16
Từ trước đến nay, người Sài Gòn luôn rộng mở
đón nhận và trân trọng di sản của tiền nhân.
PHÚC TIẾN
SàiGòn
- lòngdân
disản
S
au hơn 10 năm vắng
bóng, tháng 11-2019,
nhiều người Sài Gòn
ngỡ ngàng khi thấy biển
hiệu nhà hàng Brodard
ở góc Đồng Khởi - Nguyễn
Thiệp, quận 1 xuất hiện.
Brodard và những cái tên
lịch lãm
Brodard là một nhà hàng kiểu
Tây ra đời trong thập niên 1950
và cùng với Givral, La Pagode
trở thành bộ ba lịch lãm trên
con đường Catinat hoa lệ (sau
1955 đổi thành Tự Do, sau
1975 mang tên Đồng Khởi).
Bể dâu thay đổi, La Pagode
giờ trở thành văn phòng của
Saigon Tourist, còn Givral
đã “ra đi” cùng toàn bộ khối
nhà Thương xá Eden từ năm
2010. Chỉ còn lại Brodard
nhưng cũng khoảng năm đó,
nhà hàng này lại cho thuê
làm cafe Gloria. Và rồi càng
trái ngoe, những năm sau
nhà hàng lại được cho thuê
làm cửa hàng giới thiệu sản
phẩm Sony!
Giờ đây, Brodard trở lại với
phiên bản mới, sang trọng và
lộng lẫy hơn rất nhiều. Khách
ngày xưa vào đây uống cà phê
hẳn bùi ngùi nhớ đến những
món ăn, thức uống đặc hiệu
Paris thuở nào, hẳn “tương
tư” cái không khí văn nhân,
ký giả, cái khung cảnh những
cặp tình nhân yêu kiều ngồi
bên cửa kính ngắm Sài Gòn
xinh xắn, nhộn nhịp. Chưa
biết bao giờ Brodard mới mẻ
có thể tái hiện được Brodard
xưa cũ.
Dẫu sao người Sài Gòn
không bao giờ quên những
cái tên Brodard, Givral và La
Pagode cũng như những khách
sạn huyền thoại Continental,
Caravelle, Rex, Grand và
Majestic. Chúng ra đời trong
thế kỷ 20 và in bóng trong tim
bao thế hệ cư dân thành phố
và du khách. Xóa những cái
tên lịch lãm đó hay làm phôi
pha, biến dạng chúng chính là
làm tổn thương ký ức đô thị,
làm tổn thất các nguồn lợi du
lịch và kinh tế không gì bù
đắp được.
Khu phố chợ Bến Thành
uy nghi
Khu phố chợ Bến Thành
gồm hơn 10.000 m
2
chợ và
khu phố bao quanh rộng lớn
đã hơn 100 năm tuổi. Nơi đây
xứng đáng được xem là minh
chứng cho khí phách làm ăn
của người Sài Gòn chứ không
chỉ là biểu hiện của thương
mại văn minh đơn thuần.
Nhiều thương hiệu nổi tiếng
như Vàng Kim Thành, bánh
Trung thu Đông Hưng Viên...
đã thành danh tại chợ này. Các
“khách lầu” - khách sạn quanh
chợ còn là nơi nâng đỡ đờn ca
tài tử và cải lương ở buổi đầu
phôi thai.
Khu phố chợ Bến Thành
còn là nơi chứng kiến và
diễn ra nhiều sự kiện đấu
tranh dân tộc, dân sinh bền
bỉ. Trong đó không thể
quên câu chuyện nhà trí thức
Nguyễn An Ninh những
năm 1930 vừa bán dầu cù là
vừa bán báo và diễn thuyết
cách mạng ở khu vực chợ.
