16
Quốc tế -
Thứ Tư 3-2-2021
Thế giới 24 giờ
Tiêu điểm
l
Palestine:
Ngày 1-2, hàng loạt quan chức
nước này đã nhận điện thoại từ trợ lý ngoại
trưởng Mỹ về vấn đề Israel-Palestine, ông Hady
Amr, theo trang tin
Axios
. Đây là lần tương
tác được công bố công khai đầu tiên giữa Mỹ
và Palestine kể từ khi chính phủ Tổng thống
Joe Biden có bước đi khôi phục quan hệ với
Palestine vốn bị ngưng từ sau khi tổng thống
Donald Trump thông báo dời Đại sứ quán Mỹ ở
Tel Aviz (Israel) về Jerusalem hồi tháng 12-2017.
l
Trung Quốc (TQ):
Theo tin từ
Tân Hoa Xã
thì từ tháng 9-2020, Bộ Công an TQ đã truy dấu
một đường dây tội phạm làm vaccine COVID-19
giả. Đến nay, cảnh sát Giang Tô, Sơn Đông và
Bắc Kinh đã bắt hơn 80 người liên quan việc sản
xuất hơn 3.000 liều vaccine giả.
l
WHO:
Ngày 1-2, Giám đốc chương trình
khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) -
ông Michael Ryan chỉ trích mạnh việc nhiều
người nghi ngờ cuộc điều tra nguồn gốc
COVID-19 WHO đang thực hiện khi nói “sẽ
không chấp nhận báo cáo” hay “có thông tin tình
báo khác có thể đưa ra kết luận khác”. Theo ông
Ryan, quả là vô trách nhiệm “khi nói sẽ không
chấp nhận báo cáo, thậm chí trước khi nó được
soạn, hay nói mình có thông tin tình báo dù
mình không hề được cung cấp”. Ông Ryan thẳng
thừng rằng “nếu quý vị có câu trả lời thì hãy cho
chúng tôi biết”. Hiện đội chuyên gia của WHO
đang trong quá trình điều tra ở Vũ Hán, tỉnh Hồ
Bắc, Trung Quốc
(ảnh)
.
ĐĂNG KHOA
Chính biến Myanmar, phép thử
với Mỹ và Trung Quốc
Chính biếnMyanmar có thể tác động tới thế so kè về ảnh hưởng củaMỹ và Trung Quốc ở khu vực.
Đây là “phép thử
sớm” để xem ông
Biden làm thế nào
thúc đẩy các giá trị
Mỹ ở “sân sau” của
TQ.
ChínhbiếnởMyanmarlàmột
khủng hoảng sớm với chính
quyền ông Biden và thật sự
làm nổi bật sự trái ngược giữa
hai giá trị Mỹ và TQ ủng hộ,
hãng tin
AP
dẫn lời ông Danny
Russel, cựu trợ lý ngoại trưởng
Mỹ phụ trách Đông Á và Thái
BìnhDương và hiện là phó chủ
tịch chương trình Ngoại giao
và an ninh quốc tế thuộc Viện
Chính sách xã hội châu Á.
Theo PGS Nehginpao Kipgen, giám đốc điều hành Trung
tâm Nghiên cứu Đông Nam Á tại Trường Các vấn đề quốc tế
Jindal (Ấn Độ), cuộc chính biến này cũng có nghĩa tướng Min
Aung Hlaing khả năng sẽ không về hưu vào tháng 7 như dự
kiến. Cũng có khả năng khác là quân đội và đảng của bà Aung
San Suu Kyi sẽ đạt thỏa thuận để ủy ban bầu cử điều tra các
cáo buộc gian lận.
Theo ông Kipgen, khả năng sẽ có biểu tình lớn ở Myanmar
nếu người dân không tin là quân đội sẽ giữ lời hứa tổ chức bầu
cử và chuyển giao quyền lực cho chính quyền dân sự được
bầu một cách dân chủ, sau khi thời hạn một năm tình trạng
khẩn cấp kết thúc.
Phản ứng của người dânmột phần lớn cũng sẽ tùy vào điều
bà Suu Kyi kêu gọi người ủng hộ làm gì. Trước mắt, ngày 1-2,
bà Suu Kyi đã kêu gọi người dân biểu tình phản đối hành động
của quân đội. Ông Kipgen đặc biệt lo ngại nguy cơ xảy ra bạo
lực chết người ở Myanmar, vì theo ông, “lịch sử cho chúng ta
thấy quân đội khả năng sẽ không bỏ qua cho hoạt động biểu
tình quy mô lớn và sẽ không chần chừ đáp trả bằng vũ lực”.
