2
Thời sự -
ThứHai 20-6-2022
Góc nhìn
Lý giải 5 vấn đề về
Chuyên gia nhận định việc xây dựng
trung tâmmua sắmthuốc tập trung
sẽ làmột giải pháp hiệu quả để giải
quyết nhu cầu thuốc cho các bệnh
viện vốn đang thiếu hụt.
thực hiện
ĐỖTHIỆN
N
gày 17-6, sau khi nghe
Sở Y tế trình bày đề
án và các ý kiến đóng
góp của các sở, ngành có liên
quan, Phó Chủ tịch UBND
TP.HCM Dương Anh Đức
yêu cầu sớm hình thành và
đưa trung tâm mua sắm tập
trung của ngành y tế (TTMS)
đi vào hoạt động.
Trao đổi với
Pháp Luật
TP.HCM
, PGS-TS-BSĐỗVăn
Dũng, Trưởng Khoa y tế công
cộng ĐH Y Dược TP.HCM,
cho rằng TTMS sẽ giúp giải
quyết tình trạng thiếu thuốc
trước mắt và cả những khó
khăn trong cơ chế mua sắm,
đấu thầu tồn tại lâu nay.
1. Mô hình TTMS
sẽ ra sao?
. Phóng viên
:
Thưa ông,
TTMS của TP.HCM nên vận
hành thế nào và tổ chức trung
tâm này cần những bộ phận
nào, phụ trách việc ra sao?
+PGS-TS-BS
ĐỗVănDũng
:
Để việc mua sắm thuốc và vật
tư y tế
đạtđược
mụctiêu
m u a
đ ư ợ c
t h u ố c
có tính
chi phí -
hiệuquả
từ các nhà cung cấp hàng hóa
có chất lượng cao, được giao
hàng kịp thời với tổng chi phí
tối ưu nhất cần tuân theo một
số nguyên lý vận hành. Nhiều
tổ chức quốc tế, nhưTổ chứcY
tếThế giới (WHO),Ngânhàng
Thế giới (WB), QuỹNhi đồng
5. Không lo về kho chứa, phân phối khi có TTMS
Trước báo cáo của các bệnh viện, phản ánh
của báo chí, người dân về việc thiếu thuốc, vật
tư y tế thời gian gần đây ở nhiều bệnh viện tại
TP.HCM, lãnh đạo đã chỉ đạo lập ngay trung
tâm mua sắm (TTMS), không để người dân chết
vì thiếu thuốc, vật tư y tế.
Theo chỉ đạo của Bí thư Thành ủy TP.HCM
Nguyễn Văn Nên, trước mắt là mua sắm thuốc
và vật tư y tế cần thiết cho người dân. Lãnh đạo
UBND TP cùng Sở Y tế và nhiều ban ngành
cũng bắt tay vào cuộc. Lo lắng và băn khoăn là
có. Bởi lẽ gần chục năm trước, TP cũng từng lập
ra TTMS nhưng cũng sớm “chết yểu”. Liệu mấy
năm qua chúng ta đã kịp rút ra những bài học
kinh nghiệm đủ để ra mắt và vận hành một trung
tâm mới? Và giữa “cơn bão” Việt Á hiện nay,
ai sẽ dấn thân vào làm việc theo hình thức “biệt
phái” tại TTMS, tại các hội đồng chuyên môn
khi đến hiện tại, chúng ta dường như vẫn chưa
có hành lang pháp lý và các hướng dẫn liên
quan việc thành lập TTMS y tế cấp địa phương.
Còn vô số băn khoăn, lo lắng khác.
Một thực tế cho thấy việc mua sắm tập trung
hay để bệnh viện tự lo đều có những ưu, khuyết
điểm riêng. Thậm chí cũng có gợi ý giao quyền
tự mua sắm cho các bệnh viện công theo kiểu
bệnh viện tư. Mô hình nào cũng cần được
nghiên cứu cho tương lai.
Nhưng! Hiện tại, thiếu thuốc và “cứu người
như cứu hỏa”. Điều quan trọng nhất lúc này là
nhanh chóng xây dựng TTMS để giải quyết tức
thời nhu cầu thuốc và vật tư y tế, khi phần đông
các bệnh viện đang bối rối, lúng túng, lo lắng
trong quyết định mua sắm do thiếu một hành
lang pháp lý để họ có thể an tâm ra quyết định.
Trung tâm do UBND TP trực tiếp quản lý, với sự
phối hợp của Sở Y tế và các sở, ban ngành, đội
ngũ chuyên gia… chắc chắn sẽ tạo ra “đường
đi” thông thoáng hơn, gợi ra những giải pháp
hiệu quả hơn cho công tác mua sắm thuốc và
vật tư y tế trong trung và dài hạn.
