16
Tiêu điểm
Quốc tế -
Thứ Tư14-10-2020
THIÊNÂN
B
ộtrưởngNgoạigiaoTrung
Quốc (TQ) Vương Nghị
cóchuyến thămMalaysia
hai ngày (12 và 13-10), trong
khuôn khổ chuyến công du dài
ngàyquanămnướcĐôngNam
Á - mà nhiều nhà quan sát gọi
là chuyến công du “tấn công
quyến rũ” nhằm tranh thủ các
nướctrongkhuvực.Malaysialà
điểmđếnthứhaisauCampuchia.
Sau Malaysia, ông Vương sẽ
sang Thái Lan rồi tới Lào, sau
đó sang Singapore.
Ngày 13-10, họp báo chung
với Ngoại trưởng Malaysia
Hishammuddin Hussein sau
cuộcgặp,ôngVươngđãchothấy
rõ mục đích của TQ thông qua
chuyếncôngdunày:Thuyếtphục
các nước Đông Nam Á “cảnh
giác”về“rủi ro trongchiến lược
tăngcườngcạnh tranhđịachiến
lược của Mỹ” ở Biển Đông và
các vùng khác trong khu vực.
Ông Vương:
Mỹ muốn lập “NATO
Ấn Độ Dương -
Thái Bình Dương”
Phầnlớnthờigiantạicuộchọp
báođượcôngVươngdànhcông
kíchMỹ.Theobáo
SouthChina
MorningPost
,ôngVươngmôtả
chiếnlượcẤnĐộDương-Thái
BìnhDươngcủaMỹlàmột“rủi
roanninh”vớiĐôngÁ.Cụ thể,
theoôngVương,sựhợptácchiến
lược giữa Mỹ với Nhật, Úc và
ẤnĐộ trongnhómbộ tứ làmột
phần nỗ lực của Mỹ nhằm xây
dựng“NATO(liênminhphòng
thủ từ Hiệp ước Bắc Đại Tây
Dương) ởẤnĐộDương -Thái
BìnhDương”.ÔngVươngcảnh
báo nỗ lực này của Mỹ sẽ hủy
hoại nghiêm trọng sự ổn định
của khu vực. Phát ngôn cứng
rắncủaôngVươngđếnsaucuộc
họp các ngoại trưởng nhóm bộ
tứ ở Tokyo tuần trước.
“Đòn tranh thủ” của ông
Vương Nghị ở Malaysia
Ông Vương Nghị cho thấy rõmục đích của Trung Quốc thông qua chuyến công du “tấn công quyến rũ”
Đông NamÁ:Thuyết phục các nước tách xaMỹ đứng về phíamình.
Ngoại trưởngMalaysiaHishammuddinHussein
(phải)
tiếp Bộ trưởngNgoại giao TQVươngNghị
tại Kuala Lumpur (Malaysia) ngày 13-10. Ảnh: BERNAMA/DPA
Bầu cử tổng thống Mỹ tới không chỉ ảnh hưởng đến
nước Mỹ mà cả thế giới, Đông Nam Á cũng không ngoại
lệ. Thực tế hai ứng viên Donald Trump và Joe Biden
không nói nhiều về chính sách đối ngoại trong cuộc tranh
luận đầu tiên cho thấy chủ đề này vẫn là điều suy đoán dù
ai thắng.
Trên báo
South China Morning Post
, hai nhà nghiên
cứu Ian Storey và Malcolm Cook tại Viện Nghiên cứu
Đông Nam Á ISEAS-Yusof Ishak (Singapore) đã bình
luận về chính sách đối ngoại của Mỹ sau bầu cử.
Ủy ban Cộng hòa quốc gia không công bố cương lĩnh
đảng năm 2020, quyết định tiếp tục thực hiện cương lĩnh
năm 2016. Có thể thấy nếu đắc cử, khả năng ông Trump
sẽ theo đuổi các chính sách cũ, cả đối nội lẫn đối ngoại.
Sự gắn kết của chính phủ ông Trump với Đông Nam Á
trong bốn năm qua theo hai nhà nghiên cứu là không bằng
thời chính phủ Tổng thống Barack Obama. Tuy nhiên, sự
gắn kết quốc phòng giữa các nước khu vực này và Mỹ
được củng cố dưới thời ông Trump. Với chính sách Ấn
Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở, Mỹ đã
thúc đẩy gắn kết khu vực với các liên minh, đối tác song
phương và các thỏa thuận đa phương.
