16
Quốc tế -
Thứ Tư12-8-2020
Vaccine COVID-19: Đừng đặt
tất cả trứng vào một giỏ
Việc kỳ vọng quá nhiều vào hiệu quả vaccine sẽ khiếnmọi người chủ quan, lơ là các biện pháp ngăn ngừa
lây nhiễm cốt tử khác.
THIÊNÂN
T
hế giới đã có hơn 20 triệu
người nhiễmCOVID-19,
trong đó gần 740.000
người chết. Với đà lây và đà
tử vong chưa thấy dấu hiệu
ngừng lại thì vaccine ngừa
đang được trông ngóng hằng
ngày, hằng giờ.
Hiện thế giới có hơn 20 ứng
viên vaccine đang ở giai đoạn
thử nghiệm trên người. Sáu
trong các ứng viên này đã đi
đến giai đoạn 3 với quy mô
lớn - bước tiến lớn để tiến tới
chính thức có được vaccine
COVID-19.
Vaccine COVID-19 -
cuộc đua tham vọng
Thông tin đáng chú ý nhất
là ngày 11-8, Tổng thống Nga
Vladimir Putin thông báo
Bộ Y tế nước này đã chứng
nhận vaccine COVID-19 đầu
tiên, bật đèn xanh đưa vào
sản xuất đại trà, theo đài
RT
.
Trước đó, Bộ trưởngYtế Nga
Mikhail Murashko nói việc
tiêm vaccine hàng loạt ở Nga
dự kiến sẽ diễn ra vào tháng
10 và toàn bộ chi phí do nhà
nước chi trả. Nếu mọi việc
diễn ra như phía Nga nói thì
khả năng sẽ là nước sản xuất
vaccine COVID-19 đầu tiên
trên thế giới.
Songthựctếchưahẳnlạcquan
vậy. Loại vaccineôngPutinnói
tới là củaViệnGamaleya phát
triển. Tuy nhiên, loại vaccine
này mới bước vào giai đoạn
thử nghiệm thứ ba trên người
tuần trước với chưa tới 100
người thamgia nhậnmũi tiêm
đầu tháng 8. Trong thư gửi
Bộ trưởng Murashko, Hiệp
hội Các tổ chức thử nghiệm
lâm sàng (Nga) lo ngại nếu
đưa loại vaccine này vào sản
xuất và sử dụng đại tràmột khi
chưa có kết quả chắc chắn sẽ
rất nguy hiểm.
Serum Institute of India
- công ty sản xuất vaccine
của Ấn Độ đã ký thỏa thuận
với liên minh vaccine Gavi
do tổ chức Bill & Melinda
Gates Foundation thành lập
để sản xuất đại trà vaccine do
ĐH Oxford phát triển. Bill &
Melinda Gates Foundation đã
đồng ý chi cho SerumInstitute
of India - một trong những
nhà sản xuất vaccine lớn nhất
thế giới 150 triệu USD để sản
xuất hàng loạt vaccine phục
vụ thị trường Ấn Độ cũng
như các nước nghèo.
HãngdượcShenzhenKangtai
Biological Products (Trung
Quốc) đã ký thỏa thuận với
tập đoàn dược đa quốc gia
AstraZenecađểsảnxuấtvaccine
do ĐH Oxford phát triển.
Thực tế tới thời điểm này
vẫn chưa có loại vaccine nào
được chứngminh có hiệu quả.
Theo các chuyên gia, nhìn
mặt bằng chung thì vẫn cần
một thời gian khá lâu nữa để
xác định điều này. Và sẽ cần
một thời gian lâu hơn nữa
trước khi có bất kỳ vaccine
nào được sản xuất, phân phối
ra thế giới để có được miễn
dịch cộng đồng với căn bệnh
quái ác này.
Đừng đặt tất cả trứng
vào một giỏ
Phần lớn chuyên gia lạc
quan vaccine có thể bảo vệ
con người trước COVID-19 ở
chừng mực nào đó và mức độ
bảovệ sẽ tăng thêmnếu tiếp tục
được phát triển hơn nữa. Tuy
nhiên, hiện có quá nhiều điều
chưa biết về tác động của bất
kỳ loại vaccine nào lên virus,
liệu nó có chặn được đà lây
nhiễm và cuối cùng kết thúc
được đại dịch hay không.
