16
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
ThứHai 11-11-2019
Cả Trung Quốc vàMỹ đều đang bắt nạt ở biểnĐông, một phần của quá trình cạnh tranh ảnh hưởng về
quân sự, kinh tế, chính trị trong khu vực giữa hai nước.
Ai đang bắt nạt ai ở biển Đông?
ĐĂNGKHOA
M
ỹ và Trung Quốc
(TQ) đều đang cáo
buộc nhau bắt nạt ở
biển Đông. Nhưng thực tế ai
đang bắt nạt ai ở biển Đông?
Trong bài viết trên diễn đàn
chính sách East Asia Forum
(Úc), nhà phân tích chính
sách hàng hải, nhà bình luận
và tham vấn chính trị chuyên
về châu Á Mark J. Valencia
đã có nhận định đáng chú ý
về vấn đề này.
Bắt nạt là hành động gây
ảnh hưởng bằng vũ lực hay
đe dọa dùng vũ lực buộc một
bên khác phải làm điều mà
bên đó không muốn. Tất cả
các nước đều có bổn phận
luật pháp phải “kiềm chế mọi
hình thức cưỡng ép về quân
sự, chính trị, kinh tế hay bất
kỳ hình thức nào khác với bất
kỳ nhà nước nào độc lập về
chính trị và toàn vẹn lãnh thổ,
trong các quan hệ quốc tế”.
Cưỡng ép và dọa dẫm cũng
là hình thức bắt nạt. Cưỡng
ép lên tới mức đe dọa dùng
vũ lực đối với lãnh thổ, hay
với hòa bình, hay với an ninh
của bất kỳ nhà nước nào sẽ
là một sự vi phạm trực tiếp
Hiến chương Liên Hiệp Quốc
(LHQ).
Ngày 21-7-2019, Bộ Ngoại
giao Mỹ ra một tuyên bố cáo
buộc TQ bắt nạt một số nước
Đông Nam Á và đe dọa an
ninh năng lượng khu vực khi
phong tỏa các nước này tiếp
cận tài nguyên ở biển Đông.
TQcũng có hành động nghiên
cứu hàng hải trong vùng đặc
quyền kinh tế (EEZ) hợp pháp
của Việt Nam dù Việt Nam
kiên quyết phản đối.
Trung Quốc “cưỡng
ép, dọa dẫm”
Theo người phát ngôn
Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan
Ortagus, các hành động của
l
Mỹ:
Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) hôm 10-11 vừa phát đi
cảnh báo về sự nguy hiểm ngày càng gia tăng của tội phạm mạng.
Cơ quan này cho biết chỉ trong năm 2019, các thủ đoạn lừa đảo
qua mạng đã gây thiệt hại đến hơn 1 tỉ USD. Đáng chú ý, con số
thiệt hại này trong năm 2015 chỉ vào khoảng 220 triệu USD. Hồi
tháng 8-2019, cơ quan chức năng Mỹ đã triệt phá thành công một
đường dây rửa tiền và lừa đảo qua mạng lên đến 46 triệu USD lớn
nhất lịch sử, theo đài
ABC News
.
l
Nga:
Tờ
The Guardian
ngày 10-11 đưa tin cảnh sát TP St.
Petersburg vừa bắt giữ nhà sử học nổi tiếng Oleg Sokolov bị tình
nghi sát hại cựu sinh viên Anastasia Yeshchenko (24 tuổi). Trước
đó Sokolov đã ngã xuống sông khi đang phi tang bộ phận cơ thể
của Yeshchenko. Cảnh sát khám nhà đã phát hiện ra phần cơ thể
còn lại. Vụ án đang được tiến hành điều tra. Năm 2003, Sokolov
được trao tặng huân chương Bắc đẩu Bội tinh của Pháp và là thành
viên của Viện Khoa học xã hội, Kinh tế và Chính trị Pháp trước khi
bị khai trừ vào ngày 9-11.
l
Brazil:
Cựu Tổng thống
Brazil Luiz Inacio Lula da Silva
(ảnh)
vừa được trả tự do sau 18
tháng ngồi tù với tội danh tham
nhũng, hãng tin
Reuters
ngày
9-11 cho hay. Phát biểu trước
đám đông, cựu tổng thống Lula
tuyên bố sẽ “tiếp tục đấu tranh”
cho những người dân Brazil bình
thường và vạch trần “mặt dối trá của cảnh sát liên bang”. Được
biết ông bị truy tố và kết án chín năm rưỡi tù hồi tháng 7-2017 với
cáo buộc nhận 1,2 triệu USD tiền hối lộ từ Công ty xây dựng OAS
SA để tân trang lại nhà riêng.
