12
Đời sống xã hội -
ThứSáu26-3-2021
HOÀNG LAN
N
hững ngày qua, câu
chuyện người mẹ TTN
(71tuổi,ngụHảiDương)
chia sẻ nguyện vọng được
gặp người nhận trái tim của
con mình gây xôn xao, nhận
nhiều ý kiến trái chiều.
Luật Hiến, lấy, ghép mô bộ
phận cơ thể người quy định
nghiêm cấm tiết lộ thông tin,
bí mật về người hiến và người
được ghép trái với quy định
của pháp luật.
Pháp Luật TP.HCM
đã có
trao đổi với TS-BS Dư Thị
Ngọc Thu,
Trưởng Đơn
vị điều phối
ghép các bộ
phận cơ thể
người - BV
Chợ Rẫ y,
người có nhiều năm kinh
nghiệm trong việc tiếp nhận
và điều phối tạng ghép, về
vấn đề này.
Tất cả tạng hiến đều
phải trên tinh thần
tự nguyện, nhân đạo
.
Phóng viên:
Bác sĩ nghĩ
như thế nào về quy định cấm
tiết lộ thông tin của người
nhận tạng?
+ TS-BS
Dư Thị Ngọc
Thu
: Quy định cấm tiết lộ
thông tin người hiến và người
được ghép không chỉ là quy
định riêng tại Việt Nam mà
của toàn thế giới.
Đứng ở góc độ nhân văn
xã hội, người hiến luôn muốn
biết được kết quả hiến tặng
mô, tạng của người thân
mình như thế nào là điều tự
nhiên. Tuy nhiên, về tính an
toàn giữa người cho và người
nhận, ở phía sau còn nhiều
điều khiến chúng ta phải
suy ngẫm. Không phải ngẫu
nhiên mà thế giới đã đặt ra
quy định như vậy. Chúng ta
phát triển sau họ gần 50 năm
và dựa theo kinh nghiệm của
họ để xây dựng luật cho Việt
Nam. Đứng về mặt tình cảm,
nhân ái, tính nhân văn xã hội
thì việc cho phép người nhận
mô, tạng hiến gặp gia đình của
người hiến tạng để cám ơn,
kết tình thân là một việc nên
làm. Nhưng trong thực tế đã
có nhiều chuyện không hay
xảy ra, làmmất đi ý nghĩa tốt
đẹp đã có lúc ban đầu. Từ đó,
quy định ngăn cấm sự gặp
mặt giữa người hiến - ghép
đã được bổ sung vào “luật”.
Mặt khác, đứng về tâm lý, sự
gặp gỡ này sẽ làm cho người
ghép tạng có cảm giác mang
nợ với gia đình người hiến
Tất cả trường hợp hiến tạng
phải trên tinh thần tự nguyện,
nhân đạo, không thể vì có
tạng hiến mà giải thích cho
họ đồng ý rồi mới tính sau.
Có thể gửi gia đình
người hiến tạng video
quay người nhận
. Nếu gia đình người hiến
tạng vẫn khăng khăng muốn
biết người được nhận tạng thì
xử lý cách nào, thưa bác sĩ?
+Trong trường hợp gia đình
ngườihiếnmuốnbiếtmặtngười
nhận, ở BV Chợ Rẫy chúng
tôi xin chia sẻ cách chúng tôi
thường làm là xin phép người
nhận quay một đoạn video kể
về tình trạng sức khỏe của họ,
những điều họ muốn nói với
gia đình người hiến (nêu tên
hoặc không cần nêu, không
cần nêu địa chỉ hoặc nếu có
thì không cần chi tiết, chỉ cần
tỉnh/thành phố thôi) và chúng
tôi sẽ chuyển đoạn video này
cho gia đình người hiến.
