202-2019 - page 6

6
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Tư 4-9-2019
TP.HCM, Điều 98BLTTHSquy định
lời nhận tội của bị can, bị cáo chỉ có
thể được coi là chứng cứ nếu phù
hợp với những chứng cứ khác của
vụ án. Không được dùng lời nhận
tội của bị can, bị cáo làm chứng cứ
duy nhất để buộc tội, kết tội. Vì thế,
nếu chỉ có lời khai đưa hối lộ cho
ai đó mà không
có thêm chứng
cứ khác như vật
chứng (tiền, tài
sản…), lời khai
đồng phạm khác,
người làmchứng,
tài liệu từ tinnhắn,
hình ảnh, kết quả
công việc làm hay không làm một
việc theo yêu cầu, hứa hẹn thì khó
kết tội người nhận. Ngược lại, nếu
chỉ có lời nhận tội của người nhận
hối lộ mà không có chứng cứ khác
thì khó kết tội người đưa hối lộ.
Chánh ánmột tòa quận tạiTP.HCM
cho rằng thường phải có chứng cứ
bắt quả tang, nhưng không có nghĩa
là lúc nào cũng phải “bắt tại trận”
thì mới buộc tội được người nhận
tiền. Thực tế những người nhận
hối lộ đa phần khá am hiểu pháp
luật, thậm chí còn làm trong các cơ
quan bảo vệ pháp luật. Họ hiểu rõ
các phương thức điều tra, truy tìm
chứng cứ nên họ nhận bằng nhiều
hình thức tinh vi, khó phát hiện.
Theo hai chuyên gia, thực tế có
tình trạng CQĐTkhông vô tư, khách
quan và quyết liệt
trongviệc truy tìm
chứngcứđể “vịn”
người nhận hối
lộ. Nó xuất phát
vì nhiều nguyên
nhân như cả nể,
thậmchí cócả tiêu
cực khiến không
ít vụ án bị “chìm xuồng”. Cạnh đó,
năng lực chuyên môn yếu, trình độ
nghiệp vụ kém của một số cán bộ
điều tra cũng là vấn đề có thật. Nó
là nguyên nhân gây trở ngại lớn
trong việc tìm ra tội phạm, thậm
chí không thể tìm ra.
Đồng tình, một phó viện trưởng
VKSND thuộc tỉnh Bình Định phân
tích: Người nhận hối lộ có thể làm
trong các cơ quan tố tụng, thậm chí
ngay trong nội bộ CQĐT. Vì vậy sẽ
có tình trạng có thể tìmra được nhưng
vì quen biết nên đã bị bỏ qua và tìm
cách xử lý nội bộ. Những trường hợp
này là tính khách quan trong quá trình
điều tra không đảm bảo, có sự bao
che, thậm chí có tiêu cực. Ở một số
vụ án khác thì vì năng lực điều tra
yếu kém, có khi thì vì sợ ảnh hưởng
đến thi đua của ngành và chỉ tiêu thi
đua cá nhân mà CQĐT đã khép lại
vụ việc trong nhiều nghi vấn.
Lạmdụng“suyđoánvôtội”?
Nhiều ý kiến cho rằng có thực trạng
trên là do CQĐT lạm dụng nguyên
tắc suy đoán vô tội trong BLHS với
lập luận rằng không chứng minh
được người nhận hối hộ thì “tha”.
Điều đáng nói, việc lạm dụng này
có thể diễn ra ở cả ba quá trình tố
tụng là điều tra, truy tố và xét xử
dưới hình thức khác nhau.
TS Lê Nguyên Thanh, Trưởng
bộ môn Tội phạm học, Trường ĐH
Luật TP.HCM, cho rằng nguyên tắc
suy đoán vô tội Điều 13 BLTTHS
2015 là tiến bộ. Có thể khái quát là
khi tội không được chứng minh thì
sự vô tội đã được chứng minh. “Nó
ngăn ngừa khả năng làm oan sai,
không làm kéo dài, trì hoãn vô căn
cứ tiến trình tố tụng chỉ vì chứng cứ
yếu hoặc còn có sự nghi ngờ, đồng
thời tăng cường hơn chuyên môn,
nghiệp vụ, trách nhiệm của người
tiến hành tố tụng. Vì vậy, không
nên nghi ngờ về giá trị của nguyên
tắc này mà quan trọng là người tiến
hành tố tụng vận dụng nó đúng hay
sai” - TS Thanh nói.
