6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứNăm 18-1-2024
nhân không đạt được là một trong ba
trường hợp: (i) Vợ, chồng sống ly
thân, người này xúc phạm làm cho
người kia bị giày vò vềmặt tình cảm,
làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm,
uy tín, tổn thất về tinh thần hoặc bị
thương tích, tổn hại đến sức khỏe;
(ii) Vợ, chồng có quan hệ ngoại tình;
(iii) Không có tình nghĩa vợ chồng;
không bình đẳng về quyền, nghĩa
vụ giữa vợ, chồng; không tôn trọng
quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của
vợ, chồng; không giúp đỡ, tạo điều
kiện cho nhau phát triển, người nào
chỉ biết bổn phận người đó.
Góp ý về những quy định trên,
ThS Nguyễn Phương Ân (Trường
ĐHLuật TP.HCM) cho rằng dự thảo
giải thích về “vi phạm nghiêm trọng
quyền và nghĩa vụ của vợ chồng”
chưa sát với điều luật.
Theo ThS Phương Ân, bản chất
của quyền và nghĩa vụ trong quan
hệ vợ chồng rất đặc biệt, quyền của
người này là nghĩa vụ của người
kia và ngược lại. Do đó, chỉ cần
có sự vi phạm quy định của Luật
HN&GĐ về nghĩa vụ của một bên
là đã ít nhiều có ảnh hưởng đến lợi
ích của bên còn lại.
“Vậy nếu hiểu theo câu chữ của
dự thảo thì chỉ cần xuất hiện sự xâm
phạm quyền, lợi ích hợp pháp của
người này thì người kia đã có sự
“vi phạm nghiêm trọng”?” - ThS
Phương Ân đặt câu hỏi và cho rằng
cách hiểu này không phù hợp, minh
chứng là ví dụ tại khoản 2 “vợ, chồng
phá tán tài sản gia đình” phải dẫn
đến “khánh kiệt tài sản vì nợ nần”.
Cạnh đó, việc giải thích thế nào
là “hôn nhân lâm vào tình trạng
trầm trọng, đời sống chung không
thể kéo dài, mục đích của hôn nhân
không đạt được” là cần thiết. Tuy
nhiên, việc ấn định biểu hiện của
tình trạng trầm trọng trong ba trường
hợp là chưa phù hợp với Điều 19
Luật HN&GĐ năm 2014.
Luật HN&GĐkhông có khái niệm
ly thân vàĐiều 19 thì sử dụng cụm từ
“vợchồngcónghĩavụ sốngchungvới
nhau”. Và nếu ly thân thì phải ly thân
bao lâu mới được coi là trầm trọng?
Tham khảo pháp luật của một
số nước cho thấy thời gian ly thân
được tính làm căn cứ ly hôn không
giống nhau. Vậy để có sự thống
nhất với Luật HN&GĐ, thay vì
quy định “vợ chồng sống ly thân”,
có thể ghi nhận “vợ chồng không
sống chung cùng nhau mà không
có lý do chính đáng”.
Tương tự, dự thảo quy định “vợ
chồng có quan hệ ngoại tình” nhưng
Luật HN&GĐ nói riêng, pháp luật
Việt Nam nói chung lại không có
khái niệm “ngoại tình”. Điều 19
dùng thuật ngữ “chung thủy”.
Theo đó, vi phạm nghĩa vụ chung
thủy thì không chỉ giới hạn ở mỗi
việc vợ, chồng có quan hệ ngoại
tình. Ngoại tình chỉ là một biểu hiện
(nổi bật) của sự vi phạm nghĩa vụ
chung thủy. Vì vậy, nên điều chỉnh
thành “vợ chồng không chung thủy
với nhau như có quan hệ ngoại tình”
thì sẽ chính xác hơn.
Thế nào là ly thân
hay ngoại tình?
