6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứHai 21-1-2019
thuật thận nhân tạo được thực hiện
ở nhiều BV các tuyến trên của cả
nước. Tuy nhiên, cho đến ngày 29-
5-2017 (ngày xảy ra sự cố y khoa
tại BV đa khoa tỉnh Hòa Bình) Bộ
Y tế vẫn chưa ban hành hướng dẫn
quy trình kỹ thuật thận nhân tạo đầy
đủ để áp dụng trong thực tiễn. Đặc
biệt, Bộ Y tế càng không có quy
trình kiểm soát và đảm bảo chất
lượng nước RO để chạy lọc thận.
Chỉ đến ngày 13-4-2018, Bộ Y tế
mới có Quyết định số 2482 ban hành
tài liệu hướng dẫn quy trình kỹ thuật
thậnnhân tạovới 52quy trìnhkỹ thuật
cơ bản. Đến nay, Bộ Y tế cũng chưa
có văn bản nào hướng dẫn hoặc quy
định cụ thể về chủ thể nào đủ điều
kiện, tiêu chuẩn để sửa chữa, bảo
dưỡng, thay thế hệ thống lọc nước
RO dùng cho chạy thận nhân tạo.
Bộ Y tế cũng thiếu những quy
định cần thiết để quản lý đầy đủ,
chặt chẽ hoạt động liên kết đặt máy
chạy thận nhân tạo giữa BV và nhà
sản xuất, cung ứng, cũng như việc
thành lập, tổ chức và hoạt động
của các đơn vị thực hiện chức năng
chữa bệnh suy thận bằng kỹ thuật
thận nhân tạo.
Đặc biệt, VKS cho rằng Bộ Y tế
có dấu hiệu buông lỏng trong quản
lý nhà nước về kiểm soát chất lượng
nước dùng để lọc máu thận nhân tạo
nhằm đảm bảo an toàn cho người
bệnh. Đây được xác định là một
trong những thiếu sót, sơ hở nghiêm
trọng, là điều kiện góp phần dẫn đến
sự cố y khoa đặc biệt nghiêm trọng
khiến chín người chết ở Hòa Bình.
Tòa không triệu tập đại diện
Bộ Y tế đến phiên xử
Cùng đó, quá trình điều tra vụ
án cũng xác định BV đa khoa tỉnh
Hòa Bình, Sở Y tế tỉnh Hòa Bình
và Bộ Y tế chưa có các hoạt động
kiểm tra, thanh tra thường xuyên,
chuyên sâu về hoạt động lọc máu
chu kỳ tại đơn nguyên lọc máu BV
đa khoa tỉnh Hòa Bình.
Do vậy, VKS cho biết sẽ ban hành
kiếnnghị đối vớiBVđakhoa tỉnhHòa
Bình, SởYtế tỉnh Hòa Bình và BộY
tế cần có biện pháp khắc phục những
sơ hở, thiếu sót trong công tác quản
lý nhà nước. Qua đó, các cơ quan này
rà soát, sửa đổi, bổ sung những quy
định liên quan và tăng cường thanh
tra, kiểm tra sâu sát, toàn diện đối
với hoạt động lọc máu chu kỳ bằng
phương pháp thận nhân tạo tại BVđa
khoa tỉnh Hòa Bình cũng như các cơ
sở y tế trên cả nước.
Đáng chú ý, dù cáo trạng xác định
BộY tế có “thiếu sót, sơ hở nghiêm
trọng” như vậy nhưng trong quyết
định đưa vụ án ra xét xử, TAND
TP Hòa Bình lại không triệu tập
đại diện của bộ này.
Trách nhiệm lòng vòng,
không ai nhận
Như đã nói ở trên, việc không có
hướng dẫn về quy trình kỹ thuật thận
nhân tạo đầy đủ cũng như không có
quy trình kiểm soát và đảm bảo chất
lượng nước RO có lẽ là một phần
nguyên nhân dẫn tới việc xác định
trách nhiệmđảmbảo nguồn nước tại
đơn nguyên thận nhân tạo của BVđa
khoa tỉnh Hòa Bình.
Trong nămngày xét xử, hầu hết các
cá nhân có liên quan trực tiếp hoặc
gián tiếp đến quá trình thực hiện chạy
thận cho bệnh nhân tại đơn nguyên đã
được thamgia tố tụng. Tuy nhiên, đến
thời điểmhiện tại vẫn chưa có đáp án
rõ ràng cho câu hỏi “ai là người phải
chịu tráchnhiệmvề nguồnnướcRO”.
