3
Thời sự -
ThứHai 25-11-2019
Tiêu điểm
iễm chất độc hóa học
Trước đây người tham gia kháng
chiến và con đẻ của họ bị nhiễmCĐHH
được thực hiện chế độ ưu đãi theo
chính sách bảo trợ xã hội. Tuy nhiên,
từ tháng 10-2005, Pháp lệnh Ưu đãi
người có công với cách mạng có hiệu
lực thi hành thì các đối tượng trên được
chuyển hưởng trợ cấp theo chính sách
ưu đãi người có công với mức trợ cấp
cao hơn. Và cũng từ đây tại một số địa
phương phát sinh nhiều vấn đề trong
việc xét duyệt hồ sơ và thẩm định về
tình trạng bệnh, tật, dị dạng, dị tật do
phơi nhiễm CĐHH đối với nhóm đối
tượng này…
Lãnh đạo Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH khẳng định cách trả
lời này chưa thỏa đáng: “Chúng tôi không hỏi quy trình khám
mà muốn Bộ Y tế khám, giám định lại các trường hợp trên
bởi nhiều người là cán bộ vừa nghỉ hưu hoặc giữ chức bí
thư chi bộ vẫn được xác nhận là rối loạn tâm thần… Cái này
chưa thấy Bộ Y tế trả lời, mà là một văn bản nhận định chung
chung…” - vị này khẳng định.
VIẾT LONG
Theo kết luận của Bộ LĐ-
TB&XH, con số hồ sơ sai sót
hoặc nghi sai sót phải điều
chỉnh mức hưởng, giám định
lại tại 11 tỉnh lên đến hàng
ngàn hồ sơ. Cụ thể, ở Lào Cai
có 1.700 hồ sơ, Quảng Trị gần
1.000 hồ sơ, Thái Bình trên 500
hồ sơ... với số tiền thu hồi hàng
chục tỉ đồng.
là chưa chặt chẽ” - Thanh tra
Bộ LĐ-TB&XH nhận định.
Những xác nhận
y khoa lạ lùng
Có rất nhiều sai phạmnhưng
điểm chung mà Thanh tra Bộ
LĐ-TB&XH chỉ ra là “Hội
đồng GĐYK cấp tỉnh nhận
định chủ quan, sơ sài” trong
việc xác nhận hồ sơ.
Minh chứng cho việc này
là ở Quảng Trị, đoàn thanh
tra phát hiện 671 trường hợp
đượcHội đồngGĐYKtỉnhnày
kết luận mắc bệnh thần kinh
ngoại biên cấp tính và bán cấp
tính. Tuy nhiên, hầu hết hồ sơ
khám, giám định không được
kết luận chính xác về định khu
tổn thương (vị trí bệnh) theo
hướngdẫncủaViệnGĐYK(Bộ
Y tế). Tất cả hồ sơ ghi chung
chung là “bệnh lý đa dây thần
kinh ưu thế chi trên phải; bệnh
lý đa dây thần kinh ưu thế chi
trên và chi dưới phải”...
Theo cán bộ Thanh tra Bộ
LĐ-TB&XH, thông thường
bệnh thần kinh ngoại biên
cấp tính và bán cấp tính chỉ
xảy ra trong thời gian ngắn
khi quân đội Mỹ rải CĐHH.
Thế nhưng việc rải CĐHH đã
hơn 40 năm nên không thể có
chuyện bị mắc bệnh thần kinh
ngoại biên cấp tính hoặc bán
cấp tính. “Hội đồng GĐYK
tỉnh Quảng Trị kết luận như
vậy là khó hiểu...” - một cán
bộ thanh tra nói.
