10
Sức khỏe
&
Cộng đồng -
ThứSáu30-7-2021
7 việc cần làm ngay đối với
bữa ăn học đường
Theo TS-BS TừNgữ, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Namđể chuẩn hóa bữa ăn học đường,
đảmbảo dinh dưỡng cho trẻ em, học sinh, sinh viên thì có bảy việc cần phải làmngay...
HIỀNHUẾ
thực hiện
T
heo TS-BS Từ Ngữ, phải
nhanh chóng xác định
những việc cần làm ngay
nhằm chuẩn hóa bữa ăn học
đường sau những kết quả tích
cực của Đề án Đảm bảo dinh
dưỡng hợp lý và tăng cường
hoạt động thể lực cho trẻ em,
học sinh (HS) và sinh viên
Việt Nam (gọi là Đề án 41)
vừa được Bộ GD&ĐT triển
khai trongnămhọc2020-2021.
Dưới đây là một số ý kiến
trao đổi củaTS-BSTừNgữ…
.
Phóng viên
:
Là chuyên
gia về dinh dưỡng, đặc biệt
là dinh dưỡng học đường, ông
nhận xét thế nào về cách tiếp
cận của đề án?
+ TS-BS
Từ Ngữ
: Nhằm
thực hiện Đề án 41 (Đảm
bảo dinh dưỡng hợp lý và
tăng cường hoạt động thể
lực cho trẻ em, HS và sinh
viên Việt Nam), từ năm học
2020-2021, Bộ GD&ĐT đã
chỉ đạo triển khai mô hình
điểm ở 10 tỉnh, thành thuộc
năm vùng sinh thái. Trong
đó, năm tỉnh, thành cho HS
mẫu giáo: TP.HCM, Hà Nội,
Hải Phòng, Quảng Nam, Thái
Bình; năm tỉnh, thành cho HS
tiểu học: Nghệ An, Sơn La,
An Giang, Lâm Đồng, Thừa
Thiên-Huế. Mỗi tỉnh, thành
chọn một trường can thiệp và
trường chứng.
Về dinh dưỡng, mục tiêu
chính là nghiên cứu để thực
hiện khả thi bữa ăn học đường
một cách khoa học và hợp lý
với các mức thu, phong tục,
tập quán ăn uống khác nhau,
hoàn cảnh kinh tế - xã hội
khác nhau.
Mô hình có đánh giá đầu
cuối, so sánh giữa trường
chứng và trường can thiệp.
Tùy vào mức thu, thói quen
ăn uống, thực đơn được thiết
kế để áp dụng thực tế trong
nhà trường trong vòng năm
tháng; các trường đều được
hỗ trợ tiền ăn để đảm bảo
nhà trường có đủ chi phí thực
hiện thực đơn theo thiết kế
của chuyên gia. Theo đánh
giá của tôi, cách tiếp cận
này khá toàn diện về bữa
ăn học đường.
. Theo ông, bữa ăn học
đường và rộng hơn là dinh
dưỡng học đường đang có
những vấn đề gì?
+ Thực tế cho thấy bữa ăn
của các trường công lập chưa
đa dạng, chưa đủ định lượng
rau, thiếu các món rau xào/
luộc, định lượng rau chỉ đạt
khoảng 30-50 g, trong khi
khuyến nghị là 80-120 g. Một
số trường tiểu học không đủ
diện tích thì thuê công ty cung
cấp suất ăn.
Hiện nay ngành giáo dục
các địa phương đang quản lý
bữa ăn học đường, ngành y
tế ở địa phương hỗ trợ quản
lý an toàn vệ sinh thực phẩm.
Có thể nói bữa ăn học đường
là một vấn đề khó khăn đối
với ngành giáo dục các địa
phương, nhất là khi xảy ra
sự cố an toàn thực phẩm...
Trong tương lai, chắc chắn
cần có những quy định về
mặt chính sách để giúp địa
phương quản lý vấn đề này.
. Bữa ăn bán trú ở trẻ mầm
non và tiểu học đã được thực
hiện nhiều năm. Hiện có rất
nhiều hướng dẫn thực đơn
mẫu, vậy mô hình này có ưu
điểm gì so với các nghiên
cứu trước?
+
Đúng là chúng ta đã
có nhiều nghiên cứu, hoạt
động đẩy mạnh bữa ăn học
đường nhưng các mô hình
đó chưa đánh giá tổng thể
về bữa ăn như thế đã khoa
học và hợp lý chưa. Nguyên
nhân chủ yếu vì thiếu giám
sát định kỳ của cơ quan
chuyên môn.
