CHỦNHẬT 14-8-2016
10
SỨCKHỎE
Mộttrongnhữngcáchphòng,
chốngngáy
làgiảmcâncho
bằngđượcđể tránhbéophì.
Chiatayvì“rồga”
giữađêm
Thưa các bà, đã thương thì thương cho trót. Xinđừng vội dùng cùi chỏ
nếu ôngnhàbỗngnhiênđổi nghề cưa cây giữađêm khuya. Có thúc, có
xôđẩy, cóđạp xuốnggiường thêm trăm lần vẫn khônggiải quyết được
gì khi người ngáy nàođâu có chủ tâmquấy rầy bạn chung chăn!
BS
LƯƠNGLỄHOÀNG
T
hống kê tại các tòa án
ởHoaKỳcho thấymột
trongcácnguyênnhân
dẫnđếnquyếtđịnh lydị
củanhiềubàvợkhông
vì ông chồng “đi đêm”mà chỉ vì
các ông vô tình “rồ ga” giữa đêm
trường tĩnhmịch!
Tiếng ngáy không chỉ phá hoại
hạnhphúc gia đình. Cũng theo tài
liệu nghiên cứu ởMỹ, nhiều phụ
nữ gây tai nạn do ngủ gục khi lái
xe, nhiều bà bị nhồi máu cơ tim
hay tai biến mạch máu não là vì
mất ngủ với ông chồng không ai
mời nhưng cao hứng cất tiếng tù
và giữa canh ba!
Không thôngcảm,
khóđồngcảm
Nàoaimuốn thế.Cũngnênhiểu
cho hoàn cảnh éo le của “ngáy
nhân”. Nạn nhân nào có muốn
nhưng phải ngáy để tìm cách kéo
hơi qua đường hô hấp chật hẹp vì
phù nề do béo phì, do co thắt bất
chợtvìnguyênnhân thầnkinhhay
nguyhiểmhơnnữa vì xunghuyết
do timđẩymáu không nổi!
Đừng tưởng ngáy được là khỏe.
Ngườingáycàng lớncàng tiêuhao
năng lượng trongđêm,nghĩa là trái
ngược với nhịp sinh học, khi giấc
ngủ làkhoảng thờigianchủyếuđể
cơ thể hồi phục!Người ngáy càng
nhiều càngmỏimệt khi thức giấc,
phần vì hết pin do bộ loa chạy hết
công suất, phầnvì thiếudưỡngkhí
trong tếbào, đặcbiệt tronghệ thần
kinhtrungương.Khônglạgìkhinếu
nhứcđầu,mỏimệt, buồnchán, cáu
kỉnh, losợvànhất làghen tuôngvô
cớsớmmuộn làbạnđồnghànhcủa
người thíchphátbiểu trongkhingủ,
dùkhôngai yêucầucũngkhôngai
hiểu“thủphạm”muốnnóigì!Hơn
thếnữa,vì trái timphảicốgắng làm
việcthâuđêmnênhuyếtápcókhuynh
hướng tăngdầnvào lúc sáng sớm,
vào thờiđiểmnhạycảmcủahệ thần
kinhgiaocảm.Chínhvì thếnguycơ
nhồimáucơ timhay tai biếnmạch
máunãokhimới thứcdậyởngười
hay ngáy bao giờ cũng cao hơn ở
người còngiữnổi thái độ“im lặng
làvàng”.Khôngchỉcóvậy, từchức
năng tưduy chođến sinh lý, tất cả
đềukhógiữphongđộbình thường
khi tình trạng thiếudưỡngkhícàng
lúc càng tích lũy.
Đừng tưởng người ngáy to là
người ngủ say. Không, bên cạnh
trục trặc về mặt thông khí, nạn
nhânđắmchìm trongnỗixâuxé từ
nhiều phản ứng phức tạp domâu
thuẫn về tâm và sinh lý. Chính vì
thế mà giọng hò trong đêm thay
đổi cường độ, tần suất và là tiêu
chí cho thấy gia chủ trong ngày
trước đó khỏe haymệt.
Mối nguyngưng thở
Nỗi khổ tâmchongười nghe lẫn
ngườingáychưadừng lạiởđó.Mối
nguy thựcsựởngườingáyquá lớn,
quá nặng nề, quá đột ngột là tình
trạng
“ngưng thở”
(apnoe) trong
giấc ngủ! Do sai lầm về phản xạ
từ tình trạng thiếudưỡngkhíởnão
bộ,ngườingáynhiềuđợtquá lâucó
thểngưng thởđếncả trăm lần trong
đêm,mỗi lầncó thểkéodài đến60
giây! Hậu quả là hệ nội tiết, đứng
đầu là tuyến thượng thận, phảiứng
chiếnsuốtđêm trong tình trạngbáo
độngđỏđể kịp thời đánh thức nạn
nhân.Ngườingáy,dùbềngoàingủ
say, ngaycả trong trườnghợp“bất
tỉnhvì sayxỉn”, trên thực tế chẳng
khác nào phải sống với stress suốt
đêm thâu! Vì thế người ngáy suốt
giấcngủsánghômsau thường trong
tình trạng lơmơ, thậmchíhơncảkẻ
nghiện rượu!Ngànhy tuyhiệnnay
đãcómáychốngngưng thởnhưng
dù sao vẫn chưa là thượng sách.
