4
THỨHAI
5-9-2016
Nhà nước - Công dân
Minhbạchkhoángsản,
chống thất thoát tỉđô
Việcthamgia“Sángkiếnminhbạchtrongcôngnghiệpkhaikhoáng”đượccholàsẽgiúpViệtNamchốngthấtthu,
kiểmsoátlợiíchnhómvàthamnhũng.
nên tham gia bởi các lợi ích
của nó. Sau đó nguyên Thủ
tướngNguyễnTấnDũngđã
giao cho Bộ Công Thương
nghiên cứu và báo cáo Thủ
tướng, tuynhiênmọi chuyện
vẫn cứ kéo dài tới nay…
Nguyênnhân thì có nhiều.
Trướcđâytừngcónghingại
vềviệc thamgiaEITIcó làm
lộbímậtquốcgiahaykhông,
đến thờiđiểmhiệnnaykhẳng
địnhrằngkhông làm lộbímật
quốcgiavìbộ tiêuchuẩnEITI
chophépViệtNam tự thiếtkế
bộcơchếchoEITIcủachính
mình,nghĩalàtrongkhuônkhổ
mật thì không bắt buộc phải
đưa vào. Điều nghi ngại thứ
hai chính là nguồn nhân lực
thựchiệnvàchiphí.Nhưngở
đâyrõràng làchiphí tối thiểu
chỉ từ250.000USD làchúng
ta có thể thực hiện được. Vì
vậy so sánh giữa lợi ích, chi
phí về nhân sự liên quan chỉ
khoảng10-15nhân sự thì lợi
ích thuvềcủaNhànước làrất
lớn,có thể lên tớihàng tỉđôla
nhưNigeria.
. Theonhưôngnói, việc lo
ngại tham giaEITI làm lộ bí
mậtquốcgia,cũngnhưchiphí
lớn,đâycóphảilànguyênnhân
chínhdẫnđếnsựchậmtrễnày?
+
TạisaoViệtNamlạichậm
trễnhư thếkể từ saukhiThủ
tướngNguyễnTấnDũngyêu
cầuBộCôngThươngnghiên
ThamgiaEITIsẽgiúpViệtNamngừathamnhũng,chốngthấtthuhàngtỉđôlatrong lĩnhvực
khai thác,khoángsản.Ảnh:DT
EITI đang trở thành tiêuchuẩn toàncầuvềquản trị công
nghiệp khai khoáng củanhiềuquốc gia trên thếgiới. Tính
đến thời điểmhiện tại, đã có 51quốc gia thực thi EITI, với
305báocáoEITI cấpquốcgiađượccôngbốvới tổnggiá trị
dòng tiền lênđến1.900 tỉUSD.Trong sốcácquốcgia tham
gia EITI có cả các quốc giaphát triểnnhưHoa Kỳ, Anh, Na
Uy, Đứcvànhiềuquốcgiađangphát triểnkhácởchâuMỹ,
châu Phi, châuÁ. Nhiều quốc gia trong khu vực cũng đã
thamgia EITI gồm Indonesia, Myanmar, Philippines, Đông
Timor,PapuaNewGuinea.Điềunàycho thấyEITEnókhông
còn làsânchơi củaquốcgianhỏmàquốcgia lớncũng thấy
được lợi íchtrongquảntrịkhaikhoángởthờiđiểmhiệnnay.
Nhiềusai phạm tại TậpđoànThan -
KhoángsảnViệtNam (Vinacomin)
Tháng 7-2016, Kiểm toánNhà nước (KTNN) có vănbản
đềnghịTậpđoànCôngnghiệpThan -KhoángsảnViệtNam
(Vinacomin) phải tiếnhànhkiểmđiểm, làm rõ tráchnhiệm
tập thể, cánhân liênquanđếnbảysaiphạmcủangànhnày.
Sai phạmnổi bật củaVinacominđượcKTNNphát hiện là
việc trích lậpquy thămdòvàquỹmôi trường than - khoáng
sanhàngngàn tỉ đồngmỗi năm. Cụ thể, Vinacomin chỉ xây
dưngkếhoạchbảovệmôi trường trungvàdàihạn tư tháng
6-2013nhưnglạitríchvượtquỹmôitrườngnăm2012là113,74
tỉ đồng; sửdụngquỹđểđầu tư cho cácdưán, đêánkhông
đúngquyđịnh tưnăm2010-2014 là238,68 tỉđông, trongđó
quỹthămdò là191,06tỉđồng,quỹmôitrường là47,62tỉđồng.