Bên cạnh đó, ông Kipgen dự đoán thời gian tới, quân đội
sẽ bãi bỏ hoặc sửa đổi hiến pháp, đặc biệt những điều khoản
liên quan đến bầu cử, trong đó có thẩmquyền của tổng thống
trong việc bổ nhiệm các thành viên Ủy ban Liên đoàn bầu cử
cũng như quy định quyền hạn của ủy ban này.
Xe chở quân cảnh trên đường phố Yangon (Myanmar) sau cuộc chính biến ngày 1-2. Ảnh: EPA
50%
ngườiMỹmuốnThượngviện
kếttộicựutổngthốngDonald
Trump trong lần luận tội tới,
theothămdòcủaViệnMarist
(Mỹ) công bố ngày 1-2. 41%
muốnôngTrumpđượctrắng
án. Thămdò được thực hiện
trên hơn 1.300 người Mỹ
trưởng thành trong thời gian
từ ngày 24 đến 27-1.
ĐĂNG KHOA
THIÊNÂN
V
ề chính biến Myanmar,
bên cạnh các diễn biến
khủng hoảng chính trị
nước này, phản ứng của cộng
đồng quốc tế cũng rất được
quan tâm, đặc biệt từ Mỹ và
Trung Quốc (TQ). Ngoài giải
mã các phản ứng từ Mỹ và
TQ với Myanmar, các nhà
quan sát cũng đưa ra nhận
định về tác động mà cuộc
chính biến Myanmar mang
lại với thế so kè ảnh hưởng
của Mỹ và TQ ở khu vực.
Mỹ gặp khó
Báo
South China Morning
Post (SCMP)
dẫn ý kiến nhiều
nhà phân tích cho rằng bất ổn
chính trị ảnh hưởng đến sự
tồn tại của chính quyền dân
sự còn non trẻ của Myanmar
sẽ là một phép thử với chính
phủTổng thốngMỹ JoeBiden.
Không giống chính phủ tiền
nhiệm vốn ít có phản ứng về
các diễn biến liên quan vấn
đề dân chủ ở Malaysia hay
Thái Lan thời gian qua, chính
phủ Tổng thống Joe Biden đã
phản ứng rất nhanh trước sự
việc xảy ra ởMyanmar. Chính
biến xảy ra ở Myanmar vào
đầu giờ sáng 1-2 châu Á, tức
tối 31-1 ởWashington và Mỹ
là nước đầu tiên lên tiếng.
Cả Nhà Trắng và Bộ Ngoại
giao đều tuyên bố “quan ngại
và báo động nghiêm trọng”
trước sự việc, yêu cầu quân
đội Myanmar thả ngay cố vấn
nhà nướcAung San Suu Kyi
và các lãnh đạo dân sự.
Sang ngày 1-2, Tổng thống
Biden ra tuyên bố gọi chính
biến ở Myanmar là “cuộc tấn
công trực tiếp vào quá trình
chuyển đổi sang nền dân chủ
và pháp quyền” ở nước này.
Chẳng những cảnh báo tái áp
đặt trừng phạt lên Myanmar,
ông Biden còn kêu gọi cộng
đồng quốc tế cùng gây áp
lực buộc quân đội Myanmar
đảo ngược bước đi. Theo các
nhà phân tích, chính phủ ông
Biden sẽ còn có nhiều động
thái hơn nữa với Myanmar.
Tuy thế, theo chuyên gia
MurrayHiebert chuyênnghiên
cứu vềĐôngNamÁ tại Trung
tâmNghiên cứu chiến lược và
quốc tế (ISCS, Mỹ), chuyện
trừng phạt Myanmar không
dễ. Với thực tế các quan
chức quân đội hàng đầu của
Myanmar, trong đó có Tổng
tư lệnh quân đội Myanmar,
tướngMint AungHlaing - đều
đã ở trong danh sách trừng
phạt của Mỹ thì không biết
thời gian tới Washington
sẽ còn đi bước cụ thể nào.
Thêm nữa, việc thiết kế trừng
phạt sao cho không làm tổn
thương phần đông dân chúng
Myanmar không đơn giản với
ông Biden.
