CHỦNHẬT 21-8-2016
9
VĂNHÓA - GIẢI TRÍ
Ngàycàngcónhiềuhơnnhững
vởkịchdàiđượcdựngtrênđấtMỹ
cũngnhưnhiềuhơnnhữngvởkịch
dài từ trongnướcđemsang.
HÒABÌNH
Đ
ầu tháng 8mới đây,
sân khấu IDECAF
đã có bốn suất diễn
vở kịch
Dạ cổ hoài
lang
trên đất Mỹ
đượckhángiảủnghộnồngnhiệt.
Tháng 11 tới, IDECAF tiếp tục
đem vở
Tía ơi má dìa
sangMỹ.
Đâykhôngphải lầnđầu tiênkịch
nói sangMỹ…
KịchViệtđượcmùa
Năm 2010, sân khấu Kịch Phú
Nhuận của nghệ sĩHồngVânđưa
vởdiễn
Kỹnghệ lấyTây
sangMỹ.
Tiếpđó, cácnghệ sĩ kịchkiêmhài
ở trongnướcnhưMinhNhí,Trung
Dân,AnhVũ…phốihợpcùngnhau
làmnhữngvởkịchtươngđốidàinhư
Gia đình thằngĐậu
đi diễn khắp
nơi ở hải ngoại. Ông bầu Phước
Sang cũng lên kế hoạch đưa hai
vởdiễn
Chayêu,Mẹyêu
củamình
sangMỹ nhưng kế hoạch không
thành vì lý do cá nhân. Sang đến
năm2015,KịchIDECAF thắng lớn
trênđấtMỹvớivở
Hợpđồngmãnh
thú
. Sang năm 2016, IDECAF lại
được ủng hộ với
Dạ cổ hoài lang
trên đất Mỹ, sắp tới là
Tía ơi má
dìa
…Riêngvới lực lượngnghệ sĩ
hảingoại tạichỗ,kịchnóiViệtcũng
đang trên đà phát triển tạiMỹ với
sựhoạtđộngngàycàngsôinổi của
BankịchSốngcủabàbầu -nghệsĩ
TúyHồng và Ban kịchDânNam
củabàbầuThúyUyển.Hai bàbầu
này liên tụcchoranhiềuvởkịchdài
như
TràHoa Nữ, Giông tố, Sông
dài, Đoạn tuyệt, Con nhà nghèo,
Lôi vũ, Ảoảnh cuộc đời…
Cứcóbờ tre, bụi chuối
làănkhách
Cómột đặc điểm là gần như tất
cả vở kịch nói diễn tạiMỹ những
năm vừa qua đều có đề tài về quê
hương hay có gốc từ những vở cải
lươngnổitiếng.ĐạodiễnHùngLâm,
một gươngmặt quen thuộc với rất
nhiều vở kịch nổi tiếngở sân khấu
IDECAF,saunhiềunămquaMỹđịnh
cư, dựngnhiềuvởkịchnói chocác
ông bà bầu tạiMỹ, nói: “Tâm cảm
lớnnhất của khángiảViệt ởMỹ là
tình hoài hương nên những đề tài
truyền thốngnhưnỗinhớ lyhương,
chuyệnhônnhânchamẹépuổng...
vớinhữnghìnhảnháodài,áobàba,
bờ tre,bụichuốidễđượcquan tâm”.
Kịchbụitre,cây
chuốisangMỹ
làmmưa làmgió
Bây giờ, không chỉ kịch nói làm chủ sàn diễn các sân khấu trong
nước,mà đến lượt các sân khấu ở hải ngoại, kịch nói đã dần bắt đầu
thay thế cải lương.
Ông bầu HuỳnhAnh Tuấn của
Kịch IDECAFvừa từMỹvề cũng
chobiết: “Hiệncho thấydòngkịch
quê hương đang dễ được khán giả
ởMỹ,yêu thích.Ngaycảbầushow
khiđếnsânkhấucủa tôichọnvởđể
hợp tácmangsangđâydiễncũngưu
tiênchọndòngkịchnày”.CònNgọc
Liên,mộtkhángiả trungniên tạiMỹ
saukhixemkịchchobiết:“Tôivốn
rất thíchcải lươngnhưng tiếc làcải
lươngbâygiờkhôngđượcnhưxưa
về tuồng tích,nghệsĩmớihaycũca
diễncũngkhôngcònđượcnhưxưa
nên tôi cũngbớt coi cải lươngdần
đi. Báo chí bây giờ thì hay viết về
kịchnên tôixemquamạngcũngbiết
nhiều,dovậy tôicũngchuyểnsang
xemkịch.Tôi thíchnhữngvởkịch
có nội dung hay kiểu diễn gần gũi
vớicải lươngkhixưavớinhững tình
cảmnhânhậu, nhữngmối tình trắc
trở nhưng thiện ác phânminh như
Sôngdài, Tràhoanữ, Lôi Vũ…”.
