8
Pháp luật & Cuộc sống
“Cảnhà tôi laođao”
Tòa:Ủybangiaođất
lộgiới chocánhân
làsai
TheoVKStỉnhvàtòaphúcthẩm,hiệnnaykhôngcóvănbảnnàocho
phépUBNDcáccấpgiaođấthànhlangantoàngiaothôngđườngbộ
chocánhânsửdụng…
NGÂNNGA
M
ới đây, TANDCấp cao tại
ĐàNẵng đã xử phúc thẩm,
hủy bản án sơ thẩm trong
vụkiệnhành chính của bàNguyễn
Thị Thúy (ngụ xã Hòa Phú, TP
BuônMa Thuột, Đắk Lắk) do có
nhiều vi phạm.
Ủybangiải quyết
tranh chấpđất lộgiới
Theohồ sơ, trướcđâybàBùiThị
GiằngchoôngLêCôngHoàng thuê
một mảnh đất vô thời hạn để dựng
quán gỗ sửa xe. Năm 1991, ông
Hoàngsang lạiquánchobàThúyvới
giá1,5chỉvàngvàviệcnàyđượcbà
Giằngđồngý.BàThúysauđóbuôn
bán đồđiện gia dụng tại quánnày.
Năm1994,bàGiằngđượcUBND
TPBuônMa Thuột cấp giấy đỏ cả
mảnh đất rộng hơn 2.000m
2
. Năm
2007, bàGiằngmất, để lại di chúc
cho congái 250m
2
đất.Năm2009,
con gái bà Giằng chuyển nhượng
choôngHuỳnhLâm150m
2
, còn lại
100m
2
(cóphầnđất quánbàThúy)
donằm trong lộgiới nênUBNDTP
BuônMaThuột không côngnhận.
ÔngLâmyêucầubàThúy tháodỡ
quánđể trả lạiphầnđấtnằm trong lộ
giới cho ông. BàThúy không chấp
nhận,ôngLâmkhởikiện.Năm2013,
SaukhiủybancưỡngchếtháodỡquánđiệngiadụngcủabàThúythìôngLâmđã
cấtnhàtrênđấtnày.Ảnh:N.NGA
Theotòaphúcthẩm,thẩmquyền
giảiquyếtđốivớitranhchấpnày
khôngthuộcủyban.
TANDTPBuônMaThuộtxửsơthẩm,
nhận định việc ông Lâm cho rằng
congái bàGiằngviết giấygiao cho
ôngdiện tíchđất lộgiớinói trên, khi
nàoNhànước thuhồi thìôngLâmcó
tráchnhiệm trả lại choNhànước là
khôngphùhợp.Bởi lẽphầnđất này
Nhànướckhôngcấpchocongái bà
Giằng thìcongáibàGiằngkhôngcó
quyềnchuyểnnhượng.Từđó tòađã
bácyêucầukhởikiệncủaôngLâm.
ÔngLâmkhángcáo.Tháng1-2014,
TAND tỉnhĐắkLắkbáckhángcáo,
giữnguyên bản án sơ thẩm.
Sau đó ông Lâm khiếu nại lên
chủ tịchUBNDTPBuônMaThuột.
Chủ tịchUBNDTPyêucầubàThúy
phải tháo dỡ, dời quán bán đồ điện
giadụng.BàThúykhiếunại thì chủ
tịch tỉnh bác khiếu nại, giữ nguyên
quyết định của chủ tịchUBNDTP.
Tháng10-2015, chủ tịchUBNDTP
BuônMa Thuột đã tổ chức cưỡng
chế tháo dỡ quán của bà Thúy rồi
giao đất choôngLâm.
