3
THỨSÁU
20-10-2017
Sau lùm xùm đưa vào trại
giam xử… lưu động rồi lại
không, cuối cùngTAND tỉnh
Đắk Lắk cũngđưa ra xét xử công khai cựu phó chánh án
TANDhuyệnEaKar TrươngThịHoanhận hối lộ.
Tuy nhiên, kết quảphiên xử đã khiến nhiềungười ngỡ
ngàng: Tòa chỉ phạt bị cáoHoa 12 tháng tù, thấphơn đề
nghị củaVKS (Viện đề nghị 18-24 tháng tù)!
Phảnứng đầu tiên và quyết liệt nhất là ôngNôngVăn
Thụt, người tố cáobàHoa. Ngay sau khi tòa tuyênán,
ôngđã viết đơn kháng cáo yêu cầu tăngánbàHoagửi
ngay cho tòa trước khi bị đưa về trại giam, nơi ôngđang
chấphànhbản án 12 tháng tù (về tội vi phạm các quy
định về điều khiểnphương tiệngiao thôngđường bộ).
Tham nhũng, mà lại tham nhũng trongngành bảo
vệ pháp luật, lànguyên nhân khiến cán cân công lý bị
nghiêng. Vì thếNghị quyết Trungương 3 khóaX đã nêu
rõ: “Người cóhành vi tham nhũngphải bị xử lý kiên
quyết, kịp thời, nghiêmminh về tráchnhiệm chính trị,
hành chính hoặc hình sự, bất kể người đó làai vàở cương
vị nào”. Thế nhưng trong vụ bàHoa, không hiểu sao
TAND tỉnhĐắk Lắk lại tuyênmức án nhẹ như thế.
Cầnnhắc lại rằnghành vi vòi vĩnh, nhận80 triệuđồng
củabàHoanếuáp theoBLHS1999 thì phải bị truy tố và
xét xửở khoản3Điều279, có khunghìnhphạt 15-20năm
tù. Nhưng theonghị quyết củaQuốchội, bàbị truy tố và xét
xử theo khoản1Điều354BLHS2015, khunghìnhphạt 2-7
năm tù. Rõ ràngmứcán12 tháng tùmà tòaưuái tuyên cho
bàHoa làdướimức thấpnhất của khunghìnhphạt.
Tại tòa, thay vì tỏ raănnăn, bàHoa đã nói hành vi
nhận hối lộ 80 triệu đồng củaôngThụt là vì “quá thương,
tinngười”. Thươngngười ư?Lẽ ra với sự đại lượng của
người cầm cân nảymựcmà pháp luật cho phép, bàHoa
hoàn toàn có thể làm khác.
ÔngThụt gây tai nạn làm chết người, phía gia đìnhbị
hại đã cóđơn bãi nại cho ông. Nếu thương người, khi
mở phiên tòa, bà hoàn toàn có quyền đề nghị phía bị hại
xác nhận lại đơnbãi nại này như là biên bản tựnguyện
hòagiải và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự choông.
Với tình tiết này, tòa hoàn toàn có thể căn cứ vào khoản
3Điều 29BLHS 2015 để tuyênmiễn trách nhiệmhình sự
cho ôngThụt.
Nhưng không, bàHoa đã thương người bằng cách chủ
động đặt vấnđề, “nháhàng”bản án viết sẵn sẽ xử treo,
rồi “kiếm” chobằngđược 80 triệu đồng củaôngThụt.
Để rồi trước vànhmóng ngựa, bàđi tiếcmột thứ“tin,
thương” rất đỗi lạ lùng!
Người tố cáo tham nhũng đáng đượcmiễn trách
nhiệm hình sự thì hai cấp tòa ởĐắk Lắk lại kiên quyết
xử 12 tháng tù. Người nhận hối lộ, làm suy giảm niềm
tin của nhân dân vào cơ quan bảo vệ pháp luật thì lại
được tòa xử nhẹ dưới khung hình phạt. Đặt hai sự việc,
hai bản án này cạnh nhau, dù có biệnminh thế nào
cũng khómà thuyết phục được dư luận rằng công lý đã
được đảm bảo.
Thiết nghĩ cơ quanphòng, chống tham nhũng các cấp
cần lên tiếngmạnhmẽ để người có thẩmquyền kháng
nghị bản án này, sauđógiám sát chặt chẽ quá trình tố
tụng của vụán. Bởi xử quan tham không nghiêm thì không
thể rănđe, phòng ngừa thamnhũng, khôngđápứng được
sự kỳ vọng củanhân dân vàquyết tâm củaĐảng vào công
cuộc chốnggiặc nội xâmnày!
NGÔTHÁIBÌNH
Thời sự
Cái“tin,thương”lạlùngcủabàphóchánhán
DựánBT:Cơhộithâutómđất“vàng”?