Quánăn vẫnkhátdiễn
Sânkhấukịchnói trongnướcbị
giới chuyênmôncho là thụt lùi cả
trămnămsovớimặtbằngsânkhấu
hiệnđạithếgiới.Vậynhưngcóđược
mộtsânkhấubiểudiễnkịchnóinhư
trongnướcchính làđiềumơướccủa
cácnghệ sĩViệt kiều tại hải ngoại.
Kịchnói vốnkhôngphát triển lắm
ởSàiGòn trướcnăm1975nên lực
lượng nghệ sĩ hải ngoại diễn kịch
rất ít.Vậynênngoài lực lượng tại
chỗnhưKiềuOanh,QuangMinh,
HồngĐào, mỗi khi dựngmột vở
kịch, các ông bà bầu thường phải
mờimột lượng nghệ sĩ khá lớn từ
trongnước sangđể phối hợp. Tuy
nhiên, rất hiếm hoi những nghệ sĩ
kịchgạocội củacác sânkhấukịch
tạiTP.HCMbay showvì họđều là
trụ cột của sân khấumình.
Riêng lực lượngđạodiễnkịch tại
Mỹ gần nhưkhông có. Đảm nhận
chính dựng những vở kịch tạiMỹ
là những đạo diễn tại Việt Nam
mới sangđâyđịnhcưvào thậpniên
2000nhưNguyễnThịMinhNgọc,
HùngLâm,NguyễnHòaHiệp.Đạo
diễnNguyễnThịMinhNgọc chia
sẻdựngkịch tạiMỹ rấtkhókhănvì
cácdiễnviênmỗingườimộtnghề,
mỗi người một việc, việc tập hợp
lại tập tành là rấtkhónênchẳng thể
nàocóđượcmộtvởdiễn, êkípdiễn
Nhậpnhằng lễVu lan
vớicúngcôhồn
Nhưng hinh anh phan cam chen lân, xô đẩy cươp ân đên Trần,
giẫmđap cươpphêt ơPhuThọ, hay ẩuđanhauđê cươphoa tre tai
HôiGióng... lai taidiễnơchuaQuanSứ (HaNôi)hôm15-8vừaqua.
Nhưng chuyên cươp phêt, cươp hoa tre... nói trênhầuhêt lado cac
thanh niên trẻ tuôi ơ cac vung quê có phần vi mê tin va ham vui tai
cac lễ hôi dân gian. Nhưng chuyên xô đẩy, giẫm đap nhau đê cươp
“lôc Phât” lai diễn ra trong chuaQuan Sứ - ngôi chua vôn từ lâu
lamôt trung tâm văn hóaPhât giaoơ thủđô - thi thât hêt sức đang
buôn!Điêuđangnói langươi tađachennhau, xôđẩy,giẫmđapgianh
giât, vơ vét “lôcPhât” trong luc cac sư conđang tụng kinh cung tê.
Thât ra đai lễ Vu lan của Phât giao khơi nguôn từ truyên thuyêt
đê tử củaPhât ThichCa laMụcKiênLiên - đươc biêt đa tu tâpđắc
quaALaHan, đa luyên thanh công nhiêu phép thần thông, qua đó
ông nhin thây đươc me minh đang bị đọa lam nga quy ơ địa ngục
do kiêp trươc lamnhiêuđiêuacđôc, phai chịunhiêu cựchinh.Mục
KiênLiên rât đauxót.ÔngxinPhât tôchỉ dayphươngcachcứume.
ĐứcPhât baoông vao răm thang7, hay sắm sửa lễ vât va vânđông
nhiêu tăng sĩ hơp lực cung ông tụng kinh cầu nguyênmơi mongme
đươc giai thoat. Phât cung day ai muôn bao hiêu thi lam theo cach
của ngaiMụcKiênLiên. Từ đó lễVu lan ra đơi, thanh lễ bao hiêu,
lamôt trong nhưngđai lễ quan trọng củaPhât giao.
Con theo tinngưỡngdângian thi răm thang7âm lịchđịangụcmơ
cửa, ân xa cho cac vong nhân nên có lễ cung cô hôn vao buôi chiêu
chonhưngvong linh lang thangkhôngnơinương tựa, khôngcóngươi
thânơdương thê thơ cung.Hầuhêt giađinh theođaoPhât hoặc thơ
cungôngba, vaochiêu tôi răm thang7đêubayracungcôhônvơicac
lễvât thương rât đơngiannhưhoaqua, banhkeo, chevachao loang.
