12
QUỲNHTRANG
N
hiều người những tưởng
di tích lịch sử văn hóa
cấp quốc gia lăng Tả
quân Lê Văn Duyệt (Lăng
Ông, Lăng Thượng công) ở
quận Bình Thạnh (TP.HCM)
chỉ có khu vực gói gọn trong
bốn mặt đường: Vũ Tùng,
Đinh Tiên Hoàng, Phan Đăng
Lưu và Trịnh Hoài Đức. Tuy
nhiên, thực tế trong quần thể
Lăng Ông rộng hơn.
Những con đường cắt
ngang Lăng Ông
Mộ của Tả quân Lê Văn
Duyệt được xây tại Bình Hòa
xã (Gia Định) sau khi Tả quân
LêVănDuyệt từ trần vào năm
1832. Sau đó mộ bị san bằng
với chỉ dụ của vuaMinhMạng
vào năm 1835. Cho đến năm
1841, mộmới được vuaThiệu
Trị cho đắp lại. Và đến năm
1848, mộ tiếp tục được vua
Tự Đức cho đắp cao và sửa
sang miếu thờ. Kể từ khi Hội
Thượng công quý tế thành lập
vào năm 1914, việc cúng tế,
tổ chức trùng tu…Lăng Ông
mới được thực hiện đều đặn.
Nhiều người biết Lăng Ông
chủyếu làkhuvựcbốnmặt tiền
với cổng chính là 1 Vũ Tùng,
phường 1, quận Bình Thạnh.
Ba mặt còn lại là đường Đinh
Tiên Hoàng (đang lấy ý kiến
đổi tên thành Lê Văn Duyệt),
đường Phan Đăng Lưu và
đường Trịnh Hoài Đức. Tuy
nhiên, thực tế khu vực lăng
mộ Tả quân Lê Văn Duyệt
ngoài bốn mặt tiền này còn
có hai khu vực mộ cô ở phía
tây (đường Đinh Tiên Hoàng)
và đông (đường Trịnh Hoài
Đức) của lăng. Tuy nhiên,
sau khi Pháp chiếm thành Gia
Định (1859-1861) vào năm
1874, mở các tuyến đường
được quy hoạch, người Pháp
đã đặt tên cho đường Đinh
Tiên Hoàng là Avenue de
I’Inspection. Dân gian quen
gọi là đường Hàng Bàng do
hai bên có trồng nhiều cây
bàng. Đường Hàng Bàng đã
cắt ngang khu vực lăng mộ
Tả quân Lê Văn Duyệt ngăn
mộ cô ở phía tây. Tương tự
như thế, đường Trịnh Hoài
Đức đã ngăn mộ cô ở phía
đông lăng tả quân.
tôn tạo hàng rào di tích. Còn
hai khu mộ được ban quý tế
và ban quản lý di tích Lăng
Ông gắn bảng đá “Khu di tích
lịch sử văn hóa lăng Lê Văn
Duyệt - mộ cô”. Tuy nhiên,
đây chỉ là sự cố gắng để bảo
vệ chứ thực tế hai khu mộ
chưa có trong hồ sơ công
nhận di tích.
Sẽ bảo tồn hai mộ cô
Hiện phần mộ cô ở đường
Trịnh Hoài Đức (lăng đông)
đã có tường rào bảo vệ, còn
phần mộ ở đường Đinh Tiên
Hoàng (lăng tây) vẫn chưa có
tường rào bảo vệ. Phần lăng
tây trong khuôn viên khu đất
129ĐinhTiênHoàng, phường
3, quận Bình Thạnh (Trường
Cán bộ TP.HCM cũ) hiện
đang nằm lọt thỏm trong dự
án căn hộ cao cấp Grandeur
Palace - Đinh Tiên Hoàng do
Công ty cổ phần Đầu tư Văn
Phú - Bắc Ái đầu tư.
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
, một đại diện Sở
Văn hóa vàThể thaoTP.HCM
khẳng định: “Khu vực mộ cô
trong khu đất 129 Đinh Tiên
Hoàng đang làmhồ sơ bổ sung
di tích và sẽ được bảo tồn phù
hợp với cảnh quan của khu
căn hộ mới hiện đại. Quanh
mộ cô có cây cổ thụ, cây này
cũng sẽ được bảo tồn cùng
mộ cô với khoanh vùng bảo
vệ xung quanh 30 m”.
