3
Thời sự -
ThứHai 20-6-2022
Họ đã nói
NHÓMPV
G
ần chục nămtrước,TP.HCMtừng thành
lậpTrung tâmMua sắmhàng hóa và tài
sản công ngành y tế (do Sở Y tế quản
lý) nhưng phải giải thể chỉ sau vài năm hoạt
động. Chính vì vậy, khi nghe TP.HCMđang
xây dựng kế hoạch lập ra trung tâmmua sắm
tập trung của ngành y tế (TTMS) thì một số
người băn khoăn: Nếu không rút ra được
những bài học từ lần thất bại trước thì e rằng
TTMSmới cũng chỉ là “bìnhmới, rượu cũ”.
Cần đánh giá, so sánh
các mô hình mới - cũ
Điển hình, mới đâyLiên đoànThươngmại
vàCôngnghiệpViệtNam(VCCI) vàChương
trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam
(UNDP) tổ chức hội thảo “Đấu thầumua sắm
công từ góc nhìn của doanh nghiệp (DN)”.
Giữa cơn bãoViệt Á, hệ thống đấu thầu mua
sắm thuốc, vật tư y tế bị nghẽn, TP.HCM đề
xuất thành lập TTMS, bà Nguyễn Thị Ngọc
Bảo, GiámđốcTrung tâmMua sắm tập trung
thuốc quốc gia, cho rằng việc gì cũng sẽ có
hai mặt vấn đề. Việc thành lập TTMS vừa có
ưu điểm nhưng vẫn còn những điểm cần suy
nghĩ, tìm cách khắc phục.
Theo bà Ngọc, việc thành lập TTMS sẽ
đem lại giá cả hợp lý cho người dân, số lượng
thuốc, thiết bị vật tư phong phú và tập trung.
trung tâm
Tôi biết có những người băn
khoăn vì trước đây TP.HCM có
lậpTTMSnhưngsauđógiải thể.
Tôi nghĩ do TTMS khi đó chưa
có kinhnghiệm, chưa tìmđược
mô hình thích hợp và ômđồm
nhiều việc dẫn tới tình trạng
quá tải hoặc phân phối thuốc
đến các BV chưa kịp thời. Nếu
nghiên cứu các mô hình của
thế giới, tôi nghĩ chúng ta sẽ
có hướng ra lạc quan.
PGS-TS-BS
ĐỖVĂN DŨNG
(ĐH Y Dược TP.HCM)
Trung tâmmua sắm
tập trung không thể
hoàn toàn thoát khỏi
các vướng mắc về cơ
chế đấu thầu, mua
sắm thuốc hiện nay.
Tuy nhiên, chúng
ta có thể giải quyết
phần lớn các vướng
mắc ấy.
gợi ý để TTMS tạo ra sự khác biệt và hữu ích so
với trước.
Điều băn khoăn lớn nhất và cũng khó khăn
nhất có lẽ là… sự thật thà, thành thật, ngay
thẳng hay ít nhất là “thượng tôn pháp luật”,
không để sự cám dỗ của đồng tiền dẫn dắt
đi ngược lại lợi ích của bệnh nhân, của bệnh
viện, của Nhà nước. Tuy nhiên, sau vụ bắt và
khởi tố trên 60 người liên quan vụ Việt Á và
nhiều quan chức nhận hối lộ, lợi dụng chức
vụ, quyền hạn làm sai quy định nói chung thời
gian qua, chúng ta cũng có thể lạc quan, tin
tưởng về đội ngũ cán bộ, nhân viên được chọn
lựa tới đây.
Giờ là lúc chúng ta đồng lòng, không chỉ
ngành y mà tất cả ngành, lĩnh vực khác để
cùng “dập lửa” thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế.
Tất nhiên trong dài hạn, một hành lang pháp
lý rõ ràng, an toàn cho việc mua sắm thuốc -
dù thông qua TTMS, hay đấu thầu lẻ, hoặc tự
mua sắm (như các bệnh viện tư nhân) - là rất
cần thiết và cũng là cái gốc của sự phát triển
ổn định, bền vững của ngành y.
ĐẠI THẮNG
Nhân viên y tế
chămsóc bệnh
nhân tại BV
hồi sức COVID-19
TP ThủĐức.
Ảnh: NGUYỆTNHI
nhiệm vụ quan trọng giúp
tăng tối đa hiệu quả của việc
đấu thầu. Thứ nhất, họ biên
soạn các quy trình đấu thầu
được công bố công khai. Nếu
từng BV xây dựng quy trình
đấu thầu thì các quy trình
này sẽ không thống nhất, dẫn
đến chỉ có những nhà cung
cấp quen thuộc cho một BV
mới tham gia đấu thầu ở BV
đó. Do từng đơn vị riêng lẻ
thường không đủ nguồn lực
nên quy trình không rõ ràng,
không công khai dẫn đến khả
năng lạmdụng trong quá trình
đấu thầu.
