11
Kinh tế -
Thứ Tư30-8-2023
Lợi ích và rủi
ro của chứng
khoán phái sinh
QUANGHUY -PHƯƠNGMINH
T
hị trường chứng khoán
phái sinh (CKPS) của
Việt Nam gần đây gây
chú ý khi một công ty yến
sào xuất hóa đơn cho loại
hình giao dịch này với con
số trên 34.500 tỉ đồng (tương
đương gần 1,5 tỉ USD).
Sinh lời kể cả
thị trường tuột dốc
Theochuyêngiakinh tếTrần
Thanh Hải, CKPS là công cụ
tài chính dưới dạng hợp đồng,
có giá trị phụ thuộc vào giá trị
của tài sản cơ sở (hàng hóa,
công cụ tài chính). Giá giao
dịch sẽ được xác định ở thời
điểmhiện tại nhưng thời điểm
thực hiện sẽ ở một ngày cụ
thể trong tương lai.
Tại thị trường CKPS Việt
Nam hiện nay cho phép giao
dịch hợp đồng tương lai đối
với chỉ số cổ phiếu (tài sản
cơ sở là chỉ số VN30) và trái
phiếu chính phủ (tài sản cơ sở
là trái phiếu chính phủ kỳ hạn
5 năm hoặc 10 năm).
TS Đào Lê TrangAnh, ĐH
RMITViệt Nam, cho biết đến
nay thị trường CKPS củaViệt
Namđã đạt được những thành
công nhất định và thu hút một
lượng lớn nhà đầu tư tham
gia. Bà Trang Anh chỉ ra ba
lợi ích khiến thị trường này
hấp dẫn nhà đầu tư.
Thứ nhất, kể cả khi thị
trường chứng khoán cơ sở
có nhiều biến động, nhà đầu
tư có thể hưởng lợi khi sử
dụng hợp đồng tương lai chỉ
số VN30. Cụ thể, hợp đồng
tương lai chỉ số VN30 cho
phép nhà đầu tư phòng ngừa
rủi ro liên quan đến biến động
giá cả của thị trường cổ phiếu
VN30. Nhà đầu tư có thể sử
dụng hợp đồng này để bảo vệ
danh mục đầu tư khỏi sự biến
đổi đột ngột về giá của các
cổ phiếu trong chỉ số VN30.
Thứ hai, cơ hội đầu tư và
đa dạng hóa, nhà đầu tư có
thể kỳ vọngmức lợi nhuận rất
cao trong thời gian ngắn do
đòn bẩy trên thị trường phái
sinh cao hơn rất nhiều so với
thị trường chứng khoán cơ sở.
Thứ ba, thị trường hợp đồng
tương lai chỉ sốVN30 thường
có mức thanh khoản cao và
có khả năng mua bán nhanh
chóng trong ngày.
TS Trang Anh dẫn chứng
câu chuyện công ty yến sào
để thấy độ hấp dẫn của CKPS.
Cụ thể, ngày 18-10-2022,
công ty yến sào mở tài khoản
giao dịch chứng khoán tại
HSC. Tài khoản này được
đóng vào ngày 16-6-2023. Từ
ngày mở tài khoản đến ngày
31-3-2023, doanh nghiệp đã
chuyển nhượng với số lượng
hợp đồng “khủng” lên tới gần
340.000 hợp đồng CKPS với
tổng giá trị bán hơn 34.500 tỉ
đồng. Tổng giá trị mua tương
ứng cũng gần 34.600 tỉ đồng.
Theo chuyên gia kinh tế
Trần Thanh Hải, đối với thị
trường CKPS, theo quy định,
nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra một
khoản ký quỹ thấp (17% giá
trị hợp đồng) để giao dịch
các hợp đồng có giá trị lớn
gấp nhiều lần. Đặc biệt, nhà
đầu tư có thể lập lại giao dịch
mua bán nhiều lần trong ngày.
Công ty yến sào nói trên đã
phải giao dịch gần 340.000
hợp đồng, cộng lại mới ra con
số hơn 34.500 tỉ đồng.