Càng không quên cái chết bi
thương của nữ sinh Quách
Thị Trang trong một cuộc
đấu tranh trước cửa chợ. Sau
năm 1963, tên Quách Thị
Trang đã được đặt cho quảng
trường phía trước chợ Bến
Thành. Tượng của Quách
Thị Trang do sinh viên dựng
được đặt dưới chân tượng đài
danh tướng Trần Nguyên
Hãn ở vòng xoay trung tâm
quảng trường. Rất tiếc, từ
năm 2016, cả hai bức tượng
này bị dời đi để nhường chỗ
cho công trường xây dựng
metro. Không biết bao giờ
cả hai tượng đài hùng tráng
này được khôi phục.
Quả thật, khu phố chợ Bến
Thành xứng đáng được coi là
một khu phố di sản ngay trung
tâm thành phố. Vậy mà đến
giờ, ngay cả ngôi chợ có tuổi
đời cao nhất Việt Nam với
thiết kế, kiến trúc thuộc loại
đặc biệt cũng chưa được xếp
hạng di tích ở bất cứ lĩnh vực
nào! Khu vực này rất cần được
“nâng niu” toàn diện từ quy
hoạch xây dựng đến kế hoạch
tôn tạo. Việc cần làm ngay bây
giờ là đặt bảng kỷ niệm ở các
cửa chợ và bên trong nhà lồng,
kể cả tại các ngã tư, ngã ba
mở đầu con phố và nhiều cửa
hàng có lịch sử lâu đời. Đây là
những việc làm trong tầm tay,
không thể chờ đợi mãi.
Đừng hờ hững với di sản
của tiền nhân
Cách đây bốn năm, trong
một cuộc hội thảo về quy
hoạch di sản ở Sở Quy hoạch
- Kiến trúc, cố tiến sĩ Nguyễn
Trọng Hòa, nguyên giám đốc
sở này và nguyên viện trưởng
Viện Nghiên cứu phát triển
TP.HCM, nói thẳng: Nhiều
nhà kinh doanh dự án địa ốc
chỉ mong muốn đừng xếp
hạng một số di tích hoặc có
xếp hạng thì cứ làm chậm
chậm để họ… đập cho kịp
những tòa nhà xưa nhằm xây
cao ốc mới.
Một lý do phổ biến khác
làm các kiến trúc và cảnh quan
hay đẹp bị biến dạng hoặc
“bay lên trời” là việc thiếu
hiểu biết lịch sử và tôn trọng
lịch sử. Việt Nam hiện giờ đã
có Ngày Di sản 23-11 nhưng
xem ra các công việc giữ gìn
và phát huy giá trị di sản ở
nhiều tỉnh, thành chỉ mới thực
hiện lẻ tẻ, đơn điệu. Mới đây,
lần đầu tiên Hội đồng nhân
dân TP.HCM đã có một cuộc
giám sát công tác bảo vệ di sản
và có một phiên họp chất vấn
các sở, ban, ngành về vấn đề
này.
Tuy nhiên, theo chúng
tôi đã đến lúc chính quyền
TP.HCM phải đưa ra một
chương trình tổng thể, khẩn
cấp để đánh giá và giữ gìn
những kiến trúc - cảnh quan
di sản đang may mắn còn tồn
tại. Đặc biệt, chính quyền các
cấp cần lắng nghe dân, hỏi ý
kiến người dân rộng rãi trước
khi có những chủ trương thiết
kế, xây sửa công thự, các tòa
nhà cổ, các giao lộ, các đường
phố xưa cũ. Mặt khác, nhà
nước cần khuyến khích người
dân tìm hiểu và giữ gìn những
dấu tích lịch sử thành phố
ngay từ lịch sử mỗi gia đình,
dòng họ, ngành nghề...
Đó là những việc làm rất
hợp lòng dân. Bởi từ trước
đến nay, người Sài Gòn luôn
rộng mở đón nhận và trân
trọng di sản tiền nhân!
•
Người Sài Gòn không bao giờ
quên những cái tên Brodard,
Givral và La Pagode cũng như
những khách sạn huyền thoại
Continental, Caravelle, Rex,
Grand và Majestic.
luôn
xếphạng
Cổng vào “ Dinh Thượng Thơ”
( 59-61 Lý Tự Trọng - QuậnMột )
Tượng đài TrầnNguyênHãn và
Quách Thị Trang trước tháng 4-1975
