16
HOÀNĐỨC
M
ỹ và các đồng minh
cần đánh giá đúng
mức mối đe dọa từ
Trung Quốc (TQ) để phản
ứng một cách hợp lý nếu
muốn bảo vệ trật tự thế giới
có lợi cho phương Tây. Đây
là nhận định của TS Michael
Swaine, Giám đốc Chương
trình châu Á củaViện Quincy
(Mỹ, chuyên nghiên cứu về
quản lý nhà nước có trách
nhiệm), trong bài viết trên
tạp chí
Foreign Policy
.
Nhắc tới TQ, phương Tây
thường tập trung vào các hành
vi gây hấn, sự khác biệt về
tư tưởng hay các chính sách
gia tăng ảnh hưởng như ngoại
giao “bẫy nợ”. Tuy nhiên,
ông Swaine nhấn mạnh rằng
thách thức với Mỹ không hẳn
là đối phó TQ, mà trước hết
phải hiểu biết một cách tổng
thể và thực chất các mối đe
dọa từ đối thủ này. Theo ông,
TQ vẫn gặp phải nhiều vấn
đề cản trở mình có thể đe dọa
được một nước Mỹ có tầm
ảnh hưởng toàn cầu.
TQ vẫn khó đánh bại
Mỹ về kinh tế
và công nghệ
Một số quan điểm phổ biến
hiện nay lo ngại TQ sẽ vượt
trội hoàn toàn về kinh tế, đe
dọa sự tồn tại “ổn định và
thịnh vượng” của Mỹ với tư
cách “cường quốc số một thế
giới”, hay Bắc Kinh sẽ chiếm
ưu thế gần như tuyệt đối về
thươngmại, đầu tư, chuỗi cung
ứng và công nghệ. Tuy nhiên,
mấy hấp dẫn với các nước,
khiến Bắc Kinh khó quảng
bá hệ giá trị của mình giống
cách Mỹ đã làm với các quan
điểm dân chủ và tự do. Giải
thích thêm nhận định này,
ông Swaine nhắc lại rằng TQ
đã phát triển thần tốc từ thập
niên 1980 nhưng chưa nước
nào thực sự học hỏi hay sao
chép mô hình TQ.
TQ có tỉ lệ tiết kiệm trong
dân chúng cao, đơn vị tiền tệ
mang tính nội địa, động lực
việc làm và cơ sở hạ tầng
phụ thuộc vào khu vực kinh
tế quốc doanh, trong khi các
nước khác “không thể sao
chép” mô hình TQ để tạo ra
nền tảng kinh tế - xã hội tương
tự. Ngay tại TQ, mô hình này
cũng không bền vững do tình
trạng tham nhũng, sự gia tăng
khoảng cách giàu - nghèo hay
nỗi lo “già trước khi giàu”.
Trong khi đó, phương Tây
đã cảnh giác hơn trước các nỗ
lực mở rộng ảnh hưởng của
TQ. Mỹ và các đồng minh
đã yêu cầu đóng cửa nhiều
Viện Khổng Tử - mô hình
bị cho là đang cố xâm nhập
môi trường học thuật quốc
tế để nâng cao hình ảnh của
Bắc Kinh, đồng thời siết chặt
quản lý các Viện Khổng Tử
còn hoạt động và phát triển
các sáng kiến học thuật cạnh
tranh với TQ. Riêng tại Mỹ,
Hiệp hội Học giả Quốc gia
(NAS) chobiết 53ViệnKhổng
Tử đã bị đóng cửa trong bốn
năm qua và tới cuối năm nay,
chín trong số 50 cơ sở còn lại
sẽ dừng hoạt động.
Ông Swaine kết luận rằng
việc bác bỏ những đồn đoán
quá đà về mối nguy TQ sẽ
giúp Mỹ giải quyết tốt hơn
các thách thức, trong khi việc
khẳng định, hay thậm chí chỉ
ám chỉ rằng TQ là một mối
đe dọa “sống còn” có thể sẽ
cực kỳ phản tác dụng. Lập
trường cực đoan này không
những cản trở Washington
tìm ra cách vừa cạnh tranh,
vừa hợp tác với Bắc Kinh mà
còn gia tăng áp lực lên ngân
sách quốc phòng của Mỹ.•
Quốc tế -
ThứBa4-5-2021
ông Swaine cho rằng “hầu
như không thể tưởng tượng
được TQ có thể đạt được mức
độ thống trị như vậy”.
