8
Điều 1Nghị quyết 144 ngày 29-6-
2016củaQuốchội (QH)vềviệc lùi
hiệu lực thi hành của BLHS 2015
quyđịnh thực hiện các quyđịnh có
lợi chongườiphạm tội…đểchuyển
hình phạt cho bị ánHường.
Thếnhưngkhoản3Điều7BLHS
2015quyđịnh:Điều luậtxóabỏmột
tộiphạm,mộthìnhphạt,một tình tiết
tăng nặng, quy địnhmột hình phạt
nhẹhơn,một tình tiết giảmnhẹmới
hoặcmở rộng phạm vi áp dụng án
treo,miễn tráchnhiệmhình sự, loại
trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình
phạt, giảm hình phạt, tha tù trước
thời hạn có điều kiện, xóa án tích
và quy định khác có lợi cho người
phạm tội thì được áp dụng đối với
hànhvi phạm tội đã thựchiện trước
khiđiều luậtđócóhiệu lực thihành.
Điểm b khoản 1 Điều 1 Nghị
quyết 109/2015 của QH (về việc
thi hànhBLHS2015) đãcụ thểhóa
đối tượng áp dụng theo nội dung
quyđịnh tại khoản3Điều7BLHS
2015 vừa nêu trên như sau: Các
điều khoản của BLHS 2015 xóa
bỏmột tội phạm, xóa bỏmột hình
phạt, một tình tiết tăng nặng, quy
địnhhìnhphạt nhẹhơn… thì được
áp dụng đối với cả những hành vi
phạm tội xảy ra trước0giờ00ngày
1-7-2016mà sau thời điểmđómới
bị phát hiện, đang bị điều tra, truy
tố, xét xửhoặcđối với người đang
được xét giảm thời hạn chấp hành
hình phạt, xóa án tích…
Như vậy, trong trường hợp này,
bản án xét xử đối với bị ánHường
đã có hiệu lực pháp luật và hiện
nay bà Hường chỉ có đơn gửi đến
Chủ tịch nước để xin ân giảm chứ
không thuộc trường hợp “đang bị
điều tra, truy tố, xét xử”hay “đang
được xét giảm thời hạn chấp hành
hình phạt” theo quy định nêu trên.
Vì vậy, không thể áp dụng khoản
3 Điều 7 BLHS 2015 cũng như
điểm b khoản 1Điều 1Nghị quyết
109/2015 về việc thi hành BLHS
2015 để chuyển hình phạt tử hình
đối với bị ánHườngxuống20năm
tù theo quy định tại khoản 3 Điều
57BLHS năm 2015.
Ngoài ra, theo tinh thầnquyđịnh
tại Nghị quyết 109/2015 thì thẩm
quyền của chánh ánTANDTối cao
trong việc xem xét giảm hình phạt
khi áp dụng luật mới chỉ được quy
định tạihaiđiểmbvàckhoản2Điều
1củanghịquyết.Vàcảhaiquyđịnh
nàyđều thuộc trườnghợpchuyển từ
hình phạt tử hình sang chung thân.
Ngoài ra, khôngcóquyđịnhnàovề
thẩmquyềncủachánhánTANDTối
cao trong việc chuyển hình phạt từ
tử hình sang tù có thời hạn đối với
bị án trongquá trìnhápdụngBLHS
2015 nói chung.
Vì vậy, thiết nghĩ TANDTối cao
cần xem xét lại việc chuyển hình
phạt từ tử hình sang 20 năm tù đối
với bị ánLêThịHường, nhằmđảm
bảoviệcápdụngđúngcácquyđịnh
của pháp luật theo tinh thần hướng
dẫn tạiNghịquyết109/2015củaQH
về việc thi hànhBLHS 2015.
TS
PHAN
ANHTUẤN
,
Trưởngbộmôn
Luật hình sự,
ĐHLuật
TP.HCM
:
Hai cách
khắcphụccái sai
Thứ nhất,
cơ sở mà chánh án
TAND Tối cao áp dụng quy định
khoanhồngcủaBLHS2015đốivới
hành vi phạm tội của bị ánHường
là đúng. Căn cứ pháp lý là điểm a
khoản4Điều1Nghịquyết144/2016
củaQHvềviệc lùi hiệu lực thi hành
củaBLHS2015.Ngoài ra, khoản3
Điều57BLHS2015quyđịnhmức
hình phạt đối với trường hợp phạm
tội chưađạt tối đa là20năm tù (nếu
mức cao nhất của khung hình phạt
là chung thân hoặc tử hình). Quy
định trên thể hiện sự khoan hồng
hơn khoản 3 Điều 52 BLHS 1999
(có thể quyết định chung thânhoặc
tửhìnhđối với trườnghợpphạm tội
chưa đạt).