CácdựánBTrấtdễbịbópméo,biếntướngvìnhữngkhoảnsinhlờivôcùnglớntừnhữngmảnhđấtđắcđịa...
TUYẾNPHAN
Đ
ó là nhận định của
nhiều đại biểu trong
hội thảokhoahọc“Cơ
chế đầu tưBT - Những vấn
đề đặt ra và giải pháp hoàn
thiện” do Kiểm toán Nhà
nước (KTNN) tổ chức vào
sáng 19-10.
Theođó, vớihợpđồngBT
(xâydựng-chuyểngiao),nhà
đầu tư xây dựng công trình
kết cấuhạ tầngxongsẽđược
cơquannhànước thanh toán
bằngquỹđấtđể thựchiệndự
án khác. Thế nhưng khu đất
dùng để trao đổi trùng hợp
là thườngđượcchỉ địnhởvị
trí đẹp và thậm chí còn giao
chonhàđầu tư trướckhicông
trình hoàn thành.
Quá trình ấy, theo lời của
TổngKTNNHồĐức Phớc,
đang khiếnNhà nước “thiệt
đơn thiệt kép” và dễ khiến
xuất hiện lợi ích nhóm.
Rất dễbị bópméo vì
lợi íchnhóm
Mởđầuhộithảo,TổngKTNN
HồĐứcPhớccho rằngcùng
với BOT, các hợp đồng xây
dựng theohình thứcBTđóng
vai tròquan trọng trongphát
triểncơsởhạ tầng, làcôngcụ
hữuhiệuđểhuyđộngnguồn
vốn từ các nhà đầu tư trong,
ngoài nước.
SovớiBOT,BThiện ítvấp
phảiphảnứngdư luậnhơndo
người dân không phải trực
tiếp bỏ tiền túi thanh toán.
Thay vì trả tiền từ túi người
dân, BT là các dự án đầu tư
công được thanh toán bằng
quyền sửdụng đất.
Tuy nhiên, theo ông Hồ
ĐứcPhớc,điểmcốtyếu làgiá
nhữngkhuđấtdùngđể thanh
toánđược địnhgiá thấphơn
thị trường trongkhi đâyđều
làquỹđất “vàng”. “BTcũng
rấtdễbịbópméo,biến tướng
do thiếucôngkhai,minhbạch
vì lợi íchnhóm,nhữngkhoản
sinh lờivôcùng lớn từcơhội
sở hữu nhữngmảnh đất đắc
địahoặcnhữngdiện tíchrộng
lớn của địa phương” - ông
nhậnđịnh.
Đồngquanđiểm,ôngPhạm
QuangTú,chuyêngiaOxfam,
cho rằng cơ chế “đổi đất lấy
hạ tầng” hiện nay còn mù
mờ.Cụ thể,giá trịconđường
đượcxâydựngdoaiđánhgiá
chất lượng, aiđịnhgiá,quyết
toán, kiểm toán hay chỉ lấy
theo giá trị khái toán trong
dự án đầu tư.
Tương tự, đất đai hai bên
đườngđemđổi lấyconđường
được tính theo giá đất nông
nghiệphayđấtở, tại thờiđiểm
đã có con đường hay chưa.
“Tất cả phần giá trị trao đổi
được quy định thiếu minh
bạch và Nghị định 15/2015
lại trao toàn quyền cho Bộ
Tài chính quyết định. Điều
nàychứađựngnguycơ tham
nhũng rất cao” - ôngTúnói.
Hầuhết dự ánđều
chỉ định thầu
Báo cáo tại hội thảo, bà
Trương Hải Yến, Phó Vụ
trưởngVụTổnghợpKTNN,
chobiếtquakiểm toán21dự
ánđầu tưxâydựng theohình
thứcBTcho thấycónhiềubất
cập,hạnchế.Theođó,hầuhết
các dự án BT đều lựa chọn
nhàđầu tư theohình thứcchỉ
định thầu,điềunày làmgiảm
sựcạnh tranh, tiềmẩn rủi ro.
Việc giao đất đã giải phóng
mặt bằng không thông qua
hình thứcđấugiá làchưaphù
hợp quy định của Luật Đất
đai 2013, là kẽ hở xin-cho
tạo ra thất thoát.