Có trường hợp là ông Trần
Thanh Ph. (66 tuổi, ngụ huyện
Gio Linh, Quảng Trị), hồ sơ
ghi con đẻ bị biến dạng lồng
ngực mức độ nhẹ. Điều khó
hiểu là trong biên bản kiểm
tra giữa Sở LĐ-TB&XH tỉnh
và Hội đồng GĐYK ban đầu
ghi “chưa phát hiện dị dạng,
dị tật” và kết luận “không
giải quyết”. Thế nhưng sau
đó nội dung trên bị gạch đi
để viết thêm “biến dạng lồng
ngực mức độ nhẹ” và ông Ph.
được hưởng chế độ. Thanh
tra xác minh thực tế ông Ph.
cho biết con trai đang học tại
Trường Sỹ quan chính trị (Bộ
Quốc phòng).
Chưa hết, ở Lào Cai, đoàn
thanh tra phát hiện 100%
trường hợp con đẻ của người
tham gia hoạt động kháng
chiến được Hội đồng GĐYK
tỉnh Lào Cai khám, giámđịnh
kết luận đối tượng dị dạng,
dị tật không đúng quy định.
Một số trường hợp giám
định viên (bác sĩ) chuyên khoa
không kết luận dị dạng, dị tật
nhưng Hội đồng GĐYK tỉnh
Lào Cai vẫn “cho” thành đối
tượng dị dạng, dị tật và đề
nghị giải quyết chế độ người
có công.
Còn tại Thái Bình, có 58
trường hợp được Trung tâm
y tế cấp huyện xác nhận dị
dạng, dị tật nặng, không có
khả năng lao động. Tuy nhiên,
khi đoàn xác minh thực tế,
cho thấy tất cả không dị dạng,
dị tật, có một số trường hợp
đang làm việc tại địa phương,
thậmchí đi xuất khẩu lao động
ở Đài Loan, Nga, Ukraine.
Có trường hợp ông Đinh
Minh Đ. (sinh năm 1950, cư
trú tại xã Hải Toàn, huyện
Hải Hậu, Nam Định) được
Hội đồng GĐYK tỉnh Nam
Định kết luận mắc bệnh
“ung thư gan nguyên phát”
và xác định tỉ lệ tổn thương
cơ thể là 81% trên cơ sở
giấy ra viện. Nhưng thực tế
ông này không điều trị bệnh
ung thư gan nguyên phát tại
bệnh viện.
Tại các tỉnh khác cũng có
trường hợp không có bệnh
được Hội đồng GĐYK cấp
tỉnh kết luận thành bệnh nặng,
tâm thần...•
Giámđịnhy khoa có vấnđề
Trước thực trạng hàng ngàn trường hợp sai phạm, nghi
sai phạm trong việc thực hiện chính sách cho các đối tượng
hưởng chế độ CĐHH, trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
, bà
ĐàmThị Minh Thu, Phó Chánh Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH,
cho hay “có quá nhiều vấn đề”.
Hỏi gần ba năm nhưng Bộ Y tế làm thinh!
.
Phóng viên:
Người được hưởng chế độ CĐHH cần có
những điều kiện gì và nguyên nhân vì sao Thanh tra Bộ LĐ-
TB&XH thực hiện cuộc thanh tra quy mô lớn này, thưa bà?
+ Bà
Đàm Thị Minh Thu:
Đối
tượng được hưởng chế độ CĐHH
cần có đồng thời hai điều kiện.
Trong đó, điều kiện cần là người
hoạt động kháng chiến được cơ
quan có thẩm quyền công nhận đã
tham gia công tác, chiến đấu, phục
vụ chiến đấu tại các vùng mà quân
đội Mỹ đã sử dụng CĐHH trong
chiến tranh tại Việt Nam. Điều kiện
đủ là các đối tượng trên bị mắc bệnh làm suy giảm khả năng
lao động, sinh con dị dạng, dị tật hoặc vô sinh do hậu quả
của việc nhiễm CĐHH.
Chế độ trợ cấp này trước đây được thực hiện theo chính
sách bảo trợ xã hội nên mức hưởng thấp, thủ tục hồ sơ xác
lập có phần đơn giản. UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tổ
chức thực hiện chế độ cho đối tượng, kinh phí thực hiện
do ngân sách địa phương đảm bảo từ nguồn trợ cấp xã hội
được Chính phủ giao hằng năm.