Luật sư (LS) ĐinhThị QuỳnhNhư
(Đoàn LSTP.HCM) thì cho rằng quy
định về “ly thân” và “ngoại tình”
khi đưa vào làm căn cứ cho việc ly
hôn thì cần chi tiết và cụ thể. Bởi
cho đến nay điều này chưa được
quy định rõ trong một văn bản luật.
“Nếu tìm căn cứ cho việc ly thân,
tôi thực sự không biết xác định ở
việc không ở chung phòng, chung
nhà hay không có ôm ấp, quan hệ
tình dục” - LS Như nói.
LS Như kể một vụ việc thực tế là
tại tòa. Trong phần xét hỏi, trong khi
YẾNCHÂU
L
uật Hôn nhân và Gia đình
(HN&GĐ) năm 2014 quy định
khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly
hôn mà hòa giải tại tòa không thành
thì tòa giải quyết cho ly hôn nếu có
căn cứ về việc vợ, chồng có hành
vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm
nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của
vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm
vào tình trạng trầm trọng, đời sống
chung không thể kéo dài, mục đích
của hôn nhân không đạt được.
Tuy nhiên, việc xác định căn cứ
cho ly hôn vẫn gây nhiều băn khoăn
trên thực tế, dù mới đây TAND Tối
cao cũng đã có dự thảo Nghị quyết
hướng dẫn một số quy định trong
giải quyết vụ việc.
Quy định chưa sát
với điều luật
Theo dự thảo, vợ, chồng có hành
vi bạo lực gia đình là vợ, chồng có
hành vi theo khoản 1 Điều 3 của
Luật Phòng, chống bạo lực gia đình.
Vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa
vụ của vợ, chồng là vi phạm quy
định của Luật HN&GĐ về quyền,
nghĩa vụ của vợ, chồng dẫn đến xâm
phạm quyền, lợi ích hợp pháp của
người kia. Ví dụ: Vợ, chồng phá
tán tài sản gia đình dẫn đến khánh
kiệt tài sản vì nợ nần.
Cạnh đó, hôn nhân lâm vào tình
trạng trầm trọng, đời sống chung
không thể kéo dài, mục đích của hôn
Nhiều băn
khoăn về
căn cứ cho
đơn phương
ly hôn
Theo luật sư, từ “ngoại tình” ai cũng có thể
hiểu trong cuộc sống đời thường nhưng
nếu để đưa nó vào làm căn cứ “giải tán”
một cuộc hôn nhân về mặt pháp lý thì cần
được hiểu cụ thể trong khuôn khổ pháp lý.
người vợ khẳng định đã ly thân và
xem như điều đó thể hiện “hôn nhân
lâm vào tình trạng trầm trọng” đến
mức không sống chung thì người
chồng cười hỏi lại “chứ cái bữa ngủ
với nhau thấy cũng hợp tác lắm mà
sao nói ly thân” …
Cũng theo LS Như, đối với quy
định về “ngoại tình” cũng vậy. Nếu
để nói với nhau trong cuộc sống đời
thường thì từ ngoại tình ai cũng có
thể hiểu. Nhưng nếu để đưa nó vào
làm căn cứ “giải tán” một cuộc hôn
nhân về mặt pháp lý thì nó cần được
hiểu cụ thể trong khuôn khổ pháp
lý. Cụ thể, như thế nào là ngoại tình,
mức độ ra sao để tránh sự tùy nghi.
Cạnh đó, thực tế rất nhiều cuộc
hôn nhân không hề có các căn cứ
ly hôn theo luật định. Đó là những
cuộc hôn nhân không ẩu đả, đánh
nhau, chửi bới, vi phạm nghĩa vụ vợ
chồng hay ngoại tình..., chỉ là một
bên không còn tình cảm với bên còn
lại và họ muốn khép lại cuộc hôn
nhân này. Họ muốn một đoạn đời
tiếp theo được xây dựng và bước
đi theo một cách khác.