Phân tích rõ hơn, luật sư Nguyễn
Văn Nhàn, Đoàn Luật sư TP.HCM,
dẫn chứng vụ chiếc đồng hồ Rolex
trị giá 1,1 tỉ đồng và cựu trung
tướng Phan Văn Vĩnh khai đã bỏ
tiền ra mua của bị cáo Nguyễn Văn
MINHCHUNG
N
gày 2-9, CQĐT Bộ Công an
có kết luận điều tra vụ án
MobiFone mua 95% cổ phần
AVG, hai cựu bộ trưởng TT&TT
Nguyễn Bắc Son và Trương Minh
Tuấn cùng bị khởi tố về hai tội,
trong đó có tội nhận hối lộ. Ngoài
ra, ông PhạmNhật Vũ, cựu chủ tịch
AVG, bị khởi tố về tội đưa hối lộ.
Đây là vụ án hiếm hoi mà người
nhận hối lộ bị khởi tố, vì như
Pháp
Luật TP.HCM
đã phản ánh trên số
báo trước, có nhiều vụ án chỉ buộc
được người đưa và môi giới hối lộ
mà không tìm ra được người nhận
hối hộ dù có những chứng cứ rõ ràng
kiểu như thấy “tiền tươi thóc thật”
và tên tuổi người nhận. Phân tích
của các chuyên gia sẽ phần nào lý
giải vì sao việc tìm ra người nhận
hối lộ trong các vụ án lại khó khăn
như tìm kim đáy biển.
Điều tra chưa khách quan,
năng lực yếu?
Theo luật sưVũ Phi Long, nguyên
Phó Chánh Tòa Hình sự TAND
Bất cập tội đưa, nhận hối lộ - Bài 2
Lý do khó
“vịn” người
nhận hối lộ
Theo chuyên gia, có nhiều nguyên nhân song
chủ yếu là phụ thuộc vào ý chí chủ quan và tính
khách quan của người thực thi pháp luật.
Dương (Dương khai là vật hối lộ).
Nếu đúng như ông Vĩnh khai thì
ông phải tiết kiệm 55 tháng lương
trong bốn năm bảy tháng để mua
chiếc đồng hồ này. Nếu CQĐT chỉ
chăm chăm theo nguyên tắc “tài sản
không giải trình được hợp lý nguồn
gốc không có nghĩa là tài sản bất
minh” mà không đặt ra các câu hỏi
về thực tế thu nhập của ông Vĩnh và
tin vào những biện bạch đơn thuần
là do vay mượn… thì là không làm
hết trách nhiệm. Việc đấu tranh, xác
minh, điều tra để lật tẩy được bản
chất của sự việc không hề mâu thuẫn
với suy đoán vô tội mà ngược lại,
nó càng làm nguyên tắc này có giá
trị vì bản chất vụ án được phơi bày.•
Từ vụ án Ngô Anh Quốc không được miễn trách
nhiệm hình sự (TNHS) về tội đưa hối lộ, tạo ra tranh cãi
về khoản 7 Điều 364 BLHS (tương ứng với khoản 6 Điều
289 BLHS 1999) có nội dung: Người đưa hối lộ đã chủ
động khai báo trước khi bị phát giác thì có thể được
miễn TNHS và được trả lại một phần hoặc toàn bộ của
đã dùng để đưa hối lộ.
Luồng ý kiến cho rằng quy định này mang tính chất
tùy nghi khi dùng từ “có thể” dẫn đến việc cơ quan tố
tụng lạmdụng đểmiễn hoặc không. Lúc này, tùy thuộc
vào nhận định của người tiến hành tố tụng trong việc
xác định tính chất, mức độ, hậu quả của vụ án cũng như
sự chủ động khai báo tích cực của người đưa hối lộ góp
phần quan trọng thế nào trong việc phá án.
