CHỦNHẬT 6-8-2017
7
PHÓNGSỰ - NHÂNVẬT
NhàvănĐoànThạchBiền
(sau)
vànhàvănNguyễn
ĐôngThức
cưỡimô tôxuyên
miềnTây traohọcbổng.
PHẠMCHUSA
T
heoĐoanThach Biên
thi môt đơi ngươi du
khô đau khôn cung,
khi nhin lai nêukhông
qua khăt khe, ai cung
nhân raminh đa sông qua nhưng
năm thang tuôi tre tươi đep. Đây
la nhưng năm thang yêu thương
tươngnhư lamông aonhưng cơn
ngây ngât đăm say vân con rung
đông suôt môt đơi ngươi... Đoan
ThachBiêncogiongvăn rât riêng,
khi thi nôngnan, khi thi tưng tưng
như nưa đua nưa thât, ngươi tinh
y đoc la nhân ra ngay.
Mê văn vìmuốnné
sựkèmcặpcủacha
.
PhápLuậtTP.HCM:
Nhàvăn
quácôHoàngNgọcTuấn,bananh,
tưng trả lơiphỏngvấnrằnganhấy
“viết văn vì... làm thơ thất bai”.
Cònanh, tai sao viết văn?
+Nhàvăn
ĐoànThạchBiền:
Tôi
chọnviết văn tại vì tôi... dốt toán!
Cha tôi giỏi toán, ôngkèm cặp tôi
ởnhàmôn toán từ tiểuhọcđến lớp
9 (ngàyxưa là lớpđệ tứ).Mỗi khi
tôi làm toán sai, cha tôi đánhbằng
roimây sưngmôngnhưng tôi vẫn
khônghọc toánkháhơnđược.Đến
khihọc lớpđệ tam (lớp10bâygiờ)
tại Trường Trung học Phan Châu
Trinh ở Đà Nẵng, tôi quyết định
chọnhọc banC (mônvăn là quan
trọng,môn toánchỉ làphụ)để tránh
sựkèmcặpcủacha tôi.Vìhọcban
chuyên văn nên tôi thích viết văn
là chuyệnbình thường. Sauđó tôi
được bầu làm trưởng ban báo chí
của lớp, logiai phẩmxuâncho lớp
nên từ đó tôi thích làm báo. Đến
bâygiờ tôi vẫndốt toánnên rất sợ
sốngmà phải tính toán!
.
Anhnổi tiếngngay tưnhững tâp
truyệnđầu tayvớibúthiệuNguyễn
Thanh Trịnh, tai sao sau này anh
lai đổi thànhĐoànThachBiền?
+Saunăm1975, tôi tiếp tụcviết
văn và viết báo. Thủ trưởng ngày
đó khuyên tôi nên đổi bút danh
mới và tôi ký Đoàn Thạch Biền.
Khôngchỉ riêng tôimàcácbạn tôi
viết trước năm 1975 cũng đổi bút
danh khi viết tiếp.
“Nhân vật của tôi
thườngnói tía lia
giốngnhư tôi ngoài đời”
.
Trướcnăm1975,anhcònđược
biết là kịch tác gia đoat giải nhất
giảiVănhọcNghệ thuât toànquôc
(Vi tNamCộngh a)vềkịch,ký tên
thât, taisaosaunàyanh itviếtkịch?
+ Tôi thích đọc kịch hơn đọc
truyện. Thời sinh viênVăn khoa
SàiGòn, tôi đã saymê đọc những
vở kịch
Th nh C t Tư Hãn
của
VũKhắcKhoan,
Ngộnhận
củaA.
Camus,
Trong khi chờGodot
của
S.Beckett…Rồi tôi tậpviếtnhững
vở kịch ngắn, gửi các tạp chí văn
nghệ nhưng không nơi nào đăng.
Đầu năm 1973, tôi đang dạy học
ởPhanRí, đọcbáo thấy thôngbáo
cuộc thiVănhọcNghệ thuậtdoBộ
Văn hóa, Giáo dục vàThanh niên
QuangđoạtgiảiÂmnhạcxuất sắc.
Tôi tiếcchoĐơnDương,diễnviên
namchính trongphim, khôngđoạt
giải thưởngnào.Anhđóngvaimột
người viết kịch trẻ - là bóng dáng
của tôi.Anh đã diễn đạt phần hồn
của tôi, cònphầnxác thìkhôngđạt
vì anhngại hóa trangxấuxí giống
tôi. Cứxem các diễnviênđẹp trai
nhưAlainDelon,TomCruise,Brad
Pitt ngại hóa trang thànhnhânvật
xấuxínênhọchưađoạtgiải thưởng
lớnnào.