Cùng với đó, quy định về
thờiđiểmgiaođất thanh toán
dự ánBT và thời điểm giao
dự án còn bất cập, không rõ
ràng dẫn đến thanh toán dự
án bằng quỹ đất không đảm
bảonguyên tắc nganggiá…
BàYếncũngnêuquanđiểm
rằngviệc thựchiệndựánBT
khôngthựcsựgiảmgánhnặng
chongânsáchnhànước.Theo
bàYến, quyđịnhcónhắc tới
việcvốnchủ sởhữucủanhà
đầu tưkhôngđược thấphơn
10%hoặc15% tổngvốnđầu
tư. Tuy nhiên, hiện chưa có
quyđịnhvề thờiđiểmnhàđầu
tưphải gópđủ sốvốnchủ sở
hữu dẫn đến các đơn vị này
không bị bắt buộc phải góp
đủvốn theo tỉ lệ tối thiểu tại
mọi thời điểm.
ĐườngLêVănLươngkéodài làmộttrongnhữngdựánBTtạiHàNội.Ảnh:TUYẾNPHAN
Thất thoát kép từdựánBT
BT làmột giaodịchđầu tư-thươngmại điểnhìnhphi thị
thườngvà lợi íchnhóm. Nhưmột hệ lụy tất yếu, thất thoát
trongdựánBT sẽ là thất thoát kép.
Thấtthoátthứnhất,cơsởhạtầngmàdựánBTđưarachào
do không có cạnh tranhnên khôngphản ánh theogiá thị
trường. Lợi ích củanhàđầu tưở chỗ cácdự ánBTđếnnay
đềuđượcchỉđịnhthầu,việcxácđịnhtổngmứcđầutư,quyết
toán, thựchiện“hàngđổi hàng”đềudocơquanquản lývà
doanhnghiệptựthươngthảovớinhau,ngườidânkhôngtham
gia trực tiếpnênkhôngbiết, khôngphảnứnghayủnghộ.
Thất thoát thứhai là từđất đai. Nhiều ý kiến cho rằngở
thờiđiểmkýhợpđồngBT,hầuhếtquỹđất thanh toánchưa
cóquyết địnhgiaođất, cho thuêđất nên việc xácđịnhgiá
trị khôngcócăncứpháp lý.
PGS-TS
NGUYỄNĐÌNHHÒA
,
PhóGiámđốc
TrườngĐàotạovàBồidưỡngnghiệpvụkiểmtoán
Điểmcốtyếu làgiánhững
khuđấtdùngđểthanh
toántrongdựánBTđược
địnhgiáthấphơnthị
trườngtrongkhiđâyđều
làquỹđất“vàng”.
“Điềunàykhiếnnhiềudự
án chủ yếu được thực hiện
bằngvốnvayngânhàng, làm
tănggiá trịdựánBT, tiềmẩn
nhiều rủi ro trong quá trình
thựchiệndựán.Thựcchấtgần
như toàn bộ dự án (khoảng
85%) là vốn của Nhà nước
hoặc làvốnNhànướcđi vay
vớimức lãi suất cao hơn lãi
suất Nhà nước huy động để
đầu tư thực hiệndự án” - bà
Yến nói.
Khôngđược để chủ
đầu tư chủđộng làm
Góp ý về giải pháp, ông
PhạmQuangTúchorằngcần
giớihạnphạmviápdụngđầu
tư theohình thứcBT.Cụ thể,
chỉápdụng tạicácđịaphương
kém phát triển, nguồn thu
ngân sáchyếu, hạ tầng chưa
đủđể thuhút đầu tư.Tại các
địa phương có hạ tầng phát
triển tốt thì không dùng BT
màphải thựchiệncơchếNhà
nước đấu giá đất để lấy tiền
phát triển hạ tầng, khuyến
khíchđầu tư công tưđối tác
theo các hình thức khác.
Nếuđã triểnkhaidựánBT,
khôngchophépgiaođấtđể trả
chonhàđầu tưhạ tầng trước
khi nghiệm thu, hoàn thành
đánhgiáchất lượng,địnhgiá
giá trị công trình, đồng thời
phải công khai, minh bạch
toàn bộ thông tin về dự án,
tạo cơ chế để người dân địa
phương thamgiagiám sát…
PGS-TSĐặngVănThanh,
Chủ tịchHộiKế toánvàKiểm
toánViệtNam, cho rằngcần
thayđổi toànbộquy trình thủ
tục theohướngNhànướcđặt
hàngvàchủđộngtừkhâuthiết
kế, lậpdự toán tới tổchứcđấu
giá,đấu thầu.Ôngnhấnmạnh
quan điểm “không được để
chủ đầu tư chủđộng làm”.
Mộtgiảiphápquantrọngkhác
đượcnhiềuđạibiểuđưa rađó
làtăngcườngsựkiểmsoátcủa
cơquanchứcnăng,trongđócó
KTNN. Các dự ánBT là đối
tượng kiểm toán củaKTNN,
do đó KTNN phải tổ chức
kiểm toán để có những đánh
giá, kiếnnghị nhằmđảmbảo
sựcôngkhai,minhbạch,hiệu
quả trongđầu tưvàquản lý.■
