơ:“Tôigiàrồi,chắckhông
đẻđượcnữa”.Khuyênuống thuốc
tránh thai thì cácmẹchối đâyđẩy,
bảo sợ bệnh, rồi thì chồng không
cho.Nănnỉđưacácmẹđiđặtvòng
thì dứt khoát bảokhôngchịuđược
vật lạ trongngười.Nếu chịuuống
thuốc rồi, dặnđúng7giờ tối uống
thì cứ quên béng, hoặc sực nhớ
giờ nào uống giờ đó. Còn chuyện
triệt sản thì đừng có hòng, cả đàn
ôngvàđànbà, vì làmvậy là“man
rợ”. Phát cho bao cao su thì cũng
nhận nhưng nhận để đưa các con
thổi bong bóng chơi…
Hiểmhọa rình rập
Đôngconđươngnhiênảnhhưởng
đếncuộc sốnggiađình, đến tương
lai củanhữngđứa trẻvàchất thêm
gánh nặng cho xã hội. Nhưng đó
là bế tắc ở tầm… vĩ mô. Dễ thấy
nhất, ởxãKrôngNanày, nơi phải
gánh chịunhiềunhất hậuquả của
các gia đình đông con chính là
khu rừng quốc giaYokĐôn nằm
cạnhđó.Thêmmột đứacon, thực
tế không đơn giản như lời nói
liều “chỉ là thêmmột vốc nước
nấu cơmvànắm rau rừng”,mà là
thêmmộtđòihỏi cơmáo rống riết.
Túng quá, đói quá thì đêm họ dắt
díu nhau vào rừng, quamặt kiểm
lâmchặt đốncây rừng, bẫybắt thú
đem bán. 10 năm trở lại đây, vào
rừngYokĐônhầunhưbói không
ra một thân cây bằng đùi người.
Công, hoẵng trởnênhiếmhoi, rùa
thì tuyệt chủng…
Những bà mẹ ÊĐê tiếp tục đẻ
mà chẳng thèm rơimột giọt nước
mắt cho số phận những đứa con
mình. Ami Bống vẫn trong cơn
điên triềnmiên cùng nỗi ám ảnh
tình dục. Ami Teng còn nhan sắc
nhưngmột mìnhmột nhà, gầy gò
tưởng xô nhẹ là ngã. Điều khủng
khiếp nào sẽ xảy ra nếumột ngày
tình cờ, có tên đàn ông đi ngang
nhàAmi Bống, Ami Teng và nổi
máu tà dâm?...
◄
ĐónđọcChủnhậttuầnsau:
Đứaconcủarừng
Chuyện về chàng trai ÊĐê Y
Danh - người gắn bó với rừng
từ lúc biết đi lẫm chẫm đến nay.
Chuyện chặt nứa làm vòi uống
rượu cần nếu không khấn thần
rừng thì cầnbịbể,hái trái câymà
không khấn thần rừng thì đừng
hòngmà về đếnnhà...
KÝ SỰRỪNG SÂU - BÀI 1
ĐivàotrongrừngsâucủaĐắkLắkcóbiếtbao
chuyện lạ, từ luậttụcmachay,cướihỏichođến
chuyệncủagià làng.Khiđườngdây Internetđã
len lỏivàođếntậnnơi thâmsơncùngcốcấythì
cuộcsốngcủangườidântộctrongcácbuôncó
gì thayđổi?
PhápLuậtTP.HCM
đãbăngrừngđể
đi tìmcâutrả lời.
Đẻcho
hếttrứng
thìthôi
Thêmmột đứa con thì chỉ tốn thêm vốc
nước nấu cơm với nắm rau rừng chứ có
mất gì mà không đẻ (?!). Có nhàmột vợ,
một chồng đẻmột lèo15 con. Có bàmẹ
điên vẫn đẻ sòn sòn tám đứa cho đến khi
chồng chết năm ngoái.
cười tươi như hoa và nghe những
mẩu chuyệnmạch lạc, có đầu có
đũacủachị thì không tài nàonhận
rađó làmộtbàmẹ...điên.Kỳ thực,
chị điên từ lâu lắm rồi, khi mới
sinh đứa con đầu tiên. Chồng chị
là người đàn ông thương vợ con,
quanhnămđi làmmướnnuôicảnhà
lần lượt támđứacon rađời.Nhưng
rồi anhbị ung thưphổi, nằmbệnh
một nămvà chết vào tháng9năm
BikịchchấtchồngđằngsautiếngcườicủaAmiBốngtámcon.Ảnh:H.THU
“Tôichếtrồi,vợtôi
triệtsảnthì làmsao
vợđẻconchoông
chồngmới?”
