16
phối một phần hành động
hung hăng của TQ, t o diễn
đàn đối tho i khi cần thiết.
Bắc Kinh lộ rõ toan tính kéo
dài COC (đàm phán suốt 17
năm qua), tranh thủ xây dựng
lực lượng ngày càng m nh cả
về ngo i giao lẫn quân sự.
Ngoài ra, dù nhắc đến
thượng tôn pháp luật và tôn
trọng UNCLOS trong giải
quyết vấn đề biểnĐông nhưng
Bắc Kinh đang tìm cách diễn
dịch theo nghĩa cá biệt, chỉ
có lợi cho TQmà không theo
cách hiểu chung của các nước
và tinh thần chung của cộng
đồng quốc tế. Từ việc TQ từ
chối vai trò của Tòa Trọng tài,
phán quyết của tòa trong vụ
kiện của Philippines đến việc
bồi lấp, xây dựng đảo nhân
t o và quân sự hóa biển Đông
trái phép. Bác b cách hiểu
và tinh thần của cộng đồng
quốc tế, Bắc Kinh vẫn nung
nấu ý định xét l i, bẻ cong
UNCLOS về phía mình.
Cuối cùng, TQ vẫn tiếp tục
theo đu i quân sự hóa biển
Đông. Năm 2016, ông Tập
Cận Bình trong cuộc gặp
cựu t ng thống Mỹ Barack
Obama hứa hẹn “không quân
sự hóa biển Đông”. Sau khi bị
nhiều quan chức Mỹ tố “thất
hứa”, TQdiễn dịch hành động
quân sự hóa của mình bằng
luận điệu “phòng vệ, bảo vệ
hòa bình”. Thực tế, các đảo
nhân t o TQ xây trái phép ở
Hoàng Sa, Trường Sa, qua
những lần tập trận quân sự
và việc trang bị các lo i máy
bay hay tên lửa đặc trưng,
cho thấy ch ng hoàn toàn có
thể trở thành các tiền đồn đe
dọa an ninh khu vực và tàu
thuyền qua l i.
Nói như Bộ trưởng Quốc
phòng Philippines Delfin
Lorenzana hôm 31-7, “biển
Đông vốn yên bình cho đến
khi TQxâm lấn”. Việc thường
xuyên để các đội tàu gây hấn
ở khu vực, gần nhất là đội tàu
xâm ph m EEZ, thềm lục
địa Việt Nam và trước đó là
Malaysia, Philippines, cho
thấy khái niệm “mang l i hòa
bình cho khu vực” chỉ là một
cách nói sáo rỗng.•
Quốc tế -
ThứNăm1-8-2019
ĐỖTHIỆN
G
iữa l c biển Đông chưa
hết dậy sóng khi đội tàu
khảo sát địa chất Hải
Dương 8 xâm ph m vùng
đặc quyền kinh tế (EEZ) và
thềm lục địa của Việt Nam,
Trung Quốc (TQ) lên tiếng
trấn an các quốc gia trong
khu vực và dư luận quốc tế.
Tuy nhiên, những thông điệp
từ phía TQ một lần nữa cho
thấy nước này vẫn tiếp tục
theo đu i chính sách nguy
hiểm ở biển Đông.
Thông điệp từ phát
ngôn mới nhất của TQ
Phát biểu t i lễ kỷ niệm
92 năm thành lập Quân đội
Giải phóng Nhân dân Trung
Quốc (PLA) t i TP Makati
(Philippines) hôm 29-7, Đ i
sứ TQ Zhao Jianhua đã gọi
các tranh chấp trên biển ở
biển Đông là “nh y cảm”.
“Tất cả ch ng ta đều biết
đây là những vấn đề rất nh y
cảm. Đối với TQ, đối với
Philippines và đối với các
quốc gia khác, các tranh chấp
không dễ dàng giải quyết trong
một sớm một chiều. Vì vậy,
ch ng ta nên kiên nhẫn” - ông
Zhao nói thêm.
Vị này nói thêm: “TQ áp
dụngchiến lượcquân sựphòng
thủ tích cực, tuân thủ nguyên
tắc phòng thủ, tự vệ và phản
ứng sau tấn công (…) TQ sẽ
đi theo con đường phát triển
hòa bình. Đây là một cam
kết với người dân TQ và thế
giới, và điều này đã được ghi
vào hiến pháp Trung Quốc”.