Xuyên suốt từ phiên sơ thẩm hồi
tháng 5-2017 đến nay, bị cáo Hoàng
TUYẾNPHAN
Đ
ến thời điểm hiện tại, cơ quan
tố tụng xác định nguyên nhân
dẫn tới chín cái chết của các
bệnh nhân trong quá trình chạy thận
tại BV đa khoa tỉnh Hòa Bình là do
tồn dư hóa chất trong nguồn nước
RO. Như vậy, một trong những
điểm then chốt còn lại của vụ án là
xác định những ai phải chịu trách
nhiệm về chất lượng nguồn nước
trước khi bác sĩ (BS) ra y lệnh lọc
máu cho bệnh nhân.
Tuy nhiên, qua năm ngày xét xử
liên tục, câu hỏi trên dường như
vẫn chưa có đáp án. Năm bị cáo
từ người từng là lãnh đạo cao nhất
cho đến nhân viên của BV, kể cả BS
Hoàng Công Lương đều khẳng định
trách nhiệm đảm bảo nguồn nước
RO không thuộc về mình.
Bộ Y tế có thiếu sót
nghiêm trọng
Theo cáo trạng của VKSND tỉnh
Hòa Bình, trong vụ án này nói riêng
và kỹ thuật thận nhân tạo nói chung,
Bộ Y tế đã có những “thiếu sót, sơ
hở nghiêm trọng”. Có lẽ thiếu sót,
sơ hở này chính là một phần nguyên
nhân dẫn tới việc đi tìm “chiếc chìa
khóa trách nhiệm” trong vụ án ở
Hòa Bình khá khó khăn.
Cụ thể, cáo trạng nhận định kỹ
Các bị cáoHoàng Công Lương, TrươngQuý Dương, HoàngĐình Khiếu, Trần Văn Thắng và Trần Văn Sơn tại tòa.
VỤ BS HOÀNG CÔNG LƯƠNG
Quy trình
lọc thận và
trách nhiệm
của Bộ Y tế
Công Lương (cựu BS khoa Hồi sức
tích cực) khẳng định nguyên dân dẫn
tới cái chết của chín nạn nhân là do
tồn dư hóa chất, không phải do việc
điều trị của BS. Về đảm bảo nguồn
nướcRO,Lươngcho rằng tráchnhiệm
thuộc về kỹ sư của phòngVật tư thiết
bị y tế và đơn vị sửa chữa, bảo dưỡng.
Còn với ông Trương Quý Dương
(cựu giám đốc BV), bị cáo này cho
hay đơn nguyên thận nhân tạo thuộc
khoa Hồi sức tích cực nhưng hoạt
động theo cơ chế khoa Lọc máu.
Vì vậy, trách nhiệm trên thuộc về
trưởng khoa, trưởng khoa phân cho
ai là quyền của họ (?!).
Đến lượt mình, ông Hoàng Đình
Khiếu (cựu phó giám đốc BV) giải
thích đơn nguyên thận nhân tạo
không phải là khoa nên không có
kỹ sư, kỹ thuật viên. Khi hệ thống
RO hỏng, trưởng khoa (lọc máu) sẽ
phải báo với phòng Vật tư thiết bị y
tế và đương nhiên việc sửa chữamáy
móc là trách nhiệm của phòng này.
Và như thế, ôngKhiếu lại đẩy trách
nhiệmcho ôngTrầnVănThắng (cựu
trưởng phòng Vật tư thiết bị y tế).
Đến lượt ôngThắng lại cho rằng ông
đã phân công cho cấp dưới là Trần
Văn Sơn (cựu cán bộ phòng Vật tư
thiết bị y tế) quản lý hệ thống máy
lọc nước ở đơn nguyên thận nhân tạo.
Là người cuối cùng trong “chuỗi”
trách nhiệm, TrầnVăn Sơn sẽ đá quả
bóng cho ai? Thì đây, tại tòa, Sơn
khẳng địnhmình không được đào tạo
về chất lượng nguồn nướcROmà chỉ
được giao quản lý, giámsát sửa chữa.
Thậm chí bị cáo này còn nói “rất bất
ngờ” và lần đầu tiên nghe thấyHoàng
Công Lương cho rằng việc đảm bảo
nguồn nước thuộc về ông.
Đáng chú ý, tòa cũng triệu tập
ông Hoàng Công Tình, trưởng khoa
Hồi sức tích cực. Trước đó, bị cáo
Khiếu từng khai có quyết định giao
cho ông Tình quản lý hệ thống RO
2. Tuy nhiên, ông Tình phủ nhận và
khẳng định bản thân ông cũng như
mọi người trong khoa không ai biết
việc phân công này.