Mộ hai cô hầu Tả quân Lê
Văn Duyệt hiện nằm trong
danh mục kiểm kê di tích lịch
sử - văn hóa, danh lam thắng
cảnh trên địa bànTP.HCMgiai
đoạn 2016-2020 của UBND
TP. Và trong năm 2019, Sở
Văn hóa vàThể thaoTP.HCM
đã có những bước chuẩn bị hồ
sơ để bổ sung hai khu vực mộ
cô gửi đến Bộ VH-TT&DL
để bổ sung hai mộ này vào
hồ sơ của di tích Lăng Ông.•
Giải mã mộ 2 cô hầu
Tả quân Lê Văn Duyệt
Họ đã nói
Xây rào, khoanh vùng
bảo vệ hai khu mộ
Banquý tế ý thức việc giữhai
mộ cô để không ai lấn chiếm
nên đã xây rào hoặc gắn biển
mộ cổ để giữ khuôn viên. Bên
cạnh đó, Hội Di sản văn hóaTP,
SởVăn hóa…đã khoanh vùng
bảo vệ cho hai khu mộ này.
Ông
TRẦNVĂN SUNG
,
Trưởng Ban quý tế Lăng Ông
Hai mộ cô nằm ngoài
hồ sơ di tích
Hai mộ cô chính là mộ của
hai cô hầu gái thân tín của gia
đình Tả quân Lê Văn Duyệt.
Tuy nhiên, chính từ việc các
đường cắt ngang đã phần nào
làm hai khu mộ này rơi vào
lãng quên. Trong các bài viết
về Lăng Ông, nhiều tác giả,
học giả chỉ đề cập đến khu
lăng mộ hiện có, lọt trong
bốn mặt tiền đường kể trên
chứ không có hai khu vực mộ
hai cô hầu.
Di tích kiến trúc nghệ thuật
cấp quốc gia lăng Tả quân Lê
Văn Duyệt có đợt trùng tu
lớn nhất bằng ngân sách nhà
nước là vào năm 2007-2008
(không kể đợt tự vận động
trùng tu vào năm1991). Trong
hồ sơ đợt trùng tu này, diện
tích Lăng Ông là 15.988 m
2
.
Diện tích đó gồm khu vực
Lăng Ông (15.613 m
2
) và
khu vực lăng đông tức mộ cô
(375m
2
), chưa kể khuvực lăng
tây cũng là mộ cô (164 m
2
).
Mộ hai cô hầu Tả
quân Lê Văn Duyệt
hiện nằm trong
danh mục kiểm kê
di tích lịch sử - văn
hóa, danh lam
thắng cảnh trên địa
bàn TP.HCM.
Và trong hồ sơ công nhận di
tích kiến trúc nghệ thuật cấp
quốc gia năm 1988 đã bỏ sót
hai khu mộ này.
Khu vực Lăng Ông chính
đang được bảo tồn khá tốt
và đang được phục dựng,
“Cuối năm 1982, tôi được Thành ủy bổ
nhiệm làm bí thư Quận ủy quận Bình Thạnh.
Lúc ấy, tôi phải đứng trước nhiều công việc rất
bề bộn nhưng có một việc tôi phải suy nghĩ
và giải quyết ngay đó là việc phải di dời lăng
Lê Văn Duyệt hay bảo tồn một di tích lịch sử
văn hóa. Nếu di dời đi thì trước mắt tôi sẽ“an
thân”nhưng nếu bảo tồn thì chiếc ghế“bí thư
quận ủy” có thể sẽ bị lung lay.
Saunhiềuđêm, tôi quyết địnhgiữ lại lăngLê
VănDuyệt bởi ba lýdo:Thứnhất, LêVănDuyệt
làngười cócôngkhai phábờcõi phươngNam,
có công giữ gìn bờ cõi với tư tưởng chiến lược
quân sự lớn. Thứ hai, nhân dân nhất là nhân
dân phía Nam rất tôn sùng, coi ông là bậc
thần thánh và thờ cúng rất trang trọng, linh
thiêng, nếu di dời lăng là thất nhân tâm. Thứ
ba,Tả quân LêVănDuyệt là người cương trực,
công minh và quyết liệt chống tham nhũng.
Để bảo tồn tôi phải có những bước đi thận
trọng, trongđóngoài xinýkiếncác chuyêngia,
cácvị lão thành:TrầnVănGiàu,TrầnBạchĐằng,
TrầnVănTrà,nhànghiêncứuNguyễnĐìnhĐầu,
thiếu tướngTôKý…vềmặt pháp lýphải lậphồ
sơditíchcholăng.Saukhilăngđượccôngnhận
di tích quốc gia năm 1988, chúng tôi tiếp tục
khôi phục Hội Quý tế lăng Lê Văn Duyệt do cụ
Đốc phủ ĐỗVăn Rở làm trưởng ban.
Năm 1990, chúng tôi làm lễ hội KỳYên vào
ngày giỗ tả quân, có cả hát bội diễn tuồng
San Hậu
và ghi hình để trình chiếu tại các
hội nghị văn hóa địa phương, trung ương.
Và năm 1991, chúng tôi được bà con trong,
ngoài nước góp tiền để tu bổ Lăng Ông, nhờ
đó mà phần Tiền điện được sửa chữa đàng
hoàng với chi phí lúc đó là 6.000 USD”.
(Trích bài viết
Việc bảo tồn di tích lịch sử
Lê Văn Duyệt
của ông Nguyễn Chơn Trung,
nguyên Bí thư Quận ủy quận Bình Thạnh,
Phó thường trực Ban Dân vận TP)
Đời sống xã hội -
ThứNăm11-6-2020
Ngoài khu
vực Lăng
Ông (lăng Tả
quân Lê Văn
Duyệt), bốn
mặt tiền hiện
hữu còn có
hai khumộ
cổ nằm riêng
cũng thuộc
quần thể kiến
trúc lăngmộ
Tả quân Lê
VănDuyệt.
Khumộ cô (lăng đông) hiện hữu ở đường TrịnhHoài Đức. Ảnh: QUỲNHTRANG
Khumộ cô (lăng tây) hiện hữu trong khu đất 129Đinh TiênHoàng,
phường 3, quận Bình Thạnh. Ảnh: QUỲNHTRANG
Quyết giữ Lăng Ông
Ngày 10-6, thông tin từ Sở Y tế tỉnh Cà Mau cho hay
vừa có văn bản đề xuất Sở LĐ-TB&XH tỉnh này xem xét
làm hồ sơ để cưu mang, nuôi dưỡng một thiếu niên tên
Wang Yuan, sinh năm 2005, mang quốc tịch Đài Loan bị
bỏ rơi. Sở Y tế tỉnh Cà Mau cũng đề nghị cơ quan công an
xác minh lai lịch để lập hồ sơ quản lý thiếu niên này.
Trước đó, ngày 31-5-2020, Bệnh viện (BV) đa khoa
tỉnh Cà Mau tiếp nhận một người nước ngoài ngất xỉu
tại hành lang của BV. Sau đó, BV xác định người này
tên là Wang Yuan, sinh năm 2005, quốc tịch Đài Loan.
Wang Yuan không có yếu tố dịch tễ liên quan dịch bệnh
COVID-19, âm tính với ma túy. Có hen phế quản bội
nhiễm. BV theo dõi rối loạn tâm thần.
Bước đầu, BV đa khoa tỉnh Cà Mau xác định Wang
Yuan đến Việt Nam khoảng một năm, tạm trú ở TP.HCM.
Wang Yuan cho biết được mẹ ruột đưa xuống BV đa khoa
tỉnh Cà Mau rồi mẹ bỏ đi mất.
BV đa khoa tỉnh Cà Mau đã có báo cáo đến Sở Y tế tỉnh
Cà Mau về trường hợp này và được sở quan tâm đề xuất
cưu mang như một người cơ nhỡ.
TRẦN VŨ
Đề xuất cưu mang thiếu niên Đài Loan bị mẹ bỏ rơi tại Cà Mau