Nếu cho rằng vì không có các căn
cứ ly hôn nên cuộc hôn nhân của
họ chưa thể chấm dứt về mặt pháp
lý thì quá khiên cưỡng bởi đây là lý
do hoàn toàn chính đáng.•
LSNguyễnĐứcThắngÝ (ĐoànLSTP.HCM) kểquá trình
hành nghề, ông gặp một tình huống khá phổ biến. Đó
là thân chủ của ông khi vướng vào lao lý đang bị tạm
giam hoặc đang chấp hành án phạt tù thì người còn lại
gửi đơn ly hôn.
“Thật ra việc nộp đơn ly hôn trong trường hợp này
nếu chiếu vào các quy định về căn cứ ly hôn theo Điều
56 Luật HN&GĐ năm 2014 và dự thảo của nghị quyết là
chưa đủ căn cứ. Mặc dù họ là người có dấu hiệu hoặc có
hành vi vi phạmpháp luật hình sự, có thể chưa bị kết án
hay đã bị kết án bằng một bản án có hiệu lực pháp luật
nhưng xét về pháp luật HN&GĐ thì họ không vi phạm
nghĩa vụ vợ chồng, khôngbạo lực gia đình, khôngngoại
tình…”. - LS Ý cho biết.
Tuy nhiên, có lẽ trong trường hợp này, tòa án cho rằng
mụcđíchkết hôn lànhằmxâydựnggiađìnhấmno, hạnh
phúc nhưng khi người kia bị tạm giam hoặc đang chấp
hànhánthìđờisốngchungvợchồngkhôngcòn,mụcđích
hônnhânkhôngđạtđượcnêntừđóthườnggiảiquyếtcho
ly hôn. Vì vậy, theo LSÝ, cần cân nhắc cả trường hợp này.
Ly hôn vì người còn lại vướng lao lý
Dự thảo quy định “vợ
chồng có quan hệ ngoại
tình” nhưng Luật Hôn
nhân và Gia đình nói
riêng, pháp luật Việt Nam
nói chung lại không có
khái niệm“ngoại tình”.
Gây án mạng với anh vì bị la rầy chuyện thường uống rượu
Ngày 17-1, TAND TP Cần Thơ xử sơ thẩm đã tuyên
phạt bị cáo Nguyễn Văn Út 15 năm tù về tội giết người.
Theo cáo trạng, Út, bị hại PMĐ và bà PTNB có mối
quan hệ anh em cùng mẹ khác cha, cùng sinh sống tại một
địa chỉ ở quận Cái Răng, TP Cần Thơ.
Khoảng 18 giờ ngày 16-6-2023, Út uống rượu bia cùng với
hai người khác ở bờ kè, đến khoảng 21 giờ thì nghỉ về nhà.
Khi Út về đến nhà, bà B thấy Út thường xuyên uống
rượu nên có lời qua tiếng lại dẫn đến cự cãi, lớn tiếng với
nhau. Lúc này, ông Đ đi công việc về nhà thấy sự việc nên
cũng lớn tiếng cự cãi với Út rồi bỏ đi ra phía trước nhà.
Út đi theo tìm để đánh nhau với ông Đ nhưng không
gặp nên vào nhà lấy bia ra khu vực bờ kè ngồi uống một
mình, được một lúc thì đi vào nhà, lên võng nằm ngủ.
Sau đó, Út thức dậy thấy ông Đ đang nằm ngủ trên võng
tại sân phía trước nhà, do bực tức từ việc cự cãi trước đó nên
nảy sinh ý định và dùng dao gây nên án mạng với anh trai
của mình. Ông Đ được đưa đến bệnh viện cấp cứu nhưng
đã tử vong sau đó. Theo kết luận giám định pháp y tâm thần
về y học, trước, trong, sau khi thực hiện hành vi phạm tội và
hiện tại, Út bị rối loạn nhân cách, hành vi do sử dụng rượu;
về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi, tại thời điểm
thực hiện hành vi phạm tội và hiện tại, đương sự hạn chế khả
năng nhận thức và điều khiển hành vi.
NHẪN NAM
BịcáoNguyễnVănÚttạitòangày17-1.Ảnh:NHẪNNAM
