16
Quốc tế -
ThứHai 7-9-2020
Thế giới 24 giờ
l
Nga
: Hãng thông tấn
TASS
đưa tin
chính phủ Nga đã bổ sung 41 cái tên mới
vào danh sách trừng phạt kinh tế nhằm vào
Ukraine, trong đó có những nhân vật nổi
tiếng như cựu tổng thống Petro Poroshenko
ngoài hơn 300 cá nhân và 60 doanh nghiệp
Ukraine khác. Moscow nhấn mạnh chỉ
khi Kiev ngừng cấm vận các công dân và
tổ chức tại Nga thì mới gỡ tên khỏi danh
sách.
l
Triều Tiên
: Ngày 5-9, Chủ tịch Triều
Tiên Kim Jong-un đã trực tiếp thị sát công
tác phòng, chống bão ở hai tỉnh Bắc và
Nam Hamgyong - khu vực được dự báo
chịu ảnh hưởng nặng nhất của siêu bão
Haishen chuẩn bị đổ bộ vào nước này, hãng
tin
AFP
cho biết. Ông Kim tại đây đã cách
chức người đứng đầu tỉnh Nam Hamgyong
vì lơ là trách nhiệm, đồng thời huy động
12.000 đảng viên đảng Lao động Triều
Tiên tham gia khắc phục thiên tai.
l
Mỹ
: Đài
CNN
đưa tin bốn thuyền chở
người ủng hộ Tổng thống Donald Trump
đang diễu hành trên hồ Travis thuộc bang
Texas thì bất ngờ gặp sự cố khiến nước
tràn vào gây chìm thuyền. Lực lượng chức
năng sau đó nhanh chóng có mặt tại hiện
trường để giải cứu các nạn nhân. Không
ghi nhận thương vong trong vụ việc. Cuộc
diễu hành là một phần của chiến dịch vận
động cho ông Trump trước kỳ bầu cử tổng
thống tháng 11 tới.
PHẠM KỲ
Đằng sau việc Trung Quốc tố
Mỹ gây rối ở Biển Đông
Trung Quốc tiếp tục tốMỹ gây rối ở BiểnĐông nhằm thuyết phục các nước ASEANđẩy nhanh
tiến trình đàmphán COC theo hướng có lợi cho Bắc Kinh.
HỒNGVĂN
T
ờ
Thời Báo Hoàn Cầu
,
một trong những cơ quan
ngôn luận chính thức của
Đảng Cộng sản Trung Quốc
(TQ), dẫn lời Thứ trưởng Bộ
Ngoại giao TQ La Chiếu
Huy trong cuộc gặp đại sứ
các nước ASEAN hôm 4-9,
cho rằng Mỹ cố tình gây
rối ở Biển Đông, đồng thời
cản trở hòa bình, ổn định tại
khu vực.
Thông điệp của phía TQ
chuyển đến ASEAN diễn ra
trong bối cảnh Mỹ liên tục
gây sức ép đối với Bắc Kinh
vì lý do: TQ không tuân thủ
luật pháp quốc tế khi bác bỏ
phán quyết TòaTrọng tài 2016
vụ Philippines kiện TQ; xây
dựng đảo nhân tạo và quân
sự hóa phi pháp nhiều thực
thể ở Biển Đông, làm hủy
hoại môi trường biển, mất an
ninh khu vực; đe dọa, bắt nạt,
quấy rối các hoạt động kinh
tế, dân sự hợp pháp của các
quốc gia láng giềng.
Trung Quốc muốn
lôi kéo ASEAN…
Trên website của Bộ Ngoại
giaoTQ, Thứ trưởngLaChiếu
Huy cho rằng trong bối cảnh
đại dịch COVID-19 đang
hoành hành, tạo sức ép lên
nền kinh tế toàn cầu thì việc
Mỹ “đàn áp toàn diện” TQ đã
tạo ra những ảnh hưởng tiêu
cực đối với sự ổn định của
khu vực và trên phạm vi toàn
cầu. Phía TQ cáo buộc chiến
lược Ấn Độ Dương - Thái
Bình Dương của Mỹ nhắm
vào việc răn đe Bắc Kinh,
đẩy các nước ASEAN vào
tình thế phải chọn phe (Mỹ
hay TQ), điều đó trái lại với ý
chí duy trì hòa bình, ổn định
của các quốc gia tại khu vực.
