276-2022 - page 16

16
Quốc tế -
ThứNăm1-12-2022
Trừng phạt Nga và lủng củng
nội bộ nước giàu, nước nghèo EU
Áp lực kinh tế bắt nguồn từ các lệnh trừng phạt Nga đang gây lủng củng nội bộ EU, không chỉ giữa nước giàu
với nước nghèomà cả giữa các nước giàu với nhau, đe dọa sự đoàn kết của khối.
ĐĂNGKHOA
V
iệc Nga phát động chiến
dịch quân sự ở Ukraine
vô hình trung tác động
tích cực đến sự đoàn kết của
châu Âu vào thời điểm ban
đầu. Tuy nhiên, hơn chín
tháng kể từ khi chiến sự
Ukraine, các vết nứt bắt đầu
xuất hiện trong nội bộ Liên
minh châu Âu (EU), theo
nhận định của Trung tâm
Nghiên cứu an ninh thuộc
ĐH Georgetowns (Mỹ).
Kinh tế
tổn thương nặng
Người dân EU đang chịu
đựng tình trạng lạm phát cao
kỷ lục và cuộc khủng hoảng
năng lượngdựkiếnbùngmạnh
khi mùa đông đến gần. Lạm
phát tháng 10 cao kỷ lục tại
19 nước khu vực đồng euro
như Đức ở mức 11,6% (so
với tháng 10-2021), Ý 12,8%,
Pháp 7,1%..., với các yếu tố
chính là giá năng lượng tăng
(41,9%), giá thực phẩm tăng
(13,1%).
Ngân hàng Trung ương
châu Âu buộc phải tăng lãi
suất, gây áp lực lên doanh
nghiệp và thành viên EU có
nợ cao, chẳng hạn như Ý.
Tăng trưởng GDP của EU
đạt 0,2% trong quý III song
các nhà kinh tế vẫn không
loại trừ nguy cơ suy thoái.
Ngoài ra, theo cảnh báo của
Quỹ Tiền tệ Quốc tế thì kinh
tế các nước Trung và Đông
Âu có thể sẽ còn trì trệ hơn
và lạm phát toàn châu lục sẽ
tăng hơn nữa nếuNga cắt hoàn
toàn khí đốt đến châu Âu.
Từ khi chiến sự Ukraine
nổ ra đến nay EU đã thông
qua támvòng trừng phạt Nga.
Với diễn biến kinh tế hiện tại,
nhiều nước bắt đầu hoài nghi
về khả năng trừng phạt tiếp
trong tương lai, chưa kể sự
bất bình trong nước đe dọa
độ bền của các lệnh trừng
phạt hiện tại.
Biểu tình, đình công liên
quan việc chi phí sinh hoạt
tăng cao nổ ra khắpEU. Người
biểu tình yêu cầu chính phủ
cân nhắc lại chuyện trừng phạt
Nga. Nhiều chính phủ EU
cũng lên tiếng lo ngại, cảnh
báo về những nguy hiểm mà
tình hình kinh tế hiện tại sẽ
gây ra với tương lai của EU.
Có thể nói bên cạnh sự bất
mãn ngày càng tăng từ phía
người dân thì các chính phủ
cũng đang chịu nhiều áp lực.
Điều này có nguy cơ khiến
các nước lựa chọn hành động
đơn phương để đối phó với
khủng hoảng kinh tế, phá vỡ
sự thống nhất của EU.
Chính trị cũng chịu
hậu quả
Nổi lên trong số các nước
hoài nghi chuyện trừng phạt
Nga là Hungary. Thủ tướng
HungaryViktor Orban thường
xuyên chỉ trích rằng các biện
pháp trừng phạt Nga tàn phá
nền kinh tế Hungary và đáng
ngại hơn có thể làm tan rã
EU. Ông Orban chủ trương
thúc đẩy miễn trừ lệnh cấm
vận của EU đối với dầu của
Nga, phản đối áp giá trần
lên khí đốt Nga. Một dấu
hiệu rạn nứt nữa, ông Orban
tuyên bố Hungary sẽ chặn gói
hỗ trợ kinh tế mới nhất của
EU với Ukraine vốn cần sự
chấp thuận của tất cả thành
viên EU. Nếu vấn đề không
được giải quyết, đây có thể là
bước đầu tiên dẫn đến sự tan
vỡ đoàn kết của EU.