Cáchchữangáy tốt nhất là làm sao
đểđừngngáyđếnđộsinhbệnh, thay
vìđợiđến rít rống rồimới tìm thầy.
Đểchuyệnnhỏđừngdễ
xé ra to
Đừng xem thường tiếng ngáy.
Tình trạngbỗngnhiênngáynhiều,
ngáy lớnhơn trước làdấuhiệubáo
độngđãđến lúccầnkiểm trahệ tim
mạch và biến dưỡng. Cũng đừng
tưởngphómặcmọichuyệncho thầy
thuốc làxong.Trongnhiều trường
hợp “ngáy nhân” có thể bớt sáng
tác bản nhạc quái dị trong đêm,
nếu cốgắng:
•
Giảmcânchobằngđượcđểtránh
béo phì bằng cách kết hợp chế độ
dinh dưỡng hợp lý, tiêu hao năng
lượngquabiệnphápvậnđộng,hay
nếu cần với thuốc ảnh hưởng trên
biến dưỡng chất béo.
•
Đừnguống rượu, càphê, nước
tràphađậm... tối thiểuhaigiờ trước
khi đi ngủ khiến hệ thần kinh sau
đó vận hành loạnxạ.
•
Tránh dùng thuốc quá thường
như thuốc giảm đau, thuốc chống
dị ứng... Cũng đừng lạm dụng
thuốc an thần.
•
Không xem phim tập quá trễ
vì vừa trật nhịp sinh học, vừa dễ
tức cànhhông suốt đêmnếu trúng
nhằm phim… dở!
•
Khám sứckhỏeđịnhkỳđểkịp
thờipháthiệnbệnhnội tiếtnhưbệnh
tiểu đường, bệnh biến dưỡng như
tăngmỡmáu, bệnh timmạchnhư
caohuyết áp…và điều trị rốt ráo.
•
Tích cực áp dụng các phương
pháp thưgiãnkhôngdùng thuốcnhư
thiềnđịnh,xônghơi, ấnhuyệt…để
đừngmangcôngviệcvàogiường,
để giấc ngủ đúng giờ ngủ và giờ
thức, để trầmuất là chuyện của…
hàng xóm.
Tuy “thức khuyamới biết đêm
dài”nhưngcácbànênđợiđếnsáng
rồi thủ thỉkhuyênbảoôngnhàchịu
đến thầy thuốccàng sớmcàng tốt.
Đượcvậymới trọnnghĩa“thương
người thương cảđườngđi”đến…
thầy thuốc!
Congàghétnhau tiếnggáy.Con
ngườigiậnnhautiếng…ngáy.Nhiều
bà cũng có lý khi quyết định đưa
nhau ra tòa. Đã ngáy ầm ầmmấy
ai không thẳng cẳng. Vợ nào vui
cho nổi nếu chồng, từa tựa nhiều
quanchứcxứmình, đêmnàocũng
“nói”mà không… “làm”?!
Đọcsáchnhiềugiúpsống lâu
Mộtnghiêncứugầnđâycủa
các nhà nghiên cứuĐHYale
công bố trên tạp chí y học
Social Science &Medicine
cho thấy người có thói quen
đọc sách sống thọ hơn so với
nhữngngười khôngđọc sách.
Nghiêncứuđược thựchiện
trên3.635người tuổi từ50 trở lên.Họđượcchia thànhbanhóm:không
đọc sách, đọc sách3,5giờmỗi tuần, đọc sáchhơn3,5giờmỗi tuần.
Sau12năm theodõi và tính toánđến các yếu tốnhư trìnhđộhọc
vấn, thunhập, tình trạng sức khỏe, nghiên cứuđưa ra kết quả rất ấn
tượng.Sovới người khôngđọc sách, người đọc trên3,5giờmỗi tuần
có23% cơhội sống thọhơn.Tỉ lệnàyởngười đọc sách3,5giờmỗi
tuần là 17%. Trung bình người đọc sách sống thọ hơn gần hai năm
so với người không hề đọc sách.
Lýdovàcơchếcủaviệcđọc sách tácđộngđến tuổi thọchưađược
khẳng định. Nhiều nghiên cứu trước cũng cho thấy đọc sách giúp
thúc đẩy hoạt động của não.
Tuynhiên, tácdụng sống thọnàychỉ cóvới đọc sách, cònvới đọc
báo thì không.
