205-2019 - page 16

16
Đông vẫn chưa “ghè chân”
được TQ tiến hành các động
thái hung hăng, đe dọa các
quốc gia tại khu vực. Mỹ rõ
ràng phải triển khai một chiến
lược an ninh tổng thể với sự
phối hợp của nhiều bộ, ngành
hơn chỉ là Bộ Quốc phòng.
Thứ hai, về mặt thực địa
vẫn cần một hệ thống nhiều
nước tham gia để đối trọng sự
gia tăng vũ lực và các chiến
lược bán quân sự của TQ. Hệ
thống an ninh trước đây của
Mỹ vốn là “trục bánh xe và
nan hoa” (Mỹ là “trục” còn
các đồng minh là “nan hoa”).
Tuy nhiên, hiện Washington
không chỉ cần các đồng minh
tại khu vực như Nhật Bản,
Hàn Quốc, Úc, Philippines
mà còn phải kết nối các đối
tác như Ấn Độ, Singapore,
Indonesia, Việt Nam.
Theo báo cáo của Viện
Nghiên cứuRandCorporation
Rand của Mỹ năm 2019, các
quốc gia đồng minh của Mỹ
hiện đã tăng cường hợp tác
với các nước không phải đồng
minh của Washington trong
bối cảnh TQ ngày càng mạnh
và hung hăng hơn. Các liên
kết và hợp tác an ninh giữa
Nhật, Úc, Hàn Quốc với Ấn
Độ, Indonesia, Malaysia,…
dần hình thành. Trong bối
cảnh cạnh tranh Mỹ-Trung
tăng cao, Wasington chắc
chắn sẽ trở thành chất keo
dính hiệu quả trong mối quan
hệ giữa các đồng minhMỹ và
các đối tác của Mỹ.
Đây chính là cơ hội của
các quốc gia “nhạy cảm”
trong mối quan hệ với TQ.
Việc tham gia vào các liên
minh quân sự theo kiểu ký
kết hiệp ước phòng thủ chung
với Mỹ sẽ khiến nhiều quốc
gia khu vực trở thành mục
tiêu bị TQ tấn công, nhất là
ở mặt trận kinh tế. Chính Mỹ
nhiều lần nhắc lại quan điểm
không để các quốc gia Đông
Nam Á phải rơi vào tình thế
“chọnMỹ hay chọnTQ”. Thế
nên một liên kết mềm bao
gồm hợp tác tình báo, huấn
luyện quân đội, pháp lý, kinh
tế giữa Indonesia, Malaysia,
Việt Nam,… với các đồng
minh của Mỹ thông qua sự
kết nối của Washington sẽ
tạo ra sức mạnh đáng kể, có
thể khiến TQ phải “suy nghĩ
hai lần” trong các hành động
ở biển Đông.•
Quốc tế -
ThứBảy7-9-2019
ĐỖTHIỆN
T
ổng thống Philippines
Rodrigo Duterte sau
chuyến thăm chính thức
Trung Quốc (TQ) đã thừa
nhận ông thiếu giải pháp để
buộc Bắc Kinh tuân theo
phán quyết Tòa Trọng tài,
vốn được xem là một chiến
thắng pháp lý quan trọng
của Manila, theo báo
The
Straitstimes
.
Tiếp cận đơn phương
không hiệu quả
Theo ông Duterte, Chủ
tịch TQ Tập Cận Bình đã
nói thẳng với người đồng cấp
Philippines rằng “Chúng tôi
sẽ không lung lay” lập trường
về phán quyết của tòa.
“Họ (TQ) tuyên bố biển
Đông là tài sản của họ. Điều
tồi tệ nữa là họ tuyên bố (chủ
quyền ở biển Đông) dựa vào
quyền lịch sử của họ và họ
đang kiểmsoát mọi thứ ở đây”
- ông Duterte nói trong một
cuộc họp báo vào hôm thứTư
4-9. Chính quyền TQ nhiều
lần khẳng định sẽ không bao
giờ chấp nhận vai trò của tòa
lẫn phán quyết của cơ quan
này về vụ Philippines kiện
TQ năm 2013. Đồng thời,
quan điểm của TQ là “gác
tranh chấp cùng khai thác”
với Philippines tại biển Đông,
mặc dù “đường chín đoạn” và
“quyền lịch sử” của TQ hoàn
toàn bị xóa sạch sau khi tòa
đưa ra phán quyết chính thức
vào năm 2016.
