6
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Tư 3-11-2021
Họ đã nói
Ông
NGUYỄNTƯ LONG
, Phó Vụ trưởng Vụ Công chức - Viên chức, Bộ Nội vụ:
Dấu hỏi về sự công tâm của giám đốc bệnh viện
Người lao động dù là viên chức vẫn có thể đơn phương chấm dứt quan hệ
lao động, đơn giản là để nghỉ ngơi hoặc có thể để chuyển sang cơ quan, đơn
vị, doanh nghiệp khác. Bộ luật Lao động gọi đấy là đơn phương chấm dứt hợp
đồng lao động, còn Luật Viên chức có điều khoản riêng về đơn phương chấm
dứt hợp đồng làm việc.
Tuy nhiên, quan hệ lao động của viên chức còn có đặc thù so với quan hệ lao
động khác được điều chỉnh bởi Bộ luật Lao động. Bởi đơn vị sự nghiệp công lập
tuyển dụng viên chức để làmnhiệmvụ cung cấp các dịch vụ công. Trong nhiều
trường hợp, dịch vụ công ấy là thiết yếu, đảm bảo các lợi ích công cộng. Lợi ích
công ấy quan trọnghơn so với quyềnđơnphương chấmdứt hợpđồng làmviệc
của viên chức. Vì vậy, pháp luật về viên chức trao cho người sử dụng lao động
quyền cân nhắc điều kiện, hoàn cảnh cụ thể khi xem xét đơn xin thôi việc của
viên chức và thậm chí có thể kỷ luật với viên chức tự ý nghỉ việc.
Đối với trườnghợpbáonêu, người laođộngđã hai lầngửi đơnmà thủ trưởng
đơn vị vẫn nói chưa tìm được người thay thế thì rõ ràng công tác cán bộ ở đó
yếu kém vì phải khẳng định rằng trong bộ máy, không có mắt xích nào không
thể thay thế.
Nếu ngoài BS Ngân, còn có nhân viên y tế khác của BV cũng xin nghỉ việc rồi
bị buộc thôi việc như vậy thì có thể nghi ngờ về sự công tâm của vị giám đốc
BV. Một BV công lập trong thời gian ngắn nếu có nhiều viên chức đơn phương
chấmdứt hợpđồng thì có thểđặt dấuhỏi về việc tổ chức, quản lý, điềuhành của
người đứng đầu BV này.
ĐỨCMINH
ghi
TS
PHẠMQUỐC SỬ
, Phó Giámđốc Sở Tư pháp tỉnh CàMau:
Kỷ luật vậy là không ổn
“Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc”là quyền được pháp luật
quyđịnhchoviênchức thựchiệnkhi đi kèmvới điềukiệnđượcxemlà lýdochính
đáng. Nếu viên chức đáp ứng đầy đủ điều kiện thì không ai có quyền hạn chế
hoặc từ chối thực hiện nghĩa vụ xemxét giải quyết yêu cầu chính đáng của viên
chức. Nếu không được giải quyết thì viên chức có quyền đơn phương thực hiện
quyền chính đáng này. Đồng thời, cơ quan sử dụng viên chức cũng có quyền
này trên nguyên tắc cân bằng quyền lợi.
Chế định“buộc thôi việc”là phạmtrù trách nhiệmpháp lýmang yếu tốmệnh
lệnh hành chính, không phụ thuộc vào sự đồng ý hay không đồng ý của người
vi phạm và đây là khung trách nhiệmpháp lý cao nhất khi xử lý vi phạmđối với
người lao động và hậu quả của nó tác động rất lớn.
TrườnghợpBSNgânxinnghỉviệcvớilýdohoàncảnhgiađình,cũngđượchiểu
làđang thôngbáođơnphươngchấmdứt hợpđồng laođộng theo luật. BSNgân
đã xin nghỉ hơn ba tháng trước khi tự nghỉ thì không thể buộc thôi việc được.
“Tự ý bỏ việc” là hành vi bị kỷ luật buộc thôi việc, quy định tại Điều 19 Nghị
định 112/2020.Tuy nhiên, tự ý bỏ việc là hành vi viên chức đó bỏ việcmà không
thông báo. Còn BS Ngân có đơn xin nghỉ thì không thể nói là tự ý bỏ việc được.
Do đó, kỷ luật BS Ngân về hành vi“tự ý bỏ việc”là không ổn.