Phía TQ cũng tố cáo Mỹ
trong nửa đầu năm 2020 đã
điều động máy bay quân sự
thực hiện hơn 2.000 nhiệm
Các hoạt động
FONOPs của Mỹ
cho đến hiện tại đều
được Washington
dựa vào nền tảng
luật pháp quốc tế,
trong đó bao gồm
Công ước Liên Hợp
Quốc về Luật Biển
năm 1982.
Mỹ sẽ tiếp tục tấn công ngành
công nghệ Trung Quốc
Truyền thông quốc tế dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc
phòng Mỹ cho biết Lầu Năm Góc đang xem xét khả năng liệt
công ty sản xuất chip bán dẫn SMIC, nhà sản xuất chip bán
dẫn hàng đầu TQ, vào danh sách đen thương mại.
Nếuđiềunày trở thànhhiện thực, tất cả doanhnghiệpmuốn
giao dịch với SMIC của TQ sẽ phải xin giấy phép từ BộThương
mại Mỹ và việc cấp phép sẽ trở nên vô cùng khó khăn. Trước
đó, 24 công ty của Mỹ cùng hàng chục cá nhân TQ đã bị đưa
vào danh sách đen thương mại vì lý do giúp đỡ chính phủ TQ
xây đảo nhân tạo, quân sự hóa phi pháp Biển Đông, gây hại
môi trường biển, đi ngược lại với luật pháp quốc tế và đã được
phán quyết Tòa Trọng tài 2016 kết luận vi phạm.
Động thái này diễn ra sau khi các “ông lớn” công nghệ TQ
nhưTik Tok, Huawei đã bị Mỹ liên tục ra đòn tấn công vì nhiều
cáo buộc khác nhau. Giới quan sát nhận định cuộc chiến công
nghệ sẽ là một trong những mặt trận sôi động trong đối đầu
Mỹ-Trung và sẽ không nằm ngoài vấn đề Biển Đông.
21
người thiệt mạng và 38 người khác
bị thương trong một vụ nổ ống dẫn
khí tạimột thánhđườngHồi giáoởTP
Narayanganj, miền trungBangladesh
hôm5-9, theo tờ
The NewYork Times
.
Hầu hết nạn nhân còn sống đều bị
bỏngtới90%cơthể,tìnhtrạnghếtsức
nguy kịch. Cơ quan chức năng đang
tích cực điều tra sự việc.
PHẠM KỲ
vụ tại khu vực. Vì vậy, Thứ
trưởng La Chiếu Huy kêu gọi
ASEAN cùng bắt tay với TQ
để bảo vệ hòa bình, ổn định,
thúc đẩy tự do thương mại và
chủ nghĩa đa phương tại khu
vực. “ASEAN và TQ cần có
những nỗ lực chung để thúc
đẩy các cuộc họp bộ trưởng
(giữa 10 nước thành viên
ASEAN và TQ) để chuyển đi
một thông điệp về sự đoàn kết,
hợp tác và phát triển” - ông
La Chiếu Huy nhấn mạnh.
Song song đó, phíaTQcũng
phát đi tín hiệu bước tiếp theo
trong hợp tác ở khu vực Đông
Á sẽ tập trung vào bốn điểm
chính. Một trong những điểm
quan trọng là quản lýmột cách
hiệu quả tình trạng khác biệt,
không thống nhất giữa TQ
và ASEAN. “TQ đang hợp
tác với các nước thành viên
ASEAN để thực hiện đầy đủ
và hiệu quả Tuyên bố về ứng
xử của các bên về Biển Đông
(DOC), tiếp tục thúc đẩy đàm
phán về Bộ quy tắc ứng xử về
Biển Đông (COC), cũng như
cùng nhau bảo vệ hòa bình,
ổn định tại khu vực” - website
Bộ Ngoại giao TQ viết.
Ba điểm còn lại mà TQ
mong muốn thúc đẩy với
ASEAN chính là tăng cường
hơn nữa việc hợp tác chống
đại dịch COVID-19; theo
đuổi các hoạt động phục hồi
nền kinh tế và xây dựng kế
hoạch làm việc cho năm tiếp
theo. Cụ thể, phía TQ thuyết
phục ASEAN bằng “ngoại
giao vaccine” khi tuyên bố
sau khi TQ chế tạo thành công
vaccine sẽ công bố bán ra thị
trường toàn cầu với “giá cả
phải chăng”. Ngoài ra, Bắc
Kinh cho rằng bất chấp đại
dịch, thương mại và đầu tư
hai chiều ASEAN - TQ có
xu hướng tăng. Trong sáu
tháng đầu năm 2020, thương
mại ASEAN - TQ đạt 300 tỉ
USD, tăng 5,6% so với cùng
kỳ năm ngoái, đưa ASEAN
lần đầu tiên trở thành đối tác
thương mại lớn nhất của TQ.