Ủyban làm sai
thẩmquyền
Cuối thángnày,bàThúykhởikiện
yêu cầu TAND tỉnh Đắk Lắk hủy
các quyết định của chủ tịchUBND
TPBuônMaThuột và chủ tịch tỉnh
Đắk Lắk, yêu cầu phía ủy ban khôi
phục quán cho bà, bồi thường thiệt
hại hơn2,5 tỉ đồng…
Tháng4-2016,TANDtỉnhĐắkLắk
xử sơ thẩmđãbácyêucầukhởi kiện
củabàThúy, đồng thời đình chỉ yêu
cầuUBNDTPBuônMaThuột phải
bồi thường thiệt hại hơn2,5 tỉ đồng.
BàThúykhángcáo.VKSNDtỉnhĐắk
LắkcũngkhángnghịđềnghịTAND
Cấpcao tạiĐàNẵnghủyánsơ thẩm.
TheoVKS tỉnh,hợpđồngcho thuê
đất vô thời hạn của bà Thúy chưa
được thanh lýnhưngTAND tỉnhĐắk
Lắk lại khôngđưa congái bàGiằng
vào tham gia tố tụng là vi phạm tố
tụng nghiêm trọng. Mặt khác, hiện
naykhông cóvănbảnnàoquyđịnh
UBND các cấp được giao đất hành
lang an toàn giao thông đường bộ
cho cá nhân sử dụng. Do vậy việc
chủ tịchUBNDTPBuônMaThuột
yêu cầu bà Thúy tháo dỡ, dời quán
và tiến hành cưỡng chế giao đất lại
choôngLâm là trái pháp luật.
Đồng tình, mới đây TANDCấp
cao tạiĐàNẵngđãchấpnhậnkháng
nghị củaVKSND tỉnhĐắkLắk,hủy
bản án sơ thẩm, giao hồ sơ về cho
TAND tỉnh Đắk Lắk xét xử lại từ
đầu. Tòa phúc thẩm còn nhận định
trước đây ông Lâm kiện bà Thúy
tranh chấp đất đã bị hai cấp tòa sơ,
phúc thẩmởĐắkLắkbácđơn.Như
vậy, thẩm quyền giải quyết đối với
tranh chấpnàykhông thuộc ủyban.
Việc ủy ban buộc bàThúy tháo dỡ,
dời chuyểnquánvà tiếnhànhcưỡng
chếđểgiao lạiđất choôngLâm làvi
phạm nghiêm trọng về thẩm quyền
giải quyết.
n
Hơn20năm, chi tiêusinhhoạt củacảgiađình tôi chỉ trôngchờvàoviệc
bán vật liệuđiệngiadụng tại quán. Nhưngmấynămnay, cuộc sống của
giađình tôi trởnên laođao. BàGiằngđãđồngýcho tôi thuê lạiđấtvô thời
hạnđểmởquánbánđồđiệngia dụng. Hợpđồngnày chưa được thanh
lýmàủyban lại đến cưỡng chế tháodỡquáncủa tôi đểgiaođất choông
Lâm, giờôngấyđãcấtnhà lên rồi.Hơnmộtnămnay,mấymẹcon tôiphải
dọnđếnởnhờnhàcủacha tôi. Cho tới giờnày, tôi vẫnchưađượcnhận lại
các tài sản trongquán lúchọđếncưỡngchế...
xãHòaPhú, TPBuônMaThuột,ĐắkLắk
Ánhànhchính,dânsự:Xửsai,phảibồithườngthiệthại?
VợchồngôngLêHồngSơnbuồnbãđứngnhìncănnhàcủamìnhđã
bịphátmạimàôngSơnchorằngdohậuquảcủaviệctòasơthẩm
lầnđầuxửsai.Ảnh:T.LỘC
TheoĐiều 28Luật Trách nhiệm bồi thường củaNhà
nước (LTNBTCNN) 2009, Nhà nước bồi thường thiệt hại
dohành vi trái pháp luật của người tiến hành tố tụngdân
sự, tố tụng hành chínhgây ra trong các trườnghợp sau: Tự
mình áp dụng biệnpháp khẩn cấp tạm thời; ápdụng biện
phápkhẩn cấp tạm thời khác với biện pháp khẩn cấp tạm
thờimà cá nhân, cơ quan, tổ chức có yêu cầu; ápdụng biện
phápkhẩn cấp tạm thời vượt quá yêu cầu áp dụng biện pháp
khẩn cấp tạm thời của cá nhân, cơ quan, tổ chức; ra bản án,
quyết địnhmà biết rõ là trái pháp luật hoặc cốý làm sai lệch
hồ sơ vụ án.