Song song đó, chúng tôi
phải cập nhật liên tục tình hình
sức khỏe của người nhận cho
gia đình người hiến. Đã từng
có trường hợp người nhận
một quả thận, sau đó do tình
trạng suy dinh dưỡng, choáng
nhiễm trùng không thể bảo
vệ được phần tạng hiến và
chính họ cũng ra đi sau ba
tháng được ghép, chúng tôi
đã về tận nhà của người hiến
để báo tin. Thấy thái độ làm
việc minh bạch của chúng
tôi, họ không có vướng mắc
và an lòng chấp nhận.
Điều nên biết là Việt Nam
hiện nay chúng tôi vẫn đang
xây dựng các quy định cụ thể
về quy trình làm việc, điều
phối nhận mô, tạng, cần thời
gian hoàn thiện, điều chỉnh
tiếp tục.
. Thực tế vẫn còn tồn tại
chuyện tiết lộ thông tin người
hiến và người nhận, cần có
những quy định chặt chẽ hơn
như thế nào?
+ Pháp luật đã có quy
định chặt chẽ nhưng thực tế
có những trường hợp người
hiến và ghép tự tìm đến nhau,
chắc chắn là do có sự rò rỉ
thông tin. Tôi chưa bàn đến
việc vi phạm pháp luật hay
không nhưng thực tế chuyên
ngành hiến ghép tạng ở Việt
Nam vẫn còn mới, còn những
khoảng trống. Những người
làm công tác trong chuyên
ngành ghép chưa được đào
tạo và cảnh báo về những quy
định của pháp luật, thông tin
nào nên tiết lộ và thông tin
nào không được phép, phải
bảo mật trong hệ thống ghép.
Mặt khác, cáccơquan truyền
thông cũng chưa được tập
huấn kiến thức về việc nên
truyền thông đã đưa thông
tin chi tiết của người hiến và
người nhận: viết nguyên tên,
nêu địa chỉ rất chi tiết, chương
trình truyền thông chung cho
cả người hiến và ghép… Từ
đây người ta có thể truy ra
địa chỉ, số liên lạc dễ dàng.
. Xin cám ơn bác sĩ.•
“Chúng tôi từ chối bất cứ ai
muốn gặp người nhận tạng”
“Tất cả
trường hợp
hiến tạng đều
trên tinh thần
tự nguyện,
nhân đạo.
Những yêu
cầu trái với
quy định của
luật pháp sẽ
bị từ chối tiếp
nhận nếu gia
đình không
thay đổi ý
kiến sau khi
được nhân
viên y tế giải
thích rõ ràng”
- TS-BS Dư
Thị NgọcThu
khẳng định.
Con trai duy nhất của bà N.
không may gặp tai nạn giao
thông chết não vào ngày 16-9-
2020 tại BV Trung ương Quân
đội 108. Bàđãđồng ý hiến tạng
conđểcứusáubệnhnhânkhác.
Trong đó, BV 108 đã thực hiện
năm ca ghép và trái tim được
chuyển về BVViệt Đức để ghép
chomột bệnh nhân bị viêmcơ
tim thể giãn nở giai đoạn cuối.
Bà N. đã gặp được năm người
nhậnmột phần cơ thể của con
trai nhưng còn người nhận trái
timbà vẫn chưa tìmđược danh
tính.Bàrấtcanhcánhvìbịnhiều
lời đồn đoán đembán tim con
với giá 2 tỉ đồng.
Tiêu điểm
Ước nguyện thành hiện thực,
nỗi oan được hóa giải
Chiều 25-3, liên lạc với bà TTN - người mẹ hiến tạng của
con trai cho sáu người khác, bà cho biết gia đình người nhận
timcủa con trai bàmà bàmuốn tìmkiếmsuốt thời gian qua
đã liên hệ với gia đình bà.
“Sau vài ngày tôi lên tiếng kêu gọi, đăng thông tin trên
Facebook, người nhận được tim đã nhắn tin và gọi điện
thoại cho tôi. Cuối cùngmong đợi của gia đình tôi đã thành
hiện thực” - bà N. nói.