Tôi nhơ lucnhỏơquê, chiêu tôi răm thang7cungđam trẻ trongxóm
rủnhauđêncacnhacungcôhôncó thầychua tụngkinh,chơ thầy tụng
gầnxong, gõchuông lengkeng lacađamnhaovôgiựt đô, hầuhêt la
nhưngmón rẻ tiênnhiêukhi khôngănđươc, nhưngđứanaocungvui
hơnhơ.Chỉ cóđamconnit hamvui thôi chứkhôngcóngươi lơnnao
giựt đôcungnhưnhưnghinhanhvừaquaơchuaQuanSứ!Conmây
nha giau trong lang họ cung cô hôn trong sân vươn vơi mâm cỗ đầy
đủ lắmnhưnghọđóng công lai, không chođam connit giựt đô cung
vi sơbê chénbat kiêuđắt tiên. Thương thi cung xonghọmơ cửa kêu
đam con nit tơi phân phat, nhưng nhiêu đứa trong đó có tôi, không
themđên lây, vichủyêugiựtđô lahamvui thôi.Nhiêungươibaorăng
cung côhồnma không cóđam“côhôn - connit”giựt thimât linh!
Sự trung hơp ngay thang giưa đai lễVu lan bao hiêu vơi ngay xa
tôi vongnhânđamặcnhiênhơpnhât. BơiPhât giao lamôt tôngiao
hoa đồng, hoa hơp, hoa nhâp vơi cac nên văn hóa dân tôc ban địa
mađaoPhât dunhâp.LễVu lanbaohiêuđươccacnha sư tụngkinh,
cung têchungvơi lễcungcôhôn thi thực trongngayxa tôi vongnhân
thêhiênđiêuđó. Nhưng̣
nhiêungươi lơi dụng, biên tương“vănhóa
tâm linh” thanhmê tindị đoan, không it nha sư kiêm luôn thầy bói,
thầy địa lý... coi ngay giơ tôt xâu khai trương lamăn, cươi hỏi; cho
“cai phép”muamay ban đắt, coi hươngđât cât nha...
Tâm linh vôn dĩ la pham tru nhay cam, nhiêu ngươi ngai đụng
cham đên, vi vâyma hiên nay nó trơ thanh“manh đât maumỡ” đê
nhiêungươi lơi dụng.
PHẠMCHUSA
Câuchuyệnvănhóa
tốt đẹp, chỉn chunhưởViệtNam.
Cảnh trí, trang phục một vở diễn
bênMỹ cũng thuê mướn hay tận
dụng rất tạm bợ. Có bà bầu tiết lộ
có khi vở diễn cómột bộ bàn ghế
thì họ đi muamột bộ thiệt về xài
nhưng diễn xong đem trả vì bên
Mỹ cho trả lại hàng sau khi mua
một tuần.Nhiềudiễnviên trẻcũng
nói điểm diễn của những vở kịch
có khi chỉ là những quán ăn chứ
khôngphải lúcnào cũngdiễn trên
một sân khấu thật sự.
Vậy nên ông bầu HuỳnhAnh
Tuấn cho biết khán giảMỹ đã rất
vuimừng,nồngnhiệtvớinhữngvở
kịchmàsânkhấuIDECAFđemsang
Mỹ. Bởi họ được xem những vở
kịchchất lượngnghệ thuậtđãđược
khẳngđịnh,đượcdiễnbởimộtêkíp
nghệsĩtậpluyện,dàndựngchỉnchu,
chuyênnghiệp,nhuầnnhuyễn.Tấtcả
suấtdiễncủaKịch IDECAF tạiMỹ
đềuhếtvé,đềuđượckhenngợivới
lời nhắn nhủ khán giảmuốn được
xemnhiềuvởkịchhaynhưvậynữa.
Riêngvới sânkhấukịchhải ngoại,
tuy cònnhiềukhókhănphía trước
nhưng bà bầu ThúyUyển vẫn tin
tưởng rằng:“Kịchdàiđangbắtđầu
được yêu thích, có đất sống và sẽ
cònphát triểnnhiềuhơnởMỹ”.
Sẽmang
BímậtVườnLệchi
sangMỹ
ÔngbầuHuỳnhAnhTuấnchobiết:“Tuydòngkịchquêhương
chiếmưu thếchủđạo tạiMỹnhưngchúng tôi tinkhángiảViệt
kiềuvẫnmongmuốncoinhữngvởkịchđề tàihiệnđạimang tính
chính luận lẫnnghệ thuậtcao.Vở
Hợpđồngmãnh thú
củachúng
tôiđượcđónnhận rất tốt tạiMỹnăm2015 làmộtminhchứng. Sắp
tới chúng tôi sẽcốgắngđemnhữngvởkịchhoành trángcóchất
lượngcaocủamìnhsangMỹ.Nếukhôngcógì trởngại thìnămsau
vởkịch lịchsử
BímậtVườnLệchi
sẽđếnMỹ.
Vở
Dạcổhoài lang
mớiđây lấynhiềunướcmắtcủakiềubàotrênsânkhấuMỹ.
KhángiảởMỹ rấtvui
mừng,nồngnhiệt
bởihọđượcxem
nhữngvởkịchđã
đượckhẳngđịnhchất
lượngởquênhà.