Dự kiến phiên tòa còn diễn ra trong
nhiều ngày. Hy vọng rằng HĐXX,
đại diện VKS cùng các luật sư sẽ
làm sáng tỏ câu hỏi trách nhiệm trên
để tìm ra “chiếc chìa khóa” trách
nhiệm khiến chín bệnh nhân chạy
thận chết oan. •
BVChợRẫy:Quy trìnhkiểmtra, bàngiaochặt chẽ
Nguồnnước lọc thận tiếp xúc trực tiếp với máu, cơ thể của bệnhnhânnên
việcđảmbảochất lượngnguồnnước, dịch lọcnướcđạt chuẩn là việc tối quan
trọng. Nếumột trong các chỉ sốhóa sinh, vi sinh trongnước khôngđạt, bệnh
nhân chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng sức khỏe, thậm chí nguy hiểm tính mạng.
Chẳng hạn, nồng độ nhôm trong nước nếu ởmức cao sẽ ảnh hưởng đến
nồng độ nhôm trong cơ thể bệnh nhân nếu chạy thận lâu dài, nồng độ clo
cao thì gây ảnh hưởng hư màng lọc RO, vào máu với nồng độ cao sẽ gây
tán huyết cho bệnh nhân.
Tại khoa Thận nhân tạo BV Chợ Rẫy, trước khi Quyết định 2482 của Bộ
Y tế hướng dẫn kỹ thuật thận nhân tạo áp dụng vào tháng 4-2018, ngoài
thực hiện theo các quy trình chạy thận ban hành từ năm 2004, khoa cũng
đưa vào các quy định cụ thể trước khi sử dụng máy móc, nguồn nước lọc
thận cho bệnh nhân.
Theo đó, BV có ký kết với công ty chuyên về thiết bị vật tư y tế khoảng
sáu tháng sát trùng đường ống lọc thận một lần. Khi sát trùng đường ống
xong, công ty này sẽ bàn giao các xét nghiệmhóa sinh, vi sinh lại cho khoa.
BS trưởng khoa sẽ là người kiểm tra lần nữa các chỉ số này đạt chuẩn thì
mới đưa vào sử dụng cho bệnh nhân. Tất cả quyết định, văn bản nghiệm
thu phải có đầy đủ chữ ký của các bên.
Nếumột trong các chỉ số chưa đạt chuẩn thì khoa sẽ yêu cầu công ty vật
tư y tế kiểm tra lại, sát trùng máy lại cho đến khi các thông số đạt chuẩn.
Các quy định về chạy thận trước đây có quy định về màng lọc, hệ thống
xử lý nước còn chung chung và chưa có văn bản quy định trách nhiệm cụ
thể. Vừa qua, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 2482, hướng dẫn quy trình
kỹ thuật thận nhân tạo gồm 52 quy trình kỹ thuật cụ thể, rõ ràng, qua đó
góp phần làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan khi chạy thận cho
bệnh nhân hơn.
BS
NGUYỄN MINH TUẤN
,
Trưởng khoa Thận nhân tạo, BV Chợ Rẫy
HOÀNG LAN
ghi
Hệ thống xử lý nước: Khâu quan trọng nhất!
Quy trình lọc thận nhân tạo có nhiều khâu, bao gồm hệ thống xử lý
nước, máy chạy thận nhân tạo, vật tư tiêu hao (màng lọc, dây, dịch lọc),
con người (BS, điều dưỡng, kỹ thuật viên phụ trách hệ thống xử lý nước,
máy móc, thiết bị…).
Trong quy trình lọc thận nhân tạo, mọi khâu đều quan trọng. Tuy nhiên,
khâu quan trọng nhất phải kể đến là hệ thống xử lý nước. Cho dù các thiết
bị, máy móc, vật tư tiêu hao đã đầy đủ, kể cả BS, điều dưỡng, kỹ thuật viên
được đào tạo bài bản nhưng hệ thống xử lý nước chưa hoàn chỉnh thì cũng
không thể vận hành quy trình lọc thận nhân tạo.
BS
TẠ PHƯƠNG DUNG
,
Trưởng khoa Nội thận - Miễn dịch ghép,
BV Nhân dân 115, TP.HCM
TRẦN NGỌC
ghi
VKSND tỉnh Hòa Bình
cho rằng Bộ Y tế có dấu
hiệu buông lỏng trong
quản lý nhà nước về
kiểm soát chất lượng
nước dùng để lọc máu
thận nhân tạo nhằm
đảm bảo an toàn cho
người bệnh.
Bộ Y tế đã có những thiếu sót, sơ hở, góp phần
dẫn đến sự cố y khoa đặc biệt nghiêm trọng làm
chín người chết tại BV đa khoa tỉnhHòa Bình.