PHẠM KỲ
30.000
người đã tập trung tại thủ đôTokyo, Nhật
Bản ngày 9-11 (giờ địa phương) để tham
gia buổi diễu hành mừng Nhật hoàng
Naruhito lên ngôi. Được biết lễ diễu hành
ban đầu dự kiến sẽ tổ chức vào ngày 22-
10 nhưng bị hoãn vì bão Hagibis. Trong
bài phát biểu của mình, Nhật hoàng
bên cạnh bày tỏ sự vui mừng trước đám
đông người tham gia diễu hành cũng
gửi lời chia buồn tới các nạn nhân của
thảm họa vừa qua. Gần 26.000 cảnh sát
đã được điều động để đảm bảo an ninh
tối đa cho buổi lễ.
PHẠM KỲ
TrungQuốc triển khai tàu hải cảnh ra biểnĐông nhưmột
hình thức bắt nạt. Ảnh: MANILA JOURMO
Cả TQ và Mỹ đều
đang bắt nạt các
nước Đông Nam Á.
Gặp các lãnh đạo Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á
(ASEAN) tại cuộc họp thượng đỉnh ASEAN - Mỹ lần thứ 7
trong khuôn khổ kỳ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 tại
Bangkok (Thái Lan) mới đây, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ
Robert O’Brien lên án TQ“dọa dẫm” ở biển Đông.
Tại hội nghị, Cố vấn O’Brien đã chuyển thông điệp của
Tổng thốngMỹDonaldTrumpmời các lãnhđạoASEAN sang
“tham dự một hội nghị thượng đỉnh đặc biệt với tôi ở Mỹ”
trong quý đầu năm 2020.
các tàu khảo sát TQ là “một
sự leo thang của TQ trong
nỗ lực dọa dẫm các nước
cùng tranh chấp khác khỏi
việc phát triển các nguồn tài
nguyên ở biển Đông”. Việc
triển khai các tàu hải cảnh
và tàu “dân quân hàng hải”
tháp tùng tàu nghiên cứu
của chính phủ làm người
khác có suy nghĩ TQ đang
vận dụng chiêu thức đe dọa
sử dụng vũ lực để hỗ trợ
sự xâm nhập trái phép của
mình. Thủ tướng Úc Scott
Morrison từng có động thái
phản đối hành động của TQ,
lên tiếng đề nghị các láng
giềng của TQ kháng cự lại
sự “cưỡng ép” này.
TQ có lịch sử hăm dọa các
nước và cả các công ty dầu
mỏ quốc tế có ký hợp đồng
thăm dò khai thác với các
nước này nhằm phá rối hoạt
động thăm dò khai thác dầu
trong các khu vực nằm trong
tuyên bố chủ quyền “đường
lưỡi bò” phi pháp của TQ trên
biển Đông. Cả Việt Nam và
Philippines cũng cáo buộcTQ
can thiệp hoạt động thăm dò
dầu mỏ của mình ngay trong
các vùng đặc quyền kinh tế
của mình.
Thái độ dọa dẫm của TQ
càng được khẳng định hơn khi
nối kết với các hành xử khác
của TQ trước đó như xâm
chiếm bãi cạn Scarborough
từ Philippines và huy động
một số lượng lớn tàu cá
đến các vùng biển Đông mà
Philippines đang kiểm soát.
