2
Thời sự -
ThứSáu 6-11-2020
Quốc hội “nóng” chuyện lợi - hại
từ thủy điện
Bộ trưởng CôngThương cho rằng việc xây dựng thủy điện là theo quy trình pháp lý bài bản; đại biểu
Quốc hội cho rằng các chủ đầu tư lạmdụng quy trình để trục lợi, phá rừng, lấy gỗ quý, gây lụt lội, sạt lở…
NHÓMPV
T
ại diễn đàn Quốc hội
(QH) sáng qua, 5-11, Bộ
trưởngCôngThươngTrần
Tuấn Anh đã khơi mào cho
cuộc tranh luận kịch liệt về
lợi ích và mặt trái của thủy
điện trước bối cảnh lụt lội,
sạt lở đất liên tiếp xảy ra tại
miền Trung…
Bộ trưởng Công
Thương: Có bài bản
kiểm soát thủy điện
Chiều 4-11, sau những chất
vấn thẳng thắn của nhiều đại
biểu (ĐB) QH, Bộ trưởng
Công Thương Trần TuấnAnh
đã có bài giải trình, làm rõ
những vấn đề về xây dựng,
quản lý, khai thác, vận hành
các nhà máy thủy điện. Trong
sáng 5-11, ôngTrầnTuấnAnh
tiếp tục khẳng định: “Chúng
ta đang có quy trình pháp lý
quan trọng, bài bản” để đảm
bảo hiệu quả của các dự án
thủy điện. “Cụ thể, căn cứ
theo Luật Đầu tư, chúng ta có
báo cáo về kinh tế kỹ thuật,
cạnh đó là báo cáo đánh giá
tác động môi trường (ĐTM).
Đây là những nhân tố cơ bản
giúp các cấp có thẩm quyền
quyết định đầu tư đánh giá
xem dự án đó có hiệu quả
hay không, mức độ tác động
tiêu cực thế nào” - ông Tuấn
Anh nói.
Bộ trưởng Công Thương
cũng nhấn mạnh thêm ĐTM
là quy định quan trọng, giúp
đánh giá, đảm bảo vấn đề
tác động lên môi trường của
dự án và ĐTM phải được cơ
quan thẩm định công khai
trên trang thông tin điện tử
của mình.
Về ý kiến thủy điện chiếm
dụng đất rừng tự nhiên, Bộ
trưởng Công Thương cho
biết Thông tư 43 của Bộ
Công Thương hướng dẫn
xem xét các dự án thủy điện
để bổ sung quy hoạch đã chỉ
rõ thủy điện có quy mô sử
dụng đất vượt quá 10 ha/
MW thì không được xem xét,
hoặc xâm chiếm đất rừng tự
nhiên thì cũng không được
xem xét. Bên cạnh đó, khi
làm quy trình bổ sung thủy
điện vào quy hoạch, Bộ Công
Thương phải làm thủ tục xin
ý kiến của nhiều bộ, ngành,
cơ quan liên quan theo đúng
quy định của pháp luật.
Về xử lý thủy điện nhỏ hết
vòng đời dự án, Bộ trưởng
CôngThương cho hay khi các
dự án thủy điện hết vòng đời
sử dụng phải thực hiện các yêu
cầu của luật định, trong đó có
việc đánh giá chất lượng của
các hồ đập, các hướng dẫn
sử dụng hoặc tháo dỡ. Trong
đó yêu cầu chủ đầu tư chịu
trách nhiệm tháo dỡ phải có
phương án báo cáo các cấp
có thẩm quyền.
ĐBQH: Lạm dụng
thủy điện, phá rừng,
hại dân…
Phát biểu của Bộ trưởng
CôngThương đãmởmàn cho
cuộc tranh luận kịch liệt về
thủy điện, lũ, chặt phá rừng...
“Phát biểu nhưBộ trưởngTrần
TuấnAnh từ hôm qua đến giờ
thì tôi thấy rằngmọi thứ chúng
ta đều đúng cả, chỉ có trời là
sai vì mưa nhiều quá” - ĐB
Nguyễn Thanh Hồng (Bình
Dương) nói và cho rằng bộ
trưởng nói chưa ổn.
