16
Tiêu điểm
Quốc tế -
ThứBảy15-8-2020
VĨCƯỜNG
S
au khi điện đàm với một
số lãnh đạo của Israel và
Các Tiểu vương quốc Ả
Rập thống nhất (UAE), Tổng
thốngMỹDonaldTrump ngày
13-8 bất ngờ thông báo hai
bên đã đạt được thỏa thuận
bình thường hóa quan hệ
song phương với tên gọi là
Hiệp định Abraham. Đổi lại,
Tel Aviv cam kết đình chỉ kế
hoạch sáp nhập Bờ Tây, theo
hãng tin
Reuters
.
Với thỏa thuận trên, UAE
trở thành quốc gia thứba thuộc
khối ẢRập đặt quan hệ ngoại
giao chính thức với Israel, sau
Ai Cập và Jordan. Phái đoàn
hai nước dự kiến sẽ gặp nhau ở
thủ đôWashington, D.C. (Mỹ)
để tham gia lễ ký kết.
Hầu hết giới quan sát đều có
nhậnđịnhchungrằngHiệpđịnh
Abraham sẽ thay đổi đáng kể
cấu trúc an ninh và tình hình
chính trị ở Trung Đông. Tuy
nhiên, liệu những thay đổi này
có đem lại một bức tranh tươi
sáng hơn hay không lại là một
câu chuyện khác.
Các bên trong cuộc
nói gì?
Theo ôngTrump, thỏa thuận
mới trước mắt sẽ là nền tảng
để Israel vàUAEmở rộng hợp
tác trên nhiều lĩnh vực như an
ninh, du lịch, kinh tế, côngnghệ
hay năng lượng. “Giờ là lúc
các nướcẢRập khác nên theo
bước UAE và mở rộng vòng
tay (với Tel Aviv - PV)” - nhà
lãnh đạo này khẳng định.
Trongkhiđó,ThủtướngIsrael
BenjaminNetanyahukhẳngđịnh
đây là cột mốc lịch sử trong
quan hệ giữa Israel và khối Ả
Rập nói chung. “Chúng ta từ
đây có thể cùng nhau đemđến
tương lai tuyệt vời cho người
dân hai nước và toàn khu vực
bằng tất cả sức lực của mình.
Chắc chắn sẽ có thêm những
nước khác thamgia cùng Israel
và UAE để kiến tạo thànhmột
ÔngTrump ra cảnhbáo cứng rắnvềHongKong
Thỏa thuận Israel - UAE phản ánh những toan tính chính trị riêng của các bên, cũng như sự thay đổi
về nhận thức và sự dịch chuyểnmới về địa chính trị của khu vực. Ảnhminh họa: CNN
Ông Netanyahu gặp khó vì thỏa thuận
với UAE
TheNewYork Times
cho hay việc ký thỏa thuậnmới với UAE
diễn ra trong thời điểm nhạy cảm với Thủ tướng Benjamin
Netanyahu - người đang phải lãnh đạo một chính phủ liên
minh đầy chia rẽ, cũng như phải đối mặt với nhiều cáo buộc
tham nhũng.
Hiện thỏa thuận này đã bắt đầu vấp phải sự phản ứng dữ
dội trong xã hội Israel từ các đảng phái, tổ chức có tư tưởng
dân tộc cao. Một số người định cư của Israel và các đồngminh
chính trị của họ đã thể hiện sự thất vọng khi ông Netanyahu
từ bỏ kế hoạch sáp nhập khu Bờ Tây.
Để trấn an dư luận trong nước, ôngNetanyahu khẳng định
sẽ không có sự thay đổi nào trong các kế hoạch của ông và
việc sáp nhập chỉ là do phía chính quyền Tổng thống Trump
yêu cầu“tạmdừng”. Nhà lãnh đạo Israel cũng khẳng định vẫn
cam kết thúc đẩy kế hoạch sáp nhập nhưng phải được thực
hiện dựa trên “sự hợp tác đầy đủ với Mỹ”.
PhíanhànướcPalestinetrong
ngày 13-8 đã ra thông cáo bác
bỏHiệpước Abraham, chỉ trích
đây là “một hành động gây
hấn trực tiếp chống lại người
Palestine” và cho triệu hồi đại
sứ tại UAE về nước, đài
CNN
cho hay.