Ông Zhao nhấn m nh
TQ sẽ tiếp tục hợp tác với
Philippines và các quốc gia
khác có liên quan trực tiếp
để giải quyết các tranh chấp
liên quan ở biển Đông thông
qua đàm phán, tham vấn song
phương trên cơ sở tôn trọng
thực tế lịch sử và theo luật
pháp quốc tế, như Công ước
Liên Hiệp Quốc về Luật Biển
(UNCLOS).
T i Việt Nam hôm 30-7,
cũng nhân kỷ niệm ngày
thành lập PLA, ông La Tân,
tùy viên quân sự TQ, cho hay
Bắc Kinh kiên trì chính sách
ngo i giao hòa bình, dân chủ
bất di bất dịch đi theo con
đường phát triển hòa bình với
chủ nghĩa xã hội bản sắc TQ
thời đ i mới và tư tưởng Chủ
tịch Tập Cận Bình.
Theo ông La Tân, TQ sẽ
xây dựng quân đội hùng
m nh, kiên trì lấy việc giữ
gìn hòa bình thế giới và x c
tiến cùng phát triển làm tôn
chỉ, xây dựng thế giới hòa
bình lâu dài, an ninh rộng
khắp, cùng nhau n định, cởi
mở, bao dung. “Sự phát triển
TQ không gâymối đe dọa đối
với bất cứ nước nào” - ông
La Tân nhấn m nh.
Từ các phát ngôn của phía
TQ, có thể nhận thấy: (i) TQ
tiếp tục theo đu i cái mà nước
này gọi là “quyền lịch sử”
ở biển Đông, nền tảng của
yêu sách đường chín đo n
của nước này; (ii) TQ tiếp
tục theo đu i đàm phán, giải
quyết vấn đề biển Đông ở cấp
độ song phương với các quốc
gia dựa theo UNCLOS; (iii)
TQ sẽ tiếp tục quân sự hóa
biển Đông dưới ngọn cờ tự
vệ, đảm bảo hòa bình cho
khu vực.
Nói theo cách TQ,
làm theo kiểu TQ
Nhìn vào thực địa ở biển
Đông, rõ ràng chính quyền
Bắc Kinh đang diễn dịch tất
cả lời hứa và camkết hòa bình
của họ theo cách hiểu rất cá
biệt và nguy hiểm.
Thứ nhất, TQ đề cập l i
vấn đề “tôn trọng thực tế
lịch sử” ở Philippines - nơi
mà Bắc Kinh thất b i trong
vụ kiện ra Tòa Trọng tài năm
2016. Phán quyết của tòa bác
b tính pháp lý của cái mà
TQ gọi là “quyền lịch sử” ở
biển Đông, qua đó phủ nhận
tính hợp pháp của yêu sách
đường chín đo n. Việc ám
chỉ “quyền lịch sử” khi phát
biểu t i Philippines cho thấy
TQ tiếp tục bác b phán quyết
của tòa, phủ nhận chiến thắng
pháp lý quan trọng của chính
quyền Manila.
Không chỉ nói, TQ còn
triển khai các đội tàu khảo
sát, quấy rối các ho t động
khai thác kinh tế hợp pháp
của Malaysia, Việt Nam ở
biển Đông. Đó là cách TQ
chuyển đi thông điệp “quyền
lịch sử” còn đó và đường chín
đo n cũng còn đó.
Thứ hai, TQ theo đu i
đường lối đàm phán song
phương thay vì đa phương về
vấn đề biển Đông. Diễn đàn
đa phương duy nhất TQ chịu
th a thuận chính là ASEAN
với Bộ quy tắc ứng xử ở biển
Đông (COC), trong khi bác
b vai trò của tất cả quốc gia
khác bao gồm cả Mỹ, Nhật
Bản, Hàn Quốc, Úc, EU....
Tuy nhiên, COC vẫn chưa
mang l i những triển vọng
quan trọng ngoài việc chi
Tàu hải cảnh TQhoạt động gần khu vực đảoĐiếuNgư/Senkaku tranh chấp với Nhật Bản
hồi tháng 7-2019. Ảnh: GETTY
Hôm 31-7, Hội nghị Ngo i trưởng ASEAN lần thứ 52
chính thức khai m c ở Bangkok (Thái Lan) với sự tham
dự của ngo i trưởng từ 10 nước thành viên. Đ i diện của
các quốc gia được mời cũng có mặt, theo hãng tin
Kyodo
News
. Đoàn Việt Nam do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngo i
giao Ph m Bình Minh dẫn đầu.
