14
Hồ sơ - Phóng sự -
ThứBa21-8-2018
Viện mang tên ông Adenauer có văn phòng
ở Hà Nội
KonradAdenauer được chọn làm tên củaViện Konrad-Adenauer (KAS),
một viện chính trị gần gũi với Liênminh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU). Viện
KAS phấn đấu cho mục tiêu“mọi người đều có quyền tự quyết định cho
cuộc sống trong tự do và nhân phẩm”. Viện KAS góp phần định hướng về
giá trị cho trách nhiệm ngày càng lớn hơn của nước Đức đối với thế giới.
Mở một văn phòng đại diện tại Hà Nội, Viện KAS phối hợp với nhiều cơ
quan nhà nước của Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động nhắm tới nhiều
mục tiêu, trong đó có việc thúc đẩy Tuyên bố chung giữa Việt Nam và
Đức về hợp tác trên lĩnh vực luật pháp và tư pháp.
ĐỖTHIỆN
(từ CHLBĐức)
C
húng tôi đến thăm nhà Thủ
tướng đầu tiên của Tây Đức
Konrad Adenauer vào một
sáng mùa hè. Đó là một căn nhà
nằm lưng chừng ở sườn núi, cạnh
con đường mang tên ông ở TP Bad
Honnef, rìa phía Nam của bang
Nordrhein-Westfalen và cũng cách
Bonn - thủ đô của Tây Đức Bonn
không xa. Cảm nhận từ cá nhân tôi,
căn nhà khiêm tốn so với những
gì ông đã đóng góp cho nước Đức
và châu Âu.
Từ nạn nhân của Adolf Hitler
Cạnh nhà ông KonradAdenauer
là một khu bảo tàng ghi dấu tất cả
tiểu sử, cuộc đời, cống hiến của
ông. Các nhân viên ở đây thân thiện
và lịch sự, họ nói về ôngAdenauer
say mê suốt hơn một giờ đồng hồ,
đưa chúng tôi qua từng khu vực
trưng bày khác nhau: Thân thế, gia
đình, sự nghiệp chính trị, di sản...
của Adenauer.
Sinh năm 1876 tại TP Köln (hay
còn được gọi là Cologne), ông
Adenauer nối nghiệp cha mình trở
thành luật sư sau khi tốt nghiệp các
trường ĐH Freiburg, München và
Bonn. Từng kinh qua vị trí thị trưởng
TP Köln năm 1917, sau đó là chủ
tịch Hội đồng Quốc gia Phổ năm
1920, ông Adenauer trở thành một
trong những chính trị gia có sức ảnh
hưởng lớn nhất ở Đức lúc bấy giờ.
Giai đoạn thử thách cuộc đời chính
trị của ông Adenauer có lẽ bắt đầu
vào lúc Đảng Quốc xã (Nazi) do
Adolf Hitler lãnh đạo trở nên hùng
mạnh và nắm quyền. Các chính trị
gia đối lập với tư tưởng cấp tiến
như Andenauer trở thành mục tiêu
của các lực lượng công khai cũng
như bí mật của Đảng Quốc xã. Năm
1934,Adenauer bị mất chức và cầm
tù một thời gian. 10 năm sau sự kiện
này, lực lượng Gestapo đã bắt giam
Adenauer với cáo buộc đã âmmưu
đánh bom tấn công Hitler. Gestapo
(tên gọi tắt của cụm từ tiếng Đức
Geheime Staatspolizei
) được biết
đến như là lực lượng cảnh sát bí
mật hay đội mật vụ của tổ chức vũ
trang Schutzstaffel do Đức Quốc
xã lập ra.
