2
Thời sự -
ThứHai 17-10-2022
Công trình thi công dự án kè bờ sông
Cần Thơ (đoạn phườngHưng Lợi,
quậnNinh Kiều) gần như chìmtrong
triều cường ngày 10-10.
Ảnh: G.TUỆ
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
về đợt mưa
lịch sử tại TPĐà Nẵng vừa qua, TS Nguyễn
Ngọc Huy (Huy Nguyễn, chuyên gia dự báo
thời tiết) cho rằng mưa đã vượt năng lực chịu
đựng của cơ sở hạ tầng.
Ông Huy cho hay số liệu mưa thực tế mà ông
có được từ các trạm đo mưa tại Đà Nẵng cho
thấy từ 15 giờ đến 21 giờ ngày 14-10 (6 tiếng),
lượng mưa cao nhất ghi nhận ở trạm Suối Đá,
Sơn Trà là 637 mm.
Năng lực thoát nước tại các đô thị loại I ở
Việt Nam đang ở mức đáp ứng được lượng
mưa 70 mm/2 giờ nhưng đó là lý thuyết, còn
thực tế hạ tầng thoát nước đô thị kém hơn
mức đó nhiều do các yếu tố về tắc nghẽn cống
rãnh, sự vênh nhau về đầu tư các công trình
hạ tầng thoát nước cũ và mới, yếu tố về triều
cường…
Trong trận mưa ở Đà Nẵng vừa qua, để
đáp ứng thoát được lượng nước mưa liên tục
trong sáu tiếng cần hạ tầng thoát nước gấp ba
lần hạ tầng hiện tại. “Đó là con số phi thực tế
mà không một đô thị nào trên thế giới hướng
đến bởi vì rất tốn tiền...” - TS Huy cho hay.
Cũng theo TS Huy, khi thiết kế hệ thống
thoát nước cho đô thị, các chuyên gia thường
dựa vào lịch sử mưa lũ tại địa phương theo tần
suất trong 20 năm, 50 năm và 100 năm
nhưng mưa 600 mm/6 tiếng liên tục như
Đà Nẵng vừa qua thì nó thuộc tần suất 500
năm mới xuất hiện một lần. Như vậy, tần
suất mưa cực đoan này chưa hề có trong
kịch bản thoát lũ của Đà Nẵng nói riêng và
hầu hết đô thị của Việt Nam nói chung.
Việt Nam xuất hiện tần suất mưa cực đoan
ngày càng nhiều hơn, hệ thống sông ngòi luôn
Hiện nay ngập có ba
yếu tố là thủy triều,
nước biển dâng và sụt
lún, trong đó nước
biển dâng và sụt lún
làmới xuất hiện.
3 lýdogâyngập, lũngàycàng
Biến đổi khí hậu, sụt lún,
thủy triều cùng việc đô thị hóa
ngày càng nhanh gây ngập, lũ
ngày càng nghiêm trọng.
GIATUỆ
M
iền Trung vừa hứng
trận mưa kinh hoàng
làm người dân lao
đao. Còn vùng ĐBSCL đang
chịu đợt ngập lớn dù không
chịu mưa to.
Diễn biến khí hậu ngày càng
khắc nghiệt và sẽ còn nhiều
trận mưa, ngập tiếp theo, đâu
là nguyên nhân và giải pháp
nào để chung sống với nó?
ÔngKỷQuangVinh,nguyên
Chánh Văn phòng công tác
biến đổi khí hậu TPCần Thơ,
trao đổi về vấn đề này.
Phòng chống ngập
chưa thống nhất
.
Phóng viên
:
Tình trạng
đô thị bị ngập diễn ra ở nhiều
nơi và cụm từ “ngập lịch sử”,
“mưa lịch sử” xuất hiện ngày
càng nhiều... Đâu là lý do,
thưa ông?
+ Ông
Kỷ Quang Vinh
: Ở
ĐBSCL,cácnhàkhoahọcđãxác
địnhrõcó
cácvùng
chịu ảnh
h ư ở n g
của mùa
nướcnổi;
v ù n g
chịu ảnh
hưởng của thủy triều; vùng
giữa xen kẽ.
Vùng Trà Vinh, Sóc Trăng
nằm ở cồn cát ven biển và có
địa hình cao. Còn Cần Thơ,
Vĩnh Long, Hậu Giang ra đến
Cái Lớn, Cái Bé là khu vực
thấp, khi có thủy triều vào
thì vùng này chịu ảnh hưởng
nhiều nhất. Nước ở thượng
nguồn về ngày càng ít, có
những năm không vượt qua
báo động I nhưng nghịch lý
là ở Cần Thơ vẫn ngập cao.
Năm nay nước về có nhiều
hơn nhưng chỉ là yếu tố bổ
sung, không phải yếu tố tác
động chính.
ĐBSCL là khu vực phẳng,
ruộng còn nhiều (trừ khu đê
ĐBSCL lún đều đặn mỗi năm 2,5 cm
Khoảng gầnmột tuần qua, nội ôTP CầnThơ phải đối mặt với
vấn đề ngập đô thị gây xáo trộn sinh hoạt của bà con.
