16
Quốc tế -
ThứHai25-9-2023
Họ đã nói
ĐỨCHIỀN
T
rong năm nay, Mỹ và
TrungQuốc(TQ)cónhững
bước đi táo bạo trong hoạt
động do thám. Điều này càng
làm phức tạp thêm mối quan
hệ song phương vốn đã căng
thẳng do tranh chấp thương
mại và cạnh tranh công nghệ,
theo tờ
Nikkei Asia
.
Trung Quốc do thám
trên khắp các mặt trận
Các quan chứcMỹ cho biết
các hoạt động xâm nhập trên
không gian mạng là phương
pháp thu thập thông tin tình
báo thường xuyên và quan
trọng nhất của TQ. Theo báo
cáo về hoạt động gián điệp của
TQ từ năm 2000 đến tháng
3-2023 củaTrung tâmNghiên
cứu chiến lược và quốc tế
(Mỹ), trong khoảng thời gian
này đã có 104 trường hợp tấn
công mạng nhắm vào Mỹ do
TQ gây ra.
Gần đây nhất, hồi tháng 7,
Washington vàTập đoàn phần
mềmMicrosoft cáo buộc TQ
tấn côngvàonền tảng của hãng
nhằm truy cập email của các
nhà ngoại giao cấp cao Mỹ,
bao gồm Bộ trưởng Thương
mại Gina Raimondo, Đại sứ
Mỹ tại Bắc Kinh Nicholas
Burns, theo hãng tin
Reuters
.
Chính phủ Mỹ cũng cảnh
báo các nước rằng khả năng
do thám điện tử của TQ có
thể mạnh hơn nếu các quốc
gia sử dụng công nghệ từ các
công ty truyền thông TQ. Đó
là lý do Mỹ đi đầu trong việc
ra các lệnh cấm với Công ty
Huawei (TQ) và hạn chếmạng
xã hội TikTok.
Vềmặtconngười,Washington
lo ngại trước việc cơ quan tình
báo củaTQ - BộAn ninh quốc
gia thu thập thông tin tình báo
bằng cách cài cắm điệp viên
hoặc tuyển dụng người trong
chính phủ Mỹ cũng như các
công ty công nghệ và ngành
công nghiệp quốc phòng, theo
tờ
Nikkei Asia
.
Mỹ và TrungQuốc chạyđua
do thám
Mỹ và Trung Quốc được cho là đang nỗ lực do thámkhắpmặt trận và điều này tiềmẩn nhiều rủi ro
khiến quan hệ song phương thêm rạn nứt.
Thủ tướng Thái Lan bác thông tin định bổ nhiệm ông Thaksin làm cố vấn
Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin phủ nhận thông
tin ông có kế hoạch bổ nhiệm cựu Thủ tướng Thaksin
Shinawatra làm cố vấn cho mình sau khi ông này ra tù, tờ
Bangkok Post
đưa tin ngày 24-9.
Cụ thể, phát biểu với các PV khi đang tham dự kỳ họp thứ
78 của Đại hội đồng Liên hợp quốc ở NewYork (Mỹ) ngày
23-9, Thủ tướng Srettha cho biết ông sẽ xin lời khuyên từ
cựu Thủ tướng Thaksin về các vấn đề quốc gia nếu cần thiết
và chưa có kế hoạch mời ông Thaksin làm cố vấn.
Ông Srettha cho rằng ông Thaksin chưa chắc sẽ chấp nhận
vai trò cố vấn, ngay cả khi được đề nghị giữ chức vụ này:
“Ông ấy (Thaksin) đã làm thủ tướng trong nhiều năm. Dù
sao đi nữa, ông ấy sẽ không muốn trở thành cố vấn của tôi”.
Phát biểu ngày 23-9 của Thủ tướng Srettha nhằm làm rõ
phát biểu do chính ông đưa ra trong một cuộc phỏng vấn
với đài
Bloomberg Television
ở New York hôm 21-9. Các
hãng tin đã diễn dịch phát biểu của ông là lời gợi ý rằng
ông Thaksin sẽ được trao vai trò cố vấn trong chính phủ
Thái Lan một khi cựu thủ tướng được phóng thích khỏi
nhà tù.
Ông Thaksin, 74 tuổi, giữ chức thủ tướng Thái Lan từ
năm 2001 đến khi bị lật đổ vào năm 2006. Ông Thaksin
về nước ngày 22-8, sau hơn 15 năm sống lưu vong ở nước
ngoài. Ngay khi về tới Thái Lan, Tòa án Tối cao đã tuyên
án tám năm tù đối với ông Thaksin. Đầu tháng 9, nhà vua
Thái Lan giảm án tù cho ông Thaksin xuống còn một năm.
