CHỦNHẬT 2-10-2016
4
QUỐC TẾ
PH.QUỲNH
H
ội nghị cấpcaoNga-
ASEAN hồi tháng
5-2016ởSochi(Nga)
là hội nghị cấp cao
đầu tiên giữa Nga
vàASEAN được tổ chức ở Nga.
ội nghị được kỳ vọng đánh dấu
bướcngoặtmới trongquanhệ.Tuy
nhiên, sau20nămquanhệđối tác
đối thoạiNga-ASEANvàsáunăm
saukhiTổng thốngNgaPutin tuyên
bố “Nga sẽhướngĐông”, kết quả
cho thấy thất bại rõ ràng.
Ngakhôngphải
bạnhàng lớnở
ĐôngNamÁ
Chuyên gia Anton Tsvetov ở
Hội đồngQuanhệ quốc tếNga tại
Moscowtừngđánhgiá:“Trongcộng
đồngđốingoạiởNga,hiệnnaychưa
cóđồng thuận rằng trụcxoay sang
ChuyêngiaAntonTsvetovghinhận tiếpcậnĐôngNamÁkhông
phải làchuyệndễ làmđối vớiNga.Cónhiềunguyênnhângiải
thích:
l
Ngacónền tảngquanhệvữngchắcvớiViệtNam, trongkhiđối
với cácnướckhácNga lại thiếubềdày lịchsửquanhệ.
l
Cáckếhoạchnhằmmởcửa thươngmại với cácnướcĐôngNam
Áchỉđạtkếtquảkhiêm tốnbởiNga thiếusảnphẩmđể traođổi,
đội tàubuôncủaNgacũng thiếuvàquan trọnghơn là thiếu tinh
thầndoanhnghiệp.
l
Nga làngười chậmchânởkhuvựcĐôngNamÁ.Các thịphầnở
đâyđãđượcphânchia theophạmvi ảnhhưởng.
NgađãbánnhiềutàungầmchoViệtNam.Ảnh:RT
Thươngmại song phương củaNga bằng1% ngoại thương
củaASEAN, do đóNga chỉ là bạn hàng thứ14 củaASEAN.
Ngachỉbánvũkhí
ởĐôngNamÁ
châuÁ-TháiBìnhDươngcủaNga
có thành cônghaykhông”.
Tạpchí
SoutheastAsiaGlobe
cho
rằng nhận định nêu trên cần được
xemxét lại bởi chí ít trongquanhệ
Nga-ĐôngNamÁ, thành côngđạt
đượchết sứchạn chế.
Chắcchắndoanhsốbánvũkhícủa
NgađãtăngởĐôngNamÁ.ViệtNam
đang nhập khẩu 90% thiết bị quân
sự từNga, trongđócó tàungầm, tàu
khu trục,máybay tiêmkíchSU-30,
hệ thống tên lửaphòngkhông.
Năm2010,Myanmarđãđặthàng
của Nga 20 máy bayMiG-29 và
20 trực thăng quân sự. Hồi tháng
9, Indonesiađặt hàngba tàungầm.
Ngànhxuấtkhẩunăng lượngNga
cũngchúýđếnkhuvựcĐôngNam
Á.Năm2012, tậpđoànnăng lượng
nguyên tửquốcgiaRosatomđãđạt
đượchợpđồngxâyhainhàmáyđiện
hạt nhânởViệtNam.
Ngoài ra, quan hệ thương mại
Nga-ASEAN đã tăng gấp năm lần
giữanăm2005và2014.
Dùvậy, thươngmạisongphương
chỉđạtđược21,4 tỉUSDnăm2014,
tức bằng 1% ngoại thương của
ASEAN,dođóNgachỉ làbạnhàng
thứ14 củaASEAN.
Về đầu tư, Nga chỉ chiếm 0,2%
vốnđầutưvàoASEANtừnăm2012
đến2014.Trong698 triệuUSDđầu
tư vào khu vực, Nga đã đầu tư hết
420 triệuUSDởViệtNam.
Chuyên gia Ian Storey ở Viện
NghiêncứuĐôngNamÁ(Singapore)
đã kết luận trong báo cáo hồi năm
ngoáirằngNgachỉ làngườichơi“cò
con”trongnềnkinhtếĐôngNamÁ.
Vì saoNgachọn
ĐôngNamÁ?
Chínhsáchxoay trụcsanghướng
Đông của Tổng thống Putin được
thựchiệnbởinhucầucần thiếthơn
làquyết địnhchọn lựa.Năm2010,
Moscowphảitìmkiếmcácgiảipháp
kinh tế thay thếkhikhủnghoảng tài
chính thếgiới tácđộngđếnkinh tế
Nga,đồng thờigiádầu thôsụtgiảm.