Chuyên gia này lưu ý rằng
Mỹ đang sở hữu nguồn năng
lượng, công nghệ, nhân lực
chất lượng cao…dồi dào cùng
mức độ tích lũy vốn và của
cải khổng lồ. Còn TQ có ưu
thế về nguồn lao động khổng
lồ và có tinh thần kinh doanh
cao nhưng dân số đang già
hóa nhanh chóng. Đồng thời,
Bắc Kinh vẫn phụ thuộc vào
năng lượng nhập khẩu.
Ông Swaine dự đoán TQ sẽ
tận dụng sức hút từ thị trường
tỉ dân của mình để lôi kéo các
nước khác ủng hộ lập trường
của Bắc Kinh. Việc này có
thể sẽ giúp TQ loại bỏ nhiều
quan điểm đối nghịch và
phần nào đe dọa các giá trị
phươngTây. Bắc Kinh còn có
thể loại các công ty phương
Tây khỏi thị trường TQ, xây
dựng và lôi kéo các nước vào
một hệ sinh thái công nghệ
riêng. Đường lối phát triển
khoa học - công nghệ đầy
tham vọng và ưu thế về công
nghệ 5G của TQ khiến nhiều
người tin rằng Bắc Kinh có
thể thiết lập quy chuẩn công
nghệ toàn cầu.
Tuy nhiên, giới phân tích
chính trị thế giới nhất trí rằng
các công ty Mỹ và phương
Tây vẫn chiếm ưu thế về
công nghệ và phạm vi tiếp
cận toàn cầu, cũng như nắm
giữ các bằng sáng chế thiết
yếu. Do đó, ngay cả khi TQ
xây dựng được vị thế nhất
định trong hệ sinh thái công
nghệ toàn cầu, nước này vẫn
bị cho là không có năng lực
đánh bại Mỹ.
TQ gặp bất lợi
khi muốn gia tăng
ảnh hưởng toàn cầu
Ông Swaine nhắc tới kịch
bản TQ đe dọa vị thế của Mỹ
bằng cách làm đảo lộn trật
tự toàn cầu và gia tăng ảnh
hưởng ở nước ngoài, song
cho rằng những lo ngại này
đang bị “phóng đại quá mức”.
Mô hình quản trị mà TQ
đang theo đuổi bị cho là không
Chủ tịch TQTập Cận Bình
(trái)
và Tổng thốngMỹ Joe Biden
(phải).
Ảnh: FINANCIAL TIMES
Sức càn quét của “cơn sóng thần”
COVID-19 ở Ấn Độ vẫn đang rất mạnh
khi nước này mấy ngày qua ghi nhận trên
dưới 400.000 ca nhiễm và 3.500 người
chết mỗi ngày, những con số kinh hoàng
nhất từ đầu dịch với bất cứ nước nào.
Tính tới ngày 2-5, Ấn Độ đã ghi nhận
tới gần 20 triệu ca nhiễm, trong đó gần
219.000 ca tử vong, tuy nhiên chuyên gia
lo ngại các con số thực có thể còn cao
gấp 5-10 lần. Chút hy vọng là chuyên
gia dự báo Ấn Độ sẽ đạt đỉnh dịch trong
2-3 ngày tới, tuy nhiên Viện Đo lường
và đánh giá sức khỏe (IHME) tại ĐH
Washington (Mỹ) lại dự báo khác. Theo
IHME thì đỉnh dịch khả năng sẽ phải tới
ngày 16-5, thời điểm Ấn Độ có thể phải
chứng kiến hơn 13.000 người chết trong
một ngày.
Hiện cả thế giới đang dõi theo với niềm
tin và hy vọng Ấn Độ sẽ sớm vượt qua
được thảm họa y tế này. Tạp chí
Time
lạc
quan rằng Ấn Độ có đủ kinh nghiệm để
vượt qua cuộc khủng hoảng COVID-19
và điều chính quyền New Delhi còn thiếu
chính là ý chí chính trị mạnh mẽ và các
bước xử lý đúng để dập tắt dịch bệnh.