Ngoài ra,Vinacomincònsửdụngquỹ thămdòđểđầu tưcho
hoạtđộngkhai tháckhoáng sảnngoài than lơnhơn sô trích
lâp371,1 tỉđồng.Trongcuối tháng7-2016, BộTN&MTđãcó
quyếtđịnhvềviệc thanh tra toàndiệnvề tàinguyênvàmôi
trườngđối với Công tyNúi Pháo.
Dựánkhai thácvàchếbiếnkhoángsảnNúiPháonằmtrên
diệntíchhơn9km
2
thuộcđịabànhuyệnĐạiTừ(TháiNguyên).
Trữ lượngkhai tháckhoảng66 triệu tấnquặngđakimgồm:
vonfram, florit, bismutvàđồng.Đây làmột trongnhữngdự
ánkhai khoáng lớnnhấtViệtNam.MasanResourcesđãđầu
tưtrên500triệuUSDvàodựánNúiPháo.Mỗinămsản lượng
vonframdomỏnàysảnxuấtracóthểchiếmkhoảnggần7%
tổng sản lượngvonfram toàncầu.
ĐẶNGTRUNG
Đ
ểquản lýhiệuquảhơn
ngànhkhai tháckhoáng
sản, tạiphiênhọpChính
phủ thườngkỳ tháng7-2016,
ThủtướngNguyễnXuânPhúc
đãcókết luận:“Phảikhai thác
sửdụngtàinguyênkhoángsản
hiệuquảhơn,minhbạchhơn,
tráchnhiệmhơn.Nhiềunước
tham gia “Sáng kiến minh
bạchngànhcôngnghiệpkhai
khoáng”(EITI)giúpcácnước
giàu tàinguyên tăng thuđược
hàng trăm triệuUSD.Yêucầu
Bộ Công Thương sớm báo
cáovềkhả
năngViệt
Namtham
gia sáng
kiếnnày”.
B á o
PhápLuật
TP.HCM
đãcócuộc
traođổivớiTSPhạmQuang
Tú,PhóViện trưởngViệnTư
vấn phát triển (CODE), về
vấnđề này.
Chống thamnhũng
trong khai khoáng
.
Phóng viên:
Thưa ông,
đến thời điểm hiện nay đã
có tới 51 quốc gia tham gia
sáng kiến EITI, lợi ích mà
nóđem lại lênđếncả tỉ đôla
mỗi năm. Ông có thể nói rõ
hơn về lợi ích củaViệt Nam
khi thamgia?
+
TS
PhạmQuang Tú:
Ngành khai khoáng ở Việt
Nam làmột trongnămngành
cónguycơ thamnhũngnhiều
nhất,cònEITIlàmộtgiảipháp
phòngngừa thamnhũngkhai
khoángrấthiệuquả.EITIđộc
lập tách riêng báo cáo của
doanh nghiệp, nhà nước, từ
đó đối chiếu, phát hiện các
sai lệch trong thu chi.
Trong bối cảnh hiện nay,
các nghị quyết của Đảng
đưa ra đều đặt vấn đề yêu
cầuphải sửdụnghiệuquả tài
nguyên thiênnhiên,đảmbảo
tăng thu ngân sách đạt hiệu
quả, EITI sẽ giúp việc kiểm
soát, giảm thiểu thất thoát
tài nguyên thiênnhiên, đồng
thời tăng thu ngân sách cho
quốc gia. Kinh nghiệm của
Nigeria cho thấy nước này
đã tránh thất thukhoảng1 tỉ
USDmỗi năm nhờ thực thi
EITI trongbối cảnh thúcđẩy
vềquản trị khai tháckhoáng
sảnhiệnnay.
Như vậy việc tham gia
EITI sẽ mang nhiều lợi ích
đến choViệt Nam, đặc biệt
làsẽhoàn thiện thểchếquản
lý trong lĩnhvựcnày, chống
thất thoát lãng phí, đặc biệt
là phòng chống thamnhũng
trong lĩnh vực khai khoáng.
Cần xúc tiếnnhanh
hơn việc vào EITI
.
ViệtNamđãcógần10năm
nghiêncứuvềEITInhưngđến
nayvẫnchưa thamgia, theo
ôngđâu là lýdodẫnđếnviệc
chậm trễ này?
