CHỦNHẬT 2-10-2016
5
HỒSƠ TƯ LIỆU
GIẢI MÃ SÀI GÒN “ĂNQUẬN5,
NẰMQUẬN3…” - BÀI 3
QuậnNhất
–Chốn
xahoa
nhộnnhịp
MộtgóctrungtâmquậnNhấtxưa.
PHẠMTRƯỜNGGIANG
T
rong bài viết kỳ trước,
chúngtađượcbiếtngười
Pháp ngay từ đầu đã
muốnbiếnkhuvựcquận
Nhất thành trung tâmTP
SàiGònvớinhữngcôngsởvàdinh
thựđi kèm.
Đườngto,nhàcao
Đặc trưng rất rõđườngphốởđây
làrộng lớn.Khôngphảichỉ làphố, là
đườngmàcòncónhữngconđường
lớn được gọi là đại lộ. Đại lộTrần
HưngĐạonối từSàiGònvàoChợ
Lớn.Đại lộHaiBàTrưngnối quận
Nhất với PhúNhuận. Chuỗi ba đại
lộLêLợi-NguyễnHuệ-HàmNghi
khép kín tạo thànhmột “tam giác
vàng” với cơman công trình cho
Câu nói “xa hoa quậnNhất” có nhiều biến
thể khác như la cà quậnNhất, hát ca
quậnNhất…Nhưng tôi cho rằng chữ xa
hoa là hợp hơn vì mang nghĩa rộng và đầy
đủ, còn la cà hay hát ca cũng chỉ làmột
thành tố trong sự xa hoa đó…
VũtrườngMaxim
với các tiếtmục
khôngkémcácLidoởParis.Ngày
nayMaximđãkhôiphụchoạtđộng
với têngọiMaximClub.
Saunăm1954,hàng loạtcaoốcđãthinhaumọc lênchủyếuởquận
Nhấtđểđápứngyêucầuthờicuộc.MộtsốcôngtrìnhkiểuPhápcổđã
bịđậpbỏđểxâydựngcaoốctheophongcáchhiệnđại.Từmộtquán
càphêbanđầubịđậpbỏ,kiếntrúcsưNguyễnVănHòađãthiếtkế
nênkháchsạnsangtrọngCaravellevới10tầng,đượcxem làtòanhà
caonhấtSàiGònởthờiđiểmnăm1957.Kỷ lụcnàyrồicũng lần lượtbị
phábỏbởicáccaoốckhácnhưkháchsạnPalacetrênđườngNguyễn
Huệkhaitrươngnăm1971với14tầng,rồiđếntòanhàsố8Nguyễn
Huệ(tòanhà Imexcosaunày)khaitrươngnăm1974với12tầng(tuy ít
tầnghơnkháchsạnPalacenhưngchiềucao lạihơn).
Cáchãngnhậpkhẩu
xehơi,xemáyMỹ,
Nhậtcũngđặtcác
showroomtạiquận
Nhấtởnhữngđịathế
đẹpnhấtđểgiới thiệu,
điềunàygầnnhư
khôngthayđổinhiều
trong100nămqua.
mụcđíchkinhdoanhmọckínxung
quanh.Nhữngquậnkhácmay racó
đượcmột vài đại lộ trongkhi quận
Nhất có sốđại lộvượt trội hơnhẳn.
Cũngdomậtđộgiao thôngdàyđặc,
đườngphốnhiềunên cũng là quận
có số bùng binh hơn hẳn các quận
khác. Phần lớn ngã tư đều có đèn
giao thônghoặccảnh sát điều tiết.