Nếu ông Biden thắng thì sao? Theo hai nhà nghiên cứu,
khả năng chính phủ ông Biden sẽ ít khó đoán hơn và sẽ
nhất quán hơn. Chính phủ ông Biden sẽ chú trọng hơn vào
việc cải thiện quan hệ với các đồng minh và các tổ chức
quốc tế.
Cương lĩnh của đảng Dân chủ đưa ra một số hứa hẹn
về chính sách chính trị. Hiện đang có sự đồng lòng lưỡng
đảng Quốc hội Mỹ về chủ trương hành động với Trung
Quốc nên sẽ không có sự thay đổi lớn về chính sách với
Trung Quốc dưới thời ông Biden. Tuy thế, quan hệ Mỹ -
Trung có thể sẽ êm dịu hơn, cơ bản vì chiến thuật mà ông
Biden sử dụng có thể có phần khác. Chính sách của Mỹ ở
Biển Đông cũng sẽ không đổi. Sẽ có thêm nhiều cuộc tập
trận giữa Mỹ với đồng minh, đối tác cũng như Mỹ sẽ tăng
tuần tra vùng biển này.
Tương lai quan hệ Mỹ - Trung dù dưới thời ông Trump
hay ông Biden đều sẽ ảnh hưởng lớn đến môi trường an
ninh Đông Nam Á. Các nước Đông Nam Á vẫn sẽ là
trung tâm trong thế đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc, đặc
biệt ở Biển Đông.
ĐĂNG KHOA
ĐôngNamÁvàbầu cửMỹ
Trung Quốc vừa thuyết phục vừa làm áp lực với Malaysia
BiểnĐôngkhôngphải làmột
vấn đề, nó là một thách thức
chung cần chúng ta giải quyết.
Đại sứ Malaysia tại TQ
RAJA NUSHIRWAN ZAINAL ABIDIN
Malaysia cũng như
các nước “không
phải những vật cầm
cố giữa sự đối đầu
của các nước lớn”.
Đây là chuyến thăm Myanmar đầu tiên
của ông Vương kể từ năm 2018 và diễn ra
trong bối cảnh quan hệ hai bên đang không
suôn sẻ liên quan đến tranh chấp biển.
Mới nhất là vụ Malaysia ngày 9-10 bắt sáu
tàu cá và 60 ngư dân TQ với cáo buộc xâm
nhập lãnh hải trái phép. Ngày 12-10, TQ đề
nghị Malaysia “điều tra công bằng” vụ việc.
Nhà phân tích Ramli Dollah tại Trường
ĐH Malaysia Sabah nói với báo
BenarNews
rằng chuyện Malaysia bắt tàu cá và ngư dân
TQ dù hợp pháp vẫn sẽ có rủi ro vì vấn đề
này “liên quan đến TQ”. Theo ông, sự cố
kiểu này có thể đem lại ảnh hưởng tiêu cực
nếu không được quản lý tốt và chuyện Bộ
Ngoại giao TQ lên tiếng có thể xem là một
cách TQ gây áp lực lên Malaysia.
Ngoài vụ việc này, Malaysia và TQ cũng
trong “cuộc chiến công hàm” dai dẳng liên
quan đến tranh chấp Biển Đông. Mới nhất,
ngày 29-7, Malaysia gửi công hàm lên Liên
Hợp Quốc (LHQ) bác bỏ yêu sách đường
lưỡi bò vô lý của TQ ở Biển Đông. Công
hàm ngày 29-7 của Malaysia nhằm đáp lại
công hàm ngày 12-12-2019 của TQ phản
đối công hàm cùng ngày của Malaysia nộp
lên Ủy ban Ranh giới thềm lục địa của LHQ.
Trong công hàm ngày 12-12-2019, Malaysia
đề nghị Ủy ban Ranh giới thềm lục địa LHQ
làm rõ và công nhận giới hạn thềm lục địa
nước này ngoài vùng đặc quyền kinh tế
200 hải lý tính từ đường cơ sở của nước
này ở Biển Đông.
Cũng trong tháng 7, Malaysia nói tàu
tuần tra bờ biển và tàu hải quân TQ đã
“xâm phạm lãnh hải Malaysia trong khu
vực biển tranh chấp” tới 89 lần trong thời
gian từ năm 2016 đến 2019, theo
Reuters
.
Theo ông Vương, mục đích
của Mỹ là lan rộng trạng thái
chiến tranh lạnh và kích động
sự đối đầu giữa các nhóm, các
khối khác nhau để kích thích
cạnh tranh địa chính trị, nhằm
duy trì hệ thốngbáchủvà thống
trị của Mỹ.
ÔngVương thuyết phục các
thànhviênHiệphộicácquốcgia
ĐôngNamÁ(ASEAN)nênhợp
tác với TQ để phá bỏ “sự chia
rẽ từ bên ngoài” ở Biển Đông.