Trong tuyên bố chung hội nghị công bố cùng ngày, các
ngo i trưởng ASEAN khẳng định duy trì n định khu vực
và giải quyết các tranh chấp thông qua biện pháp hòa bình
là rất quan trọng.
“Ch ng tôi nhấn m nh tầm quan trọng của việc thực thi
đầy đủ, hiệu quả tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở
biển Đông (DOC) 2002 và x c tiến đàm phán Bộ quy tắc
ứng xử trên biển (COC) với TQ trong thời gian sớm nhất”
- các ngo i trưởng cho biết.
Một số ngo i trưởng trong khối cũng bày t sự lo ng i về
hành vi cải t o và quân sự hóa trái phép các thực thể trong
khu vực của TQ. Các vị này nhấn m nh hành động trên sẽ
làm xói mòn niềm tin, làm gia tăng xung đột và kêu gọi các
nước có tranh chấp trên biển phi quân sự hóa và kiềm chế.
Đối tho i với các đồng cấp ASEAN, Ngo i trưởng TQ
Vương Nghị khẳng định hai bên sẽ tập trung vào “xử lý
những khác biệt một cách đ ng đắn” và cam kết cùng nhau
th c đẩy hòa bình và n định.
Theo ông Vương, ASEAN và TQ trong nhiều năm qua
đã tiếp cận vấn đề tranh chấp chủ quyền biển Đông dựa
trên luật pháp quốc tế và dự tính hoàn thiện COC trong ba
năm. Hai bên đã hoàn tất vòng đàm phán đầu tiên, song các
chuyên gia cho rằng tranh cãi sẽ nảy sinh ở vòng đàm phán
tiếp theo khi Bắc Kinh chắc chắn sẽ không chấp nhận bất kỳ
điều khoản nào trái với yêu sách chủ quyền của nước này.
Các ngo i trưởng ASEAN cũng quan tâm đến tình hình
căng thẳng ở bán đảo Triều Tiên. ASEAN kêu gọi các bên
kiềm chế và giải quyết mâu thuẫn thông qua đối tho i nhằm
thiết lập hòa bình lâu dài ở khu vực này.
VĨ CƯỜNG
Biển Đông yên bình cho đến khi
Trung Quốc xâm lấn
Bộ trưởngQuốc phòng Philippines Delfin Lorenzana hôm
31-7 khẳngđịnhbiểnĐông yênbình chođến khiTQxâm lấn,
theo báo
Inquirer
. “Tình hình biển Đông sẽ trở nên không
còn căng thẳng nếu TQ không tiến hành các động thái gây
hấn”- ông Lorenzana nói. Vị này nhắc lại những lo ngại của
ông đưa ra tại Đối thoại Shangri-la hồi tháng 6 về việc TQ
bắt nạt các nước khác có yêu sách hợp pháp ở biển Đông.
“Hành động củaTQở biểnĐông gặpphải những chỉ trích,
bởi vì nếu TQ không xây dựng các đảo nhân tạo trái phép
thì tình hình (ở biển Đông) sẽ bình yên hơn. Biển Đông lẽ
ra đã yên bình nếu TQ không trở nên quá hung hăng và sẽ
không có xung đột” - Bộ trưởng Lorenzana nói trong cuộc
phỏng vấn với đài
DZBB
.
Tại saoTQđưa khí tài ra biển
Đông? Nó có phải là để tự vệ
hay không? Dẫu tôi có tin đó
là tự vệ thì hệ thống khí tài đó
cũng có thể tạo ra khả năng
tấn công.
Bộ trưởng Quốc phòng
Philippines
DELFIN LORENZANA
Tiêu điểm
Nhìn vào thực địa ở
biển Đông, rõ ràng
chính quyền Bắc
Kinh đang diễn
dịch tất cả lời hứa
và cam kết hòa bình
của họ theo cách
hiểu rất cá biệt và
nguy hiểm.
“Hòa bình kiểu Trung Quốc”
rất nguy hiểm ở biển Đông
Mỗi bước leo thang ở biểnĐông, Trung Quốc lại cho thấy nước này không đồng nhất
giữa lời nói và hành động, giữa camkết và trách nhiệm.
ASEANlongại hànhđộng củaTrungQuốc ở biểnĐông