+
Việt Nam tiếp cận vấn
đề này vào năm 2008, trong
khuôn khổ ký hợp tác giữa
Việt Nam và Na Uy. Cũng
trong dịp này, thủ tướngNa
Uy khuyến cáo Việt Nam
Tiêu điểm
Thất thu trong xuất
khẩu khoáng sản là
rất lớn
Mới đâyPhòngThươngmại
vàCôngnghiệpViệtNam(VCCI)
đã có bản kiến nghị gửi đến
Thủ tướngChínhphủNguyễn
XuânPhúcvềviệcsớmxemxét
thamgia EITI. Trongđónhấn
mạnhđến việc EITI giúpNhà
nước kiểm soát tốt hơn hoạt
độngkhai tháckhoángsản, từ
đógiảmthấtthoát, lãngphí tài
nguyên,tăngthuchongânsách.
EITIcũnggiúpcáccơquannhà
nướcchủđộnghơn trongviệc
thực thi pháp luật, đặcbiệt là
chống xuất khẩu lậu khoáng
sản. Trong vănbảnnày, VCCI
chohayhiệnnaysố liệu thống
kê về kimngạch xuất khẩu từ
ViệtNam sangTrungQuốc có
chênh lệchgần5 tỉ đôla. Theo
mộtsốchuyêngia,xuấtkhẩulậu
khoángsảnchiếmphầnkhông
nhỏtrongconsốchênhlệchđó.
cứuđếnnay?Theo tôi, trách
nhiệm trướchết thuộcvềBộ
CôngThương. Tôi cũng đặt
vấnđề liệucóhaykhông lợi
íchnhóm trong lĩnhvựckhai
khoángnêndẫnđếnsựchậm
trễ như hiệnnay?
Thủ tướng Nguyên Xuân
Phúc trong cuộc họp Chính
phủgầnđâyđãyêucầuphải
khai thácsửdụng tàinguyên
khoángsảnhiệuquảhơn,minh
bạch hơn, trách nhiệm hơn.
Nhiều nước tham gia “Sáng
kiếnminh bạch ngành công
nghiệpkhaikhoáng”giúpcác
nướcgiàu tàinguyên tăng thu
được hàng trăm triệu USD.
Cánhân tôi từng10năm tham
gia nghiên cứu trong ngành
khaikhoáng rấthoannghênh
vềquyếtđịnhcủaThủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc, đồng
thời cần làm rõđểcócâu trả
lời vì sao Bộ CôngThương
có sự chậm trễ trong vấn đề
này thời gianqua.
. Xin cámơnông.
■
Vi phạmchi tiêuhàng trăm triệu tại Cảngvụđường thủynội địaCầnThơ
Ngày 4-9, nguồn tin của
PhápLuật TP.HCM
cho biết
ôngLVQ - công tác tại Cảng vụ đường thủynội địa (Sở
GTVTTPCầnThơ) tiếp tục cóđơn phản ánh yêu cầu làm
rõ thêm các vấn đề về thu chi tài chính tại đơn vị.
Lý do, ôngQ. cho rằng kết luận của giámđốcSởGTVT
TPCầnThơvề đơn tố cáo của ôngđối với ôngBùi Hữu
Tâm, Giám đốcCảng vụđường thủy nội địa trước đây,
vẫn chưa làm rõhết các sai phạm về tài chính. ÔngQ. đề
nghị cần làm rõ thêm những khoản chi ngân sách chưa rõ
ràng. Cụ thể là làm rõ chi các khoảnvật tư - nguyên liệu,
dụng cụ, chi phí thuêmướn canô, sửa chữa trụ sở, thanh
toán nguyên liệu phục vụ công tác và tiền làm thêm giờ
cho người lao động từ năm 2013...
Trước đó, tháng 5-2016, Giám đốc SởGTVTTPCần
Thơ ban hành quyết định thụ lý giải quyết tố cáovà thành
lập tổ xácminh nội dung ôngLVQ tố cáo ôngBùi Hữu
Tâm, Giám đốcCảng vụ đường thủy nội địa (SởGTVT
TPCầnThơ). Theo kết quả xácminh, Cảngvụđường
thủy nội địa đã sửdụng tiền ngân sách, lệ phí để chi cho
một số hoạt động không phù hợp, vượt địnhmức như chi
tiếpkhách, trangphục, thuêmướn dịchvụ…; tiền xây
dựng, sửa chữa nơi làm việc đã khôngđược côngkhai tài
chính, không cóhợpđồng xâydựng, không có dự toán
được phê duyệt, tiền cơ quankhác hỗ trợđể di dời trụ sở
120 triệuđồngkhôngnộpvào ngân sáchmà lại ghi vào sổ
riêng của đơnvị…
Giámđốc SởGTVTTPCầnThơyêu cầugiám đốc
Cảng vụ đường thủynội địa thực hiệnnghiêm nộp lại
khoản tiền sai phạm tổng cộnghơn232 triệu đồngvào
ngân sách trong thời hạn30ngày…
GIATUỆ