TheoThS NguyễnHữuThiện, chuyên gia nghiên cứu độc lập
về sinh thái ĐBSCL, nguyên nhân chính là do con nước rằm
tháng 9 âm lịch “đụng” với nước sông Mekong đạt đỉnh gây
triều cường trên sông Hậu năm 2022 đạt đỉnh kỷ lục.
Theo ôngThiện, trong năm thường có ba con nước ròng lớn
nhất rơi vào rằm tháng 8, 30-8 và rằm tháng 9 âm lịch, trong
đó con nước rằm tháng 9 âm lịch là lớn nhất. Thời điểm này
thường trùng với nước trên sông Mekong đạt đỉnh, năm 2022
các yếu tố này cộng thêm bão khiến Cần Thơ và một số tỉnh
ở ĐBSCL bị ngập nặng.
Ngoài ra, tình hình ngập nặng thêm là do vùng ĐBSCL gần
như không còn không gian để thủy triều lan tỏa. Nguyên nhân
là hầu hết nhánh sông đều có đê ở hai bên nên khi thủy triều
lên thì nước dâng cao trong lòng sông rồi tràn vào các đô thị.
Mặt khác, hiện nước biển vẫn đang dâng đều đặn
30mm/năm, như vậy so với năm2019, nước biển dâng khoảng
90mm. Hiện tượng sụt lún đồng bằng cũng đang diễn ra, mỗi
năm khoảng 2,5 cm, như vậy trong ba năm qua đã lún thêm
khoảng 7,5 cm. Đặc biệt, đối với các khu đô thị lớn như trung
tâm TP Cần Thơ, tình trạng sụt lún có thể diễn ra nhanh hơn.
Một trong những giải pháp là bỏ lúa vụ 3, giảm thâm canh
để tăng không gian hấp thu lũ.
CHÂU ANH
bao ở thượng nguồn), nước
dâng khỏi bờ tràn ra ruộng
tạo khu tiêu thoát nước rất lớn,
nếu có nước lũ lớn về thì cũng
bị phân tán ra, tuy nhiên thủy
triều thì nhiều hơn.
. Các nhà khoa học đã chỉ
ra thực trạng và đưa các giải
pháp nhưng có vẻ chúng ta
phòng chống theo kiểu “be
bờ, tát nước”?
+ Hơn 10 năm trước tôi
đã đưa ra vấn đề về nghiên
cứu đất lún, lúc đó sử dụng
công nghệ vệ tinh châu Âu
xác định quá khứ lún để đưa
ra dự báo độ lún trong tương
lai. Đa số ý kiến nghiêng về
nguyên nhân lún do khai thác
quá mức nước ngầm và cách
xử lý rất đơn giản là không sử
dụng nước ngầm.
Còn đối với nước ta rất khó
để ngăn hai vấn đề này, nhất
là ở ĐBSCL.
Cần Thơ trước đây có quy
định không cho sử dụng nước
ngầm trong công nghiệp, chỉ
cho sử dụng trong hộ dân
(dưới 5 m
3
/ngày) nhưng bị
phản ứng dữ dội. Theo quy
định địa phương, chỉ được cấp
phép 60m
3
/giờ, doanh nghiệp
muốn cấp hơn thì Cần Thơ
không cho. Nhưng nghịch lý
là doanh nghiệp họ đi ra trung
ương thì được cấp, rõ ràng ở
đây không có sự đồng bộ giữa
địa phương và trung ương.
Như ở Nhật, từ khi phát
hiện bị lún thì họ ngưng toàn
bộ việc khai thác nước ngầm,
dầu, khí, sau 15 năm nền của
họ đã được nâng lên 15 cm.
Còn mình thì cho rằng thời
gian lâu quá, không có cơ sở
nên không tin tưởng.
Thứhai, đặc trưngởĐBSCL
có rất nhiều đất sét, khi mưa
xuống thì nước không thấm
xuốngtầngnướcngầmmàchảy
ra sông, biển. Do đó chúng ta
muốn xài nước ngầm phải sử
dụng công nghệ bơm ép xử lý
được nước ngầm.
Ở ĐBSCL có hai loại ngập
là ngập tự nhiên (domùa nước
nổi), ngập đô thị (do xây dựng)
và cần phải phân biệt rõ từng
loại để có biện pháp phù hợp.
Ví dụĐàNẵng ở kế bờ biển,
theo lý thuyết là không thể bị
ngập nhưng hiện nay vẫn bị
ngập là do thoát nước không
kịp khi lượng mưa quá lớn.
Còn Cần Thơ chỉ cần mưa
hơn 20 mm là ngập và phải
xem lại hạ tầng thoát nước,
nâng cấp sao cho đủ năng lực
thoát nước khi có những trận
mưa lớn 50-80 mm.
Ngập tự nhiên mà dẫn đến
ngập toàn ĐBSCL do mưa là
không thể. Hiện nay ngập có
ba yếu tố là thủy triều, nước
biển dâng và sụt lún, trong đó
thủy triều là yếu tố nguyên
thủy, còn nước biển dâng và
sụt lún là mới xuất hiện.
MưaởĐàNẵng: 500nămmới xuất hiện1 lần