Nhà nghiên cứu vaccine Jon
Andrus, cựu phó giámđốc Tổ
chứcYtế liên châuMỹ (thuộc
WHO), hiện là trợ giảng tại
Trường y tế công cộngMilken
thuộcĐHGeorgeWashington
(Mỹ), không lạc quan lắm về
hiệu quả của vaccine. Ông
cảnh báo sẽ “nguy hiểm nếu
bỏ hết tất cả trứng vào một
giỏ - rằng vaccine sẽ cứu rỗi
chúng ta, mà quên mất phải
duy trì điều chúng ta đang phải
làm từng giờ từng lúc này”.
Đồng quan điểm với ông
Andrus, nhiều chuyên gia y
tế cũng lo rằng việc kỳ vọng
quá nhiềuvàohiệuquả vaccine
sẽ khiến mọi người chủ quan,
lơ là các biện pháp ngăn lây
nhiễm cốt tử khác. Nói cách
khác, theo các chuyên gia, dù
tới đây có vaccine đi nữa thì
khả năng lớn mọi người vẫn
phải thực hiện các biện pháp
ngừa dịch như hiện nay để bảo
đảm khả năng ngăn nhiễm.
Về phía người dân, đó là
rửa tay, đeo khẩu trang, giãn
cách xã hội. Về phía các nhà
chức trách, đó là mở rộng xét
Nga đang chạy đua để sớmcó được vaccine COVID-19. Ảnh: SPUTNIK/RussianDefenceMinistry
Chuyến thăm của Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ nhân sinh
Mỹ Alez Azar đến Đài Loan rất được chú ý vì đây được
xem là chuyến thăm cấp cao nhất của Mỹ từ sau khi Mỹ
ngừng quan hệ với lãnh thổ này và công nhận nguyên tắc
“một Trung Quốc”. Hơn nữa, chuyến thăm diễn ra trong
bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung đang căng thẳng nguy hiểm.
Trong ba ngày ở Đài Loan, ông Azar đã gặp những ai
và nói những gì? Gặp lãnh đạo Thái Anh Văn tại dinh
lãnh đạo Đài Loan sáng 10-8, ông Azar cho biết chuyến
thăm của ông nhằm chuyển tải thông điệp ủng hộ mạnh
mẽ và tình hữu nghị từ Tổng thống Donald Trump đến Đài
Loan. Ông Azar cũng khẳng định Mỹ muốn tái xác nhận
Đài Loan là một đối tác và bạn hữu lâu năm của mình.
Trong ngày 10-8, ông Azar cũng có cuộc họp báo
chung với lãnh đạo y tế Đài Loan Chen Shih-chung và
cam kết sẽ mở rộng hợp tác y tế hai bên.
Ngày 11-8 ôngAzar có cuộc gặp với lãnh đạo ngoại giao
Đài Loan JosephWu. Họp báo trước cuộc gặp, ôngAzar lần
nữa chỉ trích việc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) loại Đài Loan
ra khỏi Đại hội đồng Y tế Thế giới (WHA - tổ chức ra quyết
định củaWHO) suốt bốn năm nay vì áp lực từ Trung Quốc.
Theo báo
New York Times
, từ chuyến thăm của ông
Azar có thể thấy được tầm quan trọng ngày càng tăng của
Đài Loan trong cuộc chiến địa chính trị giữa Mỹ và Trung
Quốc. Bên cạnh đó, chuyến thăm của ông Azar cũng mang
lại không ít thách thức, áp lực với Đài Loan.
Trung Quốc đã gửi công hàm chính thức phản đối Mỹ
và đưa hai máy bay chiến đấu tiếp cận Đài Loan ngay
trước khi ông Azar có các cuộc tiếp xúc với các quan
chức lãnh thổ này. Phản ứng của Trung Quốc là một sự
nhắc nhở về các rủi ro mà lãnh thổ này phải đối mặt khi
muốn tìm kiếm quan hệ gần gũi hơn với Mỹ. Một trong
những rủi ro, theo
New York Times,
chuyến thăm của ông
Azar đã khiêu khích sự đe dọa của Trung Quốc trước đó
là không loại trừ khả năng dùng vũ lực để thống nhất
lãnh thổ này về đại lục.
ĐĂNG KHOA
Bộ trưởngMỹ gặpai, nói gì ởĐài Loan?
