16
Quốc tế -
ThứSáu14-5-2021
Tiêu điểm
VĨCƯỜNG
N
gày12-5(giờđịaphương),
hãng tin
Reuters
dẫn
tuyên bố của quân đội
Israel cho biết từ hôm 10-5,
ít nhất 1.000 quả rocket được
phong trào Hồi giáo Hamas
của người Palestine phóng
đi liên tục từ dải Gaza nhằm
vào lãnh thổ Israel, tập trung
chủ yếu vào TP Tel Aviv. Hệ
thống phòng thủVòmSắt của
Israel được cho là đã đánh
chặn thành công khoảng 850
quả. Hiện chưa có thông tin
về thương vong trong đợt tấn
công nhưng một số tòa nhà
trong khu vực bị đánh trúng
có dấu hiệu bị hư hại.
Đáp trả, Israel cùng ngày
lập tức điều máy bay không
kích nhiều trụ sở của phong
trào Hamas và khẳng định đã
tiêu diệt 16 thành viên của lực
lượng này, trong đó cómột chỉ
huycấpcao làBassimIssacùng
một số chuyêngia phát triểnvũ
khí khác. Hơn 35 dân thường
cũng thiệt mạng trong đợt
không kích đáp trả của Israel.
Đi tìm nguyên nhân
xung đột Israel -
Palestine
Các cuộc đụng độ nói trên là
diễn biếnmới nhất trong chuỗi
căng thẳng nổ ra gần đây giữa
người dân Israel và Palestine.
Theo tạp chí
Vox
, bạo lực bùng
phát hồi cuối tháng 4 khi người
Palestinebiểutìnhphảnđốicảnh
sát Israel vì không cho họ vào
TP Jerusalem, nơi có nhà thờ
Hồi giáoAl-Aqsa trong tháng
diễn ra lễ Ramadan truyền
thống của tôn giáo này. Người
Palestine coi đây là hành vi
hạn chế quyền tự do tụ họp và
tự do tôn giáo, trong khi phía
cảnh sát Israel khẳng định đây
chỉ là biện pháp duy trì trật tự.
Ngoài ra, họ cũngbất bìnhvì
chính quyền Israel gần đây đẩy
mạnh trục xuất một số người
Xung đột Israel - Palestine
leo thang và thế khó của Mỹ
Bạo lực gia tăng giữa Israel và Palestine tiếp tục đe dọa tiến trình lập lại hòa bình trên dải Gaza.
Trong khi đó, chính quyền ông Biden đang gặp khó trong việc ủng hộ đồngminh Israel.
Tờ
The Philippine Daily Inquirer
ngày 13-5 dẫn nguồn nhóm đặc trách
của chính phủ Philippines về Biển
Đông (NTF-WPS) cảnh báo nhiều
tàu dân quân biển Trung Quốc vẫn
đang tiếp tục hoạt động gần quần đảo
Trường Sa (thuộc chủ quyền của Việt
Nam.
Cụ thể, cố vấn an ninh quốc gia
Philippines kiêm lãnh đạo NTF-WPS
Hermogenes Esperon Jr cho hay trong cuộc tuần tra hôm
9-5, NTF-WPS đã phát hiện ít nhất
280 tàu dân quân biển của Trung Quốc
hiện diện quanh nhiều thực thể khác
nhau thuộc quần đảo Trường Sa. Số
tàu này còn nhiều hơn cả lượng tàu
Trung Quốc xuất hiện quanh đá Ba
Đầu cũng thuộc quần đảo Trường Sa
hồi tháng 3
(ảnh).
Trước thực trạng trên, ông Esperon
cho hay cảnh sát quốc gia Philippines
sẽ tăng viện bảy tàu cao tốc của lực lượng này đến hỗ trợ
cảnh sát biển và hải quân Philippines tuần tra trong khu
vực có tàu Trung Quốc.
Về phía Việt Nam, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê
Thị Thu Hằng trong cuộc họp báo ngày 13-5 nhấn mạnh
Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và cơ sở pháp lý để
khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa theo
đúng luật pháp quốc tế. Các cơ quan chức năng Việt Nam
cũng đang theo dõi sát các diễn biến để bảo vệ quyền chủ
quyền, quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển của
Việt Nam.