Tuy nhiên, xét ở một góc độ khác, ta thấy Điều 57 Nghị định 115/2020 lại có
quy định cho phép cơ quan sự nghiệp công lập chưa giải quyết cho thôi việc khi
“do yêu cầu công tác, chưa bố trí được người thay thế”. Nội dung quy định này
không định lượng về mặt thời gian, chưa giải quyết cho thôi việc có thể kéo dài
bao lâu. Dù vậy, theo tôi,
khi vận dụng pháp luật phải hiểu là có thể chưa giải
quyết cho thôi việc trong khung luật định. Trường hợp cụ thể này là 45 ngày
nhưng không đồng nghĩa có quyền kéo dài vô thời hạn.
Luật định phải thông báo trước 45 ngày là để đơn vị có thời gian bố trí người
thay thế, không để hoạt động bị ảnh hưởng.
Tuy nhiên, qua câu chuyện này, tôi thấy cần bổ sung cho rõ hơn về mặt thời
gian“chưa giải quyết cho thôi việc”quy định tại Nghị định 115/2020để đảmbảo
việc nhận thức và áp dụng pháp luật được thống nhất, khắc phục tình trạng
nhiềucáchhiểukhácnhaudẫnđến sự tùy tiệnkhi ápdụngpháp luật.
TRẦNVŨ
ghi
Quan điểm vụ
bác sĩ xin nghỉ
việc thì bị buộc
thôi việc
TS CAO VŨMINH
S
ố báo hôm qua,
Pháp Luật
TP.HCM
thông tin về việc
BS Trần Tú Ngân xin nghỉ
việc vì hoàn cảnh gia đình, sau
24 năm làm việc tại Bệnh viện
(BV) đa khoa Năm Căn nhưng
lại bị kỷ luật với hình thức buộc
thôi việc với lý do tự ý bỏ việc.
Hai bên đều có quyền
chấm dứt hợp đồng
Sự khác biệt giữa viên chức
với cán bộ, công chức được thể
hiện thông qua chế độ hợp đồng
làm việc. Nội dung hợp đồng
ghi nhận sự thỏa thuận giữa hai
bên về công việc, nhiệm vụ, vị
trí việc làm, thời hạn, điều kiện
chấm dứt hợp đồng, tiền lương,
tiền thưởng...
Dựa trên cơ sở hợp đồng, đơn
vị sự nghiệp công lập có thể sử
dụng viên chức một cách hiệu quả
nhất. Đối với viên chức, hợp đồng
làm việc sẽ xóa bỏ tâm lý ỷ lại
là “vào biên chế đã khó, ra khỏi
biên chế còn khó hơn” nên phải
không ngừng cố gắng, trau dồi
kinh nghiệm, học hỏi kiến thức
để đáp ứng yêu cầu công việc.
Ngoài ra, hợp đồng làm việc cũng
là cơ sở quan trọng để viên chức
không bị ràng buộc mãi mãi với
một đơn vị sự nghiệp nhất định.
Về nguyên tắc, cả hai bên đều
có thể yêu cầu thay đổi, chấm
dứt hợp đồng làm việc. Những
quy định này cho thấy mối quan
hệ giữa viên chức với đơn vị sự
nghiệp công lập không phải là
mối quan hệ quyền lực - phục
tùng như giữa cơ quan nhà nước
với cán bộ, công chức.
Theo khoản 4 Điều 29 Luật Viên
chức thì viên chức làm việc theo
hợp đồng làm việc không xác định
thời hạn có quyền đơn phương
chấm dứt hợp đồng nhưng phải
thông báo bằng văn bản cho người
đứng đầu đơn vị sự nghiệp công
lập biết trước ít nhất 45 ngày…
Đối với viên chức làm việc theo
hợp đồng làm việc xác định thời
hạn thì được đơn phương chấm
dứt hợp đồng trong các trường
hợp quy định tại khoản 5 Điều
29 Luật Viên chức.
“Một BVcông lập trong
thời gianngắnnếu có
nhiềuviên chức đơn
phương chấmdứt hợp
đồng thì có thể đặt dấu
hỏi về việc tổ chức, quản lý,
điềuhành củangười đứng
đầuBVnày.”
Ông
Nguyễn Tư Long
, Phó Vụ
trưởng Vụ Công chức - Viên chức,
Bộ Nội vụ
BV đa khoaNămCăn (CàMau), nơi BS Trần TúNgân có 24 nămgắn bó. Ảnh: TRẦNVŨ
Trong đó, nếu đơn phương chấm
dứt hợp đồng làm việc xác định
thời hạn vì “Bản thân hoặc gia
đình thật sự có hoàn cảnh khó
khăn…” (điểm d khoản 5) thì
viên chức phải thông báo trước
ít nhất 30 ngày.