Nhưng luồng ý kiến khác lại cho rằng quy định vậy
là phù hợp vì tạo ra cơ chế để cơ quan tố tụng lựa
chọn việc miễn TNHS hay không, nhằm khuyến khích
việc tố giác, tố cáo từ người đưa hối lộ (vốn khó phát
hiện nếu không có lời khai báo của một bên đưa hoặc
nhận). Cạnh đó, thực tế các vụ án không vụ nào giống
vụ nào nên cần căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả
để quyết định việc miễn TNHS. Ngoài ra, quy định này
có tác dụng răn đe khi vẫn còn khả năng lựa chọn việc
truy cứu TNHS nếu việc chủ động khai báo không phải
là cơ sở quan trọng, không đóng góp hiệu quả vào việc
phá án. Vì thế, người đưa hối lộ buộc phải thành khẩn
khai báo toàn bộ sự thật của vụ án mới có hy vọng
được miễn TNHS.
Khi nào được miễn tội đưa hối lộ nếu tự thú?
Không nên nghi ngờ về
giá trị của nguyên tắc
suy đoán vô tội, mà quan
trọng là người tiến hành
tố tụng vận dụng nó
đúng hay sai.
Ngô AnhQuốc nhiều lần được CQĐT đề nghị miễn tội đưa hối hộ nhưng lại bị tòa kết án. Ảnh: HOÀNGGIANG
Tiêu điểm
Hậu quả khi “trọng chứng
hơn trọng cung”
Có tình trạng người tiến hành tố
tụng trọng chứng hơn trọng cung,
đây cũng là trởngại khôngnhỏ trong
việc tìmra người nhận hối lộ. Lúc này,
người tiến hành tố tụng “thỏa hiệp”
với chínhmình rằng việc đưa hối lộ là
có thật nhưng người nhận hối lộ thì
không thể lần ra vì thiếu chứng cứ.Từ
đó họ buộc các nghi can đưa và môi
giới hối lộ phải chịu trách nhiệm trên
tổng số tiềnđưahối lộ,mà số tiềnđưa
càngcao thì hìnhphạt càngnặng. Đôi
khi cóbằngchứngviệcgiaonhận tiền
nhưng họ đã không kỳ công chuyển
hóa các dấu hiệu thành chứng cứ để
lật tẩy tội phạmnhậnhối lộ, trong khi
với hành vi đưa hối lộ vàmôi giới hối
lộ thì lại được làm ngược lại.
Một kiểm sát viên tại TP.HCM
Ông Lê Linh là tác giả duy nhất của
Thần đồng đất Việt
Ngày 3-9, TAND TP.HCM đã bác kháng cáo, tuyên y
án sơ thẩm, công nhận quyền tác giả bộ truyện tranh
Thần
đồng đất Việt
thuộc về họa sĩ Lê Phong Linh (Lê Linh).
Theo HĐXX, nguyên đơn là họa sĩ Lê Linh và bị đơn là
Công ty TNHH Thương mại dịch vụ kỹ thuật và Phát triển
tin học Phan Thị (Công ty Phan Thị) và bà Phan Thị Mỹ
Hạnh đều cung cấp các hình vẽ và cho rằng đây là các bản
phác họa nhưng không thể hiện vẽ từ khi nào.
Tuy nhiên, bị đơn thừa nhận ông Linh là người trực tiếp
vẽ nên bốn hình tượng này. Trên các ấn phẩm phát hành
thể hiện bút danh Lê Linh là người thể hiện phần tranh
minh họa. Vì vậy, cấp sơ thẩm công nhận ông Linh là tác
giả duy nhất là có cơ sở.
HĐXX cũng cho rằng có cơ sở xác định nguyên đơn
làm việc cho Công ty Phan Thị theo hợp đồng lao động.
Công ty Phan Thị giao nhiệm vụ cho ông Linh sáng tạo
nên hình tượng các nhân vật nên là chủ sở hữu.
Công ty Phan Thị được quyền làm tác phẩm phái sinh
nhưng không được sửa chữa, cắt xén hình thức thể hiện
các nhân vật hoặc xuyên tạc dưới bất kỳ hình thức nào
gây phương hại đến danh dự, uy tín của ông Linh.
Với việc làm sai lệch so với hình thức thể hiện gốc khi
không được sự đồng ý của tác giả, Công ty Phan Thị đã có
hành vi xâm phạm quyền nhân thân của tác giả Lê Linh.
Do đó, việc ông Linh yêu cầu Công ty Phan Thị xin lỗi và
bồi thường chi phí luật sư là có căn cứ.
YẾN CHÂU
Ông Lê Linh tại tòa. Ảnh: YC
1,2,3,4,5 7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,...20
Powered by FlippingBook