16
Quốc tế -
ThứSáu21-1-2022
Tiêu điểm
VĨ CƯỜNG
N
gày 12-1, Bộ Ngoại
giao Mỹ công bố Báo
cáo “Ranh giới trên các
vùng biển” số 150 về tình hình
tranh chấp chủ quyền ở Biển
Đông với nội dung chính là
bác bỏ cái gọi là quyền lịch
sử và yêu sách đường chín
đoạn vô lý của Trung Quốc
(TQ) ở đây. Theo giới chuyên
gia, báo cáo đánh dấu bước
đi mới nhất của Mỹ trên mặt
trận pháp lý trong nỗ lực
đấu tranh chặn đứng tham
vọng của TQ với Biển Đông,
đồng thời tạo nền tảng vững
chắc cho các nước đang có
tranh chấp đứng lên bảo vệ
quyền lợi.
Nhiều biến chuyển
trong cách Mỹ
tiếp cận Biển Đông
Trao đổi với báo
Pháp Luật
TP.HCM
, TS Constantinos
Yiallourides thuộc Viện
Nghiên cứu luật so sánh và
luật quốc tế Anh, cho biết
Báo cáo “Ranh giới trên các
vùng biển” số 150 là phần
tiếp nối của một nghiên cứu
khác do Bộ Ngoại giao Mỹ
công bố năm 2014, cũng với
nội dung bác bỏ yêu sách chủ
quyền của TQ ở Biển Đông.
“Tuy về cơ bản, Báo cáo số
150 không có nhiều điểmmới
so với những nghiên cứu và
báo cáo do các học giả luật
quốc tế và cơ quan các nước
khác đã thực hiện nhiều năm
qua, song điểm quan trọng là
nó thể hiện một số thay đổi
trong cách tiếp cận của Mỹ
về tranh chấp chủ quyền ở
Biển Đông” - TSYiallourides
nhận định.
Cụ thể, theo chuyên gia này,
do không tham gia Công ước
Liên Hợp Quốc về Luật Biển
(UNCLOS) 1982 nên Mỹ
trước đây thường ít viện dẫn
tài liệu này trong các văn bản
ngoại giao hoặc các nghiên
Bệnh nhân
COVID-19
tại một
bệnh viện
thuộc bang
California,
Mỹ. Ảnh: AP
Đài
RT
ngày 19-1 dẫn một nghiên cứu mới đây từ các
chuyên gia thuộc ĐH Oxford (Anh) cho thấy người nhiễm
COVID-19 nhẹ và không bị di chứng kéo dài vẫn bị suy
giảm khả năng chú ý và trí nhớ trong 6-9 tháng sau khi
khỏi bệnh.
Khi được yêu cầu thực hiện một loạt bài tập về các hoạt
động cơ bản về trí nhớ và suy luận thì người tham gia
nghiên cứu thực hiện tốt hầu hết các nhiệm vụ, song lại
gặp vấn đề trong việc nhớ lại ký ức cá nhân trong khoảng
thời gian tối đa sáu tháng sau khi hồi phục. Họ cũng gặp
phải sự suy giảm khả năng duy trì sự chú ý theo thời gian
cho đến chín tháng.
Trước đây cũng đã có vài nghiên cứu chỉ ra rằng sau khi
nhiễm COVID-19 từ thể vừa đến nặng, một số bệnh nhân
tiếp tục gặp các triệu chứng về nhận thức như khó tập
trung, hay quên và mệt mỏi. Tuy nhiên, nhiều người vẫn
không rõ liệu người nhiễm bệnh nhẹ có bị ảnh hưởng đến
hoạt động nhận thức sau đó hay không.
PHẠM KỲ
Nghiên cứumới về ảnhhưởng củaCOVID-19 lênnão bộ
Tàu sân bay USS Ronald Reagan tập trận ở BiểnĐông hồi tháng 6-2021. Ảnh: HẢI QUÂNMỸ
Sau báo cáo Biển Đông, Mỹ đưa tàu
áp sát Hoàng Sa
Cổng thông tin chính thức củaHạmđội 7Hải quânMỹ ngày
20-1 xác nhận khu trục hạmUSS Benfold vừa tiến hành một
hoạt động đảm bảo tự do hàng hải theo luật quốc tế trong
vùng biển quanh quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam (đang
bị TQ chiếm đóng trái phép).
