11
Kinh tế -
Thứ Tư 3-11-2021
Cách tính giá xăng dầu mới sẽ
sát thực tế hơn
Nhiều ý kiến cho rằng nghị định sửa đổi, bổ sung sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh
xăng dầu và việc tính giá cơ sở xăng dầu sát với thực tế.
TRÀPHƯƠNG-ANHIỀN
S
au thời gian dài xây
dựng dự thảo, ngày
1-11, Chính phủ đã
chính thức ban hành Nghị
định 95/2021/NĐ-CP sửa
đổi, bổ sung một số điều của
Nghị định 83/2014/NĐ-CP
ngày 3-9-2014 về kinh doanh
xăng dầu. Thời gian áp dụng
từ ngày 2-1-2022.
Thay đổi công thức
tính giá
Trong Nghị định 95, nội
dungđược người dânvà doanh
nghiệp (DN) kinh doanh xăng
dầu quan tâmnhất là quy định
về cách tính giá cơ sở xăng
dầu, là mức giá để nhà điều
hành làm căn cứ điều chỉnh
giá bán lẻ trong nước.
Theo đó, công thức tính
giá cơ sở sẽ gồm cả tỉ trọng
nguồn sản xuất trong nước
(từ các nhà máy hóa dầu) và
nguồn nhập khẩu. Như vậy,
giá cơ sở sẽ phụ thuộc vào giá
và tỉ lệ nguồn sản xuất trong
nước, nhập khẩu.
Giá xăng dầu từ nguồn nhập
khẩu được xác định trên cơ
sở yếu tố đầu vào gồm giá
xăng dầu thế giới, chi phí
đưa xăng dầu từ nước ngoài
về cảng Việt Nam, mức trích
lập Quỹ bình ổn giá, chi phí
kinh doanh định mức, lợi
nhuận kinh doanh định mức,
thuế, phí (thuế nhập khẩu,
thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế
bảo vệ môi trường, giá trị
gia tăng...) và bổ sung cách
tính thuế thu nhập theo bình
quân gia quyền.
Còn giá xăng dầu từ nguồn
sản xuất trong nước được xác
định trên cơ sở giá xăng dầu
thế giới cùng premium (khoản
chênh lệch so với giá thế giới,
được xác định theo phương
pháp bình quân gia quyền
theo sản lượng), chi phí định
mức tối đa đưa về cảng, thuế
tiêu thụ đặc biệt cùng các chi
phí thuế, phí khác.
Riêng xăng sinh học được
tính thêm tỉ lệ % theo thể tích
xăng không chì, tỉ lệ % theo
thể tích của ethanol được nhập
khẩu và mua từ nguồn trong
nước theo tỉ lệ nhất định.
Chuẩn xác và phù hợp
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
, PGS-TS Đinh
Trọng Thịnh, chuyên gia
kinh tế, giảng viên Học viện
Tài chính, cho rằng việc thay
đổi công thức tính giá cơ sở
xăng dầu như trên là chuẩn
xác, phù hợp với giá quốc tế
hiện nay.
“Nghị định 83/2014 về kinh
doanh xăng dầu cũng theo
cách tính này nhưng chủ yếu
dựa trên cơ sở giá xăng dầu
nhập khẩu là chính. Còn hiện
tại bối cảnh đã khác khi trong
nước đã cung cấp được 70%
nguồn cung tiêu thụ xăng dầu
trong nước nên cách tính cần
phải dựa trên các yếu tố chi
phí hình thành từ hai nguồn”
- ông Thịnh nói.
PGS-TS Ngô Trí Long,
nguyên Viện trưởng Viện
Nghiên cứu thị trường giá
cả (Bộ Tài chính), cho rằng
theo cách tính này đã tách
được hai nguồn. Tuy nhiên,
nguyên tắc tính giá cơ sở cơ
bản không có thay đổi, phù
hợp với tập quán mua bán
xăng dầu trong khu vực và
thế giới, phản ánh đúng thực
tế hiện nay.