PHẠM KỲ
Philippines cảnhgiác cao trước tàudânquânbiển củaTrungQuốc
Hệ thống
phòng thủ
VòmSắt
của Israel
đánh chặn
các rocket
củaHamas
ngày
12-5. Ảnh:
REUTERS
Ngày 12-5, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã tiến hành
họp khẩn lần thứ hai về tình hình căng thẳng giữa Israel và
Palestine, hãng tin
AFP
cho biết. Tại cuộc họp, 14 trong tổng
số 15 thành viên hội đồng đều ủng hộ ra tuyên bố kêu gọi
các bên giảm căng thẳng, ngoại trừ Mỹ. Do đó, cuộc họp kết
thúc mà không đưa ra được tuyên bố chung nào. Theo một
nhà ngoại giao giấu tên, phía Mỹ coi việc Hội đồng Bảo an
họp hai lần về xung đột Israel - Palestine là đã đủ để“thể hiện
quan ngại” nên nước này không đồng ý ra tuyên bố chung.
Trong cuộc họp lần thứ nhất ngày 10-5, phái đoànMỹ cũng
không tán thành một văn bản do Tunisia, Na Uy và Trung
Quốc đề xuất, trong đó kêu gọi các bên liên quan kiềm chế
các hành động khiêu khích và yêu cầu Israel ngừng trục xuất
các gia đình Palestine ở đông Jerusalem.
Theo hãng tin
Reuters
, các
đợt trả đũa qua lại giữa Israel
và Palestine nhiều ngày qua là
nghiêm trọng nhất kể từ cuộc
xung đột năm 2014. Khi đó,
các đợt giao tranh đã khiến
hơn 2.100 người thiệtmạng và
10.000 người bị thương.
Tình hình căng
thẳng hiện tại giữa
Israel và Palestine
chắc chắn sẽ làmối
quan tâm lớn đối với
chính quyềnTổng
thống Joe Biden vì
khi mới nhậmchức,
ôngBiden đã hy vọng
có thể chuyển trọng
tâmđối ngoại từ
TrungĐông sang các
khu vực khác trọng
yếu hơn nhưTrung
Quốc hayNga.
Palestine rakhỏi nhàđểnhường
chỗ cho người định cư Israel.
Trên thực tế, đây là nguyên
nhân chính dẫn đến nhiều vụ
đụng độ kể từ đầu năm nay
khi Tòa án vùng Jerusalem ra
phán quyết ủng hộ người định
cư Do Thái muốn chuyển tới
sống ở khu đất đang có nhà
của nhiều gia đình Palestine.
Nhìn lại lịch sử, trong cuộc
chiến sáu ngày giữa Israel,
Jordan, Syria và Ai Cập hồi
năm 1967, Israel đã chiếm và
kiểmsoát toànbộTPJerusalem
cho đến nay. Israel cũng chiếm
Bờ Tây, cao nguyên Golan và
bánđảoSinai. Saunày, bánđảo
Sinai được trả lại cho Ai Cập
theo thỏa thuận hòa bình năm
1979 nhưng Jerusalem và cao
nguyên Golan vẫn nằm trong
sự kiểm soát hoàn toàn của
Israel. Người Palestine được
hưởng quyền tự trị hạn chế ở
khu vực phía đông Jerusalem
và một số vùng đất ở Bờ Tây
nhưng Israel vẫnkiểmsoát toàn
bộ vấn đề biên giới và an ninh.
Tình trạngnàykhiếnđụngđộ
qua lại và gây thươngvong cho
cả hai phía. Ngày 8-5, cảnh sát
chống bạo động của Israel đã
trấn áp mạnh tay đối với hàng
trămngười Palestine biểu tình
tạiđềnthờAl-AqsaởJerusalem,
khiến khoảng 170 người bị
thương. Người Palestine lúc
đó quá khích ném đá, chai lọ
và pháo hoa về phía cảnh sát
Israel, khiến lực lượng này đáp
trả bằng đạn cao su và lựu đạn.
Tổ chức Trăng lưỡi liềm đỏ
(IFRC) chi nhánh Palestine đã
phải dựng bệnh viện dã chiến
gần khu vực xảy ra xung đột.