Nhiệmvụ thứhai củaTTMS
là xây dựng hệ thống thông tin
quản lý nhằm đẩy nhanh các
bước thực hiện đấu thầu như:
Raxâydựngkếhoạchmời thầu
phù hợp với nhu cầu sử dụng
và nguồn lực ngân sách; xây
dựnghồsơmờithầu,chấmđiểm
các gói thầu; theo dõi và đôn
đốc việc thực hiện đơn hàng
và thanh toán. Hệ thống thông
tin quản lý cũng giúp xây dựng
các thang điểmchấmthầu toàn
diện và chặt chẽ; giúp quản lý
nhiều đơn hàng với khối lượng
lớn. Hệ thống này cũng giúp
báo cáo lãnh đạo Sở Y tế và
các BV về hiệu quả làm việc
của đơn vị TTMS và các điểm
cần cải thiện.
Cuối cùng, TTMS đóng vai
trò theo dõi và đánh giá các
nhà cung cấp qua các chỉ tiêu
như thời gian giao hàng, khối
lượng, chủng loại, chất lượng
thuốc và hàng hóa cung cấp.
Từ đó xây dựng danh sách các
nhàcungcấpcótiềmnăng,giúp
nâng dần hiệu quả đấu thầu.
3. TTMS mua những
loại thuốc, vật tư nào?
. Danh mục thuốc và vật tư
y tế rất đồ sộ, vậy cần chọn
những loại nào?
+Về lâu dài, việc mua sắm,
đấu thầu của các đơn vị nên
được thực hiện bởi TTMS,
chỉ trừ những đơn hàng có số
lượng nhỏ, giá trị nhỏ, chưa
thể dự trù và có tính khẩn cấp
(ví dụ như huyết thanh chống
nọc rắn để điều trị rắn độc cắn).
Tuy nhiên, TTMS muốn thực
hiện tốt cần phải hoàn thiện
từng bước tính chuyên nghiệp.
Trongthờigianđầu,đểkhông
bị quá tải ảnh hưởng đến chất
lượngmua sắm, đấu thầu, đơn
vị cần giới hạn số lượng nhiệm
vụbằng cách chỉ chọnmột số ít
nhữngmặt hàng chiến lược có
tổng giá trị lớn. Đó là quy tắc
80/20 (hay quy tắc Pareto) mà
các nhà quản lý y tế thường áp
dụng. Như vậy, trong thời gian
đầu, TTMS cần tập trung vào
những mặt hàng phổ biến có
khối lượng lớn (dù giá đơn vị
có thể cao hay thấp), các loại
thuốc, vật tư y tế có giá cao
và có khối lượng sử dụng từ
trung bình trở lên, các loạimáy
móc, vật tư y tế có giá cao (ví
dụ như máy móc có giá trên
1 tỉ đồng).
4. Các bệnh viện
có mất đi sự tự chủ?
. Cóbăn khoăn cho rằngnếu
mua sắm tập trung thông qua
TTMS thì cácBVsẽmất tựchủ,
có thể xảy ra tình trạng“người
mua thuốc không phải người
dùng thuốc” nên không hiệu
quả.Ôngnghĩ saovềđiềunày?
+Phải thừanhận rằngTTMS
không thể hoàn toàn thoát khỏi
các vướng mắc về cơ chế đấu
thầu, mua sắm thuốc hiện nay.
Tuy nhiên, chúng ta có thể giải
quyết phần lớn các vướngmắc
ấy. Thứ nhất, TTMS giúp BV
tập trungnhiềuhơnvàochuyên
môn, tiết kiệmnguồn lực dành
cho mua sắm, đấu thầu. Nhờ
vào “lợi thế kinh tế nhờ quy
mô” (economies of scale) nên
tổng chi phí mua sắm thuốc
và vật tư y tế sẽ giảm, chất
lượng thuốc được đảm bảo.
Quá trình đấu thầu sẽ nhanh
hơn do tính chuyên nghiệp
của TTMS và quá trình phê
duyệt cũng nhanh hơn vì số
gói thầu cần phê duyệt ít hơn.
Như vậy, các BV sẽ có lợi mà
vẫn có tính tự chủ nhưng tính
tự chủ này phải được thể hiện
thông qua sự đồng thuận trong
thiết chế dân chủ.
Có người cho rằng cộng
điểm cho thuốc tương tự sinh
học được phê duyệt bởi Cơ
quan Quản lý thực phẩm và
dượcphẩmMỹ(FDA)làquyền
tự chủ của BV này, còn cộng
điểmcho thuốc của Cục Đánh
giá thuốc châu Âu (EMEA)
là quyền tự chủ của BV khác.