Theo xếp hạng của Chỉ sốVăn hóa thế giới, nước có số dân đọc
sáchnhiềunhất thếgiới hiệnnay làẤnĐộ.Thứhai làTháiLan, sau
đóđếnTrungQuốc.Nước tiên tiếnMỹxếphạng23, sau cảAi Cập,
Úc, ThổNhĩ Kỳ, Đức.
ĐĂNGKHOA
Ngủquánhiềuhayquá ítđềutăng
rủirođộtquỵ
Rối loạn giấc ngủ dù theo
chiềuhướngnào-ngủquánhiều
hoặcquá ít, haycónhữngvấn
đề trong lúc ngủ như khó thở
khingủ -đều tăng rủi robịđột
quỵ, theomột nghiêncứucủa
ĐHBVEssen (Đức) côngbố
trên tạpchíykhoa
Neurology
.
Chưahết, rối loạngiấcngủcònảnhhưởng tiêucựcđếnquá trìnhhồi
phụccủabệnhnhân sauđột quỵcũngnhư làm tăngnguycơ tái phát.
Để cókết luậnnày, các tácgiảđãphân tíchhàng chụcnghiên cứu
vềmối liênhệ giữa rối loạngiấc ngủvà đột quỵ.
Các tác giả nghiên cứu đề nghị những người đã từng trải qua cơn
độtquỵdùnặnghaynhẹnhưchứng thiếumáucụcbộ thoángquacũng
nênđi kiểm tra xemmình cóbị chứng rối loạngiấc ngủhaykhông.
Các nhà nghiên cứu cũng khuyến cáo những người mắc chứng
ngưng thởkhi ngủ cần thiết phải điều trị chứngnày.
ĐĂNGKHOA
Cónênchotrẻănmỡđộngvật?
Mỡđộngvật cónhiềucholesterol
nhưng với trẻ em cholesterol cũng
cần thiết vì nó có nhiều vai trò đối
với cơ thể trẻ (khác với người lớn
tuổicầnhạnchếmỡ,giảmcholesterol
vìngười lớnkhôngcònphát triểnvà
qua quá trình chuyển hóa các chất
dinh dưỡng lâu dài trong cơ thể, cholesterol đã tăng lên trongmáu
và bị giữ lại ở thànhmạchmáuvàmột số tổ chức).Mỡđộngvật lại
có nhiều vitaminA, D và acid arachidonic. Vì vậy, trẻ cần được ăn
cả dầu thực vật vàmỡđộngvật (mỡgà,mỡheo,...) với tỉ lệ tốt nhất
là 1:1 (khác với người trưởng thành là 2:1). Nên dùngmỡ động vật
nhưmỡgà,mỡheo, dầu cá hồi…Đặc biệt lưuýbữa nào cũngphải
cho ăn dầu/mỡ và phải đủ lượng: Khi trẻ bắt đầu ăn bổ sung, mỗi
bữa cần cho 2,5ml dầu/mỡ, trẻ từ tám tháng trở lên cần cho 5ml,
trẻ gầnmột tuổi trở lên cần 7,5-10ml/bữa theo nguyên tắcmột bữa
dầu,một bữamỡ.
Riêngdầugấcchỉnênchoăn1-2 lần/tuầnđể tránhvàngdado thừa
caroten. Ngoài ra, để cho trẻ ănngonmiệng, bạn nên lưu ý:
- Cho trẻ ăn các thức ănmềm, đa dạng, dễ tiêu và chia thành các
bữa nhỏ. Tránh những thức ăn thô, nguyên hạt khó tiêu, thấp năng
lượng nhưgạo lứt, bắp, khoaimôn, bột sắn… trong các bữa chính.
-Thay đổi các loại thức ăn và đổimón trong các bữa ăn hoặc các
ngày, để ý chọn những loại thức ănvà nhữngmón trẻ thích.
-Trẻ ănkém, chậm lên cânhay sauốm/bệnh cầnđược bồi dưỡng
bằngcác thứcăngiàudinhdưỡng, đặcbiệt làđạmđộngvật: sữamẹ,
sữacông thức (trong trườnghợpkhôngđượcbúmẹ), trứng, thịt, cá…
giúp trẻ nhanh hồi phục và bắt kịp đà phát triển.
- Cần cho trẻ uống đủ nước sạch, nước hoa quả tươi và ăn thêm
hoa quả để cung cấp đủ vitamin và chất xơ, đảm bảo quá trình tiêu
hóa trong cơ thể được thuận lợi.
MỸDUYÊN
Đừngquêntiếngđộng
tráitai là lýdokhiến
dòngmáutrởnênđậm
đặc.Khỏesaonổicả
tâm lẫnthểnếumáu
chảykhôngthông
Sứcnàochịuchonổiđêmnàyquađêmkháckhicóchiếcmáykhoanhoạtđộngngay
trên...giường?!