Nếu còn bất kỳ nghi ngờ
nào về việc TQ đe dọa dùng
vũ lực trong tranh chấp hàng
hải thì hãy nhớ đến việc Tổng
thống Philippines Rodrigo
Duterte hồi tháng 5-2017
từng tố cáo TQ đe dọa chiến
tranh nếu Philippines thực thi
phán quyết của Tòa Trọng tài
thường trực - được thành lập
theo Phụ lục VII, Công ước
LHQvềLuậtBiển (UNCLOS)
- chống lạiTQbằngviệc khoan
khai thác dầu ở các vùng biển
mà TQ tuyên bố chủ quyền.
Phán quyết của Tòa Trọng
tài thường trực năm 2016 xử
Philippines thắng, bác tuyên
bố chủ quyền phi pháp của
TQ ở biển Đông.
Mỹ “ngoại giao
tàu chiến”
Trên đây là các biểu hiện
bắt nạt của TQ. Vậy còn Mỹ
thì sao? Ngày 29-8 vừa qua
là lần gần nhất Mỹ thực hiện
chiến dịch tuần tra tự do hàng
hải (FONOP) ở biển Đông.
Các chiến dịch FONOP với
nhiều tàu chiến và máy bay
chiến đấu của Mỹ thách thức
các tuyên bố lãnh thổ và
quyền tài phán của TQ mà
Mỹ xem là không phù hợp
với UNCLOS, khuyến cáo
TQ không can thiệp tự do
lưu thông của các tàu chiến
ở biển Đông. Với các chiến
dịch FONOP, Mỹ không chỉ
bị TQ cáo buộc là bắt nạt và
muốn có “quyền bá chủ về
hàng hải” mà còn bị nhiều
thành phần chỉ trích là sử dụng
“ngoại giao tàu chiến”. Các
chiến dịch FONOP của Mỹ
thực ra ảnh hưởng trực tiếp
không chỉ TQmà cả các nước
ven biển Đông, theo chuyên
gia Valencia.
Tháng 3-2018, Mỹ triển
khai đội tàu sân bay USS
Carl Vinson đến biểnĐông để
thực hiện chiến dịch FONOP.
Liệu việc triển khai đội tàu
sân bay USS Carl Vinson,
một trong những biểu tượng
cao nhất của sức mạnh quân
sự Mỹ, đến biển Đông với
mục đích khiến TQ thay đổi
chính sách có phải là một sự
đe dọa, vi phạmHiến chương
LHQ? Không dễ để xác định
điều này khi Mỹ không tham
gia UNCLOS và không thể
bị đưa ra trước các cơ chế
giải quyết bất đồng. Đó có
thể là một lý do khiến Mỹ
không e ngại trong việc sử
dụng phương thức “ngoại
giao tàu chiến”.
Không nước nào bị buộc
phải chiều theo các tuyên bố
quyền tài phán của nước khác
mà mình cho là bất lợi đối với
mìnhhoặcbấthợppháp.Nhưng
các nước một khi không ưng
thuận có thể phản đối bằng văn
bản và thông cáo ngoại giao
chứ không phải dùng “ngoại
giao tàu chiến”.
Từcácphân tích trên, chuyên
giaMark J. Valencia cho rằng
Mỹ cũng đang bắt nạt TQ, ít
nhất là trong cách nhìn của
Bắc Kinh. Hành động bắt nạt
này là một phần của quá trình
cạnh tranh ảnh hưởng về quân
sự, kinh tế, chính trị trong khu
vực giữa Mỹ và TQ.
Tuy nhiên, theo chuyên gia
Valencia, TQ và Mỹ cần lưu
ý đến lời cảnh báo của Bộ
trưởngQuốc phòng Singapore
Ng Eng Hen: “Nếu các chính
sách của họ không cân xứng
với quyền lợi của các nước, các
nước này sẽ tìm kiếm các đối
táckhác”.Malaysia, Indonesia,
Philippines từng bày tỏ quan
ngại không chỉ với các hành
động của TQ ở biển Đông mà
cả với sự thể hiện sức mạnh
và các hành động của Mỹ ở
khu vực.•
Mỹ triển khai đội tàu sân bay
USS Carl Vinson đến tuần tra
biểnĐông hồi tháng 3-2018.
Ảnh: STAR ANDSTRIPES