Thực tiễn sáu năm thi hànhLTNBTCNN2009 cho thấy
phạm vi bồi thường trong tố tụngdân sự, hành chính quy
định như trên là quá hẹp. Nhiều trường hợp cá nhân, tổ
chức bị thiệt hại phát sinh từ việc tòa xử sai. Trong các vụ
này, bản án, quyết định xử sai đó đềubị tòa cấp trên hủy
nhưngngười bị thiệt hại không được bồi thườngvì không
cơquan có thẩm quyền nào kết luận rằng cóviệcHĐXX ra
bản án, quyết địnhmà biết rõ là trái pháp luật hoặc cố ý làm
sai lệchhồ sơ.
Chẳng hạn,một số trườnghợpmà báo
PhápLuật
TP.HCM
đã phản ánh:ÔngLêHồngSơn (ngụ xãAnPhú,
TPTuyHòa, PhúYên) nộp đơnyêu cầuTAND tỉnhPhú
Yên phải bồi thường vì từngxử sơ thẩm sai gây thiệt hại
choông. Hoặc bàTrầnThuCúc (ngụ phường 2, TPCà
Mau) cũng nộp đơn yêu cầuTAND tỉnhCàMau bồi thường
với lý do tương tự. Trong hai vụnày đều có quyết định
giám đốc thẩm chứngminh việc xét xử của tòa án cấp dưới
là trái pháp luật. Tuy nhiên, ôngSơn và bàCúc đều bị các
tòa từ chối giải quyết yêu cầu đòi bồi thường bởi không
thuộc các trường hợp được bồi thường theoLTNBTCNN
2009 và hướngdẫn củaThông tư liên tịch số 01/2012.
Việc tòa án xử sai chỉ có tráchnhiệm bồi thường khi
người tiến hành tố tụng có lỗi cố ýkhôngphùhợpvới Hiến
pháp2013, với lẽ phải và sự công bằng, gâybức xúc cho
người bị thiệt hại, là nguyênnhângây ra tình trạng khiếu
kiệnkéodài tronghoạt động tưpháp. Theokhoản2Điều14
Hiếnpháp 2013và các bộ luật, luậtmới về tố tụng dân sự,
hành chính thì lỗi vôý ra bản án trái pháp luật, vôý làm sai
lệchhồ sơ vụ ánmà gây thiệt hại không phải là căn cứ loại
trừ tráchnhiệm bồi thường củaNhà nước.
Để khắc phục hạn chế này, dự thảoLTNBTCNN (sửa
đổi) đã sửa đổi quyđịnhnày theohướng:Người tiến hành
tố tụngdân sự, tố tụnghành chính ra bản án trái pháp luật
hoặc làm sai lệchhồ sơvụ án, vụviệc thì Nhà nước phải
bồi thường.
Đây làmột quyđịnh sửa đổi rất tiến bộ, đúng đắn. Tuy
nhiên, cómột vấnđềmà dự luật sửa đổi cònbỏngỏ, chưa
quy định:Với những cá nhân, tổ chức bị thiệt hại bởi bản
án, quyết địnhdân sự, hành chính xử sai xảy ra trước ngày
dự luật được thôngqua nhưng họ vẫn liên tục khiếunại đòi
bồi thường thì có nêngiải quyết bồi thường cho họ?Theo
tôi, dự luật nên cóquyđịnh chuyển tiếpđể giải quyết bồi
thường chonhững trườnghợp này.
Luật sư
HỒNGHÀ
,
PhóChủ nhiệm
ĐoànLuật sư tỉnhKhánhHòa
Bà
NGUYỄNTHỊTHÚY,