Thua lỗ cũng rất lớn
Bên cạnh những lợi ích, TS
TrangAnh cũng chỉ ra những
rủi ro của thị trường CKPS.
Nếu nhà đầu tư dự đoán sai
xu hướng thị trường, họ có
thể gánh lỗ lớn, thậm chí mất
toàn bộ vốn đầu tư.
Nhà đầu tư có thể gặp rủi ro
thanh khoản vì thanh khoản
của thị trường hợp đồng tương
lai chỉ số VN30 có thể thay
đổi từ thời điểm này sang thời
điểm khác.
TS TrangAnh cho rằng với
giao dịch hợp đồng tương
lai yêu cầu nhà đầu tư phải
Cơ quan thuế vẫn giám sát chặt
Đối với việc công ty yến sào xuất hóa đơn trên 34.500 tỉ
đồng, sau khi kiểm tra, Cục Thuế TP.HCM đã có thông báo
kết quả. Theo đó, Cục Thuế TP cho biết công ty này xuất
hóa đơn cho giao dịch CKPS phù hợp với các quy định về
hóa đơn, chứng từ và Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành.
Tuy vậy, do việc kê khai chuyển nhượng CKPS có trị giá rất
lớn,CụcThuếTPđãyêucầuChicụcThuếquậnBìnhThạnhđưa
doanhnghiệpnày vàodiệngiámsát chặt chẽ, thường xuyên.
Cục Thuế TP chỉ đạo các chi cục thuế, các phòng chuyên
môn trực thuộc rà soát và đưa vào diện giám sát chặt chẽ,
thường xuyên đối với trường hợp người nộp thuế xuất hóa
đơn điện tử có hình thức và giá trị lớn tương tự.
Giao dịch chứng
khoán phái sinh
thường được dùng
để phòng vệ giá,
giảm rủi ro khi đầu
tư, bảo vệ danh mục
khỏi biến động giá
không mong muốn.
hiểu biết về thị trường phái
sinh, quy tắc hoạt động và
các yếu tố tác động. Nhà đầu
tư không đủ hiểu biết có thể
đưa ra quyết định không đúng
hoặc không lường được mức
độ rủi ro thực sự.
“Thị trường CKPS có thể
bị ảnh hưởng bởi tác động
của các yếu tố kinh tế, chính
trị và xã hội. Thị trường phái
sinh trong một số thời điểm
nhất định có thể biến động
mạnh hơn rất nhiều so với
thị trường cơ sở, dẫn đến
thua lỗ lớn cho những khoản
đầu tư ngắn hạn” - TS Trang
Anh lưu ý.
ThS PhạmThị Minh Thúy,
ĐH RMIT Việt Nam, cũng
khuyến nghị: Rất nhiều nhà
đầu tư thamgia thị trường này
để kiếm lợi nhuận vì bị hấp
dẫn bởi những khoản lãi lớn
trên vốn đầu tư. Bởi tỉ lệ đòn
bẩy của CKPS cao hơn rất
nhiều so với thị trường chứng
khoán cơ sở. Tuy nhiên, nhà
đầu tư cũng có thể thua lỗ
rất lớn trong thời gian ngắn
nếu đi ngược với xu hướng
thị trường.
“Do vậy, trước khi quyết
định đầu tư, nhà đầu tư cần
nghiên cứu, học tập bổ sung
kiến thức để hiểu rõ về thị
trường, các sản phẩm CKPS
và các rủi ro nhà đầu tư có
thể gặp phải khi đầu tư” - bà
Thúy nói.
Bên cạnh đó, theo bà Thúy,
kinh nghiệm giao dịch trên
thị trường cũng là một yếu
tố rất quan trọng trong đầu
tư CKPS. Những nhà đầu tư
dày dạn kinh nghiệm có thể
ra những quyết địnhmua hoặc
bán kịp thời để bảo toàn lãi
và giảm thiểu lỗ.
