16
THỨBA
20-12-2016
Quốc tế
50.000
quânnổi dậy đang kiểm soát TP IdlibgầnAleppo. Idlib
rơi vào tayquânnổi dậyhồi tháng3-2015. Đây có thể là
thùng thuốc súngmới ởSyria sauAleppo.
TNL
Alepposơ tánổn, xeđưangười
sơ tán từ Idlibbị đốt
Chiếndịchdi tảnquânnổi dậyvà gia đìnhkhỏi
khuvực phía đôngAleppo (Syria) đã được nối lại
sauhai ngày tạmngưng. Trung tâmNga về hòa giải
các bên xungđột ởSyria xác nhận có 20 xe buýt và
10xe cứu thương được điều độngđưa người sơ tán
(ảnh)
. Ngoại trưởngThổNhĩKỳMevlut Cavusoglu
tuyên bố đếnnay đã có12.000dân thường sơ tán
khỏi khuđôngAleppo, trongđó có4.500người ra đi
đêm 18-12.
Song song theođó, chiến dịchdi tản cũng đã diễn
ra tại hai TPFuaa vàKafraya thuộc tỉnh Idlib gần
Aleppo. Đây là hai địa phương ủng hộ chínhphủ
Syria đã bị quân nổi dậybao vây từ hơnba năm nay.
Theo thỏa thuậngiữa chínhquyềnSyria và quân
nổi dậy, công tác di tảnđược tổ chức tại Fuaa và
Kafraya song songvới chiếndịchởAleppo. Trong
sáng19-12đã có500người sơ tán. Dựkiến có
5.000người cầndi tản khỏi khuvực này.
Hãng tinRIANovosti đưa tin cuối tuần trước, 21
xe buýt chuẩn bị đếnFuaa vàKafraya đưa người
dân và các tay súng thuộcLực lượngBảovệ quốc
gia bị thương rời Idlib thì bị quânkhủng bố đốt.
Hai chiếndịch sơ tánởAleppovà Idlib tiếp tục sau
khi các đại diện củaNga, Iran vàThổNhĩ Kỳ thảo
luận căng thẳng. Ngày20-12, ngoại trưởng của ba
nước tiếp tục gặpnhau tạiMoscowđể thảo luận tình
hìnhAleppo.
PH.QUỲNH
BàChoi Soon-sil sửadanhsách
đềnghị bổnhiệm trongchínhphủ
Ngày 19-12, bàChoi Soon-sil, bạn thân tổng
thống, mặc bộ đồng phục phạm nhânmang số 628
ra trước phiên tòa quận trung tâmSeoul. Bà đã bác
bỏmọi cáo buộc nêu trong cáo trạng và đề nghị
làm rõ bằng chứng. Luật sư của bàChoi ghi nhận
trong cáo trạng có tám điểm cáo buộcTổng thống
ParkGeun-hye về tội thông đồng nhưng không có
bằng chứng nào chứngminh hành vi đồng lõa với
tổng thống.
Cựu cốvấn tổng thốngAnChong-bumvà cựu
trợ lý tổng thống JeongHo-seongvắngmặt tại tòa.
Luật sư của ôngAn không thừa nhậnôngAn quyên
góp tiền trái phép cho hai quỹMir vàK-Sportsmà
chỉ chuyển lời của tổng thống đếnHiệphội Công
nghiệpHànQuốcmà thôi.
Tổ điều tra của công tốviên đặc biệt đã đưa ra các
nhận xét như sau:
•
BàChoi Soon-sil đã nhậndanh sáchđề nghị
bổ nhiệm trong chínhphủvà có sửa đổi rồi chuyển
danh sách lại cho tổng thống.
•
BàChoi can thiệpvào công tác bổ nhiệm thông
qua trợ lý tổng thống JeongHo-seong. Tổng thống
có thể biết bàChoi sửa danh sách đề nghị bổnhiệm.
Trước đó, cơquan công tốđã truy tốông Jeong
tuồn 47 tài liệumật của tổng thống chobàChoi và
các tài liệuvề ngoại giao, kinh tế và chính sáchvề
thể thao.
Trongngày 19-12, các đảng đối lập đã chỉ trích
Tổng thốngParkGeun-hye chưa có ý thức tự phê
bình và đang câu giờ.
PH.QUỲNH
NGỌCLONG
S
au sự kiện tàu Trung
Quốc thu giữ tàu lặn
khôngngười lái của tàu
khảosáthảidươngMỹUSNS
Bowditchhôm15-12,hainhà
nghiêncứu JamesKraskavà
Raul“Pete”Pedrozo
(*)
khẳng
địnhTrungQuốcđãviphạm
baquyphạm trongCôngước
LiênHiệpQuốcvềLuậtBiển
và các điềuước khác.