Năm2014, chính sáchxoay trục
sang hướng Đông được thúc đẩy
mạnhhơnvào lúcvụkhủnghoảng
Ukraine đã làm quan hệ Nga-EU
nguội lạnh trongkhiMỹápđặt lệnh
trừng phạt Nga. Thế nhưngĐông
NamÁkhôngphải là lựachọnđầu
tiên củaNga.
ChuyêngiaAntonTsvetovnhận
xét: “Chính sách tái cânbằng sang
châuÁcủaNgakhởi đầu từTrung
Quốc”. Ngay sau đó, nhiều ý kiến
ởNga cho rằngNgađang thiết lập
quan hệ đối tác bất bình đẳng và
không tương xứng với Bắc Kinh.
Dođó,Ngaphảichứng tỏ trụcxoay
khôngphảichỉhướngvềTrungQuốc.
Kế tiếp, Nga đã nhắm đếnNhật
vàẤnĐộ như giải pháp tiếp theo
vì đây làhai nềnkinh tế lớnnhất ở
châuÁ-TháiBìnhDương.Quanhệ
Nga-Nhậtấmdầnnhưng trởngại là
hai nước vẫn còn lấn cấn về quần
đảoKurilvàcácnướcG7đangcấm
vậnNga.
Đối vớiẤnĐộ, ít có thành công
đạt được chủ yếu vì chính phủẤn
Độ tìm kiếm siết chặt quan hệ với
Mỹ. Trong bối cảnh đó Nga mới
quay sangĐôngNamÁ.
Ngakhôngmàngđến
anninh
Dù ít cómối liênhệ lịch sửgiữa
Nga với ĐôngNamÁ nhưngNga
vẫn phát triển về ngoại giao. Năm
1996,Nga trở thànhđối tácđối thoại
củaASEAN và với Mỹ rồi tham
gia hội nghị cấp caoĐôngÁ năm
2011.Hiện thờiNgađã tổ chứcba
hội nghị cấp cao Nga-ASEAN ở
Kuala Lumpur năm 2005, HàNội
năm2010vàSochi nămnay.
Songchuyêngia IanStoreyđánh
giá “camkết củaNga vớiASEAN
mang tínhchấtbềngoàinhiềuhơn”.
Nga ít có giao dịch với nhà nước
vì vướng cấm vận nên không thể
thamgiađầyđủvàokhuvực.Vídụ,
Tổng thốngObamađã thamgiabốn
hội nghị cấpcaoĐôngÁ trongkhi
Tổng thống Putin chưa từng tham
gia lầnnào.
GSVitaly Kozyrev tại Trường
Endicott(Mỹ)ghinhận:“Ngakhông
mongmuốn làmột tácnhân thựcsự
vềanninhchokhuvựcchâuÁ-Thái
BìnhDương”.
Năm2010,Putinđãbơmhơn650
tỉ USD cho quân đội trong khuôn
khổ chương trình 10 năm hiện đại
hóa quân đội. Hiện nay ngân sách
quốc phòng củaNga đứng thứ ba
thếgiới, chỉsauTrungQuốcvàMỹ.
Từ khả năng hạt nhân đếnmáy
bay ném bomTU-95 có thể tuần
tragầnNhậtvàđảoGuamcủaMỹ,
dườngnhưNgakhôngcóýđịnhđối
phóvớiMỹvàTrungQuốcởchâu
Á-TháiBìnhDương.
ChuyêngiaEkaterinaKoldunova
đánhgiá: “CácnướcĐôngNamÁ
có thểmongmuốn nhìn thấyNga
như trung tâm quyền lực thứ ba
trongkhuvựcđể cânbằngvớiMỹ
vàTrungQuốc.VìthếNgamớiđược
mời thamdựhộinghịcấpcaoĐông
Á. Thế nhưngđếnnayNga cốgiữ
thái độ trung lập khiMỹ vàTrung
Quốcđối khángnhau làmgia tăng
căng thẳng”.
Theotạpchí
SoutheastAsiaGlobe
,
thật raNgachỉmuốnbánvũkhícho
cácnướcĐôngNamÁ.Bởi thếvề
vấnđềbiểnĐông,Nga thườnggiữ
thinh lặng.
Năm nước thành viên thường trựcHội đồngBảo an LHQ
đã có cuộc thảo luận đầu tiên hôm 30-9 (giờ địa phương) về
dự thảo nghị quyết về Syria doPháp đề nghị. Pháp hy vọng
đầu tuần tới sẽ trìnhbàydự thảocho15nước thànhviênHội
đồngBảoanLHQ.
