16
cho các bên trong cuộc, đặc
biệt là khi khu vực này bị
phong tỏa vì bất kỳ lý do gì.
“Đãcónhiềucuộcnóichuyện
về việc phong tỏa hoàn toàn
eo biển trong nhiều năm qua
nhưng rất may là điều đó chưa
bao giờ được thực hiện. Bởi
nếu làm vậy thì họ sẽ tạo ra
thiệt hại khủng khiếp không
chỉ với những nước khác
mà cả chính họ nữa” - ông
Blaxland cho biết. Trước lo
ngại này, Mỹ cùng những
đồng minh khác như Úc, vốn
là những quốc gia phụ thuộc
rất lớn vào dầu, trong nhiều
thập niên qua đã tiêu tốn hàng
triệu USD nhằmđảmbảo khu
vực này luôn được bảo vệ và
thông suốt.
Bên cạnh đó, sự hiện diện
của Hạm đội 5 Hải quân Mỹ
trong vịnh Ba Tư cũng khiến
Iran phải chùn tay trong việc
làm ảnh hưởng trên quy
mô lớn lên tuyến hàng hải
Hormuz. Vào tháng 5-2019,
không những tăng cường lực
lượng ở Trung Đông, Tổng
thống Donald Trump cũng
cho biết sẽ gửi thêm một
tiểu đội tên lửa phòng không
Patriot đến khu vực này. Ông
Trump tuyên bố Mỹ “nhận
được rõ ràng những chỉ dấu”
cho thấy Iran và đồng minh
đang chuẩn bị tấn công trực
tiếp vào lực lượng Mỹ trong
khu vực.
AmyMyersJaffe,chuyêngia
về năng lượng và môi trường
thuộcViệnnghiên cứuCouncil
on Foreign Relations (Mỹ),
cho rằng eo biển Hormuz sẽ
không phải là mặt trận duy
nhất mà Mỹ cần phải để tâm
khi bảo vệ dòng dầu mỏ di
chuyển từ Trung Đông. Các
đợt tấn công bằng máy bay
không người lái gần đây và
tấn công mạng vào cơ sở hạ
tầng dầumỏ của SaudiArabia
chính là thách thứcmới. Chúng
có thể ảnh hưởng đến sự ổn
định của thị trường dầu mỏ.•
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
ThứBa25-6-2019
VĨ CƯỜNG
T
heo thống kê của Cơ quan
Thông tin năng lượng
Mỹ, tính riêng năm 2018
đã có khoảng 21 triệu thùng
dầu, chiếm gần 21%mức tiêu
thụ dầu quốc tế, vận chuyển
qua eo biển Hormuz trước khi
chảy vào vịnh Ba Tư, châu
Âu và châu Á. Đặc biệt, thế
giới càng quan tâm nơi đây
khi cuộc đối đầu Mỹ-Iran
bùng nổ sau sự việc hai tàu
chở dầu bị tấn công phá hoại
hôm 13-6.
Hôm 20-6, căng thẳng giữa
hai bên lại tiếp tục bị đẩy lên
cực điểm khi Lực lượng Vệ
binh Cách mạng Hồi giáo
tuyên bố bắn hạ máy bay do
thám không người lái RQ-4A
Global Hawk củaMỹ với lý do
thiết bị này xâm phạm không
phận của họ. Tối cùng ngày,
tờ
The New York Times
tiết lộ
Tổng thống DonaldTrump đã
phê chuẩn lệnh tiến hành tấn
công quân sự Iran nhưng sau
đó đã bất ngờ hủy bỏ quyết
định vào phút chót.
Eo biển Hormuz và
dầu khí
Với phần phía Bắc của eo
biển nằm hoàn toàn trong
lãnh hải miền Nam Iran, các
tàu thuyền di chuyển qua đây
nhất định phải băng qua vùng
biển của nước này. Điều đó
đã mang lại cho chính quyền
Tehran sự kiểm soát rất lớn
đối với Hormuz. Bởi lẽ chỉ
một lệnh phong tỏa từ Iran
cũng có thể gây ảnh hưởng
nghiêm trọng với tuyến hàng
hải chủ chốt này.