Đầu tiên, tàu lặn không
người lái là tàuMỹ.Hànhvi
chiếm đoạt tàu lặn chứng tỏ
ýchí côngnhiênđánhcắp tài
sảnđanghoạtđộnghợppháp
trên biển.
Kế đến, tàu lặnMỹ được
hưởng quyềnmiễn trừ quốc
gia.Khôngcóquốcgianước
ngoàinàocó thểápđặtquyền
tài phán.
Cuối cùng, hành vi chiếm
đoạt tàu lặn là bằng chứng
cho thấyýđồcủaTrungQuốc
muốnquấy rối tựdo trênbiển
cả củaMỹ.
1.TrungQuốcchiếmđoạt
tàuMỹ
CôngướcLondonvềngăn
ngừa ô nhiễm biển do nhận
chìmchất thảivàcácvậtkhác
1972 đã định nghĩa “tàu” là
các phương tiện giao thông
vận tải trênmặt nướcvà trên
không thuộcbất kỳ loại nào.
Nghị định thư 1996 về
CôngướcLondon1972giải
thích “tàu” là các phương
tiện đường thủy và các thiết
bị đi kèm.
Quy tắc Phòng ngừa va
chạm tàu thuyền trên biển
1972 xác định “tàu” là các
phương tiện giao thông vận
tải trênmặt nước, kể cả loại
khôngcó lượngchiếmnước,
tàu đệm khí, thủyphi cơ…
Các định nghĩa nêu trên
baogồmcáccôngcụvà thiết
bị hàng hải tự hành và ngay
cả tự hủy.
Như vậy tàu lặn không
người lái củaMỹ phải được
gọi chính xác là “tàu”.
Cácđặc tínhcóhaykhông
cóngười lái, kích thước, thể
loại, tính năng, độ bền, vai
trò kiểm soát của con người
đềukhôngđượcxem làyếu tố
đểxácđịnh thếnào là“tàu”.
2. Trung Quốc vi phạm
quyền miễn trừ quốc gia
củaMỹ
Tàu lặn không người lái
cũng như có người lái chỉ
phục vụ cho chính phủ và
không phục vụ thươngmại
đềuđượchưởngquyềnmiễn
trừquốc gia.
Tình trạngpháp lýcủa tàu
lặnkhôngcầnphụ thuộcvào
tình trạngcủa tàu thuyền, tàu
ngầm haymáy bay đã triển
khai tàu lặn.
UNCLOS quy định với
quyềnmiễn trừquốcgia, tàu
lặnkhôngngười lái quân sự
đượcmiễn trừ với quyền tài
phán của mọi quốc gia, trừ
quốc giamà tàu đăng ký.
Tàu lặn của tàu USNS
Bowditchđang thamgiahoạt
động quân sự. “Hoạt động
quânsự”baogồmnhiềuhoạt
động như hoạt động của tàu
thông thường hay phương
tiện bay, diễn tập, phóng và
thuhồi thiết bị quân sự, tình
báo,giámsátvàdo thám, thử
nghiệmvũkhí và đạndược,
thu thậpdữ liệuhànghảiquân
sự và đo đạc thủy văn.
UNCLOS cũng đã định
nghĩa “tàu chiến” là tàu
thuyền thuộc lực lượng vũ
trangcủamộtquốcgia,mang
các dấu hiệu bên ngoài đặc
trưngcủa tàu thuyềnquânsự
thuộcquốc tịchnướcđó,dưới
sự chỉ huy của một sĩ quan
hải quân phục vụ chính phủ
quốc gia đó, người chỉ huy
này có tên trong danh sách
cácsĩquanhay trongmột tài
liệu tươngđươngvà thủy thủ
đoànphải tuân theocácđiều
lệnh kỷ luật quân sự.
Tàu lặnkhôngngười láicủa
Mỹ thuộcquyềnchỉ huycủa
một sĩ quannhưng lại không
thuộcthủythủđoàn,vậykhông
đượcxem là“tàuchiến”.Tuy
nhiên, tàu lặnMỹ vẫn được
hưởng quyềnmiễn trừ quốc
giavì thuộcvề chínhphủvà
chỉphụcvụchocácmụcđích
phi thươngmại.
3.TrungQuốc can thiệp
vào quyền tự do trên biển
cả củaMỹ
Tàu Trung Quốc thu giữ
tàu lặn không người lái của
Mỹ trong vùng đặc quyền
kinh tế của Philippines, khu
vực mà Trung Quốc vàMỹ
đềucóquyền tựdohànghải.