Hy Lạp, Cyprus và Malta
lo ngại việc hạn chế nhập dầu
Nga có thể ảnh hưởng nặng
đến kinh tế nước mình. Tại
Ý, đã có bất đồng giữa liên
minh chính phủ mới về cách
tiếp cận trừng phạt Nga. Thủ
tướng Giorgia Meloni ủng
hộ trừng phạt nhưng có thể
phải lựa chọn hoặc thay đổi
hoặc nhìn chính phủ sụp đổ.
Không có lựa chọn nào có lợi
cho EU, sự sụp đổ của chính
phủ Ý sẽ tạo thêm bất ổn cho
một trong những thành viên
lớn nhất EU vào thời điểm
khối rất cần sự thống nhất
và ổn định.
Tại Cộng hòa Czech, làn
sóng biểu tình đòi chính phủ
thân phươngTây từ chức ngày
càng mạnh. Người dân Đức
biểu tình, yêu cầu chính phủ
bỏ trừng phạt Nga. Các đảng
cầmquyền ở Cộng hòa Czech
và Đức đã bắt đầu chịu hậu
quả chính trị khi các cuộc bầu
cử gần đây cho thấy tỉ lệ ủng
Người dân đi mua sắmtại một khu chợ ở Berlin. Kinh tếĐức
tăng trưởng nhẹ trong quý III-2022, một phần nhờ sứcmua tăng.
Ảnh: NEWYORK TIMES
Sau hơn chín tháng xung đột, kinh tế cả Nga lẫn Ukraine
đều bị ảnh hưởng nặng nề. Kinh tế Nga sau thời gian đầu
có vẻ trụ vững thì giờ đã cho thấy một loạt chỉ số tiêu cực.
Theo dữ liệu Cơ quan Thống kê quốc gia Nga (Rosstat)
công bố hồi giữa tháng 11, tổng sản phẩm quốc nội (GDP)
của Nga giảm 4% trong quý III, sau đợt sụt giảm 4,1%
trong quý II. Nga từng rơi vào tình trạng này vào cuối năm
2020 và đầu năm 2021 do tác động của dịch COVID-19.
Thương mại bán sỉ và bán lẻ, cũng như các ngành công
nghiệp bao gồm cả sản xuất của Nga cũng sụt giảm nghiêm
trọng trong quý III. Cụ thể, bán sỉ giảm 22,6%, bán lẻ giảm
9,1%. Từ tháng 3 đến tháng 8 năm nay, sản lượng sản
xuất ô tô của Nga giảm 90% do bị các lệnh trừng phạt của
phương Tây ngăn tiếp cận thị trường vi mạch và chất bán
dẫn. Ngành sản xuất máy bay và vũ khí cũng gặp khó khăn.
Ngân hàng Trung ương Nga dự báo GDP nước này sẽ
giảm 3,5% trong năm nay. Bộ Phát triển kinh tế Nga dự
báo kinh tế nước này vẫn sẽ sụt giảm trong hai năm 2022,
2023 và sẽ chỉ bắt đầu tăng trưởng từ năm 2024 với mức
tăng 2,6%. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD)
dự báo GDP của Nga sẽ giảm 5,6% vào năm 2023, theo
hãng tin
Reuters
.
Kinh tế Ukraine cũng không khá hơn. GDP của Ukraine
giảm 4% trong năm 2020 vì dịch, tăng trưởng 3,2% trong
năm 2021 và được dự đoán sẽ tiếp tục tăng trong năm
2022. Chiến tranh đã thay đổi tất cả. GDP của Ukraine
giảm 15,1% trong quý I, giảm 37,2% trong quý II. Ngân
hàng Thế giới (WB) dự báo kinh tế của Ukraine sẽ sụt
giảm 1/3 trong năm nay, theo tờ
Asia Times
.
Có thể thấy việc các cảng Biển Đen bị phong tỏa đã
ngăn chặn các tuyến xuất khẩu sống còn của Ukraine, làm
tê liệt nguồn thu ngoại tệ mà Ukraine rất cần để mua hàng
hóa cần thiết. Việc này cộng với thực tế rằng chính phủ
Ukraine phải dành tiền cho mục đích quân sự đã gây áp
lực vô cùng lớn lên nền kinh tế của Ukraine.
Nếu xung đột Nga - Ukraine không sớm được giải
quyết thì kinh tế của hai bên sẽ còn nan giải hơn. Nguy
cơ phương Tây áp thêm trừng phạt đối với hoạt động xuất
khẩu dầu sẽ là thách thức lớn đối với khả năng phục hồi
của Nga, theo hãng tin
Bloomberg
. Với Ukraine, trước
chiến tranh chỉ 2,5% người dân nước này sống trong
nghèo đói (sống dưới mức 5,5 USD/ngày), ngang mức
của Ý và Tây Ban Nha. Tuy nhiên, WB tính toán số người
sống trong nghèo đói tăng tới 10 lần trong năm 2022 và sẽ
tiếp tục tăng trong năm 2023.
