4
Thời sự -
ThứBảy11-7-2020
ĐỖTHIỆN
thực hiện
N
gày 11-7-1995, Tổng
thống Mỹ Bill Clinton
và Thủ tướng Việt Nam
(VN) Võ Văn Kiệt đã thông
báo quyết định bình thường
hóa quan hệ ngoại giao giữa
hai nước. Đại sứ Nguyễn
Hồng Thao, thành viên Ủy
ban Luật pháp quốc tế (thuộc
Liên Hợp Quốc), nhận định:
Suốt 25 năm qua, quan hệ
VN - Mỹ đã đạt được những
thành tựu ngoài mong đợi.
Từ cựu thù thành
đối tác tin cậy
. Phóng viên
:
Trong 25 năm
qua kể từ khi bình thường
hóa quan hệ, quan hệ Mỹ -
VN đã đạt những thành tựu
đáng chú ý nào trong lĩnh
vực chính trị - ngoại giao?
+
Đại sứ
Nguyễn Hồng
Thao
: Hai nước đã vượt
qua quá khứ, từ cựu thù
trở thành đối tác tin cậy.
Thành tựu mà VN và Mỹ
đã đạt được rất toàn diện, từ
chính trị, an ninh, kinh tế,
nhân đạo tới giáo dục, bảo
vệ môi trường và cả hỗ trợ
y tế trong phòng, chống đại
dịch COVID-19. Thành tựu
lớn nhất giữa hai nước là xây
dựng quan hệ song phương
trên cơ sở các nguyên tắc
của luật quốc tế, tôn trọng
chế độ chính trị, kinh tế, văn
hóa xã hội, con đường phát
triển đặc thù của mỗi bên.
Từ năm 2000 đến nay,
các đời tổng thống Mỹ đều
đến thăm VN. Năm 2016 và
2017, VN liên tiếp đón hai
tổng thống Mỹ có chuyến
thăm chính thức, góp phần
nâng cao lòng tin và hợp tác
hai nước. Hai nước phối hợp
tốt trên các diễn đàn quốc
tế, nhất là trong khuôn khổ
Hội đồng Bảo an Liên Hợp
Quốc khi VN là thành viên
không thường trực và trong
khuôn khổASEAN +, APEC
khi VN là chủ tịch ASEAN.
TuyênbốvềTầmnhìnchung
hai nước ký nhân chuyến
thăm Mỹ của Tổng bí thư
Đảng Cộng sản VN Nguyễn
Phú Trọng ngày 10-7-2015
khẳng định: “Tiếp tục triển
khai quan hệ sâu sắc, bền
vững và thực chất, trên cơ sở
tôn trọng Hiến chương Liên
Hợp Quốc, luật pháp quốc
tế và thể chế chính trị, độc
lập, chủ quyền và toàn vẹn
lãnh thổ của nhau”.
Sau đó, Tổng thống Barack
Obama đến VN vào tháng
5-2016 đã tuyên bố: “Giờ
trụ cột trong quan hệ song
phương?
+ Chắc chắn kinh tế cũng
là một mũi nhọn hợp tác hai
nước.ViệckýHiệpđịnhthương
mại song phương (BTA, năm
2000) đã tạo điều kiện để
Mỹ cấp cho VN quy chế tối
huệ quốc (thương mại bình
thường - NTR, năm 2001)
và quy chế quan hệ thương
mại bình thường vĩnh viễn
(PNTR, năm 2006).
Trong đó, BTA là sân tập
dượt cho các doanh nghiệp
VN bước ra biển lớn khi VN
gia nhập Tổ chức Thương
mại Thế giới (WTO), Hiệp
định đối tác toàn diện và tiến
bộ xuyên Thái Bình Dương
(CPTPP), Hiệp định thương
mại tự do (EVFTA) và Hiệp
định bảo hộ đầu tư (EVIPA)
giữa VN và EU, kết thúc
đàm phán Hiệp định đối
tác kinh tế toàn diện khu
vực (RCEP). Từ trao đổi
thương mại 500 triệu USD
năm 2001 khi BTA có hiệu
lực, tới nay giá trị thương
mại song phương đã đạt mức
hơn 75 tỉ USD mỗi năm.
Vượt qua sự nghi kỵ
. Thách thức trong hòa giải
Mỹ - VN hiện nay còn lại là
những vấn đề nào?
+ Mối quan hệ đối tác
Mỹ - VN đã vượt qua rào
cản khó khăn nhất là sự nghi
. Đại sứ Mỹ tại VN Daniel
Kritenbrink mới đây nhấn
mạnh với báo chí VN rằng
Mỹ và VN cần nhất là tiếp
tục xây dựng lòng tin. Như
vậy, việc xây dựng lòng tin
vẫn tiếp tục đóng vai trò
chủ đạo?