Thậm chí phát ngôn viên
Tổng thống Philippines, ông
Salvador Panelo, hôm 30-8
cho biết trước quan điểmcứng
rắn của TQ, Philippines sẽ
không đề cập đến phán quyết
của tòa trong thời gian tới.
“Chúng tôi đã nói về (phán
quyết biển Đông 2016) rồi.
Chúng tôi khôngmuốn lặp lại
điều đó” - báo
The Inquirer
dẫn lời ông Panelo.
Động thái nhượng bộ của
chính quyền Duterte là có thể
đoán trước. Bởi lẽ Manila
dưới thời ông Duterte chọn
cách tiếp cận mềm mỏng để
đổi lấy lợi ích kinh tế từ TQ.
Ngoài ra, Philippines thay vì
tiếp cậnTQ theo lối đa phương
như trước đây (thông qua
ASEAN, Tòa Trọng tài, hệ
thống Mỹ và đồng minh,…)
thì nay chuyển theo đường
lối ngoại giao song phương.
Điều này khiến Manila giảm
sức mặc cả đáng kể trước TQ.
Manila và Bắc Kinh đang
tiến hành chủ trương khai thác
chung với tỉ lệ tương ứng 60-
40, bất chấp TQ không thừa
nhậnchủquyềncủaPhilippines
đối với vùng đặc quyền kinh
tế của Manila theo quy định
Công ước Liên Hiệp Quốc
về Luật Biển (UNCLOS)
năm 1982. Dù nội dung chi
tiết của thỏa thuận “ăn chia”
này chưa được tiết lộ nhưng
giới chính trị gia, lập pháp và
chuyên gia cảnh báo lợi bất
cập hại với Manila.
Giải pháp đa phương
kiểu mới
Không còn nghi ngờ gì nữa,
đối trọng TQ phải cần đến
sức mạnh quốc tế tổng thể.
Thứ nhất, phán quyết của tòa
không thể được thực thi nếu
thiếu một sức ép toàn diện về
chính trị - ngoại giao, kinh tế
lẫn quân sự. Để làm điều này,
ngay cảMỹ - nếu đơn phương
tiếp cận TQ - cũng sẽ khó có
thể thành công. Cuộc chiến
thương mại Mỹ-TQ hiện cho
thấyBắcKinh vẫn có sức chịu
đựng trước các đòn thuế rất
mạnh từ Washington. Các
chuyến tuần tra tự do hàng
hải, tập trận của Mỹ tại biển
Quan chức hải quânMỹ và lực lượng hải quânASEAN thamgia lễ khai mạc diễn tập chung
Mỹ-ASEANhôm2-9 tại Thái Lan. Ảnh: AP
Trước hành động của
Trung Quốc (TQ), hôm 29-8
Bộ Ngoại giao Anh phát đi
tuyên bố chung Anh, Pháp và Đức, khẳng định sự quan ngại
về tình hình căng thẳng ở biển Đông. Theo đó, cả ba nước lo
rằng tình thế hiện nay có thể dẫn tới “mất an ninh và ổn định
trong khu vực”. Trước đó một ngày, người phát ngôn ngoại
giao EU khẳng định: “Các hành động đơn phương trong
những tuần qua tại biển Đông đã dẫn tới những căng thẳng
gia tăng và sự suy thoái môi trường an ninh hàng hải”.
Trước EU, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono
hôm 27-8 cho biết “cộng đồng quốc tế trong đó có Nhật
Bản quan tâm sâu sắc tới tình hình trên biển Đông. Nhật
Bản phản đối bất cứ hành động của nước nào làm gia tăng
căng thẳng trên biển Đông”.
Hôm 26-8, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng ra thông cáo “TQ
leo thang áp bức nhằm vào hoạt động dầu khí lâu đời của
Việt Nam ở biển Đông”. Bộ Quốc phòng Mỹ cực kỳ quan
ngại trước các nỗ lực liên tục của TQ khi vi phạm trật tự
quốc tế thượng tôn pháp luật ở khu vực Ấn Độ Dương -
Thái Bình Dương. Gần đây, TQ còn tái diễn sự can thiệp
mang tính áp bức nhằm vào các hoạt động dầu khí lâu đời
của Việt Nam ở biển Đông.