Thế chiến thứ II kết thúc năm
1945, Mỹ giải phóng Köln và tín
nhiệm Adenauer quay trở lại vị trí
lãnh đạo thành phố này nhưng chính
quyền quân sự Anh nhanh chóng
phế bỏ vị trí của ông. Lịch sử nước
Đức và châu Âu bắt đầu ghi nhận
sự ra đời của một đảng phái mới có
sức ảnh hưởng vô cùng to lớn - Liên
minh Dân chủ Cơ đốc giáo (gọi tắt
là CDU) - do ông Adenauer sáng
lập. Đây là đảng phái đã thắng cử và
nắm quyền lực lớn ở chính phủ và
Quốc hội Đức nhiều nhiệm kỳ nhất
suốt từ năm 1949, khi ôngAdenauer
được bầu làm thủ tướng đầu tiên và
là thủ tướng cao tuổi nhất (73 tuổi)
của Cộng hòa Liên bang Đức.
Đến thủ tướng Tây Đức và
trụ cột châu Âu
Giai đoạn sau Thế chiến thứ II
chứng kiến nước Đức nói riêng và
châu Âu nói chung bị chia cắt thành
hai khối. Nước Đức bị chia cắt cùng
Một góc trưng bày
tại bảo tàng
về Thủ tướng
KonradAdenauer.
Ảnh: DT
Căn nhà nhỏ
ở lưng chừng núi
của Thủ tướng
Adenauer.
Ảnh: DT
với các tổn thất to lớn của Thế chiến
thứ II đã đặt ra cho Adenauer một
lúc nhiều bài toán về đối nội lẫn
đối ngoại.
Tầmnhìn củaThủ tướngAdenauer
là đưa Tây Đức thành một đất nước
được thừa nhận chủ quyền và hội
nhập mạnh mẽ vào Tây Âu. Ba năm
sau khi Adenauer lãnh đạo, khối
cường quốc chiến thắng trong Thế
chiến thứ II đã rút quân khỏi Tây
Đức và hai năm sau đó, mục tiêu
được quốc tế thừa nhận là quốc gia
độc lập của Adenauer thành hiện
thực. Chính quyền Adenauer chủ
trương thiết lập quan hệ thân thiết
với Mỹ trong khi chủ động hòa giải
và tăng cường quan hệ với Pháp, nổi
bật nhất phải nhắc
đến Hiệp định
Hữu nghị Pháp-
Đức (Hiệp định
Elysée)năm1963.
K h á c v ớ i
khối phía Đông,
Adenauer dẫndắt
TâyĐức theomô
hình kinh tế thị
trường, kết nối
vàhội nhậpmạnh
các ngành công
nghiệp sản xuất
(điển hình công nghiệp ô tô) với các
nước phương Tây. Kinh tế Tây Đức
nhanh chóng vươn lên, biến nước
này trở thành một trung tâm công
nghiệp mạnh của khu vực, cũng là
đầu tàu trong nhiều phong trào xây
dựng và củng cố hình ảnh châu Âu.
Trong nhiệm kỳ 1949-1963 của
mình, Thủ tướngAdenauer lần lượt
đưa Đức tham gia vào các tổ chức,
thể chế kinh tế, chính trị lớn của
châu Âu mà nhiều trong số đó là
tiền đề hình thành nên Liên minh
châu Âu (EU) - một thể chế “siêu
quốc gia” như ngày nay. Điển hình
như Tổ chức Hợp tác Kinh tế châu
Âu, Cộng đồng Than Thép châu
Âu (ECSC), Cộng đồng Phòng vệ
châu Âu (EDC), Tổ chức Hiệp ước
Bắc Đại Tây Dương (NATO), Cộng
đồng Kinh tế châu Âu (EC).
Liên quan đến Israel - quốc gia
bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong
Thế chiến thứ II vì chính sách diệt
chủng của Đảng Quốc xã, Thủ
tướng Adenauer đã ký Hiệp định
Luxemburg nhằmmục đích cải thiện
quan hệ Tây Đức và Israel, đặc biệt
có nội dung bồi thường cho những
tội ác mà Đức Quốc xã đã gây ra
với người Do Thái. Với khối Liên
Xô, Thủ tướng Adenauer duy trì
quan hệ ngoại giao mở nhưng vẫn
không thừa nhận tính chính danh
của Cộng hòa Dân chủ Đức (hay
còn gọi là Đông Đức).