Thêm vào đó, quyền lực
của Iran đối với khu vực
này phải được đặt trong bối
cảnh vịnh Ba Tư là khu vực
có trữ lượng dầu khí lớn nhất
toàn cầu, thậm chí còn được
mệnh danh là vùng biển giàu
có bậc nhất thế giới. Những
nước xuất khẩu dầu mỏ hàng
đầu thế giới như Kuwait,
Saudi Arabia, Qatar, Iran,
Các Tiểu vương quốc Ả Rập
thống nhất (UAE) đều nằm
quanh vịnh Ba Tư. Họ đều
phải dùng tuyến đường biển
qua eo biển Hormuz để xuất
khẩu dầu. Mỗi ngày trung
bình có hàng chục tàu chở
dầu khổng lồ đi qua tuyến
đường hàng hải này.
Hồi tháng 4-2019, Iran đã
đe dọa sẽ phong tỏa eo biển
Hormuz khi Mỹ tuyên bố bất
kỳ quốc gia nào nhập khẩu
dầu từ Iran sẽ phải chịu lệnh
trừng phạt của Washington.
Đây được cho là vũ khí “hạng
nặng” của Mỹ bởi dầu chiếm
gần 80% doanh thu của Iran;
và nước này đã thiệt hại gần
10 tỉ USD kể từ lệnh trừng
phạt ban đầu của Mỹ có hiệu
lực vào cuối năm 2018.
“Nếu dầu của chúng tôi
không thể được vận chuyển
qua eo biển Hormuz, dầu của
nước khác cũng sẽ chịu chung
số phận” - dẫn lời Thammưu
trưởngLực lượngVũ trang Iran
Mohammad Bagher. Tư lệnh
Hải quân Iran thì cảnh báo:
“Đóng cửa eo biển Hormuz
dễ như trở bàn tay vì Iran có
quyền kiểm soát hợp pháp
trên tuyến đường này”.
Theo trang tin
news.com.
au
(Úc), việc gây bất ổn khu
vực eo biển Hormuz sẽ mang
lại cho Iran rất nhiều lợi thế.
Điển hình, giá dầu đã tăng
gần 3% sau vụ phá hoại tàu
chở dầu hồi tháng 6-2019,
mang lại cho Tehran nguồn
lợi nhuận khổng lồ khi nước
này xuất khẩu 2,6 triệu thùng
dầu/ngày. Các chuyêngia nhận
định những căng thẳng và sự
lo ngại xung quanh khu vực
này nhiều khả năng sẽ đẩy giá
dầu lên đến 100 USD/thùng.
Chiến tranh chỉ gây
thiệt hại đôi bên
John Blaxland, giáo sư
chuyên ngành an ninh và
tình báo thế giới thuộc ĐH
Quốc gia Úc, nhận xét rằng
những căng thẳng trong thời
gian gần đây thực chất là một
cuộc tranh giành lợi ích. Một
bên là Mỹ cùng các quốc gia
vùng Vịnh được Washington
chống lưng. Bên còn lại là Iran
với mục tiêu giành lấy quyền
kiểm soát tuyến hàng hải này.
Tuy nhiên, ông Blaxland
cho rằng những cuộc tấn
công đang diễn ra tại eo biển
Hormuz thật sự chỉ gây nhiều
bất lợi hơn là đem lại lợi ích
CảMỹ và Iran đều khôngmuốn chiến tranh ở eo biểnHormuz. Ảnh: CNN
• Đài Loan
: Hãng tin
AFP
dẫn
nguồn từ Cơ quan Tư pháp Đài Loan
ngày 23-6 cho biết doanh nhân Chen
Shih-hsien, 54 tuổi, đã tử vong sau
khi nhảy lầu hôm 21-6. Được biết
ông Chen bị nhà chức trách Đài
Loan kết án 119 ngày và hoãn thi
hành trong hai năm với hành vi bán
600 tấn dầu trái phép cho Triều Tiên
bất chấp lệnh cấm của Liên Hiệp
Quốc. Trước đó, ông Chen cũng đã
tìm cách tự tử khi toàn bộ tài sản bị
đóng băng hồi tháng 1-2019 để phục
vụ điều tra.
• Ấn Độ
: Ngày 24-6, hãng tin
Sputnik
(Nga) dẫn thông tin từ ngành
công nghiệp quốc phòng Ấn Độ đưa
tin nước này đang lên kế hoạch ký
kết một số thỏa thuận mua vũ khí trị
giá 10 tỉ USD với Mỹ trong 2-3 năm
tới. Trong đó, một hợp đồng trị giá
3 tỉ USD mua 10 máy bay tuần tra
biển Boeing P-8 Poseidon nằm trong
những thỏa thuận đầu tiên đã được
lên kế hoạch. Thông tin này xuất
hiện vào thời điểm Ngoại trưởng Mỹ
Mike Pompeo sắp thăm New Delhi
từ ngày 25 đến 27-6.