Tại cuộchọpđầu tiêngiữacácđại sứnămnước thànhviên
thường trựcHộiđồngBảoanLHQ,Ngakhôngbácbỏdự thảo
nghị quyếtmàchỉ yêucầucó thêm thời gianxemxét.
Dự thảonghịquyếtcủaPháp tập trungnóiđến tìnhhìnhTP
Aleppo bị máy bay củaNga và của quân đội Syria ném bom
tàn khốc sau khi thỏa thuận ngừng bắn đổ vỡ. TheoTổ chức
Y tếThếgiới, chỉ trongmột tuần không kíchđã có338người
chết ởTPAleppo.
Dự thảo kêugọi tái lập thỏa thuậnngừngbắnđể chophép
cácđoàn cứu trợnhânđạohoạt động khôngbị cản trởnhằm
giúpđỡngười dânbị bao vây trong khu vực doquânnổi dậy
kiểm soát ởAleppo, đồng thời kêugọimáy bay ngừng không
kích.Dự thảo cũngnêu ramột cơ chếgiám sát ngừngbắn có
các chuyên gia đến từ các nước thuộcNhóm quốc tế ủng hộ
Syria (17nướcvàba tổchứcđaphương) thamgia.
Trongkhiđó, quanhệNga-Mỹngàycàngcăng thẳng từkhi
máy bayNga không kích quân nổi dậy Syria ởAleppo. Hôm
29-9, sau khi tuyênbốđedọaMỹ sắp cắt đứt đối thoại ngoại
giaovớiNga, đếnngày30-9Ngoại trưởngMỹJohnKerry lại
điệnđàmvớingườiđồngcấpNgaSergeyLavrov.PhíaMỹbảo
đảmcuộcđốithoạigiữahaibênvẫnchưachết.Ngườiphátngôn
BộNgoạigiaoMỹ tuyênbốcánhcửachưahoàn toànkhép lại.
Ngoại trưởngNgaSergeyLavrovbảođảmNgasẵnsàng tiếp
tục tìm kiếm các giải phápđể giải quyết xungđột Syria. Ông
lênán cácnhómnổi dậyởAleppodobọn khủngbốMặt trận
Al-Nusra (cũ) chỉ huyđãnhiều lầnvi phạm thỏa thuậnngừng
bắn.Ôngchỉ tríchMỹkhôngphân táchrạchròigiữaquânnổi
dậyônhòaSyriavàquânkhủngbốnênbọnkhủngbốđãnúp
bóngquânnổi dậymàWashingtonđangbảovệ.
Trongcuộcđiệnđàmhôm29-8, Tổng thốngObamavàThủ
tướngĐứcAngelaMerkelđã lênán“cácvụnémbomdãman
củaNgavàchếđộSyriaởphíađôngAleppo”.Đặcphái viên
củaAnh về SyriaGarethBayley đánhgiá saumột năm tham
gia chiến sự Syria, quân đội Nga vẫn đánh vào các khu dân
sự và ngày càng sử dụng vũ khí mù quáng hơn như bom bi,
bomxăngđặc.
Ông nhận xét: “Thực tế hiện nay ở Syria là cơn ácmộng.
Aleppo lạibịbaovây.Hàng trămngànngười thiếu thốnnước,
xăng dầu, thuốcmen. Các cơ sở hạ tầng dân sự như trường
họcvàbệnhviệnđềubị xem làmục tiêu”.
Ngượclại,NgavàSyriakhăngkhăngchorằngmáybaychỉtấn
côngvàocácvị trícủaquânkhủngbố.Ngày30-9,Thứ trưởng
NgoạigiaoNgaMikhailBognadov tuyênbốcácámchỉcủaMỹ
rằngMoscownémbomvàocácvị trí củaquânnổidậyônhòa
ởSyria là vô căn cứ.Ông khẳngđịnhMỹ cógiao tên lửađất
đối khôngxách taychoquânnổi dậySyriacũngvô tácdụng.
Ngườiphátngôn tổng thốngNgaDmitryPeskovkhẳngđịnh
quânHồigiáosẽ làmchủ thủđôDamascusnếuNgakhôngcan
thiệpgiúpchínhphủSyria.
D.THẢO
PhápđệtrìnhdựthảonghịquyếtvềngừngbắnởSyria
Phân tích&Bình luận
Quanhệthươngmại
Nga-ASEANđãtăng
gấpnăm lầngiữanăm
2005và2014.