Và ngôi nhà “phố núi”
bình dị, mộc mạc
Người Đức nói đến ôngAdenauer
với nhiều mỹ từ khác nhau. “Thủ
tướng của nền dân chủ trẻ”; “Thủ
tướng của nền kinh tế thị trường”;
“Thủ tướng Đức mang lại sự hợp
nhất châu Âu”; “Thủ tướng của sự
hội nhập với phương Tây”. Đó là
những mô tả mang tính khái quát
về ôngAdenauer sau khi ông cống
hiến gần như cả cuộc đời trên chính
trường Đức và châu Âu, chứng kiến
và cùng nước Đức trải qua những
biến động lớn nhất trong lịch sử
thế kỷ 20.
Tại Bảo tàngAdenauer cạnh nhà
riêng của Thủ tướng, nhiều hình
ảnh còn lưu giữ về ông: Từ ngoài
vườn đến trên bàn đàm phán quốc
tế; trước mặt bình dân Đức đến gặp
gỡ các nguyên
thủ quốc gia, các
chính trị gia có
ảnh hưởng mạnh
mẽ đến trật tự thế
giới và cục diện
chính trị châuÂu;
ở phòng làm việc
hay trên chiếc xe
Mercedes đại diện
cho ngành công
nghiệphùngmạnh
của Đức... Tất cả
đềucóđiểmchung:
Rất nhân văn, rất cấp tiến và cũng
vô cùng bình dị, như cách mà ông
sống tại nhà.
So với những mỹ từ mà người ta
nói về ông, cũng như di sản to lớn
ông để lại cho Đức và châu Âu, ngôi
nhà của Thủ tướng Adenauer bình
dị và mộc mạc, phía sau là lưng
núi và phía trước hút hết tầm mắt
là một thành phố nhỏ bao quanh
bởi những rừng cây xanh bạt ngàn.
Nội thất trong các phòng không có
gì đặc biệt, cũng chẳng mấy thứ
được xem là quý giá - ngoại trừ
tính lịch sử của chúng: Gắn liền
với đời sống và hình ảnh của một
người Đức vĩ đại là Thủ tướng
Adenauer và cũng từng chứng
kiến một số cuộc viếng thăm của
các nguyên thủ quốc gia khác.
Nơi đáng chú ý nhất của khu nhà
có lẽ là tủ sách ở phòng khách
và một gian nhà nhỏ xinh gần đó
cũng chứa rất nhiều sách mà ông
Adenauer từng lưu giữ.
Thành công của Thủ tướng
Adenauer không chỉ ở chính trường
Đức. Thế hệ con, cháu của ông
Adenauer theo sơ đồ phả hệ được
treo trong nhà cho đến nay đã trên
dưới 40 người, nhiều trong số đó
đều rất thành đạt và có tiếng tăm.
Ở chính trường Đức và thế giới,
chúng tôi thấy một Thủ tướng
Adenauer phát ngôn rành mạch,
rõ ràng, khúc chiết và đanh thép; ở
căn nhà nhỏ tại khu phố núi, chúng
tôi thấy một ông già mộc mạc, bình
dị, thích đọc sách và chăm vườn
như hàng triệu người dân Đức.•
Người Đức nói đến ông
Adenauer với nhiều
mỹ từ khác nhau. “Thủ
tướng của nền dân chủ
trẻ”; “Thủ tướng của nền
kinh tế thị trường”;
“Thủ tướng Đức mang
lại sự hợp nhất châu
Âu”; “Thủ tướng của sự
hội nhậpvới phươngTây”.
ThămnhàThủ tướng
đầu tiên của Đức
Không chỉ người Đức mà rất đông người dân châu Âu
nhớ đến ông Konrad Adenauer với vô số đóng góp
mang tính cáchmạng và khai phóng.