Gần30nămthăngtrầm
với tậpsan
Áotrắng
.
Hiệnnaynhiều tapchi vănhọc
nghệ thuât dù co “bầu sưa”Nhà
nước tài trợvẫnsôngdởchếtdở thì
anhvẫn tiếp tục thựchi n tuyển tâp
thơvăn
Áo trăng
,môtdang tâpsan
vănchươngdànhcho tuổimới lớn.
Anh co thểnoi đôi điều về“duyên
nợ” với
Áo trăng
doanh chủbiên
vàgắnbogần30nămvớibao thăng
trầm.Anhchưa thấymệtmỏi sao?
+Tập san
Áo tr ng
xuất bản lần
đầu vào tháng 8-1990, đến nay đã
được 27 năm. Công lao hàng đầu
thuộcvềNXBTrẻvìđãgồngmình
chịubù lỗchonó tồn tại.Tôi chỉ là
người thực hiện, tô chưc bài vơvà
sắpxếptheochủđềrồigiaochoNXB
invà phát hành. Tôi tâmđắc với ý
kiến của anhNguyễnMinhNhựt,
Giám đốcNXBTrẻ: “Các bạn trẻ
hiện nay có nhiều sân chơi để lựa
chọn:Canhạc,điệnảnh, thể thao…
Nhữngsânchơiđóđềucó rấtđông
cácbạn trẻ thamdự.Nhưngcũngcó
một số bạn trẻ, dù rất ít, yêu thích
văn chương, vậy chúng ta hãy tạo
sânchơichohọ là tậpsan
Áo tr ng.
Các đội bóng lớn đều nuôi dưỡng
mộtđộibóng trẻđểbổsungcầu thủ
sau này. Chúng ta cũng đang nuôi
dưỡngmột lớp nhà văn trẻ để sau
này cộng tácvớiNXBTrẻ”.
Đôi lúc tôi cũng cảm thấymệt
mỏivì tuổi tácnhưngkhiđọcđược
một truyện ngắn hay, một bài thơ
haycủamộtbạn trẻchưaaibiết tên
gửi về tập san, tôi cảm thấy khỏe
ngay. Có điều sứcNXBTrẻ cũng
cóhạn.KhinàogiámđốcNXBnói
“ngưngchơi”, tôi sẽngưngvà tiếp
tụccuộc rongngoài đời củamình.
.
Nếu tôinhớkhông lầm thì truyện
dàiđầu taycủaanhbanđầuco tưa
là
Nhưngngay tươi đep
nhưng co
lúc táibản laiđổi thành
Long lanh
lê thâm
. Tai sao tư“tươi đẹp”mà
trở nên“lệ thầm”?
+Đung laanhnhớkhông lầm.Ly
do thê nay: NXBBạnNgọc ởSài
Gòn incuốn truyệndài
Nhữngng y
tươi đ p
vào tháng 2-1975. Thời
điểm đó cuộc chiến đang dữ dội,
cuốn sáchphát hành rồi bịmất hút
vàNXBcũngchưakịpđưanhuận
bútcho tôi.Tôi lấy tựa
Nhữngng y
tươi đ p
vì thíchmấy câu thơ của
Apollinaire:
Nhữngng y tươiđ p/
Nhưng con chuột nh t c a thời
gian/Mi đãgặmnh m l nhồi đời
ta
.Mãi đếnnăm1989,NXBTổng
hợpTiềnGiang tái bản sách, cùng
lúcđóngoài rạp có chiếubộphim
nước ngoài rất ăn khách
Những
ng y tươi đ p
.Biên tậpviênNXB
sợ bạn đọc hiểu lầm sách viết ăn
theophimnênnói tôi đổi tựa. Tôi
đổi là
Long lanh l th m
theomột
câuvănở cuối sách
“Nhữngng y
tươi đ pc ach ng tôi có lẽchẳng
tươi đ p ch t n o v đã long lanh
nhữnggi tl th m”
.Đầunăm2012,
Công tyVănhoaHươngTrangphôi
hơpvơiNXBThơiĐai taiban theo
tưađâu tiên
Nhưngngày tươi đẹp.
Năm2017,PhươngNamBook tiêp
tuc tái bản.Nói cho cùng thì ai đã
trải quanhữngngày tươi đẹpcũng
sẽnhận ranhữnggiọt lệ thầm.Đấy
có thể là những giọt lệ long lanh
hạnhphúchay long lanhnuối tiếc!
.
Anhđangc ngnh vănNguy n
ĐôngThức thựchi nquỹMô tôh c
b ng
.
C i tên quỹ nghe ngộqu !