Mỹ bị đặt vào thế
khó xử
Israelhiệnlàmộttrongnhững
đồngminhthâncậnnhấtvớiMỹ
và gần như là đồng minh duy
nhất màWashington có thể tin
cậy được ở Trung Đông. Bên
cạnh đó, Mỹ cũng cần sự ủng
hộ của Israel trong vấn đề đàm
phán tái gianhập thỏa thuậnhạt
nhân2015vớiIran.Dovậy,tình
hình căng thẳng hiện tại giữa
Israel và Palestine chắc chắn
sẽ là mối quan tâm lớn đối với
chính quyền Tổng thống Joe
Biden vì khi mới nhậm chức,
ông Biden đã hy vọng có thể
chuyển trọng tâmđối ngoại từ
TrungĐông sang các khu vực
khác trọng yếu hơn nhưTrung
Quốc hay Nga.
Phát biểu trong cuộc họp
báo ngày 12-5, Ngoại trưởng
Mỹ Antony Blinken cho biết
Washington đang rất quan ngại
các diễn biến ở dải Gaza thời
gian qua và khẳng định Mỹ
sẽ tiếp tục giữ vững cam kết
ủng hộ giải pháp hai nhà nước
trong cuộc xung đột kéo dài
giữa Israel - Palestine. Dù vậy,
ông Blinken cũng nhấn mạnh
là Washington ủng hộ quyền
tự vệ chính đáng của Israel và
mọi hành động bạo lực lúc này
sẽ càng khiến nỗ lực hòa giải
trở nên khó khăn hơn.
Theo đài
CNN
, phát ngôn
của ôngBliken cho thấyMỹdù
vẫn tỏ ra ủng hộ nhưng không
thể đứng về phía Israel hoàn
toàn sau các thiệt hại về người
và của mà các đợt không kích
của nước này gây ra. Hồi tháng
2, Ngoại trưởng Blinken từng
tuyên bố chính quyền của ông
Biden sẽ đẩy vấn đề quyền
con người trở thành trọng
tâm của chính sách đối ngoại
Mỹ thời kỳmới. “Mỹ camkết
hướng tới thế giới nơi quyền
con người được bảo vệ, người
bảo vệ quyền con người được
coi trọng, còn người vi phạm
phải chịu trách nhiệm” - ông
Bliken cho hay.
Trả lời phỏng vấn của
Vox
,
GSShibleyTelhami thuộcĐH
Florida (Mỹ) nhận định giờ là
lúc Mỹ chịu áp lực phải thể
hiện rõ nguyên tắc tôn trọng
quyền con người này vì cả thế
giới đang dõi theo diễn biến ở
dải Gaza. Nếu chỉ vì muốn giữ
lấy quan hệ đồng minh Israel
thì chính quyền ông Biden sẽ
có nguy cơ đánh mất uy tín
trong mắt cộng đồng quốc tế.
Trên thực tế, nội bộMỹ cũng
đã bắt đầu có nhiều tiếng nói
yêu cầuWashington công khai
lên án Israel. J Street - một tổ
chức phi lợi nhuận ở Mỹ đấu
tranhchohòabìnhgiữaPalestine
và Israel cuối tuần trước đã ra
tuyên bố kêu gọi ông Biden
đưa ra thông điệp rõ ràng rằng
việc Israel trụcxuất cácgiađình
Palestine khỏi phần phía đông
Jerusalem là hoàn toàn không
thể chấp nhận được.
Một số nghị sĩ đảng Dân
chủ cũng gây áp lực với ông
Biden.NghịsĩChrisVanHollen,
thành viên Ủy ban Quan hệ
đối ngoại của Thượng viện
Mỹ, mới đây cũng đăng trên
trang Twitter chính thức dòng
trạng thái nhắc nhở ông Biden
đừng quên cam kết về ủng hộ
quyền con người khi toàn thế
giới đang rất bất bình trước
cách hành xử của Israel với
người Palestine.
Có thể thấy những biểu hiện
và động thái của chính quyền
mới ở Mỹ về vụ việc hiện tại
ở Trung Đông phản ánh tình
trạng lúng túng và bối rối của
nước này - vốn đang trong
quá trình tái hoạch định chiến
lược ở Trung Đông nói chung
và Israel nói riêng. Liệu các
nguyên tắc mà chính quyền
ông Biden đã đặt ra sẽ thắng
thế hay ông sẽ lại tiếp tục coi
trọng và thiên vị mối quan hệ
với đồng minh Israel còn tùy
thuộc khả năng Washington
cân bằng thế nào giữa lợi ích
quốc gia và các giá trị mà họ
đang theo đuổi.•