“Mỹ phản đối tuyên bố năm 1996 của TQ về các đường cơ
sở thẳng bao quanh quần đảo Hoàng Sa. Cho dù có là bên
nào tuyên bố chủ quyền đối với các đối tượng địa lý này, việc
vẽ đường cơ sở thẳng xung quanh quần đảo Hoàng Sa là trái
pháp luật” - thông cáo Hạm đội 7 viện dẫn UNCLOS nêu rõ.
Phản ứng lại, Bộ Tư lệnh chiến khu miền Nam của TQ ra
thông cáo khẳng định việc triển khai khu trục hạm USS
Benfold là “trái pháp luật” và đã cử tàu chiến, máy bay giám
sát. TQ cũng yêu cầu phía Mỹ “ngừng ngay lập tức các hành
động khiêu khích”, nếu không sẽ chịu“hậuquả nghiêmtrọng”,
theo tờ
South China Morning Post
.
Ngày14-1,phátngônviênBộ
Ngoại giao Việt Nam cho biết
Việt Nam ghi nhận Báo cáo số
150 của Bộ Ngoại giaoMỹ. Việt
Namcũngmongmuốncácbên
tôn trọng chủ quyền, quyền
chủ quyền, quyền tài phán
của Việt Nam ở Biển Đông và
có đóng góp tích cực vào hòa
bình khu vực.
Chính quyền ông
Biden muốn chuyển
dần hướng tiếp cận
vấn đề Biển Đông
sang lấy pháp lý,
ngoại giao làm
trọng tâm - thay vì
quá tập trung vào
khía cạnh quân sự.
Ngăn chặnTrungQuốc ởBiểnĐông,
Mỹdùng cảquân sự lẫnpháp lý
Báo cáo bác yêu sách chủ quyền của Trung Quốc với BiểnĐông cho thấy bên cạnh các biện pháp quân sự
trước nay, Mỹmuốn đấu tranh trên cảmặt trận pháp lý và đại diện cộng đồng quốc tế yêu cầu Bắc Kinh cư
xử đúngmực.
cứu với tính chất tương tự như
Báo cáo số 150. Tuy nhiên,
những năm gần đây điều này
bắt đầu thay đổi; gần nhất
và rõ nhất là dưới thời Tổng
thống Donald Trump với các
công hàm phản đối TQ gửi
lên Liên Hợp Quốc cùng các
tuyên bố ngoại giao liên tục
đề cập UNCLOS, cũng như
phán quyết của Tòa Trọng tài
thườngtrựctrongvụPhilippines
kiện TQ năm 2016.
“Sau khi Tổng thống Joe
Biden nhậm chức, việc chú
trọngmặt trận pháp lý và khoa
học tiếp tục được kế thừa và
phát huy, dẫn tới sự ra đời của
Báo cáo số 150. Ngoài việc
trích dẫn chi tiết UNCLOS
và phán quyết 2016, báo cáo
cũng nêu và phản biện rõ
ràng nhiều lập luận của giới
nghiên cứu luật quốc tế của
TQ để tăng tính thuyết phục
như khái niệm “quyền lịch
sử” mà chuyên gia nước này
đưa ra” - TSYiallourides nói.
Cái gọi là quyền lịch sử
được giới nghiên cứu luật
quốc tế của TQ nêu ra và phổ
biến từ ít nhất là năm 2016,
nhằm bổ khuyết cho tuyên bố
chủ quyền vốn không vững
về mặt pháp lý của TQ đối
với các thực thể đang tranh
chấp dựa vào các bằng chứng,
phát kiến khảo cổ và tài liệu
lịch sử khó kiểm chứng về
mặt nguồn gốc và độ tin cậy.
Đến nay, cộng đồng quốc tế
hầu như đã bác bỏ lập luận
này của TQ; còn Báo cáo số
150 của Bộ Ngoại giao Mỹ
cũng khẳng định quyền lịch
sử là khái niệm vô giá trị và
không thể cấu thành tập quán
quốc tế vì thiếu sự công nhận
của các quốc gia khác và các
điều luật quốc tế.