TRÙNG QUANG
Tòa nhà sáu tầng
(ở giữa)
được cho là “đồn cảnh sátmật” TrungQuốc ở quậnManhattan,
TPNewYork (Mỹ) hồi tháng 4. Ảnh: AP
Trung Quốc và Mỹ
ngày càng đẩy mạnh
hoạt động do thám
nhằm cố gắng thu
thập thông tin tình
báo về tư duy lãnh
đạo và năng lực
quân sự của nhau.
Ông LyleMorris, nhà nghiên
cứu cấp cao tại Viện Chính
sách xã hội châu Á (ASPI), cho
rằng liên lạc Mỹ - Trung đang
ở mức tồi tệ nhất kể từ khi hai
nước thiết lập quan hệ ngoại
giao vào năm 1979. Điều này
khiếnhai nước ưu tiên thu thập
thông tin tình báo để hiểu rõ
khả năng, hành động và ý định
chiến lược của nhau. Ông cho
rằng việc thu thập thông tin
tình báo đang trở thành một
“yếu tố làmphức tạpmối quan
hệ Mỹ - Trung”.
Cuộc đua đầy rủi ro
Cạnh đó, Mỹ cáo buộc TQ
mở nhiều “đồn cảnh sát mật”
núp bóng các cơ sở giúp đỡ
công dân TQ tại Mỹ để thu
thập thông tin tình báo, mặc
dù TQ đã bác bỏ cáo buộc
này. Hồi tháng 4, Mỹ đã bắt
hai người Mỹ gốc Hoa với
cáo buộc điều hành “đồn cảnh
sát mật” TQ ở TP NewYork.
Hoạt độngcủaTQkhámạnh
khiến các cơ quan liên bang
Mỹ âm thầm tiến hành và mở
rộng hoạt động truy bắt gián
điệp. Giám đốc Cục Điều tra
Liên bang (FBI) Christopher
A.Wray gần đây cho biết FBI
hiện có hàng ngàn cuộc điều
tra tình báo TQ và mỗi văn
phòng trong số 56 văn phòng
hiện tại của FBI đều có các vụ
án đang điều tra.
Ở trên không, các quan
chức Mỹ cho biết khả năng
trinh sát bằng vệ tinh của TQ
được cải tiến rất nhiều. Cạnh
đó, ở những “điểmmù”mà vệ
tinh không với tới được, TQsử
dụng cái màMỹ gọi là “khinh
khí cầu do thám” để thu thập
thông tin. Hồi tháng 2, Mỹ đã
bắn hạ khinh khí cầu của TQ
với cáo buộc khinh khí cầu do
thám các địa điểm chiến lược
ởMỹ, trong khi TQ phủ nhận
cáo buộc này.
Ở trên biển, TQ cũng đang
thực hiện chương trình “Vạn
LýTrườngThành dưới nước”,
Reuters
dẫn hai nguồn tin của
hải quânMỹ chohay.Hệ thống
do thám này đang được xây
dựng, bao gồm các dây cáp
được trang bị cảm biến nghe
sóng siêu âmđặt dọc đáy biển
ở Biển Đông. TQ cũng xây
dựng một đội thuyền không
người lái trên và dưới biển
để truy tìm tàu ngầm của đối
phương.
Mỹ cũng đa dạng
cách do thám
Theo đài
CGTN
, trong
nhiều thập niên, Washington
đã không ngừng nỗ lực theo
dõi TQ. Vào tháng 6-2022,
Bộ Ngoại giao TQ nói rằng
các máy bay trinh sát của
nước này đã nhiều lần mạo
danh máy bay dân dụng của
các nước khác để bay ở khu
vực Biển Đông. Trích dẫn số
liệu thống kê từ các tổ chức
chuyên môn, bộ này cho biết
số lượng các nhiệm vụ trinh
sát quân sự tầm gần của Mỹ
chống lại TQ đã tăng hơn gấp
đôi so với một thập niên trước,
theo đài
CGTN
.
TQ luôn cứng rắn với những
hoạt động này của Mỹ. Hồi
cuối tháng 5, chiến đấu cơ J-16
củaTQbay tạt ngang phíamũi
của máy bay do thámRC-135
của Mỹ. Bắc Kinh giải thích
lý do mà Washington cho là
“áp sát nguy hiểm” này là vì
Mỹ đã điều tàu chiến, máy
bay “để giám sát ở phạm vi
gần TQ, gây tổn hại nghiêm
trọng an ninh quốc gia TQ”.