Thứ hai,
về thủ tục áp dụng quy
định khoan hồng với bị ánHường,
bản án phúc thẩm đã có hiệu lực
pháp luật và bà Hường chỉ có đơn
gửi Chủ tịch nước để xin ân giảm.
Dođó, đâykhông thuộc trườnghợp
“đang bị điều tra, truy tố, xét xử”
hay “đang được xét giảm thời hạn
THANHTÙNG
ghi
N
hư đã phản ánh, ngày 17-1,
TAND tỉnh Bà Rịa-Vũng
Tàuđãnhậnđượcquyết định
củaTANDTối cao về việc chuyển
hình phạt với bị án Lê Thị Hường
từ tử hình xuống 20 năm tù. Ông
NguyễnVănHiến,ChánhánTAND
tỉnhnày, chobiết sẽbanhànhquyết
định thi hành án 20 năm tù đối với
bị ánHườngvàđượcchuyển từkhu
vựcgiamgiữcácbị án tửhình sang
khu vực khác.
Tuynhiên, nhiềuchuyêngiapháp
luật khẳng định việc chuyển hình
phạt này là sai luật.
LS
HỒNGỌC
DIỆP
,
ĐoànLuật sư
TP.HCM:
Chuyển
hìnhphạt
sai luật, sai thẩmquyền
Trongquyếtđịnhchuyểnhìnhphạt,
chánh ánTANDTối cao đã căn cứ
vào khoản 3Điều 7, khoản 3Điều
57 BLHS 2015 và điểm a khoản 4
BàLêThịHườngsauphiêntòasơthẩm.Ảnh:TRÙNGKHÁNH
Giảmán tử
xuống20năm
tùchobàHường
làsai luật!
TANDTốicaoquyếtđịnhgiảmántừtửhìnhxuống
20nămtùchovợcựubíthưxãđốtxácLêThịHườnglà
sailuật.Theoluật,chỉcóthểgiảmxuốngchungthân.
“Dùbiếtquyđịnhnày làkhông
hợp lý,khôngphùhợpvớisự
khoanhồngcủaBLHS2015
nhưngnghịquyếtcủaQHcógiá
trịnhư luậtnênchánhánTAND
Tốicaophảituântheo”-TSPhan
AnhTuấn.
Vụán từnggây rúngđộngdư luận
Tháng5-2012, bà LêThị Hường chởbàH. đếnnhàmình chơi vànhờbà
ra vườnđóng cầudaođiệnđểbơmnước.Một lúc sau, bàHườngđến chỗ
cầudaođiện thì thấybàH. đã chết. Sợbị liên lụy, bàHườngđưa xácbàH.
đi đốt, lấy chiếc lắc vàng vàĐTDĐ củabàH.mangbán…Tháng12-2014,
TAND tỉnhBà Rịa-VũngTàu tuyênphạt bàHườngnămnăm tù về tội xâm
phạm thi thể,mồmả.
Trướcđó,bàHườngcũngđãbịTAND tỉnhnàyphạt tửhìnhvề tộigiếthai
vợ chồng chủnợnhưngbất thành (phạm tội chưađạt). Cụ thể, đầunăm
2013, bàHườnghẹnvợchồngchủnợđếnnhàmìnhđểgiải quyếtnợnần.
Tại đây, bàHườngnói là chờ chồngmình (khi đó làbí thưĐảngủy xãKim
Long) vềnói chuyện. Sauđó, bàHườngdùngdao rựa tấn công làmngười
chồngbị thương tậtgần80%, người vợgần30%.
chấphànhhìnhphạt”.Vì thế, không
thể áp dụng khoản 3Điều 7BLHS
2015 hoặc điểm b khoản 1 Điều 1
Nghị quyết 109/2015củaQHvề thi
hànhBLHS.
Thủ tục đối với trường hợp này
được quy định tại điểm b khoản 2
Điều1Nghịquyết109/2015.Nhưng
theoquyđịnh trên thìchánhánTAND
Tối cao chỉ đượcphép chuyểnhình
phạt tửhình thànhhìnhphạt tùchung
thân, chứ không được chuyển từ tử
hìnhxuống20năm tù.Mặc dùbiết
rằngquy định này là khônghợp lý,
không phù hợp với sự khoan hồng
của BLHS 2015 nhưng nghị quyết
củaQHcógiá trịnhư luậtnênchánh
án TAND Tối cao bắt buộc phải
tuân theokhixétkhoanhồngchobà
Hường.Đây là yêu cầu của nguyên
tắc pháp chế.