Từ năm 2005, khi chuyển sang đối tượng thụ hưởng theo
chính sách người có công với cách mạng thì kinh phí tổ
chức thực hiện do ngân sách trung ương đảm bảo với mức
trợ cấp cao hơn nên tại một số địa phương xuất hiện tình
trạng tăng đột biến về đối tượng thụ hưởng.
Bên cạnh đó, trong thời gian qua, Thanh tra Bộ LĐ-
TB&XH đã nhận nhiều đơn tố cáo về đường dây chạy hồ
sơ bệnh án, kết quả GĐYK, người không tham gia kháng
chiến ở vùng mà quân đội Mỹ sử dụng CĐHH và không bị
vô sinh. Đặc biệt, con đẻ của họ không bị dị dạng, dị tật,
còn khả năng lao động nhưng vẫn được xét hưởng chế độ.
Tại nghị trường Quốc hội, nhiều đại biểu cũng rất quan
tâm về vấn đề này và chất vấn tư lệnh ngành LĐ-TB&XH.
Từ đó Thanh tra đã đề xuất lãnh đạo Bộ LĐ-TB&XH thực
hiện thanh tra toàn diện đối với hồ sơ đối tượng hưởng chế
độ CĐHH trên phạm vi toàn quốc (gồm 63 tỉnh, thành với
tổng số 320.000 hồ sơ đối tượng).
Công tác thanh tra toàn diện đối với nhóm hồ sơ đối tượng
này được tiến hành từ cuối năm 2017 và dự kiến kết thúc
vào năm 2021. Đến thời điểm hiện tại đã thực hiện thanh
tra tại 11 tỉnh, bước đầu phát hiện nhiều sai phạm và nghi
vấn sai phạm...
. Bà nhận thấy sai phạm chủ yếu là gì và thông thường
khâu nào xảy ra nhiều sai phạm nhất?
+ Kiểm tra hồ sơ và xác minh đối tượng, chúng tôi thấy
rằng có nhiều trường hợp được hội đồng GĐYK cấp tỉnh
kết luận vô sinh hoặc con của họ bị dị tật, dị dạng là không
đúng với thực tế.
Có hiện tượng lạ là người dân rủ nhau đi điều trị bệnh
rối loạn tâm thần từ ba đến bảy ngày, rồi sao hồ sơ bệnh án
nhằm đủ điều kiện được giới thiệu đi GĐYK để hưởng chế
độ. Quá trình xác minh rất nhiều người là cấp tá trong lực
lượng vũ trang vừa nghỉ chế độ hưu trí hoặc là đảng viên
đang đảm nhận các chức vụ chủ chốt ở thôn, xã…
. Vậy là công tác GĐYK có vấn đề?
+ Các trường hợp được kiểm tra mà không đảm bảo về
giấy tờ chứng minh tham gia công tác, chiến đấu, phục vụ
chiến đấu tại các vùng mà quân đội Mỹ đã sử dụng CĐHH
trong chiến tranh tại Việt Nam, hoặc mắc bệnh không thuộc
danh mục quy định của BộY tế, hoặc xác định vô sinh, khả
năng lao động không đúng quy định…, Thanh tra Bộ LĐ-
TB&XH đều kiến nghị đình chỉ trợ cấp và thu hồi số tiền
đối tượng đã hưởng sai, nộp ngân sách nhà nước.
Riêng đối với các trường hợp đã được hội đồng GĐYK
cấp tỉnh kết luận mắc bệnh thuộc danh mục quy định của
BộY tế như “rối loạn tâm thần”; bệnh “thần kinh ngoại biên
cấp tính hoặc bán cấp tính” nhưng có nghi vấn không đảm
bảo về chuyên môn GĐYK thì Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH
chưa thể đưa ra kết luận vì cần có ý kiến của Bộ Y tế.