Ấn Độ hiện đang nhận được nhiều sự
hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, nhất là Mỹ,
Singapore, Anh... Trong ngắn hạn, những
đóng góp này có thể là chìa khóa hỗ trợ
Ấn Độ kiểm soát làn sóng COVID-19 thứ
hai. Tuy nhiên, về dài hạn, tiêm chủng
mới là công cụ cần thiết để Ấn Độ giảm
nguy cơ xảy ra các đợt tái bùng phát tiếp
theo. Hiện nay, chỉ khoảng 9% dân số Ấn
Độ được tiêm ít nhất một liều vaccine
ngừa COVID-19 và tốc độ tiêm chủng
đang rất chậm.
Dù thế,
Time
vẫn tin tưởng Ấn Độ sẽ
làm tốt và kịp thời công tác tiêm chủng.
Theo
Time
, dù không có nền kinh tế lớn
mạnh như Mỹ hay châu Âu, Ấn Độ đã
nhiều lần thành công với các chiến dịch
tiêm chủng quy mô lớn, đẩy lùi các bệnh
nguy hiểm như bại liệt, uốn ván. Ấn Độ,
nước sản xuất vaccine lớn nhất thế giới,
đã đình chỉ việc xuất khẩu vaccine ngừa
COVID-19 để tập trung cho nhu cầu cấp
bách trong nước. Đội ngũ y, bác sĩ ở đây
cũng được đánh giá cao, được đào tạo
chuyên sâu và hình thành mạng lưới nhân
viên y tế hùng hậu. Đó là cơ sở để nước
này có thể chiến thắng COVID-19.
Về các bước cụ thể, TS Prabhat Jha,
chuyên gia dịch tễ tại BV Saint Michael,
ĐH Toronto (Canada), cho rằng nên ưu
tiên đẩy nhanh tiêm chủng ở các điểm
nóng dịch bệnh và các nhóm đối tượng
có nguy cơ cao. Điều quan trọng nữa, để
chiến dịch tiêm chủng hiệu quả, Ấn Độ
cần đánh giá chính xác nguy cơ dịch bệnh
bằng cách xây dựng hệ thống dữ liệu
chính xác hơn và được cập nhật kịp thời.
VĂN KIẾM
Dù đã sử dụng những từ ngữ ít gay gắt hơn so với người
tiền nhiệm Donald Trump, Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn
coi TQ là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với
Washington. Ngày 28-4, lần đầu phát biểu trước lưỡng
viện Quốc hội Mỹ, ông Biden nhấn mạnh rằng TQ “hết sức
nghiêm túc trong việc trở thành quốc gia quan trọng nhất
trên thế giới”.
Ông Biden cho rằng Mỹ phải “phát triển và vượt trội ở
các sản phẩm và công nghệ của tương lai”như pin xe điện,
công nghệ sinh học, chip máy tính và năng lượng sạch vì
“không có lý do gì”Washington để những ưu thế này rơi
vào tay Bắc Kinh.
Tuy nhiên, người đứng đầu Nhà Trắng lưu ý rằng cạnh
tranh với TQ không đồng nghĩa với việc Mỹ muốn tìm kiếm
xung đột.
Khái niệmvề sự suygiảmcủa
Mỹ đã bị phóngđại. Mỹ vẫngiữ
đượcnhững tài sản lớn, đặcbiệt
là về kinh tế.
MARTINWOLF
,
Trưởng nhóm bình luận kinh tế
của tờ
Financial Times
Họ đã nói
TQ vẫn gặp nhiều
vấn đề cản trở để có
thể đe dọa được Mỹ.
ẤnĐộ hiệnmỗi ngày vẫnmất hàng ngàn sinh
mạng vì COVID-19. Trong ảnh: Một số gia đình
ở thủ đôNewDelhi đưa người thân qua đời vì
COVID-19 đi hỏa táng. Ảnh: TIME
Trung Quốc có thể đe dọa Mỹ
tới mức nào?
Thách thức với Mỹ không hẳn nằmở việc đối phó Trung Quốc, mà quan trọng hơn
Washington cần hiểu biết một cách tổng thể và thực chất về các mối đe dọa từ Bắc Kinh.
Bằng cáchnàoẤnĐộ có thể vượt qua“cơn sóng thần”COVID-19?