Chỉ có người dân
Palestine là kẻ thua
cuộc lớn nhất ở đây.
Họ phải chứng kiến
khối Arab đang xích
lại gần Israel hơn,
dành nhiều ưu ái
cho ông Netanyahu
hơn, trong khi
phớt lờ lợi ích của
Palestine.
Israel - UAE với cầu nối Mỹ:
Ý đồ mỗi bên
Đằng saumục đích cao cả lập lại hòa bình ở Trung Đông là những tính toán riêng của Israel và UAE
trước tình hình ngày càng diễn biến khó lường ở khu vực này.
cộng đồng vì hòa bình rộng
lớn” - ông Netanyahu nói.
Hiện quốc vương Salman
bin Abdulaziz Al Saud của
UAE chưa đưa ra tuyên bố
chính thức.
Hòa bình không
thực chất
Dù thỏa thuận giữa Israel và
UAE được khen ngợi là một
thỏa thuận “lịch sử”, “đột phá”
với mục đích mở đường thiết
lậpnềnhòabình lâudài ởTrung
Đôngnhưng trênđây lại không
phải là một thỏa thuận khiến
các bên cùng có lợi.
Bình luận cho tờ
The New
YorkTimes
,chuyêngiavềchính
trị Trung Đông Aaron David
Miller thuộc Quỹ Carnegie
vì hòa bình quốc tế (Mỹ) cho
rằng đây thực chất là một thỏa
thuận ba thắng - một thua, mà
bên chịu thiệt là Palestine.
“Chỉ có người dân Palestine
là kẻ thua cuộc lớn nhất ở đây.
Họ phải chứng kiến khối Ả
Rập đang xích lại gần Israel
hơn, dành nhiều ưu ái cho ông
Netanyahu hơn trong khi phớt
lờ lợi ích của Palestine” - ông
Miller chia sẻ.
Ủy viên Ban chấp hành Tổ
chức Giải phóng Palestine
(PLO) Ahmed Majdalani thì
cảnh báo đây là thời khắc đen
tối trong lịch sử của nước này
khi quyền lợi và số phận của
người dân Palestine bị các
nước khác đem ra đổi chác,
còn lãnh thổ bị tùy ý định
đoạt. Ông nhấn mạnh: Không
thể nào có hòa bình thực chất
chừng nào quyền tự quyết của
Palestine bị xâm phạm và bị
bỏ qua trong khi nước này rõ
ràng là một quốc gia độc lập
được LiênHợpQuốc và nhiều
nước khác công nhận.
Thỏa thuận bị
“thổi phồng”?
Còn theoôngDaoudKuttab,
một nhàbáoPalestine, bảnchất
của Hiệp ước Abraham đã bị
các bên liên quan “thổi phồng
quá mức”.
“Cả Israel vàUAEkhi kýkết
thỏa thuậnkhôngphải đánhđổi
thứ gì quá đáng kể. Mọi thứ đã
được chuẩn bị sẵn từ trước và
họ chỉ cần ngồi vào bàn và ký
thôi. Chỉ nên xem thỏa thuận
mới làcáchmàTelAvivvàAbu
Dhabi lợi dụng tình thế hiện tại
để thực hiện các dự tính riêng
của họ, bỏmặcPalestine” - ông
Kuttab nói.
Vấn đề mà nhà báo này đề
cậpnằmởhaiviệc:(i)Kếhoạch
sápnhậpBờTâycủa Israel thời
gianqua gặpphải rất nhiềukhó
khăn; (ii)Quanhệ Israel -UAE
từ lâu đã nồng ấm hơn hẳn so
với các quốc gia thuộc khối Ả
Rập khác.
Ở điểm đầu tiên, kế hoạch
của Israel vấp phải sự phản đối
mạnhmẽkhôngchỉ từPalestine
mà còn đến từ phía Liên đoàn
Ả Rập, các nước Ả Rập nói
chung, các nước Hồi giáo và
cộng đồng quốc tế. Trong một
báo cáo gửi Hội đồng Bảo an
Liên Hợp Quốc hồi tháng 6,
Tổng thư kýAntonio Guterres
kêu gọi Israel phải từ bỏ kế
hoạch sáp nhập Bờ Tây vì sẽ
vi phạm nghiêm trọng luật
pháp quốc tế và phá vỡmọi hy
vọng đàm phán hiện thực hóa
“giải pháp hai nhà nước” giữa
Palestine và Israel.