+ Đúng vậy, lòng tin luôn
là vấn đề rất quan trọng.
VN và Mỹ đã khép lại quá
khứ, hướng đến tương lai,
có mối quan hệ đối tác và
quan hệ bạn bè tốt. Thành
quả này không thể có được
nếu không có lòng tin và
tầm nhìn từ hai phía. Ví dụ,
chính sự chân thành, minh
bạch trong tìm kiếm người
Mỹ mất tích (MIA) của VN
đã xóa tan những ngờ vực,
mặc cảm từ phía Mỹ. Việc
Washington mời Tổng bí
thư Nguyễn Phú Trọng thăm
Mỹ, bỏ qua những rào cản
chính trị ngoại giao, đã làm
những lo ngại từ phía VN
giảm đáng kể.
Điều mà hai nước hướng
tới hiện nay là hợp tác. Muốn
vậy, hai bên phải tin nhau và
việc xây dựng lòng tin phải
diễn ra liên tục, xuyên suốt
bởi vì mỗi giai đoạn lại xuất
hiện những vấn đề mới, yêu
cầu mới cho cả hai.
Thúc đẩy an ninh,
thịnh vượng
Thái Bình Dương
. Đâu là những lĩnh vực mà
VN và Mỹ nên tiếp tục thúc
đẩy hợp tác trong thời gian
tới nhằm đảm bảo thúc đẩy
quan hệ song phương phát
triển và an ninh - hòa bình
tại Ấn Độ Dương - Thái Bình
Dương?
+VNvàMỹ có cùng quyền
lợi bảo vệ quyền tự do hàng
hải, tự do bay và hòa bình,
ổn định trong Biển Đông.
Lượng hàng hóa thương mại
qua Biển Đông có lưu lượng
hơn 5.000 tỉ USD/năm. Biển
Đông nối liền hai đại dương
Thái Bình Dương và Ấn Độ
Dương nên có vai trò quan
trọng trong chính sách Ấn Độ
Dương - Thái Bình Dương
của Mỹ. Vì vậy, hợp tác an
ninh quốc phòng sẽ là một
trong những trọng tâmmà cả
Mỹ và VN đều hướng tới dựa
trên cơ sở tôn trọng độc lập,
chủ quyền, thiết lập và mở
rộng quan hệ hữu nghị, hợp
tác bình đẳng, cùng có lợi.
Cả hai nước đều có lợi ích
khi tăng cường sức mạnh trên
biển, bảo vệ môi trường biển,
chống cướp biển, chống các
hành động đe dọa, khiêu khích
hay bất kỳ âm mưu thiết lập
các vùng nhận diện phòng
không, vùng biển không
phù hợp với luật quốc tế,
trong đó có Công ước của
Liên Hợp Quốc về Luật Biển
(UNCLOS) năm 1982. Mỹ
có kinh nghiệm xây dựng và
điều hành lực lượng cảnh sát
biển. Vì vậy, Mỹ có thể giúp
VN nâng tầm lực lượng này.
Cả hai quốc gia có thể cùng
nhau đảm bảo cho việc thực
thi các quyền tự do biển cả
của các nước trong và ngoài
khu vực theo UNCLOS.
. Xin cám ơn ông.•
Đại sứMỹ tại Việt NamDaniel Kritenbrink thamgia chương trình tàu sân bay Theodore Roosevelt
đến thămĐàNẵng hồi tháng 3-2020. Ảnh: TỔNG LÃNHSỰQUÁNMỸ TẠI TP.HCM
đây, hợp tác giữa Mỹ và VN
dựa trên những chân lý cơ
bản. VN là một nước độc
lập, có chủ quyền, không
nước nào có thể áp đặt hoặc
quyết định số phận thay cho
VN”. Qua đó, có thể khẳng
định thành quả và phương
hướng hợp tác tiếp theo của
hai nước trong thời gian tới.
Nhiều thành tựu hợp
tác kinh tế, an ninh
. Trong lĩnh vực an ninh
quốc phòng thì sao, thưa ông?
+ VN đã trở thành đối tác
chính trong các vấn đề an
ninh quốc tế lớn. Điển hình,
Mỹ tin tưởng đề nghị VN
làm chủ nhà tổ chức hội nghị
thượng đỉnh lần thứ hai giữa
Tổng thống Donald Trump
và Chủ tịch Triều Tiên Kim
Jong-un.
