2
Thời sự -
ThứHai 1-7-2019
NGHĨANHÂN
thựchiện
H
ômnay, 1-7, Luật Phòng,
chốngthamnhũng(PCTN)
2018 chính thức có hiệu
lựcthihành.
PhápLuậtTP.HCM
đã có cuộc phỏng vấn ông
NguyễnTuấnAnh, Vụ trưởng
VụHợp tác quốc tế (Thanh tra
c
hính Phủ) thành viên tổ biên
tập Luật PCTN 2018 và nghị
định hướng dẫn thi hành.
Chất lượng báo cáo
công tác PCTN sẽ
tốt hơn
.
Phóng viên
:
Việc xây dựng
nghịđịnhhướngdẫnđangđược
triển khai thế nào, thưa ông
?
+ Ông
Nguyễn Tuấn Anh
:
Tuần trước, Chính phủ đã bấm
nútthôngquanghịđịnhđầu tiên
hướng dẫn Luật PCTN 2018.
Chắc 1-2ngàynữa sẽ banhành
chính thứcđể luật phát huyhiệu
quả ngay.
Từ khi được ban hành lần
đầunăm
2 0 0 5
đếnnay,
L u ậ t
PCTN
đã trải
quabốn
lần sửa
đổi, bổ
sung, trong đó năm, 2018 là
sửa đổi toàndiệnnhất.Vậynên
Thanh traChínhphủkhi chủ trì
xây dựng văn bản hướng dẫn
thi hành đã đề xuất và được
Chính phủ đồng ý theo hướng
đầu tiên phải rà soát tất cả văn
bản hướng dẫn thi hành cũ để
xây dựngmột nghị định hướng
dẫn các quy định chung. Nghị
định mà Chính phủ vừa thông
qua được làmnhưvậy, gầnnhư
pháp điển hóa tám nghị định,
Theo Luật
PCTN
2018, việc
tặng quà,
nhận quà
sẽ được
kiểmsoát
chặt chẽ
hơn.
Ảnh: HTD
Nghị định hướng dẫn Luật Phòng,
chống thamnhũng quy định khá
cụ thể về hành vi vi phạmvà chế
tài tương xứng, tập trung vào
người đứng đầu và cấp phó.
“Đánh chặn” tham nh
PCTN trong lĩnh vực tư sẽ thế nào?
Xungđột lợi ích luôn
tiềmẩnquanhmỗi
người có chức vụ,
quyềnhạn. Vậynếu
quản lý tốt, chuyển
hóađược vàohồ sơ
cánbộ, giốngnhưkiểu
kê khai tài sảnvậy, thì
sẽ giúpngười đứng
đầuphân côngđúng
người, đúng việc.
một quy định hướng dẫn thi
hành Luật PCTN cũ.
.
Những vấn đềmới đã được
đưa vào Luật PCTN 2018 thì
nay được hướng dẫn thi hành
thế nào?
+Đầu tiên là hoàn thiện, quy
chuẩnhơnvề đánhgiá, báo cáo
về PCTN. 14 nămqua đã hình
thành cơ chế Chính phủ báo
cáo vàQuốc hội giámsát công
tác PCTN. Tuy nhiên, chưa hề
có khung tiêu chí nào để đánh
giá, “chấm điểm” PCTN năm
này so với năm kia.
Vậy thì nghị định mới có
một chương với bảy điều về
các nhómtiêu chí đánh giá tình
hình tham nhũng thông qua
số lượng người, vụ việc tham
nhũng; về hoàn thiện chính
sách, pháp luật; về thực hiện
các biện pháp phòng ngừa; về
phát hiện, xử lý; và về thu hồi
tài sản tham nhũng.
Với bộ tiêu chí chi tiết như
vậy, từ nay các bộ trưởng, chủ
tịch UBND tỉnh sẽ phải xây
dựng kế hoạch đánh giá công
tác PCTN để báo cáo HĐND
cùng cấp và chuyển Thanh tra
Chínhphủtổnghợp,giúpChính
phủ báo cáo, trình Quốc hội.