Một cách nhìn khác, hãng
tin
Bloomberg
cho rằng đây
là “phép thử sớm” để xem
ông Biden làm thế nào thúc
đẩy các giá trị Mỹ ở “sân sau”
của TQ. Theo chuyên gia về
chính trị quốc tế Sebastian
Strangio, dưới thời tổng thống
Donald Trump, Mỹ đã thua
ở các mặt trận dân chủ tại
Malaysia, Thái Lan. Chính
biến ở Myanmar là một sự
thất thế nữa củaMỹ trong việc
huy động các nền dân chủ ở
châu Á hợp tác đối phó TQ
và ủng hộ một khu vực “tự
do và rộng mở”.
Ýthứcđượcđộnghiêmtrọng
cuộc chính biến ở Myanmar,
Nhà Trắng cảnh báo rằng
tuyên bố rắn của Tổng thống
Biden cũng là nhắm đến tất
cả các nước trong khu vực.
Trung Quốc quan sát
TQ
là một trong những
nhà đầu tư nước ngoài lớn tại
Myanmar.Đếncuối năm2020,
TQ là nhà đầu tư lớn thứ hai
ở Myanmar (sau Singapore)
với 21,5 tỉ USD. Thương
mại với TQ chiếm tới 1/3
tổng giá trị thương mại của
Myanmar, lớn gấp 10 lần so
với Mỹ. Tháng 1-2020, Chủ
tịch TQ Tập Cận Bình từng
thăm Myanmar, chứng kiến
lễ ký 33 thỏa thuận, đầu tư cơ
sở hạ tầng trong dự án Hành
lang kinh tế TQ-Myanmar,
thuộc Sáng kiến vành đai và
con đường.
Có thể thấy điều lợi ích của
TQ ở Myanmar rất lớn. Một
nguồn tin quân sự TQ nói
với
SCMP
rằng chính biến ở
Myanmar đặt TQ vào thế khó
vì nước này có quan hệ thân
thiết với cả liên minh chính
trị do bà Suu Kyi dẫn đầu và
cả với quân đội Myanmar. Bộ
trưởngNgoại giaoVươngNghị
đã gặp bà Suu Kyi và gặp cả
tướng Mint Aung Hlaing khi
sang Myanmar đầu năm nay.
Trước mắt, ngày 1-2, Bộ
Ngoại giao TQ nói đã biết
về chuyện xảy ra ởMyanmar
và đang tìm hiểu thêm thông
tin về tình hình, kêu gọi tất cả
các bênMyanmar “giải quyết
những khác biệt theo khuôn
khổ hiến pháp và luật pháp
để bảo vệ sự ổn định chính
trị và xã hội”.
SCMP
dẫn ý
kiến một nhà quan sát rằng
“lúc này TQ chỉ có thể quan
sát tình hình, sẽ không làm
bất cứ điều gì”. Nhà phân
tích cấp cao Dereck Aw tại
công ty tư vấn kiểm soát rủi
ro (Singapore) cho rằng Bắc
Kinh sẽ theo dõi các dấu hiệu
có thể dẫn tới biểu tình lớn ở
Myanmar, vì điều này sẽ ảnh
hưởng tiêu cực đếnTQ - nước
đầu tư rất nhiều ở Myanmar.
Một điều nữa, theo ôngAw,
so với quân đội thì chính phủ
dân sự “có thể làmột đối tác dễ
đoán hơn” với TQ. Tuy nhiên,
theo nhà phân tích Peng Nian
tại Viện Nghiên cứu quốc gia
về Biển Đông (TQ), về ngắn
hạn cuộc chính biếnMyanmar
sẽ không có hậu quả nghiêm
trọng với Sáng kiến vành đai
và con đường vì nhiều dự án
thuộc sáng kiến này vốn đã bị
ngưng vì đại dịch COVID-19,
theo nguồn tin quân đội TQ.
Theo ông Peng, thậm chí
nếu quân đội nắm quyền và
lập chính phủ mới thì chính
phủ này sẽ tiếp tục các dự
án vành đai-con đường, vì
họ sẽ vẫn cần sự hỗ trợ kinh
tế, chính trị và ngoại giao từ
TQ. Nhiều nhà quan sát cũng
cho rằng TQ có thể chờ và
xem với dự đoán tình hình
sẽ ổn định hơn về dài hạn.
Tuy nhiên, TQ sẽ phải cẩn
trọng để không làm người
ủng hộ bà Suu Kyi xa lánh,
theo
Bloomberg
.•