Cùng với thay đổi công
thức tính giá cơ sở xăng dầu,
Nghị định 95 cũng thay đổi
chu kỳ điều hành giá xăng
dầu rút ngắn xuống 10 ngày,
thay vì 15 ngày như hiện nay.
Trường hợp các yếu tố cấu
thành biến động làm cho giá
cơ sở tăng trên 10% so với
giá cơ sở liền kề trước đó
hoặc trường hợp giá các mặt
hàng xăng dầu có biến động
ảnh hưởng lớn đến phát triển
kinh tế - xã hội và đời sống
nhân dân, Bộ Công Thương
có trách nhiệm báo cáo Thủ
tướng xem xét, quyết định về
biện pháp điều hành cụ thể.
Nhiều ý kiến đánh giá quy
định thời gian điều hành giá
xăng dầu như vậy là phù hợp,
thậm chí các chuyên gia còn
cho rằng cần giảm xuống bảy
ngày điều hành một lần để
xăng dầu dần dần về đúng
bản chất thị trường.•
Từ ngày 2-1-2022, hoạt động kinh doanh xăng dầu sẽ có nhiều quy địnhmới. Ảnh: PHI HÙNG
Cùng với thay đổi
công thức tính giá
cơ sở xăng dầu,
Nghị định 95 cũng
thay đổi chu kỳ điều
hành giá xăng dầu
rút ngắn xuống 10
ngày, thay vì 15
ngày như hiện nay.
Góc nhìn
Mongmột thị trường xăngdầu cạnh tranh,minhbạch
Theo Nghị định 95, từ ngày 2-1-2022, giá xăng dầu
trong nước sẽ được điều hành ba lần trong tháng thay vì
hai lần như trước kia. Điều này thể hiện bước tiến trong
tiếp cận thị trường xăng dầu thế giới, đưa giá xăng dầu
Việt Nam theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước. Sự thay đổi này là cả một quá trình làm chính sách,
dựa vào nhận thức thực tiễn quá trình vận hành của cơ
chế thị trường.
Thời gian qua, có những lúc giá xăng dầu trên thị
trường thế giới biến động liên tục với biên độ lớn. Trong
khi đó, giá trong nước không được điều chỉnh kịp thời dẫn
đến việc mất cân đối cung cầu, doanh nghiệp càng bán
hàng càng lỗ lớn khi giá trong nước quá chênh lệch với
giá thế giới.
Do đó, Nghị định 95 đã sửa đổi quy định về chu kỳ điều
chỉnh giá xăng dầu theo hướng rút ngắn từ 15 ngày xuống
còn 10 ngày để sát với diễn biến của giá thành phẩm xăng
dầu thế giới, phù hợp với chu kỳ lấy giá trong tính chỉ số
giá tiêu dùng (CPI) hiện nay.
Điểm đáng chú ý, nghị định cũng bổ sung quy định
trong trường hợp giá xăng dầu có biến động lớn, bất
thường, ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội. Phương án này
được đưa ra dựa trên thực tiễn vừa qua, thị trường xăng
dầu thế giới thường xuyên có biến động với biên độ dao
động khá lớn, làm tăng tần suất phải xin ý kiến Thủ tướng
ở mỗi kỳ điều hành giá.
Trong khi đó, mức độ tác động đến CPI chung của cả
nước là nếu giá xăng dầu thế giới tăng làm cho giá cơ sở
tăng 7% chỉ góp phần làm CPI chung tăng thêm ở mức
0,11% và nếu giá cơ sở xăng dầu biến động tăng 10% sẽ
tác động vào CPI chung là khoảng 0,17%. Sự thay đổi
mức độ tác động vào chỉ số CPI chung giữa quy định
cũ và quy định mới chỉ khoảng 0,06% là không quá lớn
nhưng giúp Bộ Công Thương và Bộ Tài chính chủ động
hơn trong công tác điều hành giá.
Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 83/2014 về kinh
doanh xăng dầu đã trải qua thời gian hơn dài từ lúc lấy
ý kiến đến khi được ký ban hành. Dự thảo này nhận được
sự quan tâm đặc biệt của người dân, DN và nhà quản lý
bởi mức độ ảnh hưởng của mặt hàng xăng dầu rất lớn đến
nền kinh tế. Bộ Công Thương - cơ quan chủ trì soạn thảo
đã nhiều lần trình dự thảo lên Chính phủ nhưng đều bị trả
về, yêu cầu nghiên cứu thêm.
Tại cuộc họp Ban chỉ đạo điều hành giá ngày 21-4-2020,
Thủ tướng Chính phủ lúc đó là ông Nguyễn Xuân Phúc
đã yêu cầu Bộ Công Thương rút kinh nghiệm vì chậm
trễ trong việc hoàn thành dự thảo nghị định sửa đổi, bổ
sung về kinh doanh xăng dầu. Thủ tướng nhấn mạnh vấn
đề này đặt ra từ cuối nhiệm kỳ trước nhưng đến nay, gần
năm năm chưa xong.
Dự thảo nghị định sửa đổi về kinh doanh xăng dầu đã
trải qua hai nhiệm kỳ Chính phủ và hai đời bộ trưởng
Công Thương. Dù thời gian xây dựng nghị định kéo dài
nhưng việc ban hành Nghị định 95 đã cho thấy tinh thần
tiếp thu, lắng nghe của Chính phủ.
Sửa đổi, bổ sung phương pháp tính giá cơ sở, nguyên tắc
điều hành giá bán lẻ xăng dầu giúp phản ánh kịp thời diễn
biến giá thị trường, tăng cường tính cạnh tranh, công khai,
minh bạch trong kinh doanh xăng dầu; hài hòa lợi ích của
người tiêu dùng, DN và Nhà nước.
TRÀ PHƯƠNG
Kiểm soát chặt cổ phần kinh doanh
xăng dầu
Một nội dung đáng chú ý trong Nghị định 95 là đã quy
định về chuyển nhượng cổphần cho nhà đầu tư nước ngoài.
Tuy nhiên, thương nhân có hoạt động sản xuất xăng dầu
nếu có nhu cầu chuyển nhượng thì phải được Thủ tướng
cho phép. Nếu so với dự thảo, quy định này được xem là
chặt hơn khi cho phép nhà đầu tư ngoại nắm cổ phần lên
đến 35%nhưngnếu so với Nghị định 83/2014 về kinhdoanh
xăng dầu thì đây là điểm mới.
PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên
cứu thị trường giá cả (BộTài chính), cho biết do xăng dầu là
mặt hàng chiến lược, ảnh hưởng lớn đến quốc kế dân sinh,
an ninh năng lượng nên Bộ CôngThương đã có sự cân nhắc
kỹ về thời điểmmở cửa phù hợp. Khi Việt Nam gia nhập Tổ
chứcThươngmại Thế giới (WTO) năm2007, một số lĩnh vực
không cam kết mở cửa như xăng dầu, thuốc lá điếu, xì gà...
Sau 13 năm gia nhập WTO, nền kinh tế Việt Nam đã hội
nhập sâu rộng và ký kết nhiều các hiệp định thương mại
tự do với hầu hết nền kinh tế trọng yếu trên thế giới. Với
lĩnh vực xăng dầu, sau thời gian bảo hộ, về cơ bản các DN
kinh doanh xăng dầu trong nước đã tổ chức được hệ thống
phân phối rộng khắp.
Các nhà đầu tư nước ngoài rất am hiểu và tuân thủ theo
các quy định, pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực kinh doanh
xăng dầu. Tuy nhiên, trước đây do chưa có quy định chính
thức và cụ thể về tỉ lệ nắmgiữ cổ phần của nhà đầu tư nước
ngoài nên các DN trong nước cũng như các cơ quan quản lý
nhà nước rất lúng túng trong quá trình thương thảo với họ.