Thứba,
hướngkhắcphục thếnào?
Hiện nay bàHường chỉ có đơn gửi
Chủ tịchnướcxinângiảmán tửhình
nêncó thểcóhaicáchkhắcphụccho
đúng pháp luật, đồng thời vẫn đảm
bảosựkhoanhồngcủaBLHS2015.
Cách thứ nhất
là giảm án từng
bước. Cụ thể là
chánh án TAND
Tối caochuyểnhìnhphạt từ tửhình
xuống thành tùchung thânchođúng
điểm b khoản 2Điều 1Nghị quyết
109/2015.Khi bàHườngchấphành
tùchung thân thìsẽgiảmánxuống20
năm theoquyđịnh tại điểmbkhoản
1Điều 1Nghị quyết 109/2015.
Cách thứ hai
là
chánh ánTAND
Tối cao (hoặc viện trưởngVKSND
Tối cao) ra quyết định kháng nghị
giámđốc thẩmđối với bản ánphúc
thẩmđểHộiđồngThẩmphánTAND
Tối cao hủy bản án này, sau đó xét
xử lại.Hiệnvẫncòn thời hạnkháng
nghị.Hai cáchnày tuyhơi phức tạp
(nhất là cách thứ hai) nhưng đúng
luật, đảm bảo sự khoan hồng của
BLHS2015.■
Pháp luật
&
Cuộc sống
Tốihôm trước, tôiphải chạyxexuyênđêm từTP.HCMxuốngAn
GiangđểđếnTAND tỉnhnàychokịpgiờkhaimạcphiên tòa. Thế
nhưngsauđóHĐXX lại tuyên trảhồsơđểđiều trabổsung.Nghĩa
làcác luật sưsẽphải tốn thêm thờigian, côngsứcđể theođuổi vụ
ánnày.
Trongphần lýdotrảhồsơđểđiềutrabổsung,HĐXXnói rõviệcnày
nhằmtránhoansai.Nhiềubịcáotỏvẻrấtvuimừng.Các luậtsưcũng
vậy, thấymìnhđượcanủiphầnnàocôngthứckhuyadậysớm.
Tôi thíchcách làmviệc, xétxửcủaTAND tỉnhAnGiang.Hồi
tháng6-2016, tôi vềđâybàochữamộtvụán trongmột tuần. Tuy
không thànhcôngnhưmongmuốnnhưng tôi thấy rấtkính trọng
HĐXXvìhọkiênnhẫn, công tâmvà tôn trọngsự thật củavụán.
Nhờvậymà thânphậnpháp lýcủa thânchủ tôiđượcxemxét
thận trọng, thấuđáo.
Trongvụánnàycó rấtnhiềubị cáo,người liênquanvà luật sư
bàochữa, thờigianxétxửkéodàihai tuần. TAND tỉnhAnGiang
đã linhhoạt sắpxếp lịchxéthỏi, lịch làmviệcđối với từngbị cáo,
nhữngngười liênquanvàcảcho từng luật sư.Qua lịchđó, các luật
sưđượcchủđộngsắpxếp lịch làmviệc, lịchcông táccủamình,
vừađảmbảochoviệcbàochữa tạiphiên tòađược thuận lợi, vừa
đảmbảokhôngbịđộngcáccôngviệckhác.
Để thựchiệnđượcviệcsắpxếpnày, ắthẳncác thẩmphánđược
phâncôngxétxửđãnghiêncứu rấtkỹhồsơnênmới lênkếhoạch
làmviệccụ thể, chuđáođếnvậy. Tôi vàcácđồngnghiệpcảm
nhận rất rõcách làmviệckhoahọccùngsựquan tâmđếnnhững
người thamgia tố tụngvàngườibàochữacủaTAND tỉnhnày.
Mongsaođiềunàyđượcnghiêncứu, thựchiệnởnhiềucấp tòavà
nhiềuđịaphươngkhácnữa.Cónhư thếgiới luật sưvàcảnhững
người thamgiaphiên tòasẽ rấtấm lòng.
Luật sư
NGUYỄNTẤNTHI
Tòacôngtâmkhiếnluậtsưthấyrấtấmlòng
Sổ tay