Không thể đếm xuể những dinh
thự, tòanhà to lớnnơiđây.Saudinh
Norodom(dinhĐộcLập,Hộitrường
ThốngNhất sau này) còn có dinh
Thốngđốc (dinhGiaLong,Tối cao
Phápviện,Bảo tàngLịchsửTPsau
này),một công trình thiết kếmang
phong cách phục hưng - hiện đại
với những hàng cột lớn. DinhXã
Tây (TòaĐôchính,UBNDTP)với
những tượng và phù điêu hoa văn
trang trí cầu kỳởmặt tiềnmất đến
25năm tranh luậnvàxâydựngmới
xongvàmột thời cũngđượcxem là
biểu tượng của Sài Gòn. Kiến trúc
sưFoulhoux,người thiếtkếdinhXã
TâyđãthiếtkếTòaánSàiGòn(Pháp
đìnhSàiGòn,TANDTP),mộtcông
trình rộngvớinhiều tòanhàđộc lập
liênkếtnhau.Conđườngđiqua tòa
án vì vậy được đặt tên làCôngLý
chophùhợp.Phíabờsông là tòanhà
trụsởthuếvàhảiquan,CụcHảiquan
TP).Từđâyđi tiếp theobờsôngqua
bếnChươngDươnglà“phốWallcủa
Sài Gòn” với những tòa nhà ngân
hàng to lớnsừngsữngnối tiếpnhau
soi bóngxuốngdòngkênh…
Trungtâmthươngmại
QuậnNhất làquận trung tâm, lại
nằmsátbờsôngSàiGònvàrạchBến
Nghé,vốn lànơi thuyềnbèchởhàng
đặc trưngchogiao thôngđấtphương
Nam.Chúngtakhôngngạcnhiênkhi
ngay sát nơi trung tâmphồnhoađô
hội như quậnNhất lại có chợCầu
Muối, làchợđầumốirauquảlớnvới
cáchoạtđộngbuônbán,vậnchuyển
phânphốihàngnôngsản rầm rập từ
3giờsángđếngầnnhưsuốtcảngày.
Chỉ cách chợCầuMuối chưa đầy
500m làchợBếnThành,một trong
nhữngbiểu tượngcủaSàiGòn, quá
nổitiếngđếnmứckhôngcầnphảinói
nhiều. Chếchđộ300m trênđường
HàmNghi là chợCũ. Còn nơi này
vốndonhiềungườiHoasinhcơ lập
nghiệp nên bán rất nhiều hàng hóa
vàmónănngườiHoa,nổi tiếngnhư
móncơm thố.Gọi làchợCũnhưng
quanhđó(khuHàmNghi) lạibánđồ
mới, đồ “xịn”, là cáchàngnhuyếu
phẩmnhậpkhẩumắc tiền.Nguyên
dođây là chợ có rất lâuởSàiGòn,
sau khi bị cháy, chính quyền Pháp
xây chợmới (BếnThành) gần đó
nêndângọi chợCũđểphânbiệt.
Năm 1967, người dân Sài Gòn
hoan hỉ khi siêu thị đầu tiên được
xâydựng.Giới trung lưuđược tiếp
xúcvới loại hìnhphụcvụkiểumới
vốnchỉ cóởnướcngoài.Cần lưuý
rằng thờiđiểmđóở thủđôBangkok
củaThái Lan cũng chưa triển khai
môhìnhnày, trongkhimộtTP thời
chiếnnhưSàiGònđãcó.
Trungtâmgiải trí
Tôi đã bỏ công thử liệt kê lại các
rạpchiếuphimvàrạpháttạiSàiGòn,
có thểcònmột vài thiếu sót do thay
đổi theo từng thời kỳnhưng số liệu
cơbảnlàchínhxác:Trướcnăm1975,
toànbộSàiGòncó68 rạp, chỉ riêng
quậnNhấtđãcó tới…41 rạp.Một tỉ
lệ thậtkhủngkhiếp.
Cái thời chưa có Internet, video,
truyềnhìnhcònchưađadạng,giảitrí
vớingườidânchủyếulàphimảnhvà
canhạc, sânkhấu.Cứmỗikhi chiều
buông, không cứgì cuối tuần, dòng
ngườitừcácquậnkhácsaumộtngày
nóngnực, laođộngmệtnhọccứnhư
nướcchảychỗtrũngùnùnđổvềtrung
tâmquậnNhất.
