14
THỨ TƯ
20-9-2017
Hồ sơ - Phóng sự
Kỷ lục tiềnbảnquyền
Tháng7-2017, công tybảovệ tácquyềnâmnhạcBMI của
Mỹđãđạt cộtmốckỷ lục trả tổngcộng1,02 tỉUSD tiềnbản
quyềnchocácthànhviênmàmìnhđạidiện.Cũngtrongnăm
tài khóanày, BMI đã thuvềđượcđến1,13 tỉUSD lợi nhuận.
Riêngmảng thuphíbảnquyềncho truyền thông, baogồm
radio, phát sóng truyềnhình và truyềnhình cápđãmang
vềchoBMI đến524 triệuUSD lợi nhuận, theo
TheNewYork
Times
.NgànhcôngnghiệpâmnhạccủaMỹtrongnăm2016
đã thuvềđến2,65 tỉ USD, theoHiệphội Xuấtbảnâmnhạc
quốcgia (NMPA).
NhậtBản: Trảphí theosố… tivi
Tại Nhật Bản, vàonăm2014 cũng xảy ramột vụ kiệnđòi
các khách sạnphải trả tiềnbảnquyền chođài truyềnhình
nhànướcNHKdựa theo…số lượngphòng, theobáo
Japan
Today
(NhậtBản).
Cụ thể, vàongày9-10-2014,TòaánquậnTokyođãchoxử
vụ kiệnbuộc công tyquản lýba khách sạnở thủđôTokyo
phải ký hợpđồngbản quyền với đài truyền hình. Không
nhữngthế,cảbakháchsạnnàyphảitrảsốnợ“phíbảnquyền”
choNHK dựa trên số lượngphòng khách sạn có trangbị
tivi. Theo
JapanToday
, ba khách sạnnàyđã từ chối kýhợp
đồngbảnquyềnvới đài truyềnhìnhdùđãđượcNHKnhiều
lầngửi thưđềnghị.
Quyết địnhcủaTòaánquậnTokyogây tranh cãi vì nhiều
người cho rằngdùhọ có sởhữu tivi nhưng khôngbaogiờ
xemcácchương trìnhcủaNHKvà từchối trảphíbảnquyền
hằng tháng. Tuy nhiên, theo thẩmphánKenkichi Sakuma
củaTòaánquậnTokyo,Đạo luậtphátsóngcủaNhậtBảnyêu
cầumọicánhâncósởhữumộtthiếtbị thusóngtruyềnhình
vềmặt kỹ thuậtđềubuộcphải kýhợpđồngbảnquyềnvới
NHK.Dựa trênđiểmnày, thẩmphánSakumađãyêucầucác
khách sạnphải ký lại hợpđồngvà trảnợphí gầnmột năm
choNHK, dựa trên số lượngphòngcó trangbị tivi.
Theobáo
AsahiDigital
, cảbakháchsạn trongvụkiện trên
cótổngcộng280phòngđượctrangbịtivi,ngoàiracòntrang
bịtạiphòngănvàmộtsốkhuvựckháctrongkháchsạn.Tổng
sốphíbảnquyềncôngtychủquảncủabakháchsạnnàynợ
NHK lênđến6,21 triệuyen (gần1,3 tỉđồng).Vàonăm2013,
Tòaán tại tỉnhYokohamacũng từng raphánquyết yêucầu
tất cảgiađình sởhữu thiếtbị cókhảnăng thu sóng truyền
hình, dùcókýhợpđồngvớiNHKhaykhông, theo luậtđều
phải trảphí bảnquyền chođài truyềnhìnhnhà nước. Tuy
nhiên, tiềnnàyđượcđóng theohộgiađìnhchứkhôngphải
theo số lượng thiết bị hoặc tivi trong từngngôi nhà, theo
JapanToday.
TRUNGNHÂN
V
iệc bảovệ tác quyền âmnhạc được thực hiện rất chặt
chẽ tại các nước. Nhiều khách sạn nếu phát nhạcmà
chưa trả tiềnbảnquyền có thể bị kiện ra tòa. TạiMỹ,
các nhóm bảo vệ bản quyền âm nhạc còn có nhân viên bí
mật trà trộn vào khách sạn như khách hàng bình thường,
ghi nhận cácbảnnhạcđượckhách sạn sửdụng rồi điều tra
xem các bản nhạc đó đã được xin phép sử dụng hay chưa.
Mởnhạc thì phải trả tiền
Việc thu phí tác quyền âm nhạc tại nhiều nước có thể
đượcmô tảmột cách ngắn gọn là:Mở nhạc thì sẽ tốn tiền.
Đơn cửmột vụ kiện vào năm 2004 tại Ấn Độ, tòa án cấp
cao củaTPBombay đã xử bảy khách sạn tại TPmỗi cơ sở
phải trả 70.000 rupee (hơn 1.500USD tính theo thời điểm
đó) cho công ty bảo vệ tác quyềnPPL (Anh) vì đã có hành
vi vi phạm tác quyền.
Bảy khách sạn trên bị kiện chỉ vì đã sử dụngmột số bản
nhạc trongcác sựkiện, tiệc tùng tổchức tại cơ sởcủamình,
tuy nhiên không xin phép PPL. Công ty này khẳng định
nắm giữ bản quyền của những hãng âm nhạc sản xuất các
bản nhạc có liên quan, vì vậy đã lôi vụ việc lên tòa ánTP
Bombayđòi tiền.Trongbảykhách sạnbị kiện, ngoài những
khách sạn của Ấn Độ còn có các khách sạn thuộc những
tậpđoànquốc tế như J.W.Marriot vàLeMeridien. Tòa án
thậm chí cấm những khách sạn bị kiện đượcmở nhạc cho
đếnkhi trảhết phí bảnquyền thườngniêncònnợPPL, theo
tờ
Times of India
.