Theo lời ông Vương thì “Biển
Đông không nên trở thànhmột
chiến trường cho các nước lớn
đưa tàu chiến đấu nhau”. Phần
mình, Ngoại trưởng Malaysia
Husseinnêuquanđiểmcủanước
này rằng các tranh chấp ở Biển
Đông phải được giải quyết hòa
bìnhthôngquađốithoạikhuvực.
Chọn Trung Quốc
hay chọn Mỹ?
Chuyến công duĐôngNam
Á của ông Vương đến trong
bối cảnh căng thẳng giữa TQ
vàMỹ ởBiểnĐông ngày càng
leo thang và cả hai nước đều
đang tranh thủ sự ủng hộ của
các nước trong khu vực.
Trong cuộc họp báo, Ngoại
trưởng Hussein cũng cho biết
TQcó hứa sẽmua 1,7 triệu tấn
dầu cọ của Malaysia đến năm
2023.Lờihứanàyrấtcóýnghĩa
vềmặt kinh tế vớiMalaysia khi
dầucọnướcnàynhữngnămgần
đây đang chịu sự vận động tẩy
chay từ phương Tây. Tại điểm
đến đầu tiên Campuchia, ông
VươngđãkýHiệpđịnh thương
mạitựdoTQ-Campuchiacùng
ba văn bản hợp tác khác.
Trước khi thực hiện chuyến
công du “tấn công quyến rũ”
này, ông Vương đã tiếp Ngoại
trưởng Philippines Teodoro L.
Locsin Jr. tại tỉnh Vân Nam
(TQ). Trong cuộc gặp này, ông
Vương đã trấn an ông Locsin
Jr. về Biển Đông, rằng TQ và
Philippines cần quản lý đúng
đắn những khác biệt và tiếp tục
gác lại các tranh chấp nhằm
tránh ảnh hưởng đến mối quan
hệ song phương.
Trongnămđiểmđến của ông
Vương trong chuyến công du
thìMalaysia được chúýhơn cả,
vì nước này có tranh chấp Biển
Đông với TQ. Có vẻ phía TQ
đã chuẩn bị, rào đón rất kỹ cho
chuyếnthămnàycủaôngVương.
Ngay trước khi ông Vương
sangMalaysia, ngày 12-10, tờ
Hoàn Cầu Thời Báo
đăng bài
phỏng vấn Đại sứ Malaysia
tại Bắc Kinh Raja Nushirwan
ZainalAbidin,làmrõchủtrương
Malaysia trước đối đầu Trung
-Mỹ, quanđiểmvềBiểnĐông.
Mởđầubài phỏngvấn,
Hoàn
Cầu Thời Báo
đã hỏi ngay liệu
Malaysia có chọn bên giữaTQ
vàMỹkhôngmột khi bị lôi kéo
vàođối đầuMỹ -Trung. Đại sứ
Abidin khẳng định “chúng tôi
sẽ không chọn bên”, đồng thời
cũng nhấn mạnh đến niềm tin
của Malaysia vào “luật pháp
quốc tế cũng như các nguyên
tắc hành xử giữa các nước”,
cũng như nói rõ tất cả yếu tố
này sẽ quyết định “phản ứng,
quan điểm của chúng tôi ở
Biển Đông”.
Dườngnhưchưahài lòngvới
câu trả lời này,
HoànCầu Thời
Báo
vẫn hỏi gặng thêm rằng
“nếu căng thẳng Trung - Mỹ
xấu thêm thì liệu sẽ khó khăn
choMalaysia khi không chọn
bên?”. Đại sứ Abidin thẳng
thừng rằng Malaysia cũng
như các nước “không phải là
những vật cầm cố giữa sự đối
đầu của các nước lớn” và ông
không đồng ý với cách nghĩ
rằng các nước cần phải chọn
bên giữa TQ và Mỹ.
Khi được
Hoàn Cầu Thời
Báo
đề nghị đánh giá nguy
cơ xảy ra xung đột vũ trang
ở Biển Đông và hậu quả của
nó, ôngAbidin nói rõ rằngmọi
quốc gia có quyền lợi ở Biển
Đông phải thừa nhận mình
có trách nhiệm phải hành xử
theo cách thúc đẩy hòa bình
chứ không phải kích động
chiến tranh. ÔngAbidin nhắc
lại rằng Malaysia đã đồng ý
với các nước khác, trong đó
có cả TQ là sẽ giải quyết tranh
chấp Biển Đông qua các kênh
ngoại giao.•