Chínhđồngminhquan trọng
nhất của Israel làMỹ cũng yêu
cầu ông Netanyahu tạm hoãn
việc thúc đẩy kế hoạch sáp
nhập do nội bộ Washington
vẫnchưa thốngnhất đượcquan
điểm chung. Trong khi đảng
Dân chủ và Hạ viện do đảng
này kiểm soát bày tỏ sự phản
đối mạnh mẽ thì Tổng thống
DonaldTrumpvànhữngngười
ủng hộ lại muốnTelAviv kiểm
soátBờTây thôngquakếhoạch
hòa bình Trung Đông công bố
vào tháng 1. Do đó, nếu không
ký thỏa thuận thì Israel cũng
khó có thể tiến hành sáp nhập
như dự tính
Ởđiểmthứhai,
TheNewYork
Times
cho hay Israel và UAE
từ lâu vẫn duy trì mối quan hệ
bí mật vì lợi ích của nhau và ý
tưởng thiết lập quan hệ chính
thức cũngđượcđềxuấtmột vài
lầnhồinămngoái.GiữaIsraelvà
UAEdùkhác nhauvề hệ thống
chính trị và ý thức hệ nhưng lại
có đối thủ cạnh tranh chung là
Iran, cũng như chia sẻ chung
mối lo ngại về chương trình
hạt nhân của Tehran.
Trước tình hình căng thẳng
gầnđây saukhi Israel tiếnhành
khôngkích lãnh thổSyriavàhai
vụ nổ bí ẩn ở Lebanon - một
đồng minh thân cận của Iran
và Lebanon, nhiều khả năng
UAE đã đánh giá đây là lúc
thích hợp để liên minh với Tel
Aviv, hình thànhmột gọngkìm
kiểmsoát IrancùngvớiMỹ.Do
đó, saunhiều lầnđàmphángián
tiếp thông qua qua con rểTổng
thốngTrump là JaredKushner,
hai nước đã quyết định công
khai mối quan hệ này như đã
nói ở trên.
Trên thực tế, cơ quan tình
báo Mossad của Israel đã tập
trung nhiều nỗ lực vào việc
xây dựng các mối quan hệ bí
mật với nhiều nước ở Vùng
Vịnh suốt nhiều năm qua.
GiámđốcMossad - ôngYossi
Cohen cũng thường xuyên gặp
gỡ những người đồng cấp từ
UAE, Saudi Arabia, Qatar,
Jordan và Ai Cập.
Rõràngvượtquabềnổilàđem
lạihòabìnhchoTrungĐôngnhư
tuyênbốcủaUAEvàIsrael,thỏa
thuậnnàylạiphảnánhnhữngtoan
tính chính trị riêng của các bên,
cũng như sự thay đổi về nhận
thức và sự dịch chuyển mới về
địa chính trị của khu vực.
•
Trả lời phỏng vấn của đài
Fox Business
ngày 13-8,
Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo Hong Kong
“không thể thành công” dưới sự quản lý của chính quyền
Trung Quốc đại lục và thị trường Hong Kong sẽ “xuống
địa ngục”.
Nhà lãnh đạo này khẳng định Hong Kong từ lâu đã
hưởng lợi hàng tỉ USD từ “những ưu đãi rất giá trị” của
Mỹ và Washington sẵn sàng lấy lại những ưu đãi này
ngay. “Một khi Trung Quốc hung hăng và kiểm soát Hong
Kong, tôi sẽ lấy lại mọi thứ và Hong Kong sẽ thất bại” -
ông Trump tuyên bố.
Tổng thống Mỹ cũng cho biết ông vẫn đồng ý duy trì
mối quan hệ lâu dài với Hong Kong bằng cách “chi rất
nhiều tiền dưới hình thức các ưu đãi để giúp Hong Kong
tự do” nhưng nếu Trung Quốc gây hấn và muốn kiểm soát
đặc khu này thì ông sẽ đề ra các biện pháp mạnh để đáp
trả.
Hồi 11-8, Washington cũng ra tuyên bố hàng hóa Hong
Kong nhập khẩu vào Mỹ sẽ bị gắn mác “sản xuất tại
Trung Quốc” kể từ ngày 25-9.
PHẠM KỲ