UNCLOSquyđịnhmọi tàu
thuyềnvàmáybay,baogồmcác
hệ thốngkhôngngười láiđều
đượchưởngquyền tựdohàng
hải và hàng không cùng với
quyền tựdosửdụngbiểnvào
cácmụcđíchhợpphápkhác.
Tựdo trênbiểncảbaogồm
quyền thực hiện các hoạt
độngquânsựnhưđãnêubởi
UNCLOSđãquyđịnhvềcác
quyền tựdomàmọiquốcgia
đều được hưởng trong vùng
đặc quyền về kinh tế.
UNCLOSchỉ hạnchếđiều
duy nhất là các hoạt động ấy
phảiđượctiếnhànhcótínhđến
cácquyềnvànghĩavụcủacác
quốcgiakháccũngnhưbảođảm
an toànchocác tàu thuyềnvà
phương tiệnbaykhác.
Khi thu giữ tàu lặn không
người láicủaMỹ,TrungQuốc
đãkhông tôn trọngnguyên tắc
tính đến an toàn hàng hải.■
(*)
GSJamesKraska làmviệc tại
Trung tâmNghiên cứu luật quốc
tế Stockton (ĐHChiến tranh hải
quânMỹ), thành viêndanhdự của
ViệnNghiêncứu luật biển (Trường
LuậtĐHCalifornia)vànhànghiên
cứu cấp cao của Trung tâm Luật
vàChính sách đại dương (Trường
Luật ĐH Virginia). Raul “Pete”
Pedrozo làphó cố vấn trưởng cho
Cơ quan Tìm kiếm người Mỹ mất
tích (DPAA).Trướcđó, ông làgiáo
sư luậtquốc tế tạiTrung tâmNghiên
cứu luật quốc tế Stockton.
Một loại tàu lặnkhôngngười láikhảosátđạidươngcủaMỹ.Ảnh:HẢIQUÂNMỸ
GSJulianKuởTrườngLuậtMauriceA.Deane (ĐHHofstra,
Mỹ) khẳngđịnhhànhđộng thugiữ tàu lặnkhôngngười lái
MỹcủaTrungQuốckhôngcócăncứpháp lýnàohết.
TàuUSNS Bowditch củaMỹ thả tàu lặn cách vịnh Subic
(Philippines) 50hải lý, tứcngoài lãnhhải Philippinesnhưng
trong vùngđặc quyền kinh tế của Philippines. Trong vùng
nàyTrungQuốc không cóquyền tài phán. Thếnhưngvị trí
tàu lặnnằm trong200hải lýcủabãi cạnScarboroughđang
tranh chấp vàTrungQuốc cho rằngnhư vậy tàu lặnđang
trongvùngđặcquyềnkinh tếcủaTrungQuốc.
Lập luậnnàykhôngcócơ sởvì phánquyết của tòa trọng
tài đã kết luậnbãi cạn Scarborough chỉ là đá và chỉ được
hưởng lãnhhải 12hải lý.Giảđịnhbỏquaphánquyết trọng
tàivàchấpnhậntàu lặnMỹnằmtrongvùngđặcquyềnkinh
tếcủabãi cạnScarboroughmàTrungQuốcyêusách,Trung
Quốccũngkhôngcócơ sởpháp lýđể thugiữ tàu lặn. Lýdo
vìUNCLOSquyđịnh tàuchiếncó thể tiếnhànhbất cứhoạt
độngnào trongvùngđặcquyềnkinh tế.
Dùvậy, từ lâuTrungQuốckhăngkhăngchorằngcóquyền
hạn chế vàgiám sát hoạt độngquân sựnước ngoài trong
vùngđặcquyềnkinh tế.GiảđịnhTrungQuốccóquyềnnày
thìcũngkhôngthểviệncớtịchthutàu lặnMỹbởi tàu lặnchỉ
thu thậpdữ liệuhải dươngchứkhôngphải vũkhí.
Nếu nghi ngờ tàu lặnMỹ
đangdo thámquân sự, hành
độngđúngđắnnhấtcủaTrung
Quốc làphátcảnhbáovới tàu
Mỹvàyêucầungừngdothám
hay rời khỏi vùngđặc quyền
kinh tếTrungQuốc (giảđịnh).
Điều32củaUNCLOSquyđịnh
vềcácquyềnmiễn trừcủacác
tàu chiến và các tàu khác của
nhà nước dùng vào cácmục
đíchkhôngthươngmại.Quyền
miễn trừđược ápdụngngay
cả trong lãnhhảiTrungQuốc.
GS
JULIANKU
ởTrườngLuật
MauriceA.Deane (ĐHHofstra)
Tiêu điểm
Lấy tàu lặnMỹ,
TrungQuốcsaibađiều
TàulặnkhôngngườiláicủaMỹđượchưởngquyềnmiễntrừquốcgia.