Tuy nhiên, “tự chủ” như thế
rất dễ dẫn đến lạm dụng trong
đấu thầu. Các BVnên thể hiện
quyền của mình bằng cách cử
người tham gia trong các hội
đồng chuyên môn để thống
nhất giải pháp đấu thầu. Đó là
cách tốt nhất để có thị trường
thuốcminhbạchvà côngbằng,
giúp người dân hưởng lợi từ
các dịch vụ chăm sóc y tế với
chi phí hợp lý nhất.
. Xin cám ơn ông.•
Mua thuốc tập trung:
Đừngđể “bìnhmới,
rượu cũ”
Trung tâmmua sắm thuốc do TP.HCM lập ra
tới đây cần khắc phục những nhược điểm, hạn chế
mà trung tâm trước đây từng gặp phải.
“Có TTMS để hỗ trợ cho BV,
khi đó các bác sĩ sẽ có nhiều
thời gian tập trung chăm sóc,
lo lắng cho bệnh nhân cũng
như phát triển chuyên môn.”
PGS-TS
Hoàng Thị Diễm Tuyết
Tình trạng “lại quả”, “hoa
hồng” rất đáng báo động
Theo khảo sát của VCCI được công bố
mới đây, có 50% DN cung cấp thiết bị y
tế tham gia khảo sát của VCCI đồng ý với
nhận định về tình trạng chi trả“hoa hồng”
để trúng thầu. Cógần60%DNtrongsốnày
cho đó là“luật bất thành văn”, còn khoảng
30% DN cho biết đã chủ động thực hiện.
Tỉ lệ DN cho biết bị đối xử thiếu công
bằng bởi bên mời thầu là các cơ sở y tế
cũngcaonhấttrongsốcácđơnvịmờithầu.
Theo đó, chỉ trên 30%DN cung cấp trang
thiết bị y tế, dược phẩm hoặc trang thiết
bị vật tư phòng chống dịch cho rằng họ
được cơ quanmời thầu đối xử công bằng.
Điều này có thể hiểu là có tới 70%DN cho
rằng cách ứng xử của cơ quan mời thầu
là chưa được như kỳ vọng.
Tuynhiên, nếumột ngườimua chomột người
khác sử dụng (mà không phù hợp) thì sẽ ra
sao?Làmthế nào để chuẩn hóa văn bản, tránh
việc đầu cơ tích trữ. Vị này lưu ý thêm, thời
gian trước đây TP.HCM đã từng thành lập
TTMS nhưng không hiệu quả. Vậy bây giờ
để đưa mô hình TTMS vào thực thi thì SởY
tế kết hợp cùng các bên liên quan nên có sự
đánh giá, so sánh và tính toán phù hợp giữa
các mô hình để làm sao đem lại phương án
hiệu quả và lâu dài nhất.
Phải đảm bảo thuốc cho
các bệnh viện
Trả lời
PhápLuật TP.HCM
, PGS-TSHoàng
Thị Diễm Tuyết, Giám đốc Bệnh viện (BV)
Hùng Vương, chia sẻ: Thực trạng hiện nay,
lãnh đạo một số BV ở TP.HCM nói riêng
cũng như nhiều nơi nói chung đa phần làmvề
chuyên môn và thường có tâm lý khá e ngại
công tácmua sắm, đấu thầu.Vấnđềmua sắm,
đấu thầu phải có một đội ngũ chuyên gia thì
mới đảm bảo chắc chắn về pháp lý.
“Tôi đồng tìnhviệcTP.HCMcómộtTTMS
để hỗ trợ choBV, khi đó các bác sĩ sẽ có nhiều
thời gian tập trung chămsóc, lo lắng cho bệnh
nhân cũng như phát triển chuyên môn. Hiện
nay, ngoài làmchuyênmôn, nhiềuBVquanh
năm suốt tháng phải lo chuyện tổ chức đấu
thầu từ thuốc, vật tư y tế cho đến những đồ
dùng hành chính, quản trị” - bà Tuyết nói.
Vị này cũng lưu ý cần rút ra kinh nghiệm từ
việc cách đâyvài nămcũng từngmua sắmtập
trung nhưng khi đóđã phát sinh những vấn đề
vướng mắc, nổi bật là tình trạng không đáp
ứng kịp thời công tác mua sắm của các BV.
“Hy vọngTTMSmới sẽ hiệu quả hơn. Lúc
trướckhithànhlậpTTMStạiSởYtế,nhânviên
đa phần kiêm nhiệm. Lần này TTMS thuộc
quản lý củaUBNDTPnên có sự thamgia của
SởTài chính, SởTư pháp bên cạnh sự chủ trì
của Sở Y tế và các nhân viên chuyên trách.
Tôi mong điều ấy sẽ giải quyết được mối lo
ngại lớn nhất của các BV là tốc độ cung ứng
thuốc kịp thời cho các BV” - bà Tuyết nói.•
TP.HCM