+QuyMô tô học bổng là sáng
kiến của nhà văn Nguyễn Đông
Thức. Đầu năm 2013, anh Thức
nghỉ hưu, anh rủ tôi đi “giang hồ
vặt” các tỉnhmiền Tây, thăm các
bạnvănnghệmàcảhai người đều
quenbiết.Nghĩ sẵnđi thămbạn thì
nên làmmột việc gì đó cho có ý
nghĩa với nơi bạn đang sống, anh
đã hỏi bạn ngôi trường tiểu học ở
xãxanhất vànghèonhất đểchúng
tôi sẽ đến tặng cho các học sinh
nghèo tiềnmayquầnáovàsáchvở.
Vì các trường tiểu học nghèo đều
ởvùng sâu, vùngxa, xehơi không
vào được, anh Thức phải chở tôi
bằng chiếcmô tô của anhnênquỹ
có tên làMô tôhọcbổng.Lúcđầu
quỹchỉcóhaingười,nayđãhơn20
nhà hảo tâm tham gia.Mô tô hoc
bôngđi giúpcáchọc sinhnghèoơ
cac tinhvới slogan“Hãynghĩ đến
người khác!”.
.
Xin cám ơn anh về cuôc trò
chuyện này.
◄
Đoan
ThạchBiên
-Nhavăn
cuatuổitrẻ
tươiđẹp
Nổi tiêng ngay từ tâp truyên đâu tay
Ví
dụ ta yêu nhau
(năm1974) va tiêp đo la
truyên dai
Những ngày tươi đẹp
(đầu năm
1975), ky tênNguyên Thanh Trinh (15
năm sau tai ban vơi but danhmơi Đoan
ThachBiên). Nay sắp bươc sang tuổi 70
nhưng nha vănĐoan ThachBiên nom vân
trẻ trung. Va vănĐoan ThachBiênmãi la
văn chương cua tuổi trẻ tươi đẹp.
viếtkịchngắncòngọi là“kịchmột
màn”nên cácđoànkịchkhó chọn
diễn cho một đêm kịch. Các tạp
chívănnghệcũng ítđăngkịchnên
sauđó tôi chuyểnqua viết truyện.
Truyệncủa tôichịuảnhhưởngcách
viếtkịchnêncónhiềuđối thoại.Và
nhânvật của tôi thườngnói tía lia
vì giống tôi ngoài đời.
.
Phim
Tinhnho lamsaoquên
do
đao diễn Lê HoàngHoa dưng co
phảidoanh tưviếtkịchbảnchuyển
thể tư tiểu thuyếtcùng têncủaanh?
+Đúng vậy! Tôi viết kịch bản
phim gửi Hãng phimGiải Phóng,
sauđóhãngphimđãchọnđạodiễn
LêHoàngHoa. Bộ phim đã tham
dự Liên hoan PhimViệt Nam tổ
chứcởHải Phòngnăm1993.Đạo
diễnLêHoàngHoa đoạt giảiĐạo
diễnxuất sắc.MỹDuyênđoạt giải
Nữdiễnviênxuất sắc.NhạcsĩPhú
Mỗi tuầnmộtnhânvật
“Khiđọcđượcmột
truyệnngắnhay,một
bài thơhaycủamột
bạntrẻchưaaibiếttên
gửivềtậpsan, tôicảm
thấykhỏengay.”
Nhữngtacphẩmchinhcua
ĐoanThạchBiên
•Vídụ tayêunhau
•Nhữngngày tươiđẹp
•Bấtngờphía trái tim
•Phượngyêu
•Đừngđốtcháybônghồng
•Tôi thươngmàemđâucóhay
•Tôihaymàemđâucó thương
•Tìnhnhỏ làmsaoquên
•Mùahèkhắcnghiệt
•Đêmcủacỏ.
tổ chức, tôi đã
gửi dự thi bản
thảo tập kịch
ngắn
Bu i tập
k ch
. Không
ngờ “mèo mù
vớ cá rán”, tôi
đãđoạt giải bộ
môn kịch nói.
Linh giai cung
đơt vơi tôi co
nhàvănNguyễn
ĐìnhToànđoạt
giải tiểu thuyết
với
Áomơphai
,
nhà thơDuTử
Lêđoạtgiải thơ
với
ThơDuTử
Lê
,nhàthơPhạm
ThiênThưđoạt
giải thi phẩm
trườngthiênvới
Đoạntrườngvô
thanh
…
Tôi thường
NhàvănĐoànThạchBiền:TôitiếcchoĐơnDương,diễnviênnamchính
trongphim,khôngđoạtgiảithưởngnào.Anhđóngvaimộtngườiviếtkịchtrẻ-
làbóngdángcủatôi.