Giữa tháng 7, lực lượng TQ
cũng đã phát hiện và gửi cảnh
báo nghiêm khắc tới máy bay
tuần tra chống ngầmP-8Acủa
MỹmàTQcho rằngđang trinh
sát ở eo biển Đài Loan, theo
tờ
Global Times
.
Mỹ cũng cài cắm điệp viên
vào các cơ quan, công ty nhà
nước TQ, bao gồm chiến
thuật tuyển mộ gián điệp TQ
ở nước thứ ba. Gần đây nhất,
vào tháng 8, chỉ trong vòng
nửa tháng, cơ quan an ninh
nước này đã triệt phá được
hai vụ gián điệp Mỹ, theo tờ
Global Times
.
Hai nghi phạm bị bắt, một
người là quan chức củamột bộ
trong chính phủTQ, người kia
là nhân viên cấp cao của một
tập đoàn công nghiệp quân sự
TQ. Điểm chung là hai người
này đều được cấp trên cử đi
học tập ở nước ngoài, một
người đi Nhật, một người đi
Ý và được nhân viên CIA ở
nước sở tại tuyển dụng. Khi
về nước, họ sẽ được cài vào
những bộ phận quan trọng
của TQ, đánh cắp thông tin
và nhận thưởng từ CIA.
Tương tự chương trình
“Vạn Lý Trường Thành dưới
nước” của TQ, hải quân Mỹ
cũng đang tiến hành tái thiết
chương trình do thám chống
tàu ngầm lớn nhất của nước
này kể từ khi kết thúc Chiến
tranh lạnh. Đây được gọi là
dự án “Hệ thống giám sát tích
hợp dưới biển” (IUSS) trị giá
hàng tỉ USD.
Dự án IUSS sẽ bao gồm
việc hiện đại hóa mạng lưới
cáp thăm dò âm thanh dưới
nước hiện có và trang bị thêm
cho đội tàu giám sát những
cảm biến tiên tiến, máy thu
âm dưới biển. Mục đích của
các nỗ lực này đều nhằm tăng
cường khả năng do thám của
quân đội Mỹ trước đối thủ.•
ÔngChristopher Johnson, cựu chuyên gia phân tíchTQcủa
CIA, khẳng định đã có sự gia tăng hoạt động do thám từ cả
hai nước và hai nước đã theo dõi nhau ở nhiềumức độ trong
thời gian dài.“Nhưng có lẽ phía TQ đang làm nhiều hơn, đơn
giản vì họ ngày càng lớn mạnh hơn, có ảnh hưởng hơn, giàu
có hơn và do đó có nhiều nguồn lực hơn để thực hiện (do
thám) so với trước đây” - ông Johnson bình luận.
Trong khi đó, nhà nghiên cứu Chen Xiangmiao, thuộc Viện
Nghiên cứu BiểnĐông quốc giaTQ, lại cho rằng vì Mỹ là quốc
gia số 1 về hoạt động do thám nên “TQ đang cố gắng xây
dựng lợi thế so sánh tuyệt đối trong cạnh tranh thông tin và
tình báo trong các lĩnh vực không gian, hàng không, hàng
hải và không gian mạng”.
Hoạt động gián điệp có thể ngăn chặn việc rơi vào chiến
tranh hoặc tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đàm phán
tế nhị. Tuy nhiên, nó cũng có thể đẩy các quốc gia tới xung
đột vũ trang hoặc gây ra rạn nứt ngoại giao, tờ
The New York
Times
đánh giá.
Chẳng hạn, sau vụ Mỹ bắn hạ khinh khí cầu của TQ, Ngoại
trưởng Mỹ Antony Blinken hủy chuyến thăm TQ và hai bên
xảy ra tranh cãi ngoại giao nảy lửa. Mỹ cũng nhiều lần cáo
buộc và chất vấn TQ về việc thông tin tình báo cho rằng TQ
cung cấp vũ khí cho Nga, dù TQ phủ nhận khiến bất đồng
giữa hai nước gia tăng.
Ông John Delury, nhà nghiên cứu vềTQhọc của ĐHYonsei
Delury (Hàn Quốc), nói: “Khi có ít giao tiếp hơn, cộng đồng
tình báo của hai chính phủ ngày càngphải phỏng đoán nhiều
hơn. Sau đó, sẽ có nhiều chỗ hơn cho những giả định sai lầm”.