TheochuyêngiaYiallourides,
báo cáo của Mỹ là tài liệu cập
nhật, tổng hợp những thông
tin mới nhất liên quan các
thảo luận pháp lý về tranh
chấp Biển Đông có giá trị,
nên được các quốc gia đang
có tranh chấp với TQ sử
dụng trong nỗ lực pháp lý
của riêng mình.
Trong khi đó, TS James
Charles Kraska thuộc ĐHHải
chiến Mỹ chỉ ra việc công bố
Báo cáo số 150 là dấu hiệu cho
thấy chính quyền ông Biden
muốn chuyển dần hướng tiếp
cận vấn đề Biển Đông sang
lấy pháp lý, ngoại giao làm
trọng tâm - thay vì quá tập
trung vào khía cạnh quân sự
như người tiền nhiệm. Điều
này cũng phù hợp với các
tuyên bố của ông Biden trước
đó về thiết lập một chính sách
ngoại giao mới củng cố các
giá trị pháp quyền, quyền con
người và dân chủ phươngTây.
Thời điểm ra đời báo cáo cũng
rất đáng chú ý khi năm nay
tới lượt Campuchia làm chủ
tịch luân phiênASEAN giữa
lúc quan hệ nước này với TQ
đang trở nên nồng ấm hơn,
khiến nhiều bên lo ngại tiến
trình đàm phán Bộ Quy tắc
ứng xử ở Biển Đông (COC)
có thể vì thế mà tiếp tục bị
ảnh hưởng.
“Các nước ASEAN vì thế
không nên bỏ qua báo cáomới
của Bộ Ngoại giao Mỹ. Đây
nên được xem là một thắng
lợi cho họ vì Washington rõ
ràng đang đứng về phe các
nước Đông Nam Á trong
cuộc đấu tranh chống lại
TQ và mọi sự hỗ trợ đều cần
thiết lúc này” - ông Kraska
nhận định.
Quốc tế sẽ không im
lặng trước Bắc Kinh
Nhìn chung,TSYiallourides
cho rằng ít có khả năng TQ
sẽ có thay đổi nào đáng kể
trong chính sách Biển Đông
sau Báo cáo số 150 của Mỹ.
Tuy nhiên, TQ sẽ phải cân
nhắc kỹ trong các động thái
từ đây trở về sau bởi áp lực
quốc tế, nay có thêm sự tham
gia chủ động hơn của Mỹ,
đang ngày càng lớn dần. “Các
nước cả trong lẫn ngoài khu
vực đang cùng thể hiện họ
không hài lòng và cảm thấy bị
đe dọa từ những gì TQ đang
làm ở Biển Đông. TQ là một
cường quốc không nằmngoài
trật tự quốc tế, do đó họ sẽ
không muốn bị cô lập và sẽ
phải tính đường khác” - TS
Yiallourides nói.
Mặt khác, khi chứng kiến
một nước lớn như Mỹ tăng
cường can thiệp và lên tiếng
về các hành vi phi pháp của
TQ trên Biển Đông, các nước
Đông Nam Á trong khu vực
cũng sẽ có thêm động lực để
có các hành động phản đối
mạnh hơn với Bắc Kinh. Đây
là điều rất cần thiết nếu muốn
có sự thay đổi thực chất bởi
TQ nhiều lần cố ý phớt lờ lời
kêu gọi của khốiASEAN giải
quyết mâu thuẫn trong hòa
bình, tự kiềm chế và liên tục
gây hấn với những nước nhỏ
hơn; gần đây nhất là vụ TQ
đưa tàu thăm dò và các tàu
hộ tống xâm phạm vùng đặc
quyền kinh tế Indonesia và ở
lì trong đó suốt nhiều tháng
liền hồi cuối năm ngoái.
“Mỹ và các nước trong khu
vực phải rõ ràng với TQ rằng
sẽ không bao giờ chấp nhận
bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay
đổi trật tự Biển Đông theo
hướng không phù hợp với
mô hình trật tự dựa trên luật
pháp. Báo cáo là một bước đi
đúng đắn theo hướng đó, điều
cần làm lúc này là tận dụng
sự kiện này để liên tiếp gửi
thêm những tín hiệu cứng rắn
khác tới TQ để gia tăng sức
nặng hơn” - TS Yiallourides
nêu ý kiến.•