Sẽ rất nguy hiểm nếu vaccine không
tạo được miễn dịch cộng đồng
Càng nhiều người được tiêm vaccine và có miễn dịch
thì mầmbệnh càng khó lây lan, giảmnguy cơ lây nhiễm
và tăng khả năng bảo vệ cộng đồng.Thông thườngmiễn
dịch cộng đồng (có đủ lượng người cómiễn dịch với căn
bệnh, giảm rủi ro lây nhiễmnhững người khác) sẽ có khi
có 60%%-70% người có miễn dịch (chẳng hạn qua hình
thức tiêm vaccine). Tuy nhiên, cân nhắc đến đà lây lan
và dễ truyền nhiễm trong trường hợp COVID-19, nhiều
nhà khoa học nói số người có miễn dịch để có được
miễn dịch cộng đồng sẽ phải cao hơn. Con số này, theo
GS Mary-Louse McLaws, cố vấn phản ứng với COVID-19
choWHO, sẽ phải tới hơn 80%và có thể tới 95%ở những
nước có số ca nhiễm lớn.
Virus sẽ tiếp tục lan tràn nếu lượng người tiêmvaccine
khôngđủ nhiềuđể cóđượcmiễndịch cộngđồng và điều
này sẽ dẫn đến một vấn đề nghiêm trọng khác nữa. Cụ
thể, thực tế này có thể khiến công tác chống dịch trở nên
phức tạpvànhiều thách thức hơnnếu xuất hiện các chuỗi
virus biến thể khác ngoài tầmkiểmsoát của vaccine hiện
tại, theo chuyên gia Damian Purcell - Giám đốc phòng
thí nghiệm phân tử virus tại Viện Truyền nhiễm và miễn
dịch Peter Doherty thuộc ĐH Melbourne (Úc).
90%
consốngườidânmộtnướcphải
tiêmchủngđểcóđượcmiễndịch
cộng đồng với COVID-19, theo
tính toáncủa cácnhà khoahọc.
Tiêu điểm
Dù có vaccine đi
nữa thì khả năng
lớn mọi người vẫn
phải thực hiện các
biện pháp ngừa dịch
như hiện nay như
rửa tay, đeo khẩu
trang, giãn cách.
nghiệm, xác định ca nhiễmvà
truy nguồn tiếp xúc.
Hàng loạt câu hỏi
chưa trả lời được
Từ các giai đoạn thửnghiệm
có thể thấy nhiều ứng viên
vaccine có thể hiệu quả trong
việc đối phó virus SARS-
CoV-2 gây dịch COVID-19.
Tuy nhiên, đến chừng nào sự
phòng thủ này được chứng
minhqua giai đoạn thửnghiệm
thứ ba thì mọi thứ vẫn chưa
thể khẳng định.
Một điều nữa, bản thânmỗi
ứng viên vaccine cũng cómức
độ hiệu quả khác nhau. Theo
GSLu Shan, người đang tham
gia phát triển vaccine HIV tại
Viện Y tế Quốc gia Mỹ, mức
độ hiệu quả này có thể trải từ
30% đến 90%.
Câu hỏi cũng đặt ra với
việc vaccine sẽ có hiệu quả
ngừa bao lâu. Một số nghiên
cứu cho thấy lượng kháng
thể trung hòa có ở những
người nhiễm COVID-19 và
hồi phục đã giảm mạnh sau
chỉ vài tháng.
Cũng chưa rõ liệu người ta
chỉ bị nhiễm COVID-19 một
lần trong đời hay không. Hiện
có đến bốn loại virus corona
tồn tại song hành cùng đời
sống con người và được xem
như cảm lạnh thông thường
khi bị nhiễm. Có nghĩa con
người có thể bị tái nhiễm các
loại virus corona này và có
quan ngại điều này cũng sẽ
diễn ra với loại virus corona
mới này (SARS-CoV-2). Khả
năng những người đã nhiễm
và đã hồi phục sau nhiều tháng
hoặc vài năm sẽ bị nhiễm lại.
Theo các nhà khoa học,
cũng giống nhiều loại vaccine
khác, mọi người cũng có thể
phải chích đi chích lại vaccine
COVID-19 sau một thời gian
nào đó để duy trì miễn dịch.
Nhưng dù có phải thế thì vẫn
có ích khi thêm thời gian để
các nhà khoa học phát triển
ra loại vaccine hay thuốc điều
trị tốt hơn.•