Mỗi rạp tựphâncấprađểphụcvụ
riêngđối tượng, ví dụnhư rạpLong
Phụng chỉ chuyên chiếu phimẤn
Độmà người bình dân thích xem.
RạpĐồnĐấtcủaTrungtâmVănhóa
PhápchỉchiếuphimPhápkhôngphụ
đề tiếngViệt, chủyếuphụcvụPháp
kiều.RạpĐạiNam sang trọngnhất,
végiá cao, chiếuphimmới nhất rồi
saumới đưa qua rạp khác. RạpLê
Lợi chuyênchiếuphimcũnhưng là
nhữngphimhay,kinhđiển,chỉchiếu
mấyngày rồi chiếuqua phimkhác.
RạpCầuMuối chuyên hát bội, rạp
Lê Lai là nơi diễn chính củaĐoàn
cải lươngKimChung từBắc di cư
vàoNamnên còn có tên làChuông
vàngThủđô…
Cụmrạpđầutiênđượcgiớithiệulà
Rex,bêncạnhrạpRexchínhsứcchứa
cả ngàn người và đưa vào sử dụng
thangcuốnđầutiêntạiViệtNam,hai
cụm rạpMini Rex sức chứa ít hơn,
chỉ 150-200người, đượcquảng cáo
cócáctrangthiếtbịhiệnđạinhấtViệt
Nam lúcđó.
Ngoàiracòncócácphòngtrà,một
hìnhthứcđiểmcanhạcchogiớitrung
lưuvàthượnglưu,tuyítkhángiảnhưng
tạiđâynhiềugiọnghátđãthànhdanh.
KhánhLy,ThanhThúy…cũng làm
nên tên tuổi mình ở phòng trà. Sài
Gòncónămphòng trànổidanhnhất
làQueenBee,TựDo,Ritz,Maxim’s,
ĐêmMàuHồngvớicácbannhạctên
tuổivàcácgiọngcangôi sao thìhầu
hếtđềuđặt tạiquậnNhất.
Chốnănchơi
Theo nhật báo
Tiền tuyến tại Sài
Gòn
số rangày11-12-1969,ởmiền
Nam có nửa triệu línhMỹ. Lính
Mỹ được trả lương khá cao, ngoài
việc được chu cấp cuộc sống, một
binh nhì mới toanh cómức lương
90USD/tháng để tiêu vặt (tính ra
khoảng 700USD hiện nay), hạ sĩ
quanvà sĩ quan lương còn caohơn
nhiều.Thờichiếnsốngnaychếtmai
khôngbiết chừng, thậmchí cái chết
có thểđếnngay tạihậuphươngnhư
SàiGònnên línhMỹ thường tiêuxài
thoảimái số tiềnnày.
Một trongnhững loạihìnhdịchvụ
cho línhMỹmàquânđộiMỹvàcả
chính quyềnmiềnNam không thể
đáp ứng được là nhu cầu tình dục.
Đó là lý do các vũ trường và các
snack -bar (gọi tắt làquánbar)mọc
lênnhưnấm,nhất làquanhcáccưxá
MỹvàkhuvựctrungtâmquậnNhất.
LínhMỹ saunhững trậnđánhhoặc
tới hạnđượcnghỉ phépvềSàiGòn
thưgiãn,đimuasắm,xemphim, rồi
kéonhauvàovũ trường,bargiải trí.
Vũtrường,barkhôngphảibãiđápmà
chỉ là nơi gặpgỡ. LínhMỹ saukhi
khiêuvũ,uốngvàiba lybắtchuyện,
lúcđósẽchọnbạn tìnhmộtđêm, rồi
cảhaikéonhauđikháchsạnhayvề
nhà trọ…Nhucầucaođếnmứccác
quánbarmở lênkế tiếpnhaumàvẫn
thườngxuyênđăngbảngtuyểnchiêu
đãi viên.