DƯƠNG KHANG
Kinh tếNgavàUkraine ra sao sau chín tháng xungđột?
EU vẫn còn điểm chung
Có thể thấy sự đoàn kết của EUđangbị đe dọa vì áp lực
của suy thoái kinh tế, chi phí năng lượng tăng và sự bất
mãn trong nước. Tuy nhiên, những viễn cảnh cực đoan
hơn, chẳng hạn như cảnh báo của Thủ tướng Hungary
Orban về sự sụp đổ của EU, dường như còn xa.
EU vẫn thống nhất trong việc phản đối chiến dịch của
Nga ởUkraine. EU có hai thành viên từ chối viện trợ quân
sự cho Ukraine là Hungary và Bulgaria. Tuy nhiên, gần
đây Quốc hội Bulgaria đã bỏ phiếu ủng hộ hỗ trợ quân
sự cho Ukraine. Ngoài ra, việc Mỹ thông qua Đạo luật
giảm lạm phát kéo các nước EU lại với nhau để chỉ trích
tập thể Mỹ rằng đạo luật này vi phạm luật thương mại
quốc tế và đe dọa ngành công nghiệp châu Âu.
Lạm phát ở khu vực đồng
euro vẫn chưa đạt đỉnh và có
khảnăngtăngcaohơn​hiệnnay.
Chủ tịch Ngân hàng Trung ương
châu Âu
CHRISTINE LAGARDE
cảnh báo vào ngày 29-11
Tiêu điểm
Bên cạnh sự bất
mãn ngày càng tăng
từ phía người dân
thì các chính phủ
EU cũng đang chịu
nhiều áp lực.
hộ giảm sút. Theo Trung tâm
Nghiên cứu an ninh thuộc ĐH
Georgetowns, có thể chỉ là
vấn đề thời gian trước khi sự
bất mãn của người dân đủ lớn
để buộc chính phủ cầmquyền
các nước EU phải lựa chọn
giữa trừng phạt Nga hoặc hậu
quả bầu cử tiêu cực.
Đức bị phản ứng hành
xử không công bằng
Cách tiếp cận đơn phương
và khác biệt của Đức đối với
hậu quả trừng phạt đặt ra câu
hỏi về khả năng của khối trong
việc duy trì phản ứng tập thể
đối với khủng hoảng kinh tế.
Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Bỉ
và Hungary lên án gói viện
trợ 200 tỉ euro gần đây của
Đức nhằm giúp người dân
và doanh nghiệp trong nước
đối phó với lạm phát và giá
năng lượng cao. Các nước
trên lo động thái của Đức tác
động tiêu cực đến thị trường
và mang lại cho Đức lợi thế
không công bằng. Nhiều chính
trị gia Ý cáo buộc Đức sử
dụng sức mạnh tài chính để
bảo vệ nền kinh tế trong khi
các thành viên EU khác chịu
thiệt hại, đồng thời cảnh báo
động thái này có thể “bópméo
thị trường nội bộ” của EU.
Trong khi đó, Pháp thúc
đẩy chương trình “vay vốn
chung của EU” và giới hạn
giá khí đốt để đối phó với chi
phí năng lượng tăng cao, các
chính sáchmàĐức khôngmặn
mà. Điều này làm tăng căng
thẳng giữa hai nền kinh tế lớn
nhất EU. Rạn nứt Pháp - Đức
đặc biệt quan trọng vì chính
sách của EU hiếm khi được
thực hiện mà không có sự
ủng hộ của hai nước.
Mục tiêu củaEU là hội nhập
kinh tế nhiều hơn và mong
muốn các thành viên phối hợp
hoạch định chính sách kinh
tế để hỗ trợ thị trường duy
nhất. Động thái chính sách
tài khóa đơn phương của Đức
và việc nước này miễn cưỡng
với việc Pháp thúc đẩy chính
sách kinh tế phối hợp của EU,
kết hợp với phản ứng từ các
thành viên EU khác, làm dấy
lên lo ngại về tình trạng hiện
tại và tương lai của liên minh
kinh tế EU.•
Người dânNgamua sắmtại Siêu thị Victoria ở thủ đôMoscow.
Ảnh: REUTERS
1...,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15 16
Powered by FlippingBook