• Bangladesh
: Chính quyền
Bangladesh hôm 24-6 cho biết ít
nhất năm người đã thiệt mạng và
hơn 100 người khác bị thương khi
một con tàu chệch đường ray ở Đông
Bắc nước này. Mặc dù vậy, theo
một số công nhân, thời điểm xảy ra
tai nạn, con số tử vong phải lên đến
10-15 người, tờ
India Today
đưa tin.
Tại hiện trường, một toa tàu đã bị
rơi xuống một kênh đào trong khi
hai toa khác rơi sát bờ kênh. Nguyên
nhân vụ việc đang được điều tra làm
rõ.
HOÀNG PHÚ
Căng thẳng Mỹ-Iran leo thang
hơn 10 ngày qua
Ngày 13-6
: Hai tàu chở dầu của Na Uy và Nhật Bản bị tấn
công bất ngờ bằng mìn và ngư lôi ở vịnh Oman.
Ngày 17-6
: Lầu NămGóc thông báo sẽ tăng cường 1.000
binh sĩ đến khu vựcTrungĐông sau khi trình ra bằng chứng
cáo buộc Iran đứng sau vụ tấn công tàu chở dầu. Iran phủ
nhận.
Ngày 19-6
: Lầu Năm Góc cho biết sẽ gửi thêm một tiểu
đội tên lửa phòng không Patriot đến Trung Đông.
Ngày 20-6
: Iran tuyên bố bắn rơi một máy bay do thám
không người lái của Mỹ. Washington xác nhận vụ việc dù
cho rằng máy bay không xâm phạm không phận Iran.
Ngày 21-6
: Tổng thống DonaldTrump gửi đi dòng trạng
thái trên trang Twitter cho biết ông vừa hủy bỏ một lệnh
tấn công quân sự Iran. Lệnh tấn công nhằm trả đũa việc
Iran bắn rơi máy bay Mỹ.
Ngày 22-6
:Truyền thôngMỹ tiết lộ nước này đã tiến hành
một cuộc tấn công mạng nhắm vào các máy tính Iran điều
khiển tên lửa và được cho là đã vô hiệu hóa thành công hệ
thống trên.
Ngày 24-6
: Iran tuyên bố cuộc tấn công mạng của Mỹ
thất bại.
Hiện tại, theo nhà phân tích
Henry Rome thuộc Công ty
tư vấn rủi ro chính trị Eurasia
Group, khả năng xảy ra xung
đột giữaMỹ và Iranđangởmức
40% trong giai đoạn sáu tháng
tới, tăng 10% so với thời điểm
trước khi xảy ra vụ tấn công tàu
chở dầu hôm 13-6.
Tiêu điểm
Những cuộc tấn
công đang diễn ra
tại eo biển Hormuz
thật sự chỉ gây
nhiều bất lợi hơn là
đem lại lợi ích cho
các bên trong cuộc,
đặc biệt là khi khu
vực này bị phong tỏa
vì bất kỳ lý do gì.
400
phi công đến từ nhiều hãng hàng không khác nhau đã
đồng loạt đệ đơn kiện tập thể hãng sản xuất máy bay Mỹ
Boeing vì cố tình che giấu khuyết điểm thiết kế của phiên
bản 737 MAX, đài
ABC
(Úc) mới đây đưa tin. Theo đơn, việc
che giấu này đã khiến các phi công phải đối mặt với các vấn
đề tâm lý sau khi nhiều hãng hàng không ngừng vận hành
dòng máy bay này. Được biết phiên tòa đầu tiên về vụ việc
sẽ được tổ chức vào ngày 21-10-2019. Tờ
The Wall Street
Journal
khẳng định Boeing đã che giấu lỗi này suốt nhiều
năm cho đến khi xảy ra vụ tai nạn thảm khốc làm chết 157
người của chiếc 737 MAX.
HOÀNG PHÚ
Lý do Mỹ-Iran chơi rắn nhưng
không đánh ở Hormuz
Với vị trí địa lý hết sức đặc biệt, eo biểnHormuz đangmắc kẹt trong cuộc đối đầu với diễn biến
theo chiều hướng ngày càng đáng lo ngại giữa Iran vàMỹ.