“Nhà đầu tư cũng nên lập
ra các quy tắc để quản trị rủi
ro như quy tắc cắt lỗ khi dự
đoán không đúng xu hướng
thị trường nhằm hạn chế các
khoản lỗ ở một mức nhất
định” - bà Thúy nhận định.•
Ngày 29-8, UBND tỉnh Tiền Giang tổ chức Hội nghị
xúc tiến thương mại tỉnh Tiền Giang năm 2023 và Tuần
lễ giới thiệu các sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm),
sản phẩm đặc trưng của tỉnh Tiền Giang tại TP.HCM.
Ông Nguyễn Văn Vĩnh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch
UBND tỉnh Tiền Giang, cho biết tỉnh có diện tích trồng
cây ăn trái lớn trên cả nước với sản lượng hơn 1,8 triệu
tấn/năm. Tỉnh có nhiều vùng sản xuất cây ăn trái đặc sản,
rau màu, đáp ứng nhu cầu trong và ngoài nước.
Nông thủy sản của tỉnh đã khẳng định được thương
hiệu, chất lượng ở thị trường trong và ngoài nước. Tuy
nhiên, việc tiêu thụ còn gặp khó khăn do công tác quảng
bá còn hạn chế.
Ông Vĩnh hy vọng sau hội nghị, hệ thống siêu thị, cửa
hàng tiện lợi… nhất là ở TP.HCM và doanh nghiệp (DN)
nước ngoài sẽ thuận lợi hơn trong việc tìm hiểu thông tin
sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng của tỉnh.
Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan cho biết
nhằm triển khai hiệu quả các nội dung hợp tác với tỉnh
Tiền Giang, TP đã tăng cường xúc tiến thương mại qua tổ
chức tuần lễ triển lãm sản phẩm OCOP, đặc sản tỉnh Tiền
Giang và các tỉnh, thành vùng ĐBSCL.
Theo ông Hoan, qua liên kết vùng, TP.HCM được thụ
hưởng nhiều nhất các kết quả hợp tác. DN của TP đã
tìm được cơ hội đầu tư vào vùng ĐBSCL, đặc biệt trong
lĩnh vực du lịch, nông nghiệp công nghệ cao... Nhờ đó,
thị trường TP có được sự đảm bảo nguồn cung sản phẩm
nông nghiệp chất lượng cao, an toàn và ổn định.
“TP.HCM nhận thức rõ sự cần thiết đẩy mạnh hợp tác
có trọng tâm, trọng điểm với các tỉnh, trong đó có tỉnh
Tiền Giang. Sự quan tâm của các cấp chính quyền, sự
đồng hành của DN sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh
tế vùng ĐBSCL, TP.HCM và tỉnh Tiền Giang” - ông
Hoan nói.
Tại hội nghị, Hiệp hội DN Trung Quốc cho biết:
Nông sản, trái cây của tỉnh Tiền Giang như lúa gạo,
rau củ, thanh long, sầu riêng rất được người dân Trung
Quốc ưa chuộng.
Vì vậy, hiệp hội thúc đẩy các DN phân phối, chế biến
nông sản quy mô lớn của Trung Quốc tăng cường hợp
tác với Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang để nâng cao
công nghệ, năng lực chế biến, đẩy mạnh xuất khẩu sang
Trung Quốc.
T.UYÊN
Gạo, trái câyTiềnGiangđược thị trườngTrungQuốc ưa thích
Thị trường chứng khoán phái sinh của Việt Nam
hiện đã đạt được những thành công nhất định
khi đã có hàng triệu tài khoản đăng ký.
Tiêu điểm
Thị trường CKPS Việt Nam
chính thứcđược rađời vàonăm
2017. Đến nay, toàn thị trường
đã có trên 1,3 triệu tài khoản,
gấp 546 lần so với thời điểm
khai trương cách đây sáu năm.
Đến nay, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Namcó hơn 1,3 triệu tài khoản. Ảnh: P.MINH
Tuần lễ giới thiệu các sảnphẩmOCOP tỉnh TiềnGiangđangdiễn ra
tại TP.HCMđến ngày 2-9. Ảnh: T.UYÊN