Cạnh đó, nếu TTMS có thể tạo ra một bảng
điều khiển dữ liệu (dashboard), kết nối hệ
thống dữ liệu của các bệnh viện thì việc điều
phối trang thiết bị, vật tư y tế giữa nơi thừa với
nơi thiếu, nơi cấp bách với nơi chưa cấp
bách… cũng sẽ dễ dàng hơn. Đó cũng là một
định hướng lâu dài mà nhiều chuyên gia y tế
Thiếu thuốc, cứungười như cứuhỏa…
Có băn khoăn rằng nếu TTMS phải mua số lượng lớn thuốc
và vật tư sẽ khiến phát sinh khâu logistics (vận chuyển,
lưu giữ, phân phối…). Logistics trong cung ứng thuốc là
một vấn đề quan trọng và vấn đề này cũng nảy sinh khi
mua sắm tại từng BV riêng lẻ, chứ không chỉ là vấn đề
khi lập ra TTMS. Tôi nghĩ khi có TTMS với hệ thống thông
tin quản lý chắc chắn sẽ giải quyết vấn đề này tốt hơn.
Theo mô hình của nhiều quốc gia trên thế giới, thuốc
men được sử dụng thường xuyên sẽ được đưa trực tiếp
từ nhà cung cấp đến BV và BV chi trả trực tiếp cho nhà
cung cấp. Những loại thuốc được sử dụng không thường
xuyên (như huyết thanh kháng nọc rắn hoặc dantrolene
để điều trị tăng thân nhiệt ác tính) sẽ được giữ tại kho
của TTMS. Điều này sẽ tăng tính sẵn có của các loại thuốc
hiếm cho các BV.
Ngoài ra, trong đấu thầu ngoài loại hợp đồng khối lượng
cố định, hiện còn có hợp đồng ước tính khối lượng, trong
đó nhà cung cấp sẽ cung ứng thuốc tùy theo nhu cầu của
BV theo từng giai đoạn. Điều này giúp BV chủ động trong
việc sử dụng thuốc mà không phải tăng chi phí logistics.
Liên Hợp Quốc (UNICEF),
đã xác nhận những nguyên
lý này có thể giúp giải quyết
các vấn đề đã nảy sinh trong
mua sắm thuốc, vật tư y tế.
Nguyên lý vận hành quan
trọng được đưa ra đầu tiên
là: “Các chức năng và trách
nhiệm mua sắm khác nhau
(như xây dựng danh mục
thuốc, số lượng thuốc men
mua sắm, yêu cầu của sản
phẩm, lựa chọn nhà cung cấp
và xét duyệt đấu thầu) nên
được phân chia cho các tổ
chức, hội đồngvà cá nhânkhác
nhau để mỗi bên có chuyên
môn và nguồn lực thích hợp
cho từng chức năng cụ thể”.
Theo mô hình đấu thầu,
mua sắm được WHO đề
xuất, một đơn vị mua sắm
tập trung (mà ở đây chúng
ta gọi là TTMS thuốc) có
chức năng chính là điều phối
nhưng không có quyền ra
quyết định mua sắm. Lãnh
đạo và các thành viên của
trung tâm sẽ không tham
gia chấm thầu hoặc bỏ
phiếu chọn nhà thầu. Bên
cạnh TTMS thuốc còn có
các hội đồng thực hiện các
chức năng khác.
Chẳng hạn, phương pháp
chấmđiểm, so sánh, xếp hạng,
lựa chọn nhà thầu do một hội
đồng chuyênmôngồmcác nhà
lâm sàng, dược học, chuyên
gia về kinh tế, pháp luật và
đảm bảo chất lượng và đại
Nhân viên y tế BV BạchMai sắp
xếp thiết bị y tế tại BV dã chiến số
13 (quận 7, TP.HCM).
Ảnh: NGUYỆTNHI
diện lãnh đạo Sở Y tế thực
hiện. Việc chấm thầu phải
do hội đồng thầu gồm các
thành viên được các đơn vị y
tế đề cử. Nhân viên của đơn
vị TTMS có quyền đưa ra ý
kiến thammưu trong quá trình
xét thầu nhưng không được
bỏ phiếu. Việc xây dựng danh
mục thuốc phải từ danh mục
thuốc thiết yếu quốc gia hoặc
do hội đồng chuyênmôn gồm
các nhà lâm sàng thực hiện.
Số lượng thuốc cầnmua được
tổng hợp từ nhu cầu của các
bệnh viện (BV) và cơ sở y tế.
2. TTMS phụ trách
những nhiệm vụ gì?
. TTMS không thực hiện
chức năng ra quyết định đấu
thầu mà là điều phối. Có thể
hình dung nhiệm vụ cụ thể
của họ sẽ là gì?
+ TTMS thực hiện ba
mua sắm thuốc
Theo mô hình đấu
thầu, mua sắm được
WHO đề xuất, một
đơn vị mua sắm tập
trung có chức năng
chính là điều phối
nhưng không có
quyền ra quyết định
mua sắm.