Mô hình điểm Đề án 41
của Bộ GD&ĐT là một thực
nghiệm quan trọng trong
việc áp dụng các giải pháp
cần thiết để có thể thực hiện
khả thi và toàn diện. Đó là
thực đơn được áp dụng theo
đúng thiết kế của chuyên gia
trong điều kiện thực tế của
từng địa phương; được khảo
sát, đánh giá tình trạng dinh
dưỡng, bếp ăn, nhân lực,
trình độ chuyên môn, mức
thu, thực phẩm, phong tục,
tập quán ăn uống và có thể
xây dựng thực đơn phù hợp
với giá tiền… Trong trường
hợp không đủ tiền thì đề án sẽ
hỗ trợ, tập huấn, thực hành,
theo dõi, giám sát hỗ trợ của
chuyên gia, vận động xã hội
và phụ huynh…
. Ông đánh giá thế nào
về khả năng nhân rộng mô
hình điểm?
+ Những điểm tôi đã đề
cập là những điều kiện lý
tưởng nhất để sau này các
tỉnh, thành có thể nghiên
cứu học tập. Tuy nhiên,
trong dinh dưỡng, bữa ăn
vẫn là một vấn đề khó khăn
nhất, bởi ngoài các quy
chuẩn phải thực hiện, nếu
mức thu không đủ, nếu kiến
thức không có mà tỉnh cũng
không có nguồn hỗ trợ thì
việc thực hiện cũng không
thể thành công. Ngoài ra,
mô hình điểm cần sự ủng
hộ của phụ huynh và xã hội.
. Thưa ông, mô hình điểm
là một thực nghiệm quan
trọng nhưng để đánh giá
khoa học và đề xuất thành
một chính sách, cần những
vấn đề gì nữa?
+ Mục tiêu mô hình điểm
năm2020-2021 là thửnghiệm,
việc mở rộng các tỉnh, thành
cũng chính là mục tiêu của
chương trình bữa ăn học
đường trong đề án sức khỏe
học đường do Bộ GD&ĐT
Áp dụngmô hình điểm, các trường được cung cấp thực đơn do các chuyên gia dinh dưỡng thiết kế.
Tại các trường áp dụngmô hình điểm, các học sinh được học về những nguyên tắc thực hành
dinh dưỡng lànhmạnh.
triển khai. Câu hỏi đặt ra
trong tương lai là chúng ta
cần làm gì để thực thi được
bữa ăn học đường.
Giải quyết được những câu
hỏi này cũng chính là chúng
ta giải quyết “bảy việc cần
làm ngay” để chuẩn hóa bữa
ăn học đường gồm:
1
. Sau khi hết nguồn hỗ trợ
ngân sách từđơn vị đồng hành,
liệu 10 trường thử nghiệmnói
trên có tiếp tục duy trì được
thực đơn với mức yêu cầu
phụ huynh đóng thêm phí để
đủ tiền ăn.
2
. Việc mở rộng các trường
khác có được đánh giá định
kỳ không, hay giống như
triển khai phần mềm trước
đây, các trường chỉ thực hiện
như phong trào.
3
. Các trường có tiếp tục
thực hiện giáo dục dinh dưỡng
không? Nội dung mở rộng có
đúng không? Ai sẽ quản lý,
giám sát? Cần có giám sát
có chuyên môn và tập huấn
kịp thời.
4
.Việc thựchiện thựcđơncó
đúng như thiết kế hay không?
5
. Với tỉ lệ thừa cân, béo
phì tăng nhanh như hiện nay,
báo động những bệnh tật nguy
hiểm cho trẻ em như rối loạn
mỡ máu, đái tháo đường, hội
chứng chuyển hóa… thì cần
có một mạng lưới giám sát
định kỳ dinh dưỡng như thế
nào để đưa ra các số liệu cho
phụ huynh, xã hội để có giải
pháp can thiệp sớm.
6
. Cơ sở vật chất, nhân
lực cần được đảm bảo như
thế nào?
7
. Phối hợp giữa ngành
dinh dưỡng, y tế và giáo dục
từ trung ương và địa phương
như thế nào để phát huy thế
mạnh của từng ngành trong
quản lý bữa ăn học đường.
. Xin cám ơn ông.•
(028)
Mô hình điểm“Bữa ăn học đường đảm bảo dinh dưỡng
hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em,
HS, sinh viên Việt Nam” do Bộ GD&ĐT chủ trì nhằm giải
quyết vấn đề dinh dưỡng và hoạt động thể lực hợp lý ở lứa
tuổi mẫu giáo và tiểu học thông qua can thiệp dinh dưỡng
sớm bằng cách xây dựng bữa ăn cân đối và hợp lý về dinh
dưỡng song song với đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm
và hoạt động thể lực.
Mô hình do Vụ Giáo dục thể chất (Bộ GD&ĐT) triển khai
với sự tài trợ, đồng hành của Tập đoàn TH. Đây được coi là
một trong những căn cứ khoa học để tiến tới đề xuất Đề án
Sức khỏe học đường, tiếp cận đa dạng các giải pháp nâng
cao sức khỏe thể lực và trí lực cho trẻ emViệt Nam.
BS-TS TừNgữ, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam.