ĐB Hồng đưa ra nhận xét:
“Ở đâu có nhà máy thủy điện
thì ở đấy gắn liền với lũ quét,
lũ ống, sạt lở, ngập lụt”. “Các
cụ ngày xưa còn nói tức nước
thì vỡ bờ, chúng ta làm nhiều
đập thủy điện thì nó không vỡ
chỗ đập thủy điện nhưng nó
sẽ vỡ chỗ khác, nước dâng
cao phải tìm đường thoát.
Nhưng nước thoát ra từ các
hồ, đập thủy điện rất trái với
quy luật tự nhiên và nó đã tạo
ra những hậu quả như lũ lụt,
sạt lở vừa qua!” - ĐBNguyễn
Thanh Hồng nhấn mạnh.
Ngay lập tức, ĐBĐỗ Ngọc
Thịnh (KhánhHòa) tranh luận
lại: “Tôi thấy ĐB Lưu Bình
Nhưỡng nói thủy điện có hai
mặt, đúng là như vậy. Tuy
nhiên, Bộ trưởng Trần Tuấn
Anh nói rằng các quy trình
chúng ta đã làm đúng, như
vậy chúng ta phải ủng hộ điều
đó. Còn mặt tiêu cực thì Bộ
Công Thương hiện nay đang
kiểm soát tương đối chặt chẽ,
đặc biệt ở nhiệm kỳ này”.
ĐB Lê Thanh Vân trao đổi
Đại biểuNguyễn ThanhHồng (BìnhDương): “Mọi thứ chúng ta
đều đúng cả, chỉ có trời là sai vì mưa nhiều quá”.
Bộ trưởng TN&MT TrầnHồngHà: “Vừa rồi, trời đổ nước xuống
chứ không phải là đổmưa nữa!”. Ảnh: VGP - QH
thêm không nên vì lũ lụt mà
đổ hết cho thủy điện, mà phải
đánh giá khách quan, xem
xét nhiều chiều. Thủy điện
có đa tác dụng, vừa phân lũ
vừa đảm bảo mục tiêu phát
điện. Vấn đề mặt trái của thủy
điện chính là sự lạm dụng
trong việc xây dựng các nhà
máy thủy điện, lựa chọn địa
điểm, quy trình, quy phạm
kỹ thuật. “Một số chủ nhà
máy điện đã lạm dụng quy
trình để trục lợi, thông qua
phá rừng để lấy nguồn gỗ
quý của rừng tự nhiên, đó là
điều đáng lên án” - ĐB Lê
Thanh Vân nhấn mạnh.
CònĐBDươngTrungQuốc
thì nhấn mạnh phải cảnh báo
tai họa của thủy điện nhỏ trong
vòng đời 40-50 nămnữa. Điều
này phải được nhìn nhận giải
quyết, chứkhông thể để lại cho
con cháu. Qua trao đổi với bộ
trưởng TN&MT, ông đề nghị
chủ đầu tư khi tham gia làm
thủy điện thì phải đóng một
khoản tiền làm kinh phí xử lý
khi thủy điện dừng khai thác.
“Còn cách Bộ trưởng Trần
Tuấn Anh nói là đến lúc nào
xong thì xử lý. Tôi xin nói
ngay câu chuyện tối thiểu
thôi, khi lấy đất của dân, di
dời dân có khi còn chưa bồi
thường cho họ, đừng nói đến
chuyện mấy chục năm sau ai
là người giải quyết, bỏ tiền
ra. Việc này chúng ta phải
nhìn trước, phải có cách để
Nhà nước nắm đằng chuôi,
còn doanh nghiệp họ có thể
tìm mọi cách thoái thác, ai
làm gì được” - ĐB Quốc nói.
Trời đổ nước,
không đổ mưa
Trước các ý kiến, tranh luận
về thủy điện, lũ, rừng, Bộ
trưởng TN&MT Trần Hồng
Hà đã cung cấp thêmcác thông
tinmang tính khoa học, khách
quan về đợt mưa lũ lịch sử tại
miền Trung vừa qua.
Dẫn báo cáo rủi ro thiên tai
của Liên Hợp Quốc, ông Hà
cho biết diễn biến thời tiết
ngày càng cực đoan và Việt
Nam là 1/16 quốc gia chịu
ảnh hưởng nặng nề nhất. Đây
là một phần tạo nên “tổ hợp
nguyên nhân”, dẫn tới các đợt
lũ lụt, sạt lở đất xảy ra liên
tiếp tại miền Trung vừa qua.