Được biết người nhận tim của con bà N. là người phụ nữ
ngoài 60 tuổi, sống tại TP.HCM. Sau khi nhận tim từ người
hiến vào tháng 9-2020, gia đình người nhận cũng tìm kiếm
người hiến nhưng theo những quy định của BV thì không
thể nào liên lạc được.
Bà N. cũng cho biết bà dự định sau tết Thanhminh sẽ vào
TP.HCMđể tậnmắt nhìn thấy sức khỏe người được ghép trái
tim của con trai bà đang phục hồi.
Bà N. cho biết cuối cùng ước nguyện gặp được sáu người
nhận tạng của con bà cũng sắp thành hiện thực và nỗi oan
bán tạng con của bà cũng sẽ được hóa giải.
HÀ PHƯỢNG
Các
bác sĩ
BV 108
cúi đầu
mặc
niệm,
tri ân
con trai
bàN.
(Ảnhdo
BV 108
cung
cấp)
tạng. Họ có đủ điều kiện thì
việc lo lắng này sẽ không có
gì đáng ngại. Nếu ngược lại
thì sao? Đây là điều đáng phải
suy ngẫm lại. Mô, tạng được
hiến tặng là những món quà
vô giá, người được ghép cần
phải bảo quản cẩn trọng món
quà của mình bằng cách tuân
thủ điều trị, giữ gìn sức khỏe,
đóng góp công sức cho xã hội
khi có cơ hội…, đó là cách
trả ơn có nhiều ý nghĩa nhất.
Và chúng tôi nghĩ đây cũng
là sự mong muốn của người
hiến tạng khi còn sống.
. Nhiều gia đình người hiến
muốngặp trực tiếpngười nhận.
Làm thế nào để hài hòa mối
quan hệ đặc biệt này?
+Để giải quyết hài hòa mối
quan hệ giữa người hiến và
người nhận, hệ thống điều
phối ghép tạng đã ra đời. Đây
chính là cơ quan ở giữa giải
quyết những nguyện vọng của
người hiến và người nhận, giải
thích cho họ hiểu rõ những
quy định pháp luật, theo dõi
diễn tiến sức khỏe của người
được ghép để trả lời kết quả
cho người nhận.
Giả sử người ghép tạng
muốn tặng quà hay gửi thư
cámơn thì nhân viên điều phối
sẽ là người đại diện trao món
quà cho gia đình người hiến
tạng sẽ hay và đẹp hơn, thể
hiện tính nhân văn, vô vụ lợi.
“Chúng tôi từng gặp
các trường hợp nêu
nguyện vọng muốn
gặp người nhận, sau
khi chúng tôi giải
thích các quy định,
họ đã đồng thuận,
chưa thấy ai kiên
quyết, nhất định
phải gặp cả.”
TS-BS
Dư Thị Ngọc Thu
Trước khi tiếp nhận tạng
ghép, chúng tôi phải giải thích
đầy đủ quy trình, kể cả việc
bảo mật thông tin của người
nhận. Chúng tôi từng gặp các
trường hợp nêu nguyện vọng
muốn gặp người nhận, sau khi
chúng tôi giải thích các quy
định họ đã đồng thuận, chưa
thấy ai kiên quyết, nhất định
phải gặp cả. Giả sử nếu họ
vẫn kiên quyết gặp thì chắc
chắn là chúng tôi đành phải
từ chối.
Chúng tôi từng gặp một
trường hợp con trai của người
hiến hỏi thẳng bác sĩ: “Tôi
biết hiến tạng là việc làm
nhân đạo nhưng làm sao biết
bác sĩ không đem tạng ba tôi
đi bán?”. Chúng tôi đã giải
thích tất cả quy trình, chuyện
quyết định cho hay không là
ở họ, trường hợp này người
con sau đó đã đồng ý.
Lại cómột trường hợp khác
hiến tạng người thân, anh em
trong gia đình yêu cầu chúng
tôi đáp ứng 100 triệu đồng
để dưỡng già cho cha mẹ thì
chúng tôi cũng đành từ chối.