Trước đó (ngày 23-8), Bộ Ngoại giao Mỹ cũng khẳng
định việc TQ tái triển khai nhóm tàu Địa chất hải dương 8
vào vùng biển Việt Nam là sự leo thang của Bắc Kinh nhằm
đe dọa các bên từ bỏ nguồn tài nguyên ở biển Đông. Hành
động của TQ làm suy yếu hòa bình, an ninh khu vực; chứng
minh TQ coi thường quyền của các quốc gia thực hiện hoạt
động kinh tế trong EEZ của họ.
Như vậy, hành xử của TQ ngoài việc gặp phải phản ứng
quyết liệt từ Việt Nam còn bị ASEAN và các quốc gia bên
ngoài, đặc biệt là Mỹ chỉ trích mạnh. Điều đó cho thấy
cộng đồng quốc tế nhận thức được rủi ro từ các hành vi
ngang ngược đầy nguy hiểm của Bắc Kinh, vốn nhằm
vào việc chiếm cứ vùng biển và tài nguyên nằm bên trong
đường chín đoạn phi pháp. Giai đoạn hiện nay chứng kiến
sự vận động mạnh mẽ không chỉ ở mặt trận ngoại giao mà
còn ở các mặt trận an ninh, kinh tế giữa các nước có chung
mối quan ngại là TQ.
Dù muốn hay không, TQ chắc chắn sẽ vấp phải ngày
càng nhiều những khó khăn. Đặc biệt là khi các quốc gia
khu vực cùng Mỹ và hệ thống đồng minh, đối tác đã nhận
ra cần một chiến lược quốc tế tổng thể, gồm nhiều nước và
nhiều mặt trận, để “ghè chân” TQ.
ĐỖ THIỆN
Giải pháp để Mỹ tăng cường
sức mạnh khu vực
TheoViện Nghiên cứu Rand Corporation Rand, các chính
sách của Mỹ nên chú trọng vào việc thấu hiểu và hỗ trợ các
đối tác quan trọng trong khu vực như Indonesia, Philippines,
Việt Nam trong việc phát triển mối quan hệ với các nước
khác trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương phù
hợp mục tiêu xây dựng năng lực của đối tác do Mỹ đặt ra.
Ngoài ra, mối quan hệ Mỹ cùng với Nhật, Hàn Quốc, Ấn
Độ, Úc với Malaysia nói riêng và ASEAN nói chung cần được
ưu tiên thúc đẩy. Dựa vào Sáng kiến An ninh hàng hải 2016,
Mỹ có thể xây dựng năng lực của đối tác thông qua hợp
tác sâu hơn với các đồng minh lẫn đối tác nhằm tạo ra một
chiến lược khu vực giúp giải quyết các vấn đề về tình báo
và thực thi luật pháp.
HOÀNG PHÚ
ViệtNamđềnghịcácquốcgia
liên quan và cộng đồng quốc
tếđónggóp tích cực, thiết thực
vàoviệcduy trì trật tự, hòabình,
anninh trong khu vực, anninh,
an toàn tựdohànghải và hàng
không, tôn trọng nguyên tắc
thượng tôn pháp luật ở biển
Đông, phù hợp với luật pháp
quốc tế, nhất là Công ước Liên
Hiệp Quốc về Luật Biển 1982.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao
Việt Nam
LÊ THỊ THU HẰNG
Tiêu điểm
Không còn nghi ngờ
gì nữa, đối trọng
TQ phải cần đến
sức mạnh quốc tế
tổng thể.
Biển Đông: Trung Quốc leo thang,
các nước cần đối sách mới
Nếu áp dụng cách tiếp cận song phương với Trung Quốc như Philippines đang làm thì
khó có thể buộc Bắc Kinh chấmdứt sự lấn lướt, đe dọa ở biểnĐông.
BiểnĐông: TrungQuốc ngangngược, quốc tế đồng lòngphảnđối
(Tiếp theo trang 1)
1...,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15 16
Powered by FlippingBook