Trong lĩnh vực an ninh
quốc phòng, sau rất nhiều
năm, tàu sân bay Mỹ (bao
gồm Carl Vinson năm 2018
và Theodore Roosevelt năm
2020) lần đầu cập cảng thăm
VN. Đây là biểu tượng của
sự hợp tác chặt chẽ trong
lĩnh vực an ninh quốc phòng.
Ngoài ra, VN được mời
tham dự cuộc diễn tập quân
sự của Mỹ và đồng minh
trong khu vực. Mỹ dành
nguồn lực đáng kể để giúp
VN phát triển năng lực quân
sự, đặc biệt là năng lực cảnh
sát biển. Bộ trưởng Quốc
phòng Mỹ thăm VN ba lần
và bộ trưởng Quốc phòng
VN cũng nhiều lần thăm
Mỹ. Hai nước phối hợp tốt
trong trao đổi kinh nghiệm
xây dựng lực lượng gìn giữ
hòa bình Liên Hợp Quốc.
. Kinh tế có phải là một
kỵ, thiếu lòng tin với nhau.
Trong những năm tới, VN
và Mỹ phải tập trung vào
tương lai, củng cố hợp tác
trong các lĩnh vực y tế, bảo
vệ môi trường, khắc phục
các hậu quả chất độc màu da
cam, an ninh mạng, giáo dục,
năng lượng và quốc phòng.
Mỹ cần tiếp tục tháo gỡ các
rào cản, điều chỉnh chính sách
xuất khẩu vũ khí sát thương và
dịch vụ quốc phòng để củng
cố khả năng an ninh hàng
hải. Qua đó, Mỹ có thể góp
phần giúp VN bảo vệ vùng
biển của mình, đồng nghĩa
với việc đảm bảo sự ổn định
khu vực - điều có ảnh hưởng
trực tiếp đến lợi ích của Mỹ.
Hai nước cũng cần tiến tới
công nhận quy chế thị trường
cho nhau để thúc đẩy hơn nữa
thương mại song phương.
Các rào cản kỹ thuật đối với
xuất khẩu của VN cần phải
dỡ bỏ. Hiệp định BTA nên
được đàm phán, ký kết lại
cho phù hợp với các điều kiện
hiện nay. Hai nước cũng còn
những vấn đề khác biệt về
dân chủ, quyền con người và
tôn giáo. Bài học về tôn trọng
lợi ích chung, xây dựng lòng
tin, tăng cường đối thoại và
nói thẳng, nói thật với nhau
về những khác biệt giữa
hai nước trong 25 năm qua
chính là chìa khóa để vượt
qua những thách thức này.
“Điều mà hai nước
hướng tới hiện nay
là hợp tác. Muốn
vậy, hai bên phải
tin nhau và việc xây
dựng lòng tin phải
diễn ra liên tục,
xuyên suốt.”
Bình thường hóa
quan hệ có lợi
cho cả Mỹ
Bình thường hóa quan hệ
là có lợi cho cả hai phía. Nhờ
bình thường hóa, VN có thể
hội nhập, thamgia tích cực vào
đời sống chính trị thế giới, trở
thành thành viên của nhiều tổ
chức quốc tế và khu vực. Với
Mỹ, bình thường hóa quan hệ
với VN là vì lợi ích của Mỹ, làm
cho người Mỹ không còn bị
chia rẽ và cũng là để hàn gắn
vết thươngcủachínhngườiMỹ.
Đại sứ
NGUYỄN HỒNG THAO
Họ đã nói
Việt -Mỹ: 25nămvượt qua rào cản,
xây dựng lòng tin
Quan hệ Việt - Mỹ vượt qua nhiều cột mốc đáng nhớ sau 25 nămbình thường hóa.
TheoĐại sứNguyễnHồngThao,VN rút kinh
nghiệm từ quá khứ và đang triển khai chính
sáchquốc phòng“bốn không, một cùng”. Bốn
không là: Không thamgia liênminh quân sự;
không liên kết với nước này để chống nước
kia; không cho nước ngoài đặt căn cứquân sự
hoặc sử dụng lãnh thổ VN để chống lại nước
khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử
dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.
Một cùng là tùy theo diễn biến của tình
hình và trong những điều kiện cụ thể, VN sẽ
cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc
phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích
hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền,
thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau
cũngnhưcácnguyên tắc cơbảncủa luật pháp
quốc tế, hợp tác cùng có lợi, vì lợi ích chung
của khu vực và cộng đồng quốc tế.
Chính sách “bốn không, một cùng” của Việt Nam