Tuy nhiên, việc phối hợp này chưa thực sự tốt. Cụ thể,
vừa qua kết quả thanh tra tại tỉnh Quảng Trị, Thanh tra Bộ
LĐ-TB&XH có nghi vấn 671 trường hợp được Hội đồng
GĐYK tỉnh Quảng Trị kết luận mắc bệnh “thần kinh ngoại
biên cấp tính hoặc bán cấp tính” có nghi vấn không đảm
bảo về chuyên môn, Bộ LĐ-TB&XH đã đề nghị Bộ Y tế
thẩm định lại.
Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, đơn vị đã có nhiều văn
bản đề nghị nhưng Bộ Y tế vẫn chưa một lần có ý kiến
phúc đáp.
Nhận phản ánh “chạy” cả
huân, huy chương
. Với những sai phạm như trên, Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH
có chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra không, thưa bà?
+ Thực tế trong quá trình thanh tra, xác minh trực tiếp
tại cơ sở, người dân cũng phản ánh việc có đường dây
chạy bệnh án, kết quả GĐYK để đủ thủ tục hồ sơ, điều
kiện hưởng chế độ, thậm chí chạy cả huân, huy chương
Chiến sĩ giải phóng… Tuy nhiên, để kết luận có hay
không các đường dây chạy thì phải là cơ quan công an
mới làm rõ được. Vì vậy, khi nhận được phản ánh, chúng
tôi hướng dẫn người dân cần tố giác đến cơ quan công an.
Với thẩm quyền và trách nhiệm là cơ quan thẩm định
cuối cùng trong quy trình xác lập hồ sơ hưởng chế độ
CĐHH, các sở LĐ-TB&XH cũng khó phát hiện bằng
mắt thường về hành vi giả mạo giấy tờ, tài liệu của cơ
quan, tổ chức, còn đặt vấn đề trưng cầu giám định kỹ
thuật hình sự đối với tài liệu có nghi vấn trước khi quyết
định cho đối tượng thụ hưởng chế độ ưu đãi thì quay lại
câu chuyện “kinh phí ở đâu”…
Đối với các trường hợp đã được hội đồng GĐYK cấp
tỉnh kết luận nhưng còn nghi vấn, hiện đang chờ ý kiến
của Bộ Y tế. Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH chưa đủ cơ sở
để kết luận hoặc chuyển cơ quan điều tra.
. Với những sai phạm phát hiện ban đầu, đơn vị có đề
xuất chấn chỉnh gì trong công tác này, thưa bà ?
+ Chúng tôi đã đề xuất Bộ LĐ-TB&XH có văn bản gửi
Bộ Y tế đề nghị chấn chỉnh công tác khám, giám định
bệnh, tật, dị dạng, dị tật có liên quan đến phơi nhiễm
CĐHH đối với hội đồng GĐYK cấp tỉnh.
Chúng tôi cũng chỉ ra các trường hợp sai sót cụ thể,
như hội đồng GĐYK cấp tỉnh kết luận tỉ lệ tổn thương
cơ thể của đối tượng do mắc bệnh liên quan đến phơi
nhiễm CĐHH cao hơn tỉ lệ quy định, sai phạm điển hình
xảy ra ở Lào Cai, Nam Định, Bắc Giang, Khánh Hòa.
Hiện Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH mới thực hiện xong
tại 11 địa phương, còn 52 địa phương sẽ phải tiếp tục
thanh tra toàn diện đối với hồ sơ đối tượng hưởng chế
độ CĐHH (có thể do Thanh tra Bộ hoặc Thanh tra các
sở LĐ-TB&XH trực tiếp tiến hành).
Đặc biệt, tới đây khi sửa đổi Pháp lệnh Ưu đãi người
có công với cách mạng, chúng tôi cũng đề xuất siết chặt
quy trình xét duyệt hồ sơ và xử lý nghiêm các trường
hợp vi phạm đối với nhóm đối tượng này.
. Xin cám ơn bà.