PhíaTQcònchuyểnđi thông
điệp năm 2021 sẽ đánh dấu
kỷ niệm 30 năm thiết lập các
quan hệ đối thoại giữa TQ và
ASEAN. TQ hy vọng sẽ tận
dụng cơ hội này để nhìn lại
kinh nghiệm của mình với
ASEAN và làm sâu sắc hơn,
mở rộng hơn các chương trình
hợp tác toàn diện, mang lại
lợi ích cho khu vực.
… Nhưng không
thuyết phục
Dù cố gắng đưa ra nhiều
thông điệp tích cực để cô lập
Mỹ và lôi kéoASEAN, những
lý lẽ mà Bắc Kinh đưa ra hầu
hết không thuyết phục. Thứ
nhất, việc TQ tố Mỹ gây rối
ở Biển Đông chủ yếu dựa vào
cáo buộc đơn phương thay
vì những bằng chứng thuyết
phục. TQ đổ lỗi các hoạt động
tuần tra tự do hàng hải củaMỹ
(FONOPs), hay như việc Mỹ
triển khai hơn 2.000 hoạt động
bay quân sự trong sáu tháng
đầu năm 2020 đã gây bất ổn.
Tuy nhiên, các hoạt động
FONOPs củaMỹ đến nay đều
đượcWashington dựa vào nền
tảng luật pháp quốc tế, trong
đó bao gồm Công ước Liên
Hợp Quốc về Luật Biển năm
1982 (UNCLOS) mà TQ là
thành viên. Việc xuất hiện của
Mỹ tại khu vực cũng không
bị ASEAN phản đối.
Thứhai,TQchuyểnđi thông
điệp Mỹ làm phức tạp tình
hình, buộc các nướcASEAN
“chọn phe” trong cuộc đối
đầuMỹ - Trung. Trên thực tế,
Washingtonnhiều lầngửi đi tín
hiệu rõ ràng rằng không buộc
ai phải “chọn phe”. Thậm chí,
chính Mỹ cũng không muốn
các nướcASEAN rơi vào tình
thế này vì bản thân Mỹ cũng
không có lợi ích gì từ đó.
ASEAN ngày nay cũng là
khối có sức mạnh tự chủ cao
với lập trường khá nhất quán:
Theo đuổi các biện pháp giải
quyết tranh chấp hòa bình,
thượng tôn pháp luật, trong
đó có UNCLOS. Việc TQ nói
“Mỹ ép các nước chọn phe”
là cách nói làm nghiêm trọng
quámức tìnhhìnhnhằmthuyết
phụcASEANkhông chào đón
Mỹ xuất hiện ở khu vực.
Thứ ba, TQ lấy DOC và
COC ra làm “điểm tựa” để
thuyết phụcASEAN ngồi vào
bàn đàm phán. Thực tế, cách
hành xử củaTQ thời gian qua,
từ việc đâm chìm tàu cá các
nước, đơn phương lập quận
đảo, xây đảo nhân tạo và quân
sự hóa chúng, quấy rối hoạt
động khai thác dầu khí của các
nước... đều trái với tinh thần
DOC, cản trở việc đàm phán
thành công COC. Đến nay,
dù ASEAN rất thiện chí và
nỗ lực, TQ vẫn trì hoãn COC
hoặc tìmcách đưa những điều
khoản vô lý, trái với UNCLOS
vào bộ quy tắc này để trục lợi
(nhưng bất thành).
Bắc Kinh đang cố gắng
chống trả những đòn tấn công
khá toàn diện từMỹ: Từ kinh
tế, chính trị - ngoại giao đến
công nghệ, quân sự. Đây là
cuộc đối đầu chiến lược và
ASEAN sẽ không đứng về
phía này để chống phía còn
lại trong vòng xoáy chiến
lược các nước lớn. ASEAN
sẽ đứng về lập trường thượng
tôn pháp luật để bảo vệ lợi
ích cốt lõi của họ. Vì thế, rất
khó để một TQ xem thường
pháp luật thuyết phụcASEAN
đứng về phía Bắc Kinh để cô
lập Washington nếu Mỹ vẫn
duy trì chủ trương hoạt động
dựa theo luật pháp quốc tế.•
Nhómtác chiến tàu sân bay USS Theodore Roosevelt của hải quânMỹ tập trận trên BiểnĐông
vào tháng 7-2020. Ảnh: REUTERS