Với bộ tiêu chí này, chất
lượng báo cáo công tác PCTN
sẽ tốt hơn, qua đó sẽ dần xây
dựng cơ sởdữ liệuPCTN, giúp
ta đánh giá hiệu quả của từng
chínhsách liênquanđếnPCTN
và điều chỉnh kịp thời sát với
thực tiễn.
Quy định rõ hơn về
quà tặng “ẩn mình”
.
Trongbiệnphápphòngngừa
thì kiểm soát tặng quà-nhận
quà là vấnđềmàngười dân rất
quan tâm, bởi thực tế rất ít vụ
việc quà tặng được khai báo.
Vấnđề này được xử lý thếnào?
+ Theo Luật PCTN cũ thì
Thủ tướng đã ban hành Quyết
định 64/2007 về quy chế tặng
quà, nhận quà. Nay nội dung
này được sửa đổi, bổ sung đưa
vào nghị định với tinh thần cơ
bản là cấmviệc nhận quà dưới
mọi hình thức của đối tượng có
liênquanđếncôngviệcdomình
giải quyết hoặc thuộc phạm vi
quản lý của mình. Trường hợp
khôngtừchốiđượcthìphảikhai
báo để xử lý.
Về xử lý quà tặng, Quy
định 64 chỉ quy định thủ tục
giải quyết với quà tặng là hiện
vật nên rất khó xử lý với quà
tặng là dịch vụ tham quan, du
lịch, y tế, giáo dục… Lần này
quy định rõ hơn, thậm chí cả
với quà tặng là động-thực vật,
đồ tươi sống và về nghĩa vụ từ
chối nhậndịchvụ làquà tặng…
.
Chi tiết hóa đến vậy thì tốt
nhưng làm thế nào để thay đổi
một thói quen xấu trong việc
tặng và nhận quà?
+ Tôi cho là phải tiếp tục
truyềnthông,thayđổinhậnthức,
kết hợp với xử lý trách nhiệm
các trường hợp sai phạm. Từ
văn hóa “miếng trầu là đầu câu
chuyện” trở thành vấn đề của
tham nhũng là một quá trình,
thì chuyểnđổi, hóagiải nócũng
cần thời gian. Suy cho cùng thì
tùy thuộcvàokỷcương, kỷ luật
hành chính, vănhóa công sởvà
trách nhiệm người đứng đầu.
Kiểm soát xung đột
lợi ích
.
Kiểm soát xung đột lợi ích
là vấn đề rất mới của Luật
PCTN 2018. Nghị định cụ thể
hóa thế nào?
+Chínhphủliệtkêchínnhóm
tình huống xung đột lợi íchmà
người có chức vụ, quyền hạn
phải báo cáo và người đứng
đầu cơ quan, tổ chức phải có
giải pháp để giám sát, phòng
ngừa ảnh hưởng tiêu cực của
xung đột lợi ích đó với công
việc của cơ quan, đơn vị.
Khi có quy định cụ thể như
vậy thì các cơ quan, tổ chức
trong khu vực công sẽ phải
hình thành quy trình nghiệp vụ
về kiểm soát xung đột lợi ích.
Cũng phải nói thêm, bổ sung
quy định như vậy sẽ giúp liên
thông hệ thống pháp luật về
PCTN với pháp luật chuyên
ngànhkhác, chẳnghạnnhưkhu
vực công ty đại chúng, chứng
khoán, ngân hàng… mà ở đó
cơ chế kiểm soát xung đột lợi
ích là khá chặt chẽ và hiệu quả.
.
Trong công tác cán bộ thì
“con quan thì lại làm quan”,
trong làm ăn kinh tế thì sân
sau, cánh hẩu… Đây đều là
các biểu hiện của xung đột lợi
ích và không khó để nhận biết,
.
Còn về chống tham nhũng trong khu vực tư? Đây cũng là
điểmmới của Luật 2018. Vậy bước đi trong nghị định thế nào?
+ Luật 2018 có một mục gồm ba điều quy định về áp dụng
luật với doanh nghiệp, tổ chức, khu vực ngoài Nhà nước,
tạm gọi là khu vực tư. Khi nghiên cứu cụ thể hóa, ban đầu
có phương án mạnh, tức là quy định chi tiết các biện pháp
phòng ngừa phải thực hiện, kèm chế tài với ông chủ tư nếu
vi phạm nghĩa vụ.
Tuy nhiên, đại diện khu vực tư, VCCI… không đồng tình.
Vì suy cho cùng PCTN trong mỗi doanh nghiệp là nhu cầu
nội tại và Nhà nước chỉ nên thúc đẩy liêm chính trên toàn xã
hội. Mặt khác, kiểm soát xung đột lợi ích, PCTN trong doanh
nghiệp được quy định ở rất nhiều luật chuyên ngành. Chẳng
hạn các luật về công ty đại chúng, chứng khoán, ngân hàng,
tổ chức tín dụng là rất chặt chẽ, tiệm cận chuẩn mực quốc tế
rồi và trong đó đã có chế tài nếu vi phạm…
Vậy nên, cuối cùng Chính phủ thông qua phương án thanh
tra vẫn có quyền vào doanh nghiệp để kiểm tra xem họ có
triển khai các biện pháp PCTN theo luật định không, qua đó
nếu phát hiện bất cập, hạn chế thì tìm kiếm các giải pháp tác
động để mọi việc dần tốt lên.
Bước đi thận trọng như vậy có tính hợp lý của nó. Bởi PCTN
đòi hỏi hàng loạt giải pháp đồng bộ, từng bước tiệm tiến,
nâng dần các quy chuẩn và liên tục điều chỉnh chặt chẽ hơn.
Cần xây dựng một xã hội liêm chính chứ không phải chỉ một
vài bộ phận trong đó.
Theo kế hoạch triển khai thi hành Luật Phòng, chống tham
nhũng (PCTN) 2018 do Thủ tướng ban hành hồi đầu năm nay,
tất cả bộ, ngành ở địa phương và UBND cấp tỉnh đều phải khẩn
trương tự rà soát các văn bản pháp luật về ngành, địa phương mình
để chủ động sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc đề nghị Chính phủ
sửa đổi, điều chỉnh.
Hoạt động rà soát phải hoàn tất chậm nhất là quý III và để quý
IVThanh tra Chính phủ tổng hợp, xây dựng báo cáo tổng rà soát.
Đây không phải là việc riêng của khối hành pháp. Vì vậy TAND
Tối cao, VKSND Tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Văn phòng Chủ
tịch nước, Văn phòng Quốc hội, MTTQViệt Nam và cơ quan
trung ương các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội cũng
phải chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện Luật
PCTN trên lĩnh vực mình phụ trách.
Trong các công việc trên, Thanh tra Chính phủ với chức năng
quản lý nhà nước về công tác PCTN phải chủ trì xây dựng toàn
bộ hai dự thảo nghị định và hai đề án. Trong số này, nghị định quy
định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCTN vừa
được Chính phủ thông qua và sẽ phát hành trong 1-2 ngày tới.
Nghị định còn lại là về kiểm soát tài sản, thu nhập, liên quan đến
nhiều quy định mới của Luật PCTN. Theo đó, lấy luật 2018 làm
căn cứ kê khai tài sản “lần đầu”, với hàm ý gần như loại trừ trách
nhiệm pháp lý với những kê khai trước đây mà vì lý do
nào đó chưa chính xác, đầy đủ. Gắn với “lần đầu” này là phân
công lại các đầu mối chịu trách nhiệm theo dõi, kiểm tra và quả
lý thông tin tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn.
Trong đó vai trò của Thanh tra Chính phủ được đề cao hơn, để
quán xuyến việc kê khai tài sản, thu nhập của nhóm quan chức
khá rộng, từ giám đốc sở trở lên.
Hiện việc nghiên cứu, khởi thảo nghị định này đã được Thanh
tra Chính phủ tiến hành với mục tiêu có thể ban hành trước
“mùa” kê khai tài sản, thường bắt đầu tháng 9 hằng năm. Thời
điểm ấy cũng phù hợp với mùa đại hội đảng các cấp tiến tới Đại
Sẽ códữ liệuquốc giavề kiểmsoát tài sản, thunhập