Số tiền phải đóng phạt trong vụ kiện trên là còn khá nhẹ
tay vì thị trường âm nhạc tại Ấn Độ cũng chưa phát triển
mạnh.Tháng2-2016, nhàhàngLivingRoomSteakHouseở
NewYork (Mỹ) đãbị xửphạt ít nhất 120.000USDvìmở…
nămbảnnhạckhôngphép.TạiMỹ,việcbảovệ tácquyềnâm
nhạc đã trở thànhmột ngành
côngnghiệphiệnđạivàchuyên
nghiệp.Haiđạigiatrongngành
bảovệ tácquyền âmnhạc tại
Mỹ là BMI vàASCAP, theo
tạpchí
HotelNewsNow
.Các
công ty này chủ trương thu
phí trong bất kỳ trường hợp
nào các bản nhạc của những
nhạc sĩ mà họ đại diện được
phát trên sóng radio, được tải về trênmạng hay được mở
trongmột cơ sở kinh doanh, các địa điểm công cộng như
nhà hàng, khách sạn, quán nước.
“Điệp viên”bắt vi phạmbảnquyền
Tại châuÂu, các cơ sở kinh doanh nhà hàng, khách sạn
cũngphải trả tiền tácquyềnđể chơi nhạc sống, phát nhạcở
nơi công cộnghoặc sửdụng radio/tivi tại phòngkháchhay
các nơi đông người, theoHotrec (Hiệp hội Khách sạn, nhà
hàng và quán cà phê tại châu Âu). Trong thời buổi cạnh
tranh, nhiều quản lý nhà hàng, khách sạn thường chomở
nhạc tại cơ sởkinhdoanhđểchiều lòngkháchhàngvànâng
tầm thươnghiệu.Thếnhưngnếubất cẩn trong chuyệngiấy
phép, nhữngôngchủkháchsạncó thểbị “sờgáy”bởinhững
“điệp viên” săn vi phạm bản quyền.
Theo tạpchí
HotelNewsNow
, cáchãngbảovệ tácquyền
lớn nhưBMI hayASCAP đều thuê rất nhiều chuyên gia
nghe nhạc làm việc chuyên nghiệp. Những người này
giả làm khách hàng bình thường đến giám sát các cơ sở
kinh doanh trên khắp nướcMỹ. Họ ghi nhận những bản
nhạc nào được phát mà cơ sở chưa xin phép dưới bất kể
hình thức gì: Từ chơi nhạc sống, mởmột danh sách bài
hát trênmạng hay cho phát chương trình truyền hình âm
nhạc trên tivi. Sau đó, BMI vàASCAP sẽ gửi thư cảnh
báo, yêu cầu các khách sạn trả phí và mua gói sử dụng
nhạc hoặc phải ra tòa.
Cũng theo
Hotel News Now
, ở Mỹ có một số trường
hợp đặc biệt cho phát nhạc qua radio hoặc tivi nhưng số
lượng tivi và loa của cơ sở kinh doanh cũng rất hạn chế.
Cụ thể, cơ sở kinh doanh là cửa hàng trong diện này phải
có diện tích dưới 185m
2
, còn khách sạn hoặc quán bar có
diện tích dưới 350m
2
. Tuy nhiên, việc không bắt phạt phí
bản quyền chỉ áp dụng với trường hợp các bản nhạc được
phát thông qua các thiết bị gia dụng như radio hay tivi và
chỉ được dưới sáu thiết bị. Còn đối với các công ty bảo vệ
tác quyền tạiAnhnhưPRSvàPPL, việcmởCDnhạc trên
tivi phòng khách sạnmà không xin phép bản quyền cũng
bị kiện thẳng tay.
Số tiền lợi nhuận các hãng bảo vệ tác quyền thu về lên
đến hàng triệu hay thậm chí cả tỉ USD. Các cơ sở kinh
doanh chấp nhận đóng phí vài trăm hoặc vài ngànUSD/
năm, còn hơn phải dính vào những vụ kiện vô cùng tốn
kém. Theo tạp chí
HotelsNewsNow
, cácmức phạt trong
Đạo luật bảnquyềncủaMỹcó thể lênđến30.000USD/bản
nhạc. Nếu vi phạm là cố ý (chẳng hạn cơ sở kinh doanh
đã được cảnh báo nhưng vi phạm vẫn tiếp diễn) thì mức
phạt có thể lên đến 150.000 USD/bản nhạc. Đó là chưa
kể những cơ sở này phải trả chi phí pháp lý, kiện tụng
cho bên khởi kiện. Mỗi năm BMI vàASCAP khởi kiện
400-500 vụ vi phạmĐạo luật bản quyền, tạp chí
Hotels
News Now
cho biết.■
Kháchsạncácnước
khốnđốnvì tiền
tácquyền
Việcmởnhạctạicáckhuvựccôngcộngbêntrong
nhàhàng,kháchsạn,nếukhôngtrảphíbảnquyền
cóthểbịkiệnhàngchụcngànUSD.Ảnh:LHA
CasĩngườiAnhEdSheerannằmtrongsốnhiềucasĩ,
nhạcsĩhàngđầuthếgiớiđượccôngtybảovệ
tácquyềnBMIđạidiện.Ảnh:AP
Kháchsạn,nhàhàngtạinhiềunướccóthểbịkiệnhàngngànUSD
vìmởnhạcdướimọihìnhthứckhikhôngxinphépsửdụng.
Cáccông tybảovệ tác
quyền tạiAnhnhưPRS
vàPPL, việcmởCDnhạc
trên tiviphòngkhách
sạnmàkhôngxinphép
bảnquyềncũngbị kiện
thẳng tay.