“Vừa qua, miền Trung đón
bốn cơn bão, trong đó cơn bão
số 9 mạnh nhất trong vòng 20
năm qua. Lượng mưa đã vượt
qua mọi chỉ số đo lịch sử, ở
Quảng Nam, lượng mưa hơn
500 mm/ngày, có nơi mưa cả
đợt lên đến 2.000-4.000 mm.
Có thể nói đây là trời đổ nước
xuống chứ không phải là đổ
mưa nữa. Lịch sử cũng chưa
từng có số liệu tương tự để
tính toán” - ông Hà nói.
Về các điểm xảy ra lở đất,
ông Hà cho biết đều nằm ở
độ cao 300-900 m, không
liên quan đến thủy điện, do
đó “không nên suy đoán mà
cần dựa vào dữ liệu khoa học”.
Dữ liệu khoa học ấy, theo
các nghiên cứu, khảo sát của
Bộ TN&MT về lũ và tai biến
địa chất (thực hiện từ năm
2009 đến nay) thì toàn bộ khu
vực sạt lở nằm trong đới đứt
gãy địa chất, có độ dốc, nền
phong hóa dày…Ở điều kiện
địa chất này, chỉ cần lượng
mưa trên 100 mm thì đều có
nguy cơ sạt lở. Còn mưa đến
500 mm thì làm tăng thêm
trọng lượng, kéo sạt trượt
mạnh mẽ.
Về yếu tố thảm thực vật,
ông Hà cho biết qua quan
sát vệ tinh và các số liệu về
rừng khu vực này cũng có độ
che phủ cao, không phải đất
trống, đồi núi trọc.
“Không phải là lỗi các thủy
điện nhỏ. Lỗi là chính chúng
ta chưa phân tích, tính toán
thiết kế được các công trình
hiệu quả, hài hòa với tự nhiên.
Nếu làm được thì vẫn khai
thác được nguồn điện năng
trong khi không làm biến đổi
quá lớn đến tự nhiên” - ông
Hà nói.•
“Một số chủ nhà
máy điện đã lạm
dụng quy trình để
trục lợi, thông qua
phá rừng để lấy
nguồn gỗ quý của
rừng tự nhiên, đó là
điều đáng lên án.”
ĐB
Lê Thanh Vân
“Cây cao su, cà phê không phải là
cây rừng!”
Giải trình trước QH, Bộ trưởng NN&PTNT Nguyễn Xuân
Cường cho biết tổng diện tích rừng củaViệt Namhiện nay là
14,6 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên là 10,3 triệu ha, so với
30 năm trước diện tích rừng tự nhiên tăng lên 1,3 triệu ha.
Tuy nhiên, Bộ trưởngCường thừa nhận chất lượng rừng tự
nhiên của chúng ta chưa được tốt. Trong tổng số 10,3 triệu
ha rừng tự nhiên, chỉ có 15% là rừng giàu về trữ lượng, còn
50% là rừng trung bình, 35% là rừng nghèo.
Tranh luận với giải trình trên, ĐB Ksor H’Bơ Khắp (đoàn
Gia Lai) cho rằng việc tăng diện tích rừng từ 9 triệu lên 14,6
triệu là con số phấn khởi. Tuy nhiên, ĐB cảm thấy con số Bộ
trưởng Cường đưa ra là vô lý và “có gì đó thực sự là sai sai”.
Bởi theo ĐB, ít nhất trong nhiệm kỳ này, mỗi kỳ họp chúng
ta đều được nghe các dự án, công trình chuyển đổi mục
đích sử dụng rừng, tức là chuyển đổi rừng đầu nguồn, rừng
phòng hộ (rừng tự nhiên).
“Làmgì có chuyện rừng tự nhiên lại có thể tăng lên được,
làm gì có con số 14 triệu ha rừng ấy! Với cây cao su, cây cà
phê, cây tiêu cũng được tính vào tỉ lệ che phủ rừng hay sao?
Tỉ lệ che phủ rừng là gì, là nơi chứa CO
2
để thải ra O
2
. Còn
cây cao su là cây hút O
2
, thải ra CO
2
, không có con gì sống
được ở đó” - ĐB Ksor H’Bơ Khắp nói.