Quan trọng nhất là lý do
và thời gian thông báo
Như vậy, nếu viên chức thỏa mãn
đầy đủ lý do và thời gian thông
báo bằng văn bản thì đương nhiên
có quyền đơn phương chấm dứt
hợp đồng làm việc. Trong trường
hợp này, đơn vị sự nghiệp công
lập có nghĩa vụ giải quyết cho
viên chức thôi việc.
Cần lưu ý, giải quyết cho viên
chức thôi việc với kỷ luật buộc
thôi việc là rất khác nhau. Việc
đơn vị sự nghiệp công lập giải
quyết cho viên chức thôi việc
chính là sự phúc đáp của đơn
vị sự nghiệp công lập trước đề
xuất về việc đơn phương chấm
dứt hợp đồng làm việc của viên
chức. Trong khi đó, buộc thôi
việc là một hình thức kỷ luật áp
dụng đối với viên chức vi phạm
pháp luật đặc biệt nghiêm trọng
đến mức không thể tiếp tục để
viên chức làm việc cho đơn vị
sự nghiệp công lập.
Cả giải quyết cho viên chức
thôi việc và kỷ luật buộc thôi
việc đều chấm dứt mối quan hệ
hợp đồng giữa hai bên nhưng hậu
quả pháp lý lại rất khác nhau.
Đơn cử, khi giải quyết thôi việc
thì viên chức được hưởng chế
độ thôi việc. Trong khi đó, viên
chức bị buộc thôi việc thì không
được hưởng chế độ thôi việc,
đồng thời hình thức kỷ luật này
sẽ bị ghi vào hồ sơ viên chức.
Như đã nói, đơn phương chấm
dứt hợp đồng làm việc là một
quyền cơ bản của viên chức.
Khi viên chức thực hiện quyền
này theo quy định pháp luật thì
đơn vị sự nghiệp công lập có
nghĩa vụ giải quyết cho viên
chức thôi việc.
Tôn trọng thỏa thuận
chấm dứt hợp đồng
Khoản 2 Điều 57 Nghị định
115/2020 quy định một số trường
hợp ngoại lệ chưa giải quyết thôi
việc cho viên chức vì viên chức
còn những nghĩa vụ hoặc trách
nhiệm chưa hoàn thành trước đơn
vị sự nghiệp công lập.
Trong đó, trường hợp chưa giải
quyết thôi việc cho viên chức “do
yêu cầu công tác và chưa bố trí
được người thay thế” là vì tính
chất cần kíp và nhu cầu thiết yếu
trong việc sử dụng viên chức.
Tuy nhiên, khác với ba trường
hợp trên, trường hợp này viên
chức không có nghĩa vụ và trách
nhiệm còn dang dở nên nếu có
nhu cầu sử dụng viên chức thì
đơn vị sự nghiệp công lập vẫn
phải dựa trên cơ sở hài hòa về
lợi ích hai bên. Nếu viên chức
vẫn quyết nghỉ thì đơn vị nên giải
quyết cho thôi việc bởi việc cố
giữ sẽ có khả năng ảnh hưởng
đến công việc chung.
Quan hệ giữa viên chức và đơn
vị sự nghiệp công lập khởi đầu
bằng sự thỏa thuận thông qua hợp
đồng. Khi muốn kết thúc quan
hệ này, đa phần các bên sẽ thỏa
thuận bằng việc chấm dứt hợp
đồng. Cá biệt có những trường
hợp pháp luật cho phép viên chức
đơn phương chấm dứt hợp đồng
làm việc.
Khi viên chức đơn phương chấm
dứt hợp đồng làm việc theo quy
định pháp luật thì đơn vị sự nghiệp
công lập cũng cần phải giải quyết
cho viên chức thôi việc theo quy
định pháp luật. Việc “biến tấu”
quyết định giải quyết thôi việc
thành quyết định kỷ luật buộc
thôi việc là không đúng quy định
pháp luật.•
Trường hợp chưa giải quyết thôi việc cho viên chức
“do yêu cầu công tác và chưa bố trí được người thay thế”
thì
có thể chưa giải quyết trong khung luật định nhưng
không đồng nghĩa có quyền kéo dài vô thời hạn